No. 83 1912.
Dinsdag 9 Januari
flIEUWSBLAD
VOOR ZEEL A lijft
26e Jaargang,
3HRISTEUJK-
HISTORISCH
Het Bollenland in 1911.
VERSC HIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWES T, te
F. P. D'HUIj, te 1» iidrtelbi rg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
ZENDING.
Uit c!s Provincie
IEl IEREN WÏJRKDAG DES AVONDS.
Prijs per trie maanden franco p. p.1.25
énkele no mmers. 0.05
UITGAVE DER FIRM AS
v in 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
F. milieberichten van 1—10 regel: 1.—iedere regel
»i er 10 cent.
II.
Voor Duitse bland is het afgeloopen
jaar een jaar van oppassen en teleur
stelling geweest. Aanvankelijk scheen
het dat 't tusschen Engeland en Duitsch-
land pais en vree worden zou. De Keizer
en de Keizerin waren in Mei de Noordzee
overgestoken om tegenwoordig te zijn
bil de onthulling van Koningin Victoria's
standbeeld. Koningin Victoria was de
grootmoeder geweest van Keizer Wilhelm,
en was door dezen laatste uit den brand
geholpen tijdens, misschien wel reeds
voor den Boerenoorlog, met een plan
de campagne dat op vernietiging der
Boerenrepublieken of op uitroeiing van
de Boeren zelvon, voor 't geval zy wei
gerden zich te onderwerpen, zou moeten
uitloopen. De trouwelooze gevoelde nog
banden aan de gestorven bloedverwante,
die zoo dankbaar en succesvol z^jn moord
dadige adviezen had opgevolgd, en hy
toog Daar Londen waar hij en zijn vrouw
vijf dagen lang de gevierde gasten des
Konings waren. Ook nog in Juoi scheen
het tusschen de familieleden koek en
ei, blijkens de goede ontvangst op het
kroningsfeest door Koning George en
Koningin Marie bereid aan den Duitschen
Kroonprins Wfthel* en .diens gemalin
Cecilie van Mecklenburg.
Doch, wat de staatkunde al niet brou
wen kanNiet zoodra brak de quaestie
FrankrykDuitschland omtrent Marokko
los, of Engeland nam jegens Duitschland
een dreigende houding aan.
Inmiddels hield ook de Duitsche Keizer
een vlootschouw, welke door den Oosten-
rpschen Kroenprins werd bijgewoond
nog rusten wel de plannen tot vlootver-
sterkiog, in overeenstemming met 't
reeds in 't voorjaar openbaar geworden
pogen van Duitschlands kant, om met
Engeland tot een verdrag te komen, om
elkander van de wederzljdsche vlootplan-
nen op de hoogte te houden. Doch het
ziet er niet Daar uit dat deze rust van
langen duur zal zijn. Ook een aanzienlijke
legeruitbreiding werd voorbereid, zoowel
naar oost als naar west. Waaruit vclgt
dat de goede vriend Rusland al even
weinig vertrouwd wordt als de goede
buur Frankrijk. Trouwens Italiö's op
treden maant tet waakzaamheid, en
Turklje's positie maakt niet onmogelijk
dat Rusland uit het troebele water eenige
vischjes ophaalt; ook bestaat er een
DuitschRussisch contract, hetwelk Rus
land de vrije hand gunt in Perzië, maar
Engeland zal ook daar wel wat naar zich
toe halen. Dit alles, gevoegd by de Ma-
rokko-onderhandelingen, dwong Duitsch
land vooral nu tot de tanden gewapend
te blijven.
