No. 89 Dinsdag 16 Januari 26e Jaargang VOOR ZEELAID HISTORISCH VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK _L Wed S. j DE JONGE-VERWES F, te Goes F. P. D'HUïJ, te Aiiddelbi rg. PRIJS DER ADVERTENTIËN DE WATERLEIDING. INGEZONDEN STUKKEN. Wy erkennen gaarne dat dit een deel van ons werk is, maar behalve dit wordt er nog vael meer gedaan door de ver Uit de Province, sgjKrj ^xstsws^^csisssesBKxjrTasKzswEism Twa«Karapsg~3«B)fe&-.~ -wajg-say -"■.? 1E1 lEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs par 1rie maanden franco p. p.1.25 Enkele nummers. 0.05 UITGAVE DER FIRM/' S EN van i—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent Familieberichten van 1- 10 regeD 1.—iedere regel mt ei 10 cent, 15 Jan. 1912. Socialisme en Godsdienst. Het Centrum ontleent aan een Belgisch blad hetgeen dit uit het sociaal democra tische blad Vooruit van 9 Juli 1894 citeert om te bewyzen,dat het maar praatjes zyn, wanneer de sociaal democraten beweren, dat zt) niet tegen den godsdienst zyn. In dat socialistische blad staat (Het gaat er om hoe het onder het socia listisch regiem er uitzien zal) o Van Joden, Christenen, of van welke geloovigen ook zal er dan geen sprake meer zyn, omdat alle.menschen, ver licht door de zuivere rede, dan de wet ten der natuur zullen kennen". Nu kan zulk een bewering gevolg van onschuldig idealisme zyn. Maar hetgeen er nu volgt is geen idealisme maar zuivere werkeljjke vijandschap „De kerken en kloosters, kapellen en krochten l), zullen worden afgebroken, en herschapen in inrichtingen van openhaar, nut en vermaak, zooals thea ters, badhuizen. Zoo hoopt het van harte, Vooruit". België is een Roomsch land. Derhalve uit zich de vijandschap daar tegen de Roomsche instellingen. Maar in een gere formeerd land zou een dergelijke socialist gewagen van kerken en Chr. scholen eD jongelingsvereenigingen en evangelisatie lokalen, en lest niet minst de vrije universiteit. Er mag eenig verschil in de wijze van uitlating zyn, of in de keuze der instel lingen, waartegen men zijn vijandschap richt,de ervaring is in alle landen dezelfde, dat Christendom en Socialisme zich niet laten vereenigen. Bedoeld gijn patronaten. De heer Zimmerman, burgemeester van Rotterdam, hield dezer dagen by de opening van een bijzondere school, een merkwaardige en van mildheid getui gende toespraak. Hy zeide: 4, „Ik geloof dat de tyd voorby is dat de gemeenteiyke overheid met leedeoogen naast de gemeenteiyke onderwysinrich- tingen byzondere scholen zag oprichten, dat zy in de concurrentie van de byzon dere school een nadeel zag voor het over- heidsonderwys. Spreker herhaalt, dat die tyd voorby is, en wat Rotterdam betreft, betrekkelijk lang voorbij, omdat de Gemeenteraad sedert jaren op onbekrom pen wyze het by zonder bewaarschool- onderwys subsidieert. /Concurrenten als de stichting van deze nieuwe school ziet het gemeente bestuur gaarne. Spreker denkt nu niet aan het prozaïsch motief, dat door het veriyzen van byzondere scholen de ge- meenteflnanciën worden gebaat. Zijn bedoeling is, dat de stichting van onder- wysinrichtingen, onverschillig of die van openbaar of by zonder karakter zyn, on verschillig of ze van confessioneelen aard dan neutraal zyn, het onderwys zelf ten goede moet komen, dat een sterke con currentie op dit gebied bevorderiyk moet zyn aan het streven, om den kinderen het beste te geven. „Er is voor my nog een reden tot ver heuging voor de stichting van scholen als deze. Ik ben my toch bewust, dat het overheidsonderwys niet bevredigen