No. Ill 1912,
Zaterdag 10 Februari
26e Jaargarij
li-
SHRISTEUJK.
NIEUWSBLAD
HtSTOSISCh
VOOR ZEELAND
r li
erslaeslil,
Jansz, de Sledebode
tan HiddeUnrg.
burg.
de B num-
s, groot
»y, en in
lying van
bruari aan
fiSTKR,
Ingen.
Firma
tbakkerij,
raagd, by
dbouvrw,
A AF.
Ijelte.
VERSC HIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWES r, te Goes
F. P. D'HUIj, te ^dddelbi rg.
PRIJS DER ADVERTENTIÉN
EERSTE KAMER.
FEUILLETON.
CHR. HONDIUS.
VIII.
EINHEHLAND.
ris.
3SZT
dags.van
'imorgens
t
EEDAlf.
n»
van Mid-
ags geen
RIKZEB.
ierikzee.
7,80 2,80
7,30
7,80
7,80
7,30
7,30
6,80
7,30
7,30
7,30
7-
7,30
7,80
6,80
7,30
7,30
7,30
7,30
7,30
7,30
6,30
2,30
2-
2,30
2,30
2.30
2,30
2,80
2,30
2,30
2,30
280
2,30
2,30
2,30
1,80
2,-
2,30
BI Dl".
7,30 11,-
8,-
9, -
8,80
8,30
8,30
9,30
9,-
9,80
9,30
9,£
9,30 11,—
8,30 11,—
8,30 8,30
9,30 9,—
a datum is
de getal is
edi
7,05
)f).h)
t vertrek
IE1 IEREN WERKDAG DF.S AVONDS.
Prijs per Irie maanden franco p. p.. 1.25
Hnkele nummers. v 0.05
g&:jj3F-^srég?aaeage^asssaiga-. "-gagqggas ?a*4 :TOB*varaBcra3agawEB»gsaaawK iimeaatBBBiigs,£5«Egss - 7SSBBZïvsr..*szasr-. ir-aasc- -r.
UITGAVE DER FIRMf» S
EN
v in 1—5 regels 50 cent, Iedere regel meer 10 ceat
F, milieberichten van 1—10 regels Iedere regel
mi er 10 cent
jssztS&'WSwH. wmiNniiwiür*'iiiili nnii n ui i iiwn»ïïTT mESii&SaBBêBSSESSSBBB9!BS3tBSÊ£ïjSRBKtiBBBSSjfêl&ï>iSEÊ&
9 Febr, 1912.
Ede.
In De Nederlander heeft een corres
pondentie gestaan, waaruit hleek dat de
antirevolutionairen by de harstemming
voor een lid van den gemeenteraad ge
stemd hebben op een liberaal, zulks
onder het motief dat de chr. historischen
er geen beginsel op na houden. Uiteen
schryven van den heer Mulder in dat
blad biykt dat in de circulaire der
antlrev. stond, dat de chr. historischen
hier (n. 1. te Ede) „er geen beginsel op
na houden, elk middel aangrypen om
hun doel te bereiken". Hy bewyst dit
met de herinnering aan de Kamerver
kiezing van 1909, en dat juist door de
hulp der Chr. Hist, de zetel van een af
tredend A. R. gemeenteraadslid werd
bezet door een liberaal.
Dat het niet botert tusschen deze
twee groepen wyt de heer M. dan ook
aan de eigenaardigheden der Chr. His
torischen.
Dat alle Chr. Historischen geen man
nen van Rechts zyn heeft Hilversum
ook bewezen. Maar van een dergeiyke
eigenaardigheid een tegenstander te doen
proflteeren, is kwalyk te verdedigen.
Het schynt ons een tweede kwaad by
het andere.
Zitting van Donderdag.
De minister van justitie heeft by de
verdediging van zyn begrooting eerst mr.
Lucasae uitvoerig beantwoord. Verster
kingen van politietoezicht aldus de
minister in de groote steden by stakin
gen, meet komen van de veldwachters
ten plattelande. Een reserveveldwacht
zou een tyd lang geen arbeid vinden en
zou dus ook over het land verdeeld moe
ten worden. Werden zy dan weer voor
stakingen weggehaald, er kwamen ander
maal klachten. De minister herhaalde dat
in het algemeen versterking der ryks-
politie gewenscht is, die aan het platte
land ook ten goede zal komen.