Vooral de Marokkostorm werkte na in
de binnenlandsche staatkunde. Hij ver
oorzaakte een verwijdering tusschen den
Rijkskanselieren de conservatieven, en gaf
bovendien aanleiding tot een stilzwijgend,
doch door hoofdknikkiDg veelzeggend
optreden van den Kroonprins in den
Rijksdag, waar hij op evengenoemde
manier zjjn instemming betuigde met
de klacht der oppositie die Von Beth-
mann een veel te lankmoedige houding
verweet. De tolk dier oppositie was het
conservatieve lid Heydemans, die blijk
baar een effectvol woordenvuurwerk
noodig had tegen de aanstaande ver
kiezingen. Verkiezingen, waarbij de con
servatieven, naar zij vreezen, zullen staan
aan den kant waar de meeste slagen
™len. Want, gelijk in België en Frank-
mJk, ja eigenlijk waar al niet, is gezien,
sullen ook in Duitschland de liberalen
met de sociaal democraten gemeene zaak
«aken, om de Rechtsche partijen in de
minderheid te brengen. Reeds verloor
fmt (Roomsche) Centrum drie zetels bij
usschenttjdsche verkiezingen, te weten
tori Dusseldorp en Constanz; en
°or bst terrein bi) de landdagvei-
kiezingen in Oldenburg, Hessen en Elzas
Lotharingen.
Wat dit laatstgenoemde Rijksland aan
gaat, dit ontving een Grondwet, zoodat
het nu dezelfde rechten heeft als de
overige Bondsstaten, behoudens een nog
slechts beperkt stemrecht.
De Kroonprins die reeds door zijn op
treden in den Rijksdag en de geboorte
van zijn derden zoon meer naar voren
trad dan de Keizer, maakte met zijn
vrouw een reis naar Oost Azie; terwijl
de minister van koloniën Von Linde-
quist, die zich niet kon vereenigen met
den ruilhandel die in Kameroen en
Kongo met Frankrijk beklonken was,
aftrad en door doctor Solf, den vroegeren
gouverneur van Samoa, werd opgevolgd
België is een welvarend land. Onder
het 27-jarig clericaal bewind werden
handel en nijverheid tot grooten bloei
gebracht. Toch maakt dit land een crisis
door op staatkundig gebied.
Liberalen en socialisten zjjn het eens
geworden en hebben een „cartel* geslo
ten, tengevolge waarvan zy in de groote
steden by de gemeenteraadsverkiezingen
groote overwinningen behaalden.
Dit voorspelt weinig goeds voor de
verkiezingen van dit jaar. De meerder
heid der clericalen in de Kamer bedraagt
slechts vijf of zes stemmen. De radico-
socialisten stellen zich voor dat zy dit
jaar aan het bewind komeneene voor
spelling waarby de clericalen zich echter
niet behoeven neer te leggen.
Zelden is trouwens een kabinet van
Rechts zoo heftig bestookt dan het voor
laatste in België, het ministerie-Schol-
laert. Het bracht, wat al zyn voorgangers
dwaseiyk verzuimd hadden, eenige rege
ling van het lager onderwys. Zyn prin
cipieel optreden bezorgde het vele vyan-
den. Voor hot heftig party geschreeuw
van liberaal en socialist ging het op zy
de schoolwet werd ingetrokken, en het
kabinet werd door een meer gematigd of,
wilt ge, minder beginselvast kabinet-De
Broqueville vervangen.De nieuwe pre
mier bracht een bezoek aan Parys, van
waar hij terugkeerde met den last en
den lust om de hoogst onvolkomen
landsverdediging te verbeteren. De soci
alist Vandervelde interpelleerde de regee
ring over de gruwelen in Congo door
hem ontdekt. Hy werd weerlegd door
den minister en door den afgevaardigde
Thiebaut die, hoogst welsprekend, dezen
schreeuwer in herinnering bracht dat er
twee manieren zyn om de ongelukkige
zwartjes in Congo-land te helpen,nameiyk
door zyn leven voor hen te wageD in
hun eigen land en door in 't parlement
een groote keel op te zetten over hun
vermeende mishandelingen. Het laatste
doen de socialistenhet eerste deden
duizenden clericalen, voornamelykgees-
teiyken, van welke 25 procent daar een
vroegtydigen dood hebben gevonden.
Met belangstelling volgen wy voorts
den loop der zaken in België, dat in zyn
liberaal-socialistisch bloc, met daarop
allicht te volgen buitverdeeling wel eens
een vooruitgeworpen spiegelbeeld van ons
eigen land zou kunnen te zien geven.