kan elke behoefte, die op onder wysge- bied bestaat. Aan den opbloei van nieuwe onderwysideeën kunnen de particuliere onderwijsinrichtingen zeer veel steun verleenen. Spreker denkt' hier aan het onderwys der kinderen van 12 tot 18 jaar, waarvan hy vreest, dat Nederland by menig land van Europa ten achter staat. "°oi de oplossing van dit vraagstuk ver dacht spreker mper van hetgeen parti culieren tot stand wenschen te brengen, n 'an de groote hoeveelheid papieren rapporten die van overheidswege zyn geproduceerd. Er is, zei spreker, nog iets, dat het gemeentebestuur de oprichting van par ticuliere scholen doet toejuichen. Onver schillig welke de resultaten van deze nieuwe scholen zullen zijn, de oprichting zelf is voor spreker het bewys van de groeiende belangstelling der ouders voor het onderwys, van het doordringend be sef, dat de zorg voor het onderwys niet ïydeiyk aan anderen moet overgelaten worden van de verdieping van den ernst voor het vraagstuk van de ontwikkeling der kinderen, dat ieder onzer ter harte moet gaan. De oprichting dezer school is voor spreker het bewijs, dat die ernst zich ook té. Rotterdam verdiept, dat die belangstelling ook te dezer stede grooter wordt. Zoo opgevat, kan ik namens het ge meentebestuur de vereeniging gelukwen- schen met haar nieuwe schoolgebouw. I,k hoop, dat al de verwachtingen van bestuur, directie en onderwyzers zullen verwezenlykt worden, dat de nieuwe school een eereplaats zal mogen innemen in de ry der Rotterdamsche instellingen, een centrum van onderwys, een plaats van uitgang voor beschaafde, ontwik kelde, practische menschen." Als een staaltje van gunstige kentering van vryzinnige gezindheid jegens de vrye school, verdient dit woord van den libe ralen burgemeester van Rotterdam een ruime verspreiding. Tele onzer lezers 'hebben naar de tot standkoming van de Waterleiding voor Zuid-Beveland met belangstelling uitgezien; volgen dagelijks de velerlei voorbereidende werkzaamheden, en be raamden nu reeds plannen, om zich aan te sluiten. WaDneer straks deze voor Zuid-Beve land zoo nuttige, en voor zijn toekomst hoogst belangrijke zaak zal zyn tot stand gekomen, en de ingezetenen het heeriyke, reine leiding wal er zullen gebruiken, zal de belangstelling natuuriyk nog grooter zyn. Toch zullen slechts weinigen, wanneer zy straks hun kraantje opendraaien, om zich het heeriyke water in groote hoe veelheid te zien toevloeien, zich eenigs- zins kunnen voorstellen, welk een groot werk er verricht is, om hiertoe te geraken, ,en welk een werkzaamheid en waakzaamheid er zullen Doodig biy- ven, om hun dit water te kunnen biy- ven verschaffen. Wanneer wy zeggen »straks,« dan is dit niet te veel gezegd, want reeds den 4en April zal het pompstation beginnen te werker, teneinde op 4 Juli daaraan volgende, water te kunnen leveren voor geheel Oost Zuid-Beveland, met inbegrip van Goes en den Wilhelminapolder. Zaterdag jl maakten een tiental re dacteuren van de op Zuid-Beveland en in de Westelyk-Noord-Brabant meest ge: lezen bladen een tochtje naar het terrein, daartoe in de gelegenheid gesteld door de directie der onderneming, de heeren Van Poelgeest en Nabel, die ons op de meest hoffeiyke wyze alle gevraagde in lichtingen verschaften. In ry tuigen reden de journalisten over Woensdrecht en Hóogerheide tot aan de herberg „De Driehoek". Daar stapten zy uit en maakten een wandeling van tien minuten langs het werk tot aan het terrein. Bedoeld terrein, groot 14 HA. dennen bosch en zand, waarby de twintig M. hooge Pattenbeig