No. 113 1912,
Dinsdag 13 Februari
26e Jaargang
8HR1STELÏJK-
MIEUWSBLAD
HISTORISCH
VOOR ZEELAU
Auietaae verrassing.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWES F, te Goes
F. P. D'HUIjL- te 9 iidrielbt rg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
■erxw mm wmmm.
xtxT mm
IE1 tEREN WERKDAG DHS AVONDS.
1.25
o o Ö.05
vqx2fV3zammaGGBBmss3B2S3!ZKEZ3is^.!aagBEaiBeM-wcsT.ji
rjï^r
Prijs per irie maanden franco p. p.
Knkele nummers.
UITGAVE DER FIRM/1 3
EN
.iSfefeèstsasaj
v in 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 ceat
F, milieberichten van 1—10 regeir iedere regi S
ra, et 10 cent
12 Febr, 1912.
Vooruitgang in Palestina.
Mr. Harold Schepstone drukt zich over
het Heilige Land aldus uit:
Men zoude er bijna van ontstellet), wan
neer men leest van een electric tram
way in Damascus, de eerste stad der Bij -
heilanden en van de telefoondraden aldaar
en te Jeruzalem. In laatstgenoemde stad
heeft de regeering een gezondheids board
aangesteld, wier taak het is, er op toe
te zien dat de straten rein gehouden
worden en dat er een eind kome aan de
menigte van honden, die langs de stra
ten loopen. En wat een uitbreiding op
het gebied van spoorwegen. Men zegt,
als de nieuwe vertakking, waarvan thans
sprake is, hare voltooiing bereikt heeft,
dat het dan mogelijk zal zijn, om per
spoor te reizen, van Parijs naar Jeruza
lem en andere steden van het Heilige
Land.
Het is echter inzake den watertoevoer,
dat misschien de grootste bedrijvigheid
zich openbaart. Bijbellezers zullen met
diepe belangstelling vernemen, dat van
de drie reservoirs of vergaarbakken on
geveer drie mijlen ten Zuiden van Beth
lehem (nog heden ten dage Salomo's
Pools genaamd) gebruik wordt gemaakt
en dat uit deze vergaderbakken water
wordt aangevoerd voor Jeruzalem door
middel van pijpen langs de aloude water
leiding. Berseba eveneens wordt thans
van water voorzien uit een der zeven
wellen, in Genesis vermeld.
Nederlander.
Dari, wat het duur worden betreft, voert
het blad aan, dat de prijzen zullen wor
den opgezet zóóver, dat juist de buiten-
landsche fabrikant er nog boven moet
blijven.
In baar //naïeviteit" is de Middelburg-
,8che vermoedelijk alweer vergeten, wat
ze een vorige maal zoo triomfantelijk
vooropzette, dat de fabrieken hier „als
paddestoelen" uit den grond zullen ver
rijzen. Wie gelooft er nu iets van het
opdrijven der prijzen, waar zulk een over
vloed van fabrikanten meedingt en dus
een zeer scherpe concurrentie niet uit
kan blijven
Hoe dus de Middelburgsche ook spar
telt, zij zal de duurte moeten afvoeren
van het program, dat vestiging van zoo
veel fabrieken in ons land voorspelt.
Het belooft een gouden tyd te worden.
Veel fabrieken, overvloed van werk, veel
verdiensten, welvaart, geen duurte. Inder
daad, wat wil men meer?
Nog eens Laat de Middelburgsche nog
maar vaak kunnen melden, dat er weer
ergens fabrieken bijkomen met het oog
op de komende Tariefwet. Z(j zal genoeg
vrij handelaars bekeeren.
Inderdaad, de Middelburgsche moest
het nu maar opgevenwant ze hééft zich
vergaloppeerd. Met volhouden maakt ze
't slechts erger.
Fabrieken als paddestoelen.