Oostenrijk Hongarije heeft zich voor
zyn doen vry goed gehouden. Wy her
halen voor zijn doen. Want aan Oosten-
ryks doen is zelden wat goeds; gevolg
van de verdeeling in zooveel staten en
partyen, welke op hun beurt weer in
verschillende stammen en standen, ras
sen en secten uiteenvallen of met elkan
der over hoop liggen. Keizer Frans Jozef
bleef onversaagd zyn uiterst moeiiyke
taak vervullen. Toch zyn er teekenen dat
de invloed van den troonopvolger zich
doet gelden. Het aftreden van den minis
ter van oorlog Von Schënaich is er het
bewys vanvooral tegen den premier
Von Aerenthal gaat de stryd van Frans
Ferdinand.
Wat Oostenrijk zelf aangaat, het
meest trekt de aandacht de ontbinding
in Maart van het Huis van Afgevaardigden
gevolgd door de Juni verkiezingen, welke
een verpletterende nederlaag brachten
aan de christen-socialisten, de party van
den te vroeg ontslapen Lueger, welker
^lorie-tydperk met diens dood reeds ge
ëindigd was. Het aftreden van het minis-
terie-Bienerth en deszdfs vervanging
door het ministerie-Gautsch was er het
gevolg van, hetwelk op zyn beurt weer
voor een ministerie-Sttirghk moest plaats
maken. By de hervatting der Kamer
zitting op 5 October loste een sociaal
democraat uit Dalmatië van de tribune
een revolverschot op den minister van
justitie Von Hochenburger, gelukkeg even
wel zonder dezen te raken.
En wat HongarUe aaDgaat, maanden
lang werd er in bet parlement een tech
nische obstructie gevoerd tegen de leger-
ODtwerpen, en pas in November kon
gezegd worden dat de parlementaire vrede
was hersteld, echter slechts voor enkele
weken.
Overigens dient nog herinnerd aan het
bezoek van het Keizeriyk Echtpaar uit
Beriyn aan het Weensche Hof in Maart,
gevolgd door dat van den Duitschen
Kroonprins, hetgeen de voortdurende
hartelijke verstandhouding tusschen de
Donaulanden en het Duitsche Ryk be-
wyst.
8 Jan. 1912.
Een belangrijke ontdekking.
Onlangs zyn in het eilandje Elephan-
tiné in den Boven-Nyi documenten ge
vonden, die niet zonder beteekenis zy'n.
Immers, daaruit blijkt, dat in den tijd,
waarin Nehemia de muren van Jeruza
lem herbouwde, in dit eiland een bloeian-
de Joodsche kolonie gevonden werd.
Het schynt, dat vóór de verovering van
Egypte door Oambyses, 525 v. Chr., in
Elephantiné een tempel is opgericht voor
de aanbidding van Jehovah, en dat om
streeks 441 v. Chr. gedurende de tyde-
ïyke afwezigheid van den gouverneur van
Egypte de priesters van Kbnub iemand
van invloed, Waidrang genaamd, hebben
omgekocht om dit gewyde gebouw te
verwoesten. Later werd aan den Perzi-
schen gouverneur van Jeruzalem, Bagohi
of Braaóas genaamd, hulp verzocht om
den tempel te herstellen. Het blijkt niet
dat dit verzoek eenig gevolg gehad heeft.
Maar de documenten, die dit verhalen,
hebben groote waarde, omdat zy ons licht
geven over een en ander in zake de
Israëlitische geschiedenis en literatuur.
Prof. Sachau te Beriyn heeft onlangs de
meest belangryke documenten in één deel
uitgegeven en professor Sayce op de
resultaten daarvaD gewezen.