Spreker overwoog echter een plan
om by noodige versterking in de steden,
de detacheering van uit het platteland te
beperken, doch dit plan is kostbaar en
moet nog in den ministeraad besproken
en behandeld wordeD. Een Rykspolitie-
19
Een verhaal uit het jaar 1567,
door
Te Rammekens.
Wie heden ten dage Vlissingen be
zoekt, zal zeker met belangstelling gade
Blaan de schoone havenwerken aan de
oostzyde der stad ten koste van millioe-
noen schats gedurende 1867—1373 aan
gelegd, waardoor deze stad, door hare
gunstige ligging daartoe van nature aan
gewezen, de grootste zeeschepen kan
ontvangen en zoodoende een der voor
naamste handelssteden kon zyn.
Helaas, de verwachting, die men by
den aanleg koesterde, is tot dusver niet
vervuldde schepen laten zich wachten
of varen voorby naar Antwerpen.
Alleen demaatschappy „Zeeland" brengt
door haar stoom'vaartiyn Vlissingen—
Londen eenig vertier in de stille havens.
Véér deze havenwerken bestonden, kon
men onmiddeliyk uit de stad den zeedyk
bereiken, die de zuidoostkust van Wal
cheren tegen inbraak beschermt.
Deze wandeling langs den Zeedyk
wet kon de minister niet toezeggen. Hem
en het Departement ontbreekt den tyd.
Mocht hem een lang ministerieel leveD
beschoreD zyn, dan zal hij de taak ter
hand nemen.
Door den heer Lucasse werd ook ge
wenscht aanstelling van Inspecteurs-
generaal ter voorkoming van willekeur
van de zyde der inspecteurs tegenover
de subalternen. De minister erkende
maar dat geldt voor alle ondergeschik
ten dat de rybsveldwachters afhangen
van het oordeel hunDer chefs. Maar de
ryksveldwachters ïyden daaronder geens
zins. De werkzaamheid der inspecteurs
draagt de goedkeuring weg van de direc
teuren van politie en van den minister.
Toch wordt vaak afgeweken van de ad
viezen der inspecteurs, Aanstelling van
één of meer inspecteurs-generaal is daar
om ongewenscht. Eén zou voldoende
zyn, 2 of 3 ook nog te weinig. Vyf zou
den te weinig arbeid hebben. Voor de 5
directeuren-generaal is de arbeid slechts
een neventaak. Zy vervullen die taak
voortreffeiyk. De verbetering zou dus
een achteruitgang zyn.
Op een interruptie van mr. Lucasse,
dat de inspecteurs generaal toch plaat-
seiyk zouden kunnen inspecteeren, ant
woordde minister Regout, dat de inspec
teurs dat reeds doen.
Omtrent het Motu Proprio van de
Roomsche Kerk, deelde de minister mede,
dat het vast staat, dat dit met Duitsch-
land en België ook in ons land absoluut
niet van toepassing is.
Over de uitvoering van de Zedeiyk-
heidswetten sprekende, betoogde de mi
nister, dat de zaak van de brief kaarten
wat zenuwachtigheid heeft verwekt. Is de
politie echter wat te yverig geweest,
dan komt dit by de behandeling van het
proces wel uit. Men kan dus gerust zyn.
Voorschriften mag de minister niet geven.
De wet zelf moet duidelijk spreken. Daar
bij weten de Parketten, hoe de minister
zich by de behandeling der wet heeft uit
gelaten hoe hy rekening wilde houden
met de eischen van wetenschap en kunst.
Het O. M. weet hoe te handelen en uit niets
is gebleken, dat het niet goed handelt. Uit
de zaak der prentbriefkaarten biykt niets,
dat wyst op gevaar by de toepassing der
wet. Wat omtrent de boekverkoopingen
in de kranten heeft gestaan, is niet geheel
juist. Eén geval is den minister bekend,
waarby by de boeken één was, gedrukt in
1910, en zonder antiquarische waarde. De
boekverkooper had het pornografisch ge
schrift Diet in den catalogus moeten opne-
meD, doch toen hy vernietiging beloofde,
zag het O. W. van vervolging af. De
zaak zal wel loopen men late den over-
ganstoestand wat doorzieken. Op het plat
teland zal een veldwachter wellicht wat te
veel op nuttigheidsgronden letten doch
dat komt dan wel terecht. De Tweede Ka
mer en deze Kamer brachten schier een
stemmig de desbetreffende artikelen in de
wet. Zy kunnen op de uitvoering daarvan
gerust zyn.
