No. 87 1912
Zaterdag 13 Januari
(IIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
26e jaargang
HISTORISCH
M
M
sisje
i
Hip Jaisz. de Sltlekade
v£i MiMslkiri
m W.
Som-
IWEN-
per-
ïecht
jaar, bij
Goes.
Adres
den uit-
Iee&db". f
6ct)elör.
SHRISTEUJK-
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JÖNGE»VERWES F, te Goes
Oeokt om de Kiezerslijst vee 1912.
FEUILLETON.
F, P. D'HUIj, te Middelt» Tg.
PRIJS DER ADVERTENT1ËN
SmSEHLAHD.
M
it
orka.
lland.
|len ver
kerk, bij
lerman,
'burg.
Mei
I
30b vrij.
,AA1'.
adags.van
's morgens
(•-Schelde.
SERT.
naar Hans-
nam. 3,45.
den voorm.
CE1 DAM.
10, van Mid
dags geen
fcERIKZEK.
i 7,30, 's na-
lidags geen
|,80, behalve
Jan. 7 uur.
van 18—31
'.ondagsmid-
7,30 10,30/
8,30 10,3fÜ
8,80 9,3^
9.SÏ0
9;30
9-,30
b8 8,— lfO,—
29 9,30*11,—
§0 8,30 11,30
31 8,303 9,BO
8,30
8,80
8,30
>r een datnm is
tweede getal is
12.
6,35 c) d i
I b) 7,05
bö c)
|,45c) f) h)
het vertrek
jsuiea v*. 8,50
Borsaelen en
min. wacbtea
h ten hoogste
pogste waeb-
I
1E1 IEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per lrie maanden franco p. p.S.25
Enkele nummers. 0.05
UITGAVE D£R FIRMA S
EN
We zullen de Kiezerslijst noodig heb
ben die jaar voor de Gemeenteraden.
De dagen om voor die lyst te zorgen
zyn er weerwe binden al onze vrienden
op het hart om wel ter dege aan het
brengen van nieuwe kiezers op de lijst
hun volle aandacht te wijden.
Drukken we daarom, als naar gewoonte
de vereischten af, die de wet aan de
kiezers stelt.
Letten we allereerst op de belasting-
kiezers.
Belastingkiezer is hij, die over 't laat
ste dienstjaar al zjjn aanslagen in de
Rijksbelastingen heeft voldaan. Die be
lastingen zjjnPersoneels belasting,
Grondbelasting, Vermogensbelasting en
Bedrijfsbelasting. Deze aanslagen behoe
ven niet te loopen over een vol dienst
jaar men moet eenvoudig de verschul
digde belasting op tyd hebben betaald.
Belastingkiezers behoeven zich niet
aan te gevenzjj worden ambtshalve
op de kiezerslijsten gebracht.
Alleen zij, die mede-eigenaren zyn in
een onverdeelden boedel, waarvoor in
1911 grondbelasting is betaald, terwijl
hun aandeel in die belasting f 1 bedraagt,
behcoren zich tusschen 1 en 15 Februari
aan te geven aan de secretarie, waar zij
een formulier ontvangen, dat vóór 15
Februari ingevuld en onderteekend aan
de secretarie moet worden ingeleverd,
met het belastingbiljet.
Wie verhuisde naar een andere ge
meente en in een vorige belasting be
taalde, dient zich eveneens aan te geven,
met overlegging van het voldaan getee-
kende belastingbiljet.
De rijwielbelasting telt niet mee.
Wie op 1 Februari zjjn belasting nog
niet voldaan heeft, krijgt van den ont
vanger een waarschuwing thuis, een
gratis waarschuwing, waai in gezegd
wordt, dat, is de belasting op 1 Maart
niet voldaan, men niet op de kiezerslijst
komt.
Alle overige kiezers, d. w. z. de huur-,
inkomen-, spaarbank- en examenkiezers
behooren zich aan te geven tusschen 1 en
15 februari ter secretarie. Zjj ontvangen
een formulier, dat onderteekend en in
gevuld moet worden ingeleverd aan het
Gemeentehuis.
Euurkiezer is hij, die op den 31sten
Januari sedert 1 Augustus van het vorige
jaar in een huis of een deel van een huls
heeft gewoond van de huurwaarde, voor
iedere gemeente bepaald. Men mag in
dien tyd cok éénmaal verhuisd zijn
15
Ben verhel i t het jaar 1567,
door
CHR. kJONDIUS.