en een ry boomen, was door de onderneming, als meest geschikt terrein voor de waterlevering, aange kocht. Dat terrein wordt begrensd door een water,dat de Heiloop heet, hetwelk zal dienen voor afwateringskanaal, spoel water enz. dat de onderneming kwijt wil zjjn. Op dat terrein zyn op't oogenblik vyf bronnen, iedere bron is ongeveer dertig meter diep. In potjes zyn de aardlagen bewaard, met aanduiding der diepte, waarop zij by de te voren gehouden boringen zyn gevonden. Op 34 meter diepte vond men schelpen en tegeiyk de waterbronnen. Deze bronneif nu staan dertig meter van elkaar. In iedere bron is een filter tusschen twintig en dertig meter diepte. Zy hebben bewezen veertig kubieke ;meter water per uur te kunnen leveren. De middelste of derde dezer bronnen staat in de as van al de gebou wen. De bronnen brengen door middel van laagdrukpompen, hun water naar een aerarteinrichting, zoogenoemd omdat het gebouw van alle zijden, op de ruimst mogelijke wyze, voor lucht toegankeiyk iswant het water dat uit de bronnen komt, moet in dat gebouw van de over tollige y'zerbestanddeelen ontdaan wor den, die, wanneer zij in de buizen terecht kwamen, tot groote verstoppingen aan leidingen geven.Het systeem in genoemde ontyzering-inrichting, is het systeem- Piefke. Het gebouw, dat voorzien is var. jalouzieën, zoodat er geen regen kan indringen, is opgevuld met gietcokes. Nu wordt het water uit de vyf bronnen, boven in dat gebouw waaiervormig met de lucht in contact gebracht, en vloeit dan zoo door de laag gietcokes naar be neden. Dan bevat het water alleen nog maar de z.g. yzervlokken, die door de cokes niet meer kunnen worden opge slorpt. Om dit laatste restje yzertever- wyderen, wordt het water gevoerd naar de filtrage-inrichting, waar het in vyf overdekte zandfilters van tien meter lengte wordt gefiltreerd, en daD gebracht wordt in de z.g. reinwaterkelder, waaruit het, nu geen yzer en koolzuur bevattend, en daardoor als het meest zachte drink water (door perspompen hoogdruk- pompen, iD tegenstelling van die welke het water naar de ontijzeringinrichting voeren, welke laagdrukpompen door die selmotoren bewogen worden) wordt op gepompt in de hoofdbuis, het groote bui zenkanaal, dat het via Woendrecht ver der brengt naar Zuid-Bavelsnd. De rein waterkelder heeft een uur capaciteit van 125 M8, zoodat in '34 uur 3000 M3 kun nen worden opgepompt. De bovengenoemde filterbakken wor den gedekt met een gewapend betonlaag. (Trouwens het geheele gebouw rust op een betonplaat.) Evengenoemde betonlaag die in aanzieniyke dikte boven-de filtrage- inrichting is aangebracht, dient, om zoowel des zomers als des winters het water tegen ongewensche temperatuur- invloeden te vrijwaren. Ook zyn de noodzakeiyke luchtkokers aangebracht. Van het buizennet, groot 200 K.M. hetwelk in Januari 1913, heelemaal moet liggen, is reeds 30 K.M. gelegd. Dit schijnt weinig, doch het is het niet, omdat hier onder zijn begrepen de hoofdbuizen, wel ke het meeste werk vorderen, zoodat de rest der te leggen buizen ongeveer het twee derde van den nu verrichten arbeid zullen vorderen. Keeren wy nu tot het terrein terug, dan zien wy dat pompen en motoren zich bevinden in het machinegebouw, dat in twee helften is verdeeld. D9 ach terste helft begint met de reeds genoemde machineriëo. In het voorste gedeelte maakt een lange gang twee helften aan de linkerzyde heeft men een directie gebouw en vervolgens een schaftlokaal, en daarachter een bergplaats, waaronder het olie-reservoir. Aan de rechterzyde heeft