Wij lezen in De Standaard
Het was de Midd. Crt. die profeteerde,
dat uit het buitenland onder de Dieuwe
tariefwet hier fabrieken als paddestoelen
zouden opschieten. Toen de Middelb. dit
als argument tegen de Tariefwet aan
voerde, werd ze natuurlijk in 't ootje ge
nomen, zooals we zagen in De Residentie
bode, aan wie het Zeeuwsche blad nu
opnieuw een paar vroolijke oogenblikken
schenkt. Want de Middelb. houdt vol,
en zegt onder meer:
Wordt de Residentiebod» door het plaat
selijk voordeel van de oprichting van een
nieuwe fabriek zóó verblind, dat zy de
nadeelen vergeet, die elders geleden wor
den als de bestaande Hollandsche fabrie
ken een mededinger van dien aard te
meer zien binnen den tariefmuur?
Waarop de Residentiebode aldus ant
woordt
Wy worden door „het plaatseiyk voor
deel" zoo weinig verblind, dat wy zeer
goed onderscheiden „de nadeelen, die
elders geleden (zullen) worden", als, enz.
Wy onderscheiden zelfs nog meer. Iets,
wat de Middelburgsche maar niet zien
wil. Dit n.l., dat die nadeelen wel elders,
maar juist in het buitenland geleden
worden, waar de fabrieken geheel of ge-
deelteiyk vertrekken. Eu de Hollandsche
fabrieken zullen allerminst „een mede
dinger te meer zien", wyi ze nu maar
al te vael last hebben van de tallooze,
stevig beschermde, collega's in het buiten
land, waarvan ze onder het tarief bevryd
zullen zyn.
W e kunnen toch voorshands, ondanks
depaddeDstoelen-verzekering der Middel
burgsche nog niet aannemen, dat alle
buitenlandsche fabrieken naar ons land
zullen verhuizen.
Ja maar, de winsten van zoo'n fabriek
Saan naar het buitenland, zegt de Middel
burgsche. Zeker, gedeelteiyk zal dit voor-
I eerst wel juist zyn. Maar komen die
winsten soms in ons land, nu die fabrie
ken in het buitenland gevestigd zyn
Daarentegen, als de fabrieken naar hier
overgebracht worden, komen de arbeids
lonen hier en worden ze hier verteerd.
Ook dat is winst.
Stisatofveriies.
Een zeer belangryke voedingstof voor
de plant is de stikstof. Deze stof is niet
goedkoop en daarom moet de landbou
wer er zuinig mee zyn. Nu gaat er,
zoowel op de bouwery als buiten de
bouwery veel stikstof verloren. Door
eene ondoelmatige bewaring van den
stalmest en door uitspoeling in den bo
dem, gaat er jaariyks veel stikstof ver
loren. Veel grooter is evenwel het ver
lies, dat geleden wordt door het door
spoelingsstelsel der groote steden. Enorm
groote hoeveelheden stikstofverbindin
gen, die in den vorm van landbouw
producten naar de groote steden gevoerd
worden, komen in den oceaan terecht.
Andere oorzaken van stikstofverlies laten
wy verder ter zyde liggen. Wordt door
deze oorzaken jaariyks heel veel stik
stof aan den landbouw onttroksen, daar
tegenover staat, dat den landbouwer een
bron ten dienste staat, om het verlies
eenigszins te dekken. Die bron is de
lucht. Verschillende soorten van bacte
riën, welke samenleven met de wortels
der vlinderbloemige gewassen, weten de
stikstof uit den dampkring vast te leg
gen en zoo den bodem met stikstof te
verryken. Daardoor hebben de peulge
wassen eene groote beteekenis gekregen
in den omloop der landbouwgewassen.
Deze beteekenis wordt wel eens over
schat en het vermogen van sommige
peulgewassen, om de dampkringsstik-
stof als voeding aan te wenden, wordt
dan te hoog aangeslagen en men gaat
stellig te ver, als men nu mee*t, dat
byv. witte- en bruine boonen, als mede
erwten, lupinen, klavers enz. het zonder
stikstofmest kunnen doen.