En
mers
verklaarbaar vv*8® dit zeker im-
uio.n, meer dan tien j.aren had by den
heer van Boxtel als huisknecht te Brussel
gediend, en dat hy bjj heer niet
slecht aangeschreven stond, bewees het
feit, dat deze zelf zijn zoontje ten doop
had gehouden, geiyk we reeds vernamen.
Was onze waard uit den Gulden Helm
aldus vrooiyk gestemd, nu hy zoo on
verwacht een ouden bekende voor zich
zag, deze laatste toonde zich minder
verheugd. u
Aan zijns gelaatstrekken was het te
zien, dat hy zich in angstige spanning
bevond en ook Pasquier scheen dit te
bemerken, want hy zeide//Maar vergeef
me, dat ik verzuimde Daar uwe gezond
heid te vragennaar 't my toescbynt
drukt u eenige zorg. Kan uw oude knecht
u misschien van dienst zyD, dan is hy
gaarne bereid u te helpen.
mits dan ieder der woningeD denhuur-
prys heeft, door de wet vastgesteld.
Doch nu komt er nog iets by.
Men kan ook kiezer worden, wanneer
het huis of het gedeelte van het huis,
dat men bewooDt, niet den geëischten
huurprys heeft, doch wanneer men in
zijn woonplaats grond in huur heeften
samen daarmee het voor de gemeente
geldende bedrag wordt verkregen. Na
tuurlijk moet men dien grond minstens
van 1 Aug. van 't vorige jaar af in huui-
hebben.
De huurkiezer moet zich aangeven.
Alleeu wanneer hy in dezelfde woning
bleef, als het vorige jaar, en hy stond
reeds op de Kiezerslijst, is aangifte niet
noodig.
De bepalingen voor de huurkiezers
gelden ook voor de schippers; zij moe
ten alleeD den vastgestelden tyd een
schip in eigendom of huur hebben gehad
van 24 Ms. inhoud, of 25000 K.G. laad
vermogen.
Thans komen we aan de inkomsten-
of loonkiezers. Dat zyn zy, die van 1
Januari van het voorgaande jaar tot 31
Januari van het volgende achtereenvol
gens by niet meer dan twee personen,
ondernemingen, opeDbare of byzondere
instellingen in dienstbetrekking zyn ge
weest en daar een loon hebben genoten,
dat óók voor iedere gemeente in de wet
is vastgesteld.
Het loon, in vaste dienstbetrekking
door de vrouw genoten, kan worden ge
teld by dat van den man, en evenzeer
het halve loon van minderjarige, inwo
nende kinderen. Wanneer dat alles by-
een het door de wet geëischte bedrag
haalt, kan de man kiezer worden.
Men behoeft niet meer het juiste be
drag van loon of inkomen op te geven,
doch kan volstaan met de verklaring,
dat het loon het door de wet gevorderde
bedrag bereikt.
Als loon wordt ook gerekend het pen
sioen of de ïyfrente, door openbare in
stellingen verleend en ook dat, door on
dernemingen of bijzondere instellingen
uitbetaa'd. Natuurlijk blijft het bedrag
van het inkomen voor iedere gemeente
onveranderd.
Ongevallenrente wordt ook als loon
beschouwd.
Staat ook in een of ander bedrijf in
den regel het werk gedurende een ge
deel te van het jaar stil, dan wordt de
tyd, waarin niet gewerkt wordt, als
diensttyd beschouwd. Is men ten hoogste
twee maanden ziek, dan wordt toch het
loon gerekend ontvangen te zijn.
Vergeef mij, indien ik soms te vrypostig
ben, maar het gelaat van mynheer is
bewolkt; zoo placht ik hem vroeger zel
den aan te treffen.
Maar 't is waar, 't waren toen ook
andere tyden, dan we thans beleven
toen was het alle dagen joiyt aan het
vroolijke hof van den Prince van Oranje,
tot wiens hofhouding u mede behoordet,
maar nu, eilacy, nu hoort men van niets
anders dan van onrust en twist, sinds
de godsdienstgeschillen de menschen
verdeel en.