men een badkamer, watercloset, bergplaats, werkplaats en een gasfabriek, benevens een inrichting voor de centrale verwarming met heete lucht. (Deze ver warming is noodig om te voorkomen, dat bij strenge vorst, en' een plotselinge stilstand der machines, de buizen zou den bevriezen.) Onderin zyn de pompen, met trap, waarmede men naar boven gaat waar de motoren straks komen te staan. Wij zagan nu nog slechts da gleuven voor de schyfriemen, doch dit alles wordt later overdekt en dan zal men de machines zien werken. Er is natuurlijk op voortdurende werking ge rekend. Daarom is er een dubbel stel pompen en een dubbel stel motoren, ieder van vyf en zestig I. P. Hiervan wordt in het bedrijf slechts één stel gebruikthet andere blyft in reserve, voor het geval dat het eerste onklaar wordt. Van den „Pottenberg" heeft meD een aangenaam gezicht op het complex van gebouwen, dat straks nog zal worden uitgebreid mrt dienstwoningen welke tegenover dien berg met het front naar het dorp zullen worden aangebracht. De installatie van het geheele werk, (pompstation met toebèhooren) is be groot. op 150 000 gulden, waarvan 50.000 gulden heengaat aan arbeidsloonen, ter- wyi over het geheele werk van vier en een half millioen gulden, een half mil- lioen aan arbeidsloon zal worden uit betaald. Hos het nu gaan zal wanneer de wa terleiding gereed is? Hieromtrent ver namen wy het volgende Er komt een watertoren te Klostinge welke een gewicht heeft van één mil lioen Kilo, zynde het gewicht van dertig geladen goederenwagens. Hij woidt 45 meter hoog, met een spits van 11 M., totaal 56 M., zoodat deze toren hooger wordt, dan alle torens op Zuid-Beveland. Ossendrecht wordt met KloetiD ge ver bonden, door een aparte telephoonleiding, dienende om den beambte van den toren snel en spoedig in verbinding testellen met den machinist te Ossendrecht. De laatste toch, heeft tot taak het water in den toren te Kloetinge, op zekere hoogte te houden. Mocht nu door één of andere oorzaak (b.v. een groote brand) het waterverbruik zoo groot zyn, dat in d-n toren het water beneden het gewone niveau komt te staan, dan wordt dit door een electrische waterstandsaan- wqzer, die naast de telephonische gelei ding loopt, den machinist in Ossendrecht gemeld, n I. door een belsein in zyn woning, en kan hy de bel niet, doen op houden dan door in de machinskamer zelf de pompen in werking te stellen die in den toren te Kloetinge het niveau moet herstellen. Bij het tweede gedeelte der werkzaam heden is zooals de lezer weet een klei nere toren te Borsselen inbegrepen. Op het oogenblik krijgen 35 duizend van de 45 duizend inwoners op Zuid- Beveland aansluiting. Opdat de ingeze tenen, en vooral de verafgelegenen tot billijken prijs kuflnen bediend gorden, ook de overige tienduizend inwoners, is een zoo algemeen mogelyke aanvraag om aansluiting noodzakelyk. Van het groote nut dezer waterleiding zal in betrekkeiyk korten tijd een ieder wel overtuigd worden. Ons rest alleen nog een woord van lof voor de directie der Waterleiding voor de welwillende medewerking ons betoond by de opneming van het terrein. Strekke onze arbeid ter meerdere populariseering van deze prachtige onderneming, waar aan de namen v. Poelgeest en Nabel zullen verbonden blyven. (Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.) Geachte Redactie. Het is voor ons een verb!ydend ver- schynsel, dat de arbeid van het Leger des Heils in Nederland meer en meer bekend en gewaardeerd wordt. Gewo'on- ïyk denkt men echter dat, die arbeid zich alleen