Het schynt dat de Joodsche gemeente
van Elephantine een vry grooten tempel
had in vergelijking met de heiligdommen
der omwonende volken, en dat zij in dien
tempel aanbaden »den God Jahü, den
God des hemels* evenals de Joden dit
te Jeruzalem deden. Maar nu blykf,dat
zy bovendien zekere mindere goden er
kenden, waaronder den „god" Bethel en
den „god" Elnathan. Het is voorts dui-
deiyk, dat, terwyi de Mozaïsche wet een
centraal heiligdom had aangewezen
(Deut. XII 5—14) zooals de tempel te
Jeruzalem was, ver. in Zuidelijk Egypte
een scheur-tempel b--t.nd, in verband
waarmede de onderscheidene voorschrif
ten van een •>-< dienst met inbegrip van
het Paasei.t-eot gnregeld werden opge
volgd.
In de 7' -an den tempel overtraden
de kolom- a de wet van Mozes. Zy volg
den (motel n verschil) het slechte voor
beeld r Samaritanen, die een tempel
op d 'ii Geri/im bouwden. Op hunne
beurt -rdan zy gevolgd door Onias,
die ee-i.i'g" rouwen later een dergeiyken
tempt' ti uw - I/-ontopolus. Wat dus
in het l'-r/.i.-t h- nijd vak aan denBoven-
Nyi geschi. d ie, werd in het Grieksche
tydvah io de Del ca herhaald. Misschien
hebben de voii.s mers de daad van ver
zet tegen de wet'Gods, zoo als die door
Mozes gegeven is, verontschuldigd door
te zeggen, dat ds aanwyzing van Deu-
teronomium alleen voor Palestina gold
en niet voor Joden in andere landen.
In geen geval konden zij hun terugkeer
naar Egypte verontschuldigen, zich al-
zoo afzonderend van de verlossing van
ouds uit het slavenhuis.
Voorts schynt het godsdienstige leven
der kolonisten in overeenstemming ge
weest te zyn met dat van hun volk over
het algemeen in hun eigen land. Zy
schenen te y veren voor de eer van God
maar arkenden tevens andere goden
De documenten bewyzen, dat het uit
verkoren volk noch in noch buiteD zyn
land de hooge idealen verwezenlijkt heeft,
welke Jehova door Zyne dienaren de pio-
feten hun h6eft voorgesteld.
Ook biykt uit deze documenten, dat
de kolonisten bekend waren met de wet
van Mozes, zoo als wy die vinden in
den Pentateuch. In een der .documenten
worden byDa dezelfde woorden gevonden
die wy lezen in Exod XII 18. Hieruit
leidt prof. Sayce af dat de Levitische
wet in den tempel te Elephantiné ge
volgd werd en de feiten toonen in het
geheel aan dat zoodanige wetgeving aan
de kolonisten aan den Boven-Nijl be
kend was in het midden der zevende
eeuw vóór Christus. Nederlander.
Een ontwaken der volken.
In de jongste berichten derUtrechtsche
ZenaingsvereeDiging lezen wy
In onze koloniën vindt men hetzelfde,
wat overal elders in de wereld gevonden
wordteen ontwaken der volken. Het
oude bevredigt niet meerzy zoeken
iets anders,' iecs beters, waarvan zy meer
bevrediging wachten voor de behoeften,
die zich openbaren. Wat dat andere,
dat beteie zyn zal, weten zij zelf niet.
Maar daarom dringt het te meer, dat de
gemeente van Jezus Christus haren plicht
vervult jen aan die volken brengt het
eenige, dat volkomen bevrediging scnenkt.
Doet de gemeente dit niet, dan zal zij
ook hier het Mohammedanisme door „de
geopende deur" zien binnengaan om te
dooden, wat tot leven bestemd is. Nu
is het de tyd, en als de gemeente dat
niet begrijpt, zal de gunstige gelegen
heid voorbygaan en het oordeel over
haar komen.
Nieuw-Guinea ontwaakt. Meer dan
50 jaren scheen de zendingsarbeid on
vruchtbaar, en nu komt daar van alle
kanten een vraag om onderwys en pre
diking. Noemfoor en de Schouten
eilanden de kust van Amberbaken en
Wandammenbaaï, overal is vraag om
goeroe's, en de bevolking toont, dat het
haar ernst is in het bouwen van school-
kerken en goeroe-woningen. In de Hum-
boldtsbaai moest het werk worden be
gonnen en in de Mc Cluer-golf opent
zich het eene terrein na het andere.