Ja 't is hier ook zoomen heeft ook
hier de kerken geschonden, zoodat er geen
mis kon worden gehouden. Maar 't heeft
niet lang geduurd, dat die van de nye
leer de kerken hadden bezet. De Bisschop
is nu weer de baas en nu predikt men
voor de Calvinisten in een schuur buiten
de Zuid-Dampoortmaar of 't nog lang
zal worden geduld, betwijfel iker wordt
zooveel gekald en in een taveerne hoort
m8n van alles.
Ja 't kan spoedig verkeerenonze gewe
zen baljuw Pieter Haeck, die vroeger een
trouw aanhaDger der Roomsche kerk
was en vervolgde die van Lutherjje ver
dacht werden, wordt nu beschouwd als
't hoofd der ketters. En 't zyn niet de
geringste burgers, die hem steunen vele
loden der Vroedschap kiezen, hoewel niet
Ook de kost en de inwoning wordt als
loon gerekend, maar een daarvoor bij de
wet voor iedere gemeente vastgesteld
bedrag. Wie op Zon- en Christeiyke feest
dagen den kost echter niet geniet, be
hoeft voor deze dagen niets af te trekken.
Hij wordt toch gerekend volle kost en
inwoning te genieten
De bepalingen voor de inwonende zoons
zyn dezelfde gebleven.
Loonkiezers moeten zich ieder jaar
opnieuw aangeven tusschen 1 en 15
Februari.
Zien we nu even naar de Spaarbank
en Grootboekkiezers
Wie op 1 Februari a.s. sedert een jaar
f 100.nominaal op het Grootboek heeft
staan of f 50.— op de Spaarbank, zóó dat
het inderdaad zyn eigendom is, kan op
grond daarvan aanspraak maken op het
kiezerschap.
By moet tusschen 1 en 15 Februari zich
op de secretarie aanmelden onder over
legging van een bewijs vaD de directie van
het Grootboek of 7 bestuur der Spaarbank
dat hjj inderdaad sedert een jaar eigenaar
is van de gevorderde bedragen.
Het is niet meer noodig, dat men 6en
boekje hebbe van de Rijkspostspaarbank
andere spaarbanken, zooals die van het
Nut, tellen ook meedoch natuuriyk
moeten de lichamen, waarvan deze spaar
banken uitgaan, rechtspersoonlijkheid heb
ben, en zoo ze na 1 Mei 1900 zijn opgericht
moeten ze een waarborgsom van f 25000
by de Nederlandsche bank hebben gede
poneerd.
Wie reeds Grootboek- of Spaarbank-
kiezer is, behoeft zich nirt opnieuw aan te
geven; daarvoor wordt ambtshalve ge
zorgd.
Blijven ten slotte de examen-kiezers.
Welke examens geldig zijn, kunnen wy
niet uitvoerig opgeven die lyst beslaat
ruim een kolom van ons bladde wet
zegt, dat zij kiezers kunnen worden, die
«met goed gevolg hebben afgelegd een
examen, ingesteld door of krachtens de
wet of aangewezen bij algemeenen maat
regel van bestuur en in verband staande
met de benoembaarheid tot eenigambt,
de vervulling van eenige bstrekking of de
uitoefening van eenig bedrijf of beroep".
Herinneren we ten slotte, dat in het al
gemeen, 't kiesrecht aan bovengenoemde
categorieën van personen wordt toege
kend, wanneer zy zyn manneiyke ir geze-
tenen des Ryks, tevens Nederlanders, die
den leeftijd van 25 jaren hebben bereikt.
Wie dit jaar op 15 Mei zyn 25ste jaar
bereikt en in de termen valt, kan dus
kiezer worden.
van 1— 5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
Familieberichten van 1—10 regel? 1.—iedere regel
mi er 10 cent
openiyk, party voor de Dije leer."
Maar, naar ik heb hooren verluiden,
komt onze Koninkiyke Majesteit zelf
eerlang herwaarts en dan zullen al die
nieuwigheden wel spoedig een einde
nemen.
Als onze goede stad er maar geen
schade ouder lijdt, als onze voorrechten
m lar geen gevaar loopen
Pasquier Ellewoutsz bemerkte wel, dat
zyn gast nauwkeurig toeluisterde en acht
gaf op betgeen hy meedeelde.
z/En is Heer Haeck nog hier? Mijne
zending staat met hem in verband, waar-
lyk 't is geen aangename commissie, die
my is opgedragenik wenschte, dat de
Prins een ander daarmede had belast.