Reeds vele jaren geleden werd door een
onzer Rykslandbouwleeraren er op ge
wezen, dat het zeer'wenschelyk is, de
bruine boonen te bemesten met Ghili
salpeter. En dit geldt voor alle peulge
wassen, inzonderheid in het eerste groei-
tydperk. In dit tydperk hebben zich nog
geen wortelknobbeltjes gevormd en is er
dus van een gebruikmaken van de lucht-
stikstof geen sprake. Gedurende dezen
tyd, eigenaardig het hongertydperk ge-
heeten, zijn de peulgewassen enkel aan
gewezen op de bodemstikstof. En nu ge
beurt het heel dikwijls, dat die stikstof
in geen genoegzame mate in den stik-
stofhonger kan voorzien. Om dan een
krachtig gewas te krygen is het noodig
om de peulvruchten, wat Chilisalpeter
te geven, om ze door het hongertydperk
te helpen. Wij raden bier Chilisalpeter
aan, omdat, deze stikstofmest de eenige
stikstofmest is, welke de planten dade
lijk helpt, en die in dit opzicht door geen
andere stikstofmest vervangen is. Ook
op de klaver kan het Chilisalpeter in het
voorjaar zeer guastig werken, vooral
wanneer door ongunstige weerstoestan-
den als anderszins, de stand in het voor
jaar te hol is.
RBCLAMBB.
Zich ongeneesiyk achten en in enkele
dagen genezen te worden door de Pinkpil-
len, dat is de aangename verrassing,
ondervonden door Mej. de Wed. Gerrit
sen, Keplerstraat 88, 's-Gravenhage. Me-
jufirouw Gerritsen die in een slechten
gezondheidstoestand verkeerde,hadnauw-
keurig alle middelen ingenomen die haar
waren voorgeschreven. Tot haar groote
verwondering had zy niet de gewenschte
verbetering verkregen. Van alle zijden
raadde men haar de Pinkpillen te nemen.
Hoewel zij geen hoop meer behield, nam
zy de Pinkpillen zy verkreeg een groote
verbetering en daarna een volledige ge
nezing, en dat was voor haar een groote
veirrassiDg. Mejuffrouw Gerritsen was,
door het mislukken van alle andere ge
neesmiddelen, er toe gekomen zich on
geneesbaar te achten en hare verrassing
kwam niet doordat de Pinkpillen haar
spoedig genezen hadden (men denkt altyd
dat de middelen gemaakt zijn om te
genezen), maar door waar te nemen dat
de Pinkpillen waren geslaagd, daar waar
alle andere middelen hadden gefaald.
Mej. Gerritsen schreef:
Gerritsen.
„Ik ben zeer verrast geweest over de
snelheid waarmee uwe Pinkpillen my
hebben hersteld. De andere middelen
hadden myn kwaal niet kunnen over
winnen en ik was er toe gekomen te
gelooven dat ik ongeneesiyk was. Ik
leed veel aan een toestand van bloed
armoede, verergerd door hoofdpijnen. Ik
was zeer zwak, zeer bleek, de personen
van myn familie zeiden mij dat ik er
uitzag alsof ik geen bloed meer had. Bij
het minste werk kreeg ik zulke hevige
hartkloppingen dat ik geloofde te zullen
sterven. Dat alles is verdwenen na een
kuur met de Pinkpillen en ik heb mij
nooit zoo goed gevoeld als nu."
Verkrijgbaar a f 1.75 per doos, en f 9 de
zes doozen, bij het Generaal Depót der
Pinkpillen, Van Eeghenlaan 22, Amster
dam voor Middelburg en omstreken by
Joh. de Roos, Vlasmarkt K157voor Goes
bij Gebrs. Mulderen verder by verschil
lende apothekers en goede drogisten.