Minister Regout zag zjjn begrootiDg
zonder hoofdelyke stemming aangeno
men.
Ook de minister van Koloniën haalde
er enkele begrootingen schier zonder
debat door, zonder dat er hoofdelijk ge
stemd behoefde te worden.
En toen kwam het hoofdstuk Binnen-
landsche Zaken aan de orde.
De heer Van Lansc'aot (r.-k.) besprak
het rapport der Ineenschakelingscom-
missie en brak een lans voor het vrije
vakonderwys. Dat moest volgens spre
ker voldoende wettelijke vryheid van be
weging bezitten, omdat het zich naar
plaatseiyke omstandigheden zou kunnen
ontwikkelen. Ook wees de spreker er
op, dat er zooveel vakonderwys by her-
halingsonderwijs wordt getrokken, wat
bezwaren oplevert by de subsidieering,
die daardoor te geriDg is.
Door den heer Van Waterschot van
der Gracht, een partygenoot van den
vorigen spreker, werd onder meer gewe
zen op de achterstelling van de katho
lieken bij de samenstelling van de exa
mencommissies voor het middelbaar on-
derwys. Spreker hoopte, dat als dit juist
was, daarin verandering ten goede zou
worden aangebracht.
De laatste spreker van den dag, de
antirevolutionaire heer Van den Berg
bepleitte onderscheidene belangen, waar
onder in de, eerste plaats de pensionee
ring van de commissarissen van politie.
Leerplichtwet. Verschenen is het wets-
ontwerp tot gedeeltelijke herziening van
de Leerplichtwet. Hoewel het gebied,
door de wet besrieken niet wordt uitge-
breid, wordt het nauwkeuriger omschre-
ven door een nieuwe bepaling, die het
naar de „Zuid-watering", een sluis met
polderhuis, was een aangename uitspan
ning voor de Vlissingersmen had dan
een heeriyk uitzicht op de ruime veilige
reede, waar in den tyd der zeilvaart tal
van schepen geankerd lagen, om een
gunstigen wind af te wachten.
Dit alles is voorby, de stad is afgesne
den van den zeedyk, de reede is meestal
ledig, slechts een enkele voorbystoo-
mende zeeboot brengt eenige afwisseling,
maar overigens is alles stil, nu ook het
polderhuis geen gelegenheid meer biedt,
eenige vsrversching aan de dorstige wan
delaars te verschaffen.
Ook van deze plaats geldt geiyk van
zoo velensic transit gloria mundi, de
eer der wereld gaat voorby.
En toch,, hoe eenzaam deze zeedjjk ook
is, voor den beminnaar van onze schoone
geschiedenis heeft deze historische plek
een buitengewone aantrekkeiykheid, zyn
geestesoog ziet alles belicht door den
glans der historie, de gansche omgeving
wordt hem een schouwtooneel, waarop
de historische personen voor zijn geest
herleven.
En hoe meer men zich oostwaarts be
geeft, hoe rijker de plaats wordt aan
herinneringen.
Daar in de verte op een half uur af
stand, verheft zich een steenklomp, die
den belangstellende de schreden doet
verhaasten.
En als hy den Zuid-oosthoek van Wal
cheren bereikt heeft, staat hy tegenover
het oude kasteel Rammekens of Zeeburg,
een der merkwaardigste plaatsen van
Walcheren
Keizer Karei V stelde veel prys op
dat eiland met zyn drie vaste steden
Middelburg, Vlissingen en Veere.
Toch lag het bloot voor een vyande-
lijken inval en vooral Middelburg, de
voornaamste plaats, kon sedert 1536 de
nieuwe haven gegraven was, gemakke
lijker worden genaderd dm wenscbeiyk
was, vermits de zandplaat de Kalootvoor
den mond van hel Sloe en het kanaal
van Welsinge, gelegen in „het Vlakke"
een groote en veilige scheepsreede aan
bood.
De landvoogdes Maria, by een bezoek
aan Walcheren in 1546 het eiland door-
rydend, dtong er daarom in 's Keizers
naam op aan, dat men op Blanca of
Biancaerts hoek een blokhuis zou opwer
pen tot dekking der reede, destyds en
ook nu Rammekens geheeten.