Ik heb het al bemerkt ook hier zyn de
burgers verdeeldik betrouw my zelf
uiet binnen |de stad en denk naar Veere
te gaande baljuw Rollee aldaar is mij
wel. hekendmaar waariyk, ik wilde om
duizend kronem, dat ik deze commissie
niet aanvaard had."
„'t Komt al door de nieuwe religie",
zeide Pasquier Ellewoutsz." maar ik meen
dat 't oorbaar zou wezen om knechten
in de stad te leggen, om de twistende
burgers in vrede te houden."
Het geluid van voetstappen deed ver
moeden, dat er iemand in de gelagkamer
was binnengetreden, waarom de waard
Ziedaar in het kort uiteengezet wat de
kieswet eischt.
Dat al onze kiesvereenigingen nu werk
blijven maken van de nieuwe kiezerslijst
De noodige formulieren zullen wel reeds
op de gemeentehuizen verkrygbaar zijn,
of worden spoedig verkrygbaar gesteld.
Niemand verzuime zich aan te geven
natuuriyk zyn alle besturen van kies
vereenigingen bereid de noodige inlich
tingen te verschaffen.
Eerste Kamer.
Bijslag aan ambtenaren.
Het afdeelingsonderzoek van de wets
ontwerpen nopens de tegemoetkoming
aan ambtenaren wegens de duurte bracht
tegen overgestelde oordeelvelliD gen.
Zij, die er mede ingenomen waren,
voerden aan, dat, zooal van geen noodtoe
stand meer te spreken is, toch eenige tyd
van groote duurte van vele levensmidde
len achter ons ligtdat vele particulieren
het voorbeeld gaven en dat geen prece
dent kan worden gezien in den maatregel,
daar h8t een gift in eens, dus een tijdeiy ke
geldt.
De tegenstanders meenden, dat, ook al
ware er een noodtoestand, de Regiering
veeleer de armsten te helpen had dan de
Ryksambtenaren, die boven zoovelen be
voorrecht zyn dat particulieren met hun
eigen geld kunnen doen wat zij verkiezen,
de Staat daarentegen beschikt over het
geld van belastingschuldigen, waarvan
velen er slechter aan toe zyn dan de amb
tenaren, en dat wel degeiyk te vreezen
is, dat, by wederom intreden van duurte,
dit geval als precedent zal worden aange
merkt en dat de toestand der schatkist
een zoo groote extra-uitgaaf niettoestnnd.
Een derde categorie kon zich slechts
onder protest met de wetsoutwerpen
vereenigener waren verwachtingen op
gewekt. Tegen dit argument kwamen
weer anderen op.
Tweede Kamerverkiezing Hilversum.
In de Donderdagavond te Bussum ge
houden vergadering der centrale antirev.
kiesvereeniging is met schier algemeene
stemmen candidaat gesteld de heer mr.
V. H. Rutgers, te Hilversum.
Patrimonium.
De jaarltjksche vergadering van Patri
monium zal worden gehouden op Maan
dag en Dinsdag 15 en 16 April te Am
sterdam
Ned. Jongel. Verbond.
De Bondsdag van het Ned. Jongel. Ver-
zich derwaarts wilde begeren.
„'t Zal myn knecht zyn, dien ik op
kondschap heb uitgezonden", zeide Heer
v. Boxtel, „gelieve hem een karme biets
te tappen en laat mij een oogenblik al
leen."
Pasquier Ellewouts begaf zich naai
de gelagkamer, waar hy den knecht
aantrof.
Na hem een potteke bier te hebben
voorgezet, was hij al spoedig in een druk
gesprek met dezen gewikkeld, om zoo
doende nog meer te weten te komen
van de redenen, die zijn v roegeren heer
naar Middelburg voerden
„Ik begryp niet wat uw heer be
weegt om zich met de godsdienst
twisten in te laten."
„Mijnbeer v. Boxtel doet niets zonder
advies van Mynheer den Prins van
Oranje en de Prins is wijs genoeg Hij
zal m'in heer wel verantwoorden tegen
Zijne Koninklijke Majesteit
„Toch vind ik 't vreemd dat uw heer
zich met de Calvinisten inlaat: zoolang
ik hem diende heeft hy zich steeds een
goed katholiek betoond.