riiddeiburg. Zaterdag had in de am
bachtsschool alhier een belangrijke con
ferentie plaats tusschen de Directie van
de Koninklyke Paketvaartmaatschappy,
het bestuur der Zeevaartschool te Vlis-
singen en het bestuur der ambachts
school. Tengevolge van een wyziging
in de examenvereischten voor machinist
is het mogelijk' geworden dat het jaar
praktyk dat vroeger v°reischt werd van
hen die examen wilden afleggen, thans
vervangen wordt door een vierde leerjaar
op de ambachtsschool. Tot du toe was
het altyd moeilijk voor de jongelui die
met einddiploma voor smeden, bank-
werkeD, de ambachtsschool verlieten,
een fabriek te vinden, waar zy voor één
jaar werden toegelaten om zich in de
praktijk te bekwamen, om daarna te
gaan varen en te worden opgeleid voor
macbinist by de koopvaardyvloot. Ge
volg daarvan v»as, vermindering van het
aanbod van machinisten. Daartegenover
stond vermeerdering van vraag tenge
volge van do zich steeds uitbreidende
koopvaardy vloot. Vooral de Paketvaart
maatschappy ondervond hiervan de moei
lijkheid en het is dan ook voornameiyk
aan haar initiatief te danken, dat de
bepaling van een jaar praktyk op een
fabriek is vervangen door een vierde
leerjaar op de ambachtsschool. De am
bachtsschool hier ter stede heeft een
drie-jarigen cursus in smeden en haak
werken, en de besprekingen, Zaterdag
gehouden, hadden ten doel te komen tot
de oprichting van een vierde leerjaar.
Deze besprekingen zijn volkomen ge
slaagd. Dientengevolge zal het bestuur
der ambachtsschool zyn leerplan .uit
breiden met een vierde leerjaar in sme
den en bankwerken. Naar alle waar-
sehyniykheid zal deze cursus reeds met
Mei a.s. geopend worden. De jongelui,
die voor machinist wenschen opgeleid
te worden, zullen over dag de lessen in
de praktyk volgen, terwcl zij in de ge
legenheid zullen zyn om 's avonds de
theoretische lessen op de Zeevaartschool
te Vlissingen bij te wonen. De Paket
vaartmaatschappy zal aan hen, die zich
willen verbinden bij haar in dienst te
te treden, gedurende dat vierde leerjaar
een maandeiyksche vergoeding geven
van f 15, terwyi de jongelui van Middel
burg tevens de kosten van vervoer met
de tram naar Vlissingen voor het by-
wonenvanden avondcursus zullen ver
goed krygen. Tengevolge van een en
ander zal de ambachtsschool, behalve
door de verbouwing, waaraan men thans
reeds bezig is, nog een nieuwe uitbrei
ding moeten ondergaan door bijbouw van
een nieuwe bankweikery, waarvoor de
plannen reeds in bewerking zijn. Was
het tot nog toe moeilijk voor da vele
jongelui die den cursus in smeden, bank-
weiken, volgden, na afloop van de am
bachtsschool een goede plaatsing te vin
den, dit bezwaar is thans opgeheven.
Er is thans voor de bankwerkers een
ruime gelegenheid geopend om zich een
zeer goede maatschappeiyke positie te
verwerven. Alleen reeds de Paketvaart
maatschappy kan jaariyks ongeveer vijf
tig nieuwe machinisten gebruiken, zoo
dat er voorloopig nog geen kans bestaat
dat ook op dit terrein evenals op zoo menig
ander overvloed van aanbod zal komen.
niddelburg. In ons vorig nummer
is in een advertentie medegedeeld, dat
a.s. Donderdagavond door de Nat. Chr.
Onder-ofi. Ver., 'afdeeling Middelburg,
onder leiding van ds. De Ligt,'s avonds
h&lfacht, in de Bogardzaal, een openbare
vergadering zal worden belegd, waarop
als spreker hoopt op te treden de heer
A- van Helder, adj.-onderofficiervoor
zitter van genoemde vereeniging, met
het onderwerp: Doel en arbeid der
N. G. O O V.
Wij wenschen onze lezers en lezeressen
tijdig aan deze vergadering te berinneren
en er vriendeiy k op aan te dringen,dat deze
samen minst, waarvan de toegang vry is,
zoo trouw mogeiyk door onze mannen en
vrouwen wordt bijgewoond. De vereeni
ging, welke ons samenroept, maakt im
mers aanspraak op onze sympathie en
steun en 't zal een genot zyn den heer Van
Helder,die in zijn militaire uniform tot ons
zal komen en in onze kringen bekend
staat als een aangenaam spreker, het
doel en het streven van de N. C. O O.