Van waar deze naam afkomstig is, is
onzeker, waarschijnlijk was hy oorspron-
keiyk die van een huis of leengoed.
Een brief van 15 September 1472 ter
griffie van Veere berustend, is ondertee
kend door een zekeren Adriaan van
Nyenwerve Heer van Rammekens en
toen de tegenwoordige sterkte werd aan
gelegd, stootte men op oudere fonda
menten.
Misschien heeft hier vroeger een tol
huis gestaan.
Hoe dit ook zy, de plaats was voor een
aantal jareD gedurende welke onderwys
moet worden genoten, eerst d09t mee
tellen sedert het zesde jaar. Verder wordt
o.m. artikel I geheel anders geredigeerd
om de verantwoordelijkheid van vader,
moeder, voogd, enz. voor het schoolgaan
der kinderen ook vast te stellen voor
't geval dezen niet by een van boven-
genoemden inwonen. Ook zy, by wie bet-
kind inwoont, de werkgever enz., wor
den eveneens verantwoordeiyk, evenals
ouders van natuurlyke niet erkende kin
deren, die tot dusverre, zelfs in geval
van inwoning, vry waren. Met het vol
brengen van het deitiende jaar zal het
kind voortaan vrij zyn en dus niet meer
de klasse waarin het zit geheel moeten
doorloopen. De memorie van toelichting
zegt daaromtrent, dat de bepaling ge
makkelijk te ontduiken was in verband
met het feit, dat voor kinderen, die
huisonderwijs krygen, de leerplicht op
den 13den verjaardag eindigt. Men geeft
het kind dan een paar dagen voor dien
dag huisonderwijs. Werken by deveen-
dery is als wettige reden voor school
verzuim geschrapt in overeenstemming
met de betreffende wyziging van de
Arbeidswet. De bevoegdheid van den
schoolopziener om een door het school
hoofd als ongeoorloofd aangemerkt ver
zuim alsnog tot de geoorloofde te reke
nen wordt uitgebreid door de bepaling,
dat hy ook omgekeerd een verzuim, dat
het schoolhoofd geoorloofd acht, onder
de ongeoorloofde brengen kan. De ad-
ministiatieve bepalingen, voornameiyk
van de artikelen 17, 18 en 19, worden
vervangen door de bepalingen, dat de
regeering voorschriften kan geven voor
de uitvoering der wet ten aanzien van de
registreeriDg van het volstrekt en betrek-,
kelijk schoolverzuim. Dit - zooals de
memorie van toelichting zegt om tege
moet te komen aan de vele klachten no
pens het ingewikkelde van het werk, dat
aan hoofden van scholen, schoolopzie
ners enz., wordt opgelegd. De administra
tieve handelingen die gedaan moeten
worden voordat tot vervolging kan wor
den overgegaan worden vereenvoudigd
en ingekort, zoodat zy binnen drie weken
kunnen afloopen. Voorts worden nog tal
van redactioneele wijzigingen aange
bracht ter verduidelijking en eenige
administratieve handelingen, beh live de
bovenaan geduide, vereenvoudigd. De
memorie van toelichting zegt, dat het
sterkte uitmuntend gelegen met het oog
op de haven van Middelburg, die niet ver
van daaf uitmondde bq het dorp Nieuw
St. Joosland, welk dorp in de 16a eeuw
echter nog niet bestond, aangezien het
eiland St. Joosland, dat thans met Wal
cheren een geheel vormt, eerst in 1632
werd ingadykt.
Mr. Donaes de1 Boni, Keizerlijk inge
nieur had een ontwerp gemaakt tot
dekking der reede en tot sluiting der ha
ven en 29 April 1547 werd het besluit tot
het bouwen geteekend.
Voor de fondamenten werden gebruikt
overbiyfselen van kerken en kasteelen uit
het verdronken land van Zuid-Beveland,
terwyi ook de afbraak van oude gebou
wen in de nabybeid zoo als van de kloos
tergebouwen te Nieuwerve, dat destyds
gesloopt was, daartoe werd aangewend.