Geen dag ging voorby zonder dat by
de mis bezocht en hij placht dit ook
van zyn bedienden te verwachten, zoo
dat er onder hen niemand was, die met
Hoogtijd niet ter biecht of ter sacrament
i ls WBSSP
bond zal op Hemelvaartsdag te Utrecht
gehouden worden.
LEESTAFEL.
Liederenbundel. Tien liederen, be
nevens catalogus der muziekuitga
ven van Neerbosch' Boekhandel.
Deze tien liederen, vierstemmig en
sommige met begeleiding voor piano en
harmonium behooren tot de mooiste en
best getoonzette uit de Neerbosch-uitga
ven. De muziekuitgaven beslaan iD dezen
catalogus een heele reeks, zoodat men
zeggen kan dat Neerbosch een goed adres
is voor onze Zangvereenigingen en Huis
gezinnen, wanneer zij zich goede, Chris
telijke muziek, van onze beste compo
nisten, willen aanschaffen.
Babylonische Psalmen, in verge
lijking met die des Ouden Testa
ments, door M. Noordtzij. J. H.
Kok.
De uitgever heeft in groot formaat op
best papier met breede marges uit flinke
letters de rede die bovenstaaad opschrift
draagt, gedrukt, welke by de jongste
overdracht van het rectoraat aan de
theologische school dnor prof. M. Noordf-
zy is gehouden. De rede droeg weer de
blijken van groote belezenheid op 't ge
bied vau oudheidkundig, assyriologisch,
babyloniogisch onderzoek. De hoogleeraar
neemt Delitzsch' beschouwingen uit diens
Babel en Bybel onderhanden, alsmede
de geleerden die zijn hypothesen deebm
Winckler, Zimmern, Jensen, e. a. Om
vervolgens met door hem aangehaalde
Babylonische psalmen bet kenmerkend
verschil tusschen deze en die van Da
vid aan te toonen, en de onjuistheid van
Delitzsch' beweren dat het O. T. psal
men zouden zyn. Wel is er in sommige
jj eene „natrilling van de vroegere Open-
baring"; doch van Jehova (niet te ver-
s warren met ilu God!) en van d'n
j Christus en van het verbond, grlyk onze
j Psalmen, zwijgen ze alle. De hoogleeraar
I slaat zijn tegenstander het evolutie-
i systeem ook als beheerschend idee
I van het Welbausiaansche Schrift-criticis-
me uit de hand. Voor deze glashel
dere wetenschappelijke weerlegging van
een der valsche hypothesen van Delitzsch
zyn wij den hoegleeraar dankbaaren
den uitgever hiervoor dat hy haar door
den druk verkrygbaar stelt.
De Spiegel (W. Kirchner, Amsterdam)
bevat photo's van de kroningsplechtig
heid te Delhi Photo's uit Perzië, Toonge
len uit het leveu van Frederik den Groote.
ging.
Zoo men suspecte boekjes by iemand
voDd, werd deze zwaar gestraft.
Nog levendig herinner ik mij, toe 't
eens gebeurde, dat een palfrenier een
Duitsch psalmboekje in zyn bezit had.
De heer v. Boxtel, dit vernomen heb
bende, beval hem terstond dit boekje te
verwijderen buiten zyn huis, hem toe
voegende deze woorden, die ik my nog
goed herinner
„„Ge zoudt my en mijn geheels huis
gezin bederven en in last brengen.""
//Zeker, zeker", zeide de bediende „ik
geloof ook volstrekt niet, dat onze heer
geen goed katholiek zoude zijn, maar
hij heeft een commissie van den Prins
van Oranje, die de zaak der Calvinisien
Diet ongezind is
»Wel weet ik 't rechte van de zaak
niet, maar naar ik heb kunnen bemer
ken moet er een aanslag op Walcheren
zijn beraamd en het is het met het oog
daarop, dat onze Heer in last heeft den
Staten namens den Prins te boodschap
pen, dat zij zonder diens voorkennis geen
krijgsvolk mogen innemen".
Een luid tikken op de deur der op
kamer deed het gesprek afbreken.
Ellewoutsz. haastte zich naar boven om
te vernemen, wat de heer van Boxtel
verlangde. F/ordt vervolgd.)