bepaalt tot het helpen van geval len mannen en vrouwen, de verpleging en opvoeding van verwaarloosde kinde ren en de redding van dronkaards. schillende takken van arbeid van het Leger des Fieils. Wij zouden b. v. gaarne de aandacht uwer lezers en lezeressen willen ves tigen op een onzer Departementen waar van slechts weinigen weten dat het be staat, nog minder weten welk een geze gend werk het doet. Wy bedoelen ons „Opsporings Departement." Dit Departement belast zich in alle deelen der wereld met het zoeken naar vermiste personen, het inwinnen van inlichtingen omtrent familieleden of vrienden over wien men zich ongerust maakt omdat men in langen tyd niets van hen hoorde, etc. etc. Ofschoon deze afdeeling van het Leger des Heils arbeid slechts heel weinig be kend is, en nog niet zoo heel lang in ons land wordt verricht, zyn toch reeds 300 gevallen door ons behandeld. Het feit dat het Leger des Heils over de geheele wereld verspreid is, maakt dat onze Oiganisatie bp uitstek geschikt is om te helpen met het vinden van vermiste bloedverwanten en vrienden. Voor verdere inlichtingen gelieve men zich te werden tot KOM »iANDANT W. RIOSEL. „Opsporing-Departement", Prins Hendrikkade 49-51, Amsterdam. Nisse. Op den tweedaagschen gehouden schietwedstryd op 11 en 13 Januari waren de volgende personen pryswinoers. Personeele baan, afstand 20 meter, max. 120 p., prijzen kunstvoorwerpen. 1ste pr. A. Jansen, Nisse, 107 p.; 2de pr. Iz. Jansen, id. 106 p.3de pr. G. Bos, id., 106 p.; 4de pr. M. Jansen, id 105 p.; 5de pr. Moelker, 's-Gravenpolder 105 p.6e pr. Iz. Blabbekoorn, Heinkenszand, 104 p.; 7d pr. J. Oele, Kloeting9, 104 p.; 8ste pr. J. van Schaik, 's-Heer Arends- kerke, 103 p.; 9de pr. J, de Kuyper, Nisse, 102 p.; 10de pr. VV. Moelker, 'sG aven- polder, 10J p.; llde pr. C. Braam, id., 101 p.; 12,ie pr. v. d. Dries, H nnkenszand, 101 p.; 13de pr. P. Drygers, 's-Heer Abts kei ke, 101 p. Vrye baan, max. punten 36 p., 10 geld- pryzen 6 °/o van den inleg. 1ste pr. M. Siabbekoom, Heinkenszand, 2 m. 36 p.; 2de pr. C. Daaiman, Baarland, 1 m. 36 p. en 5 m. 85 p.; 3de pr. F. Daaiman, id 1 m. 36 p. en 4 m. 35 y.; 4e pr. G. Nieu- wenhuyse, Nisse, 1 m. 36 p. en 2 m. 35 p.; 5de pr. A. Jansen, id., 1 in. 33 p. en 1 m. 35 p.; 6de pr. J. de Kuiper, id., 1 m. 36 p. en 1 m. 34 p,; 7de pr. C. J. Bos, id., 4 m. 35 p. en 6 m. 34 p.; 8ste pr. A. de Blaey, id., 2 m. 35 p. en 1 m. 34 p.; 9e pr. M. Walraven, Kwadendamme, 1 m. 35 p. en 2 m. 34 p.; 10de pr. J. Moel ker, 's-Gravenpolder, 1 m. 35 p en2m. 34 p. Rilland Baih. Wederom is het" mond en klauwzeer uitgebroken thans bjj den landbouwer Mars. Wabeke Cz., in de Mairepolder alhier. Rllland-Bath. In het afgeloopen jaar zyn er 23 inwoners van hier vertrokken naar Noord-Amerika tegen 36 in 1910. Schore. Uit het jaarveislag van de Dorpsvereeniging Schore en Vlake alhier bleek dat aangekocht werden 738 balen superphosphaat, 242 balen Amm. super- phosphaat, 12 balen kali, 152 balen Chiiisalpeter en &9'/a KG. klaverzaad, alles te zamen voor een bedrag van f5460,20. Wissenkerke. Vrijdagavond deden de opwekkende tonen van Apollo" op zijn marsch met het fantastisch fakkellicht door 't dorp vermoeden dat er iets by- zonöers aan de hand was. Wat bleek waar te zyn, daar het muziekgezelschap eene serenade ging brengen aan een onzer oudste dorpsbewoners, Paulina Bouwman-Boogerd, uie dien dag haar 9Qsten verjaardag vierde. Het oudje das nog goed by haar vermogen ie en het

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1912 | | pagina 1