V. uiteen te hooren zetten. Nogmaals,
deze vereeniging moet door de onzen
worden gesteund, al was hpt alleen maar,
omdat zij zich onder meer ten doel
stelt den lotelingen bij hun intrede
in het leger de helpende hand te bieden
in hun stryd tegen de verleidingen, die
hen in leger en vloot wachten.
Middelburg. Gedeputeerde Staten van
Zeeland hebben in hooger beroep ge
handhaafd de aanslagen in den Boofde-
lyken Omslag over 1911 van L. Baur-
daux in de 2e klasseN. P. Dekker in
de 8e klasse; W. van der Kleyn in de
2e klasseA. Jeronimus Sr. in de 50e
klasse en A. Jeronimus Jr. in de 42e
klasseen hebben teruggebracht de aan
slagen van M. S. de Groot van de 28e naar
de 25e klasseA. Bliek van de 25e naar
de 22e klasseW. G. Bal van de 20e
naar de 19e klasse; G. van Kleven van
de 6e naar de 3e klasseM. van de Weg
Mz. van de 2«e naar de 20e klasse; M.
F. van Agten van de 2e naar de le klasse
E. W. Hendrikse van de 86e naar de 66e
klasse en P. W. M. Hoegen van de 86e
naar de 66e klasse.
Middelburg. Vrijdagmiddag ontstond
een begin van brand ten huize van den
heer B. aan den Noordsingel. Burgers
bluschten het vuur.
Goes. De negen olmenboomen staande
bij de Gasfabriek alhier zyn door B. en
W. dezer gemeente bij inscbry ving ver
kocht voor f 176 aan den heer C. Kosten
te 's-Graven polder.
Goea. De agent van politie 3e klasse
J. C. van Heel alhier is met ingang van
21 Februari in gelyke betrekking te
Vlissingen benoemd.
Goes. In dank ontvangen door den
penningmeester der Wijkverpleging f 10
voor bewezen hulp der Wykzuster en
aan giften f2.E0, fl.an 50 oent.
Kortgane. Vrijdag vergaderde onder
presidium van den heer L. van Vessem,
de vereeniging „Landbouwbelang voor
Noordbeveland". Uit het verslag van den
penningmeester bleek, dat over 't dienst
jaar 1911, door deleden dier vereeniging
voor gemeenschappelijke rekening, aan
hulpmeststoffen en pootaardappelen, wai
aangekocht tot een bedrag van f59827.24.
Ritthem. Vry dagavond hield de Geiten-
fokvereeniging „Samenwerking" alhier,
hare algemeene vergadering, welke by-
gewoond werd door 35 leden. Uit het
verslag van den penningmeester bleek,
dat ODtvangen was over het afgeloopen
jaar f38.50 en uitgegeven f27.61, alzoo
een batig saldo van f 10.89. De aftredende
bestuursleden M. Boogesteger en M. Osté
werden herkozen en in de plaats van
L. Meliefste werd gekozen J. Cevaal. Nog
werd besloten om artikelen te wyzigen
van het reglement, naar het Modelregle
ment van net Provinciaal Bestuur.
Krahbendyke. Door de Maatschappy
tot Exploitatie van Staatsspoorwegen is
met ingang van 18 Februari benoemd
tot ploegbaas J. Hendrikx, hans weg
werker te Leur by Breda en is zyne
echtgenoote met ingang va.; denzelfden
datum benoemd tot wachteres. Als stand
plaats is voor beiden aangewezen Wacht
post No. 25 alhier.
Zierikzee Alhier is op 75 jarigen leef-
tyd overleden de heer J. D. Gerritse, oud
commissaris der Loodsen te Terschelling,
Ridder in de orde van Oranje-Nassau.
's-Heer Abtskerke. De raad vergaderde
Zaterdag. Present alle leden. In verband
met storting van rente en kapitaal voor
de aandeelen der Waterleiding werd de
begrootiDg voor 191! en 1912 gewyzigd.
Tot afgevaardigde Daar de vergaderingen'
der waterleidingmaatschappy werd tot
wederopzeggens benoemd de heer P. A.
de Graag en tot zyn plaatsvervanger dhr.
C. Meyaard. Wegens tekcrt op enkele