In 1557 was er reeds voor meer dan
46000 gulden aan besteed, maar het ge
heel vormde dan ook een geduchte en
te dien tijd on verwin baar geachte sterkte
gedekt door hooge en dikke muren, voor
zien van ruime gewelven, schuilplaatsen
en geschutkelders, terwyi in gewone tij
den de op het plein staande hoog opge
trokken huizen meer aangename verblijf
plaatsen voor de bezetting opleverden.
De Zeeburg, geiyk hy genoemd werd,
werd gehouden voor den sleutel van
Walcheren.
Treffend was het tooneel dal deze
ontwerp werd ingediend omdat de practyk
eenige leemten had aangetoond. Een
eenvoudige berechting van de leerplicht-
overtrediDgen kan evenwel niet worden
voorgesteld in afwachting van de herzie
ning van het Wetboek van Strafvordering.
Kruisbessenmeeldauw. Aan de Me
morie van Antwoord in zake het wets
ontwerp houdende bepalingen tot wering
en bestryd-Dg van den Amerikaanschen
kruisbessenmeeldauw wordt ontleend,
dat de eisch van snel optreden een be
zwaar is tegen het doen hooren der be
langhebbenden voordat besti-ydingsmaat-
regelen genomen worden en tegen toe
kenning van een recht van beroep aan
belanghebbenden. Ter griffie zyn neder-
gelegd, ter inzage van de leden, eeBige
exemplaren van de op ruime schaal ver
spreide brochure vau prof. dr. J. Ritzema
Bos betreffende den Amerikaanschen
kruisbessenmeeldauw, waarin zeer duide-
ïyk gekleurde afbeeldingen van de zwam
en van aangetaste vruchten en struiken
voorkomen. Thans is ook het denkbeeld
in overweging om van Rijkswege een
gekleurde plaat uit. te geven, die op
de wyze van de platen, uitgegeven van
wege het Staatsboschbeheer in sta
tionsgebouwen, scholen, vergaderlokalen
van land- en tuinbouwvereenigingen enz.
zou kunneD worden opgehangen. In
artikel 1 van het ontwerp is o.a. het
woord «aalbessen" vervangen door „zwar
te bessen, roode of witte aalbessen". Als
bijlage is aan de Memorie van Antwoord
behalve het gewyzigde wetsontwerp
toegevoegd een overzicht yan de in
het buitenland geldende wettelijke voor
schriften tot wering en bestryding van
den Amerikaanschen kruisbessenmeel
dauw (in Groot-Brittannië, Noorwegen
en ZwedeD).
Tweede Kamer. Het is nu zeker, dat
de Tweede Kamer der Staf,en-Generaal
tegen 20 dezer tot hervatting van haar
werkzaamheden zal worden byeengeroe-^
pen. Het plan is om dan allereerst de nog'
overige dagen van de week in deafdee-
lingen te vergaderen en in de ongeveer
zes weken, dat de Kamer tot Pascben
byeenbiyfr, voor de openbare vergaderin
gen als hoofdonderwerpen te bestemmen,
behalve de nog van de begrooting aan
hangig gebleven geldaanvrage voor het
nieuwe pantserschip, de Bakkerswet en
de Armenwet.
plaats op 15 September 1556 aanbood.
Een vloot bestaande uit vyftien Spaan-
sche en twintig Nederlandsche schepen
onder bevel van den Zeeuwschen Ad
miraal Antonie van Bourgondie, waarby
zich nog een dertigtal Engelsche schepen
hadden gevoegd, lag op de reede.
Binnen het kasteel was een luistenqjk
gezelschap vereenigd,
Men zag er een machtig keizer, Karei
V vry willig afgedaald tot den rang van
eenvoudig edelman en aan zijn zyde
zijne zusters, dié eenmaal als koningin
nen hadden gezeten op de tronen van
Portugal, Frankrijk en HoDgarye.
Voorts den Prins van Oranje, op wiens
schouder de keizer leunde, toen hy het
bewind over deze landen aan zyn zoon
overdroeg.
De man, die tot dusver over een groot
gedeelte van Europa en Amerika den
schepter had gezwaaid en een ryk be-
heerscht had, waarvan gezegd kan wor
den dat de zon daarin niet onderging,
stond op 't punt van hieruit naar Spanje
te vertrekken om in 't stille klooster
van St. Just zqne overige levensdagen
door te brengen.
Na deze historische uitweiding bege
ven wq ons in den geest op Zaterdag
1 Maart 1567 naar het kasteel.
Wordt vervolgd.)