Celebes vraagt hoe langer hoe meer
de aandacht. Van welke groote zege
ningen mag de Posso-Zending getuigen.
Het getal der gedoopten neemt er steeds
toe. De zendelingen worden met arbeid
overladenhet is dringend noodig hun j
getal te versterken cd door middel eener
eigen kweekschool in de toenemende j
behoefte aan inlandsche voorgangers en
onderwyzers te voorzien. Een krans van
nieuwe posten moet om de tegenwoor
dige worden heengelegd. Dan vraagt
het Paloe-dal onze aandacht, maar vooral
het dichtbevolkte Mandar en de Sadang-
Toradja's van Rante-Pao. De bevolking
bouwt er scholen en het ligt aan ons,
of in deze Christen-onderwyzers de jeugd
zullen voorgaan of Mohammedaansche.
Ook hier zyn de velden wit om te oogsten.
Op Sumatra breidt de beweging naar
het Christendom zich uit onder de Ba-
tak-stammen. Het getal zendelingen
moet noodzakeiyk worden vermeerderd.
Op Java heeft de Zending zich tot nog
toe meer met de lagere standen bezig ge
houden, maar zy moet noodzakeiyk alle
lagen des volks bereiken. De hoogere stan
den vragen thans om Westersche bescha
ving en om onderwys, dat daartoe leiden
kan. Voor de gemeente des Heeren is hier
een schoone gelegenheid om goed onder
wys tegeveD; dat is, onderwys doortrok
ken van den geest des Evangelies.
Deze enkele trekken mogen voldoende
zyn om een indruk te geven van de
groote beteekenis van den tegenwoor-
digen tijd en van de zware eischen, waar
voor de Zending gesteld wordt. Het getal
zendelingen moet tenminste worden ver
dubbeld. Is de gemeente in ons vaderland
daartoe in staat? Kentzy hare roeping?
De vraag te stellen is haar te beantwoor
den. Het is droevig te zien, hoe een© ge
meente die zoo groote taak van God heeft
ontvangen de volken ginds aan hun lot
overlaat, en hare kracht misbruikt in al
lerlei ongeestelijk gehaspel.
Nu zegge men niet: „het is niet zoo
erg; God zal op Zyn tyd wel in de be
hoeften der volken voorziende komst
van Gods Koninkryk is niet afnankeiyk
van onze inspanning." In onze tegen
woordige verhoudingen is dat onwaar.
Ja, wanneer de gemeente zich in haar
geheel aangordde tot hare taak en hare
kracht bleek ontoereikend voor hst werk,
dan zouden wy mogen zeggenwy doen
wat wy kunnen; God zal het overige
doen. Maar dat mogen wy niet zeggen,
zoolang nog maar een klein deel der
gemeente des Konings roepstem verstaat
en het overige in slaap is gedommeld.
God laat thans Zyn Koninkryk komen,
maar naar den aard van datKoniDkryk
laat Hy Zyn Evangelie door menschen
aan menschen brengen. God roept thans
de gemeente op om haar plicht te doen.
Die roepstem Gods mogen wy niet ver
zwakken in al haren ernst moeten v»y
haar aan de gemeente brengen.
fliddelburg. Door de politie is Vry dag
een algemeens contröle gehouden in ver
band met de bepalingen der IJkwet.
Opgemaakt werden 17 processen-verbaal
tegen personen, wier maten, gewichten
of meters niet aan de gestelde eischen
voldeden en deze voorwerpen werden in
beslag genomen.
Middelburg. By Kon. besluit is de
heer J. W. Roskes, ontvanger der dir.
belastiDgen, enz. tijdeiyk belast met de
waarneming van het ambt van contro
leur der grondbelasting en toegevoegd
aan den controleur van dien tak van
dienst te Eindhoven. Verder is alhier
met ingang van 1 April a. s. benoemd
tot adjunct-controleur der grondbelasting
de heer C. M. L. de Haan, thans in ge-
lyke betrekking te Assen.
Goes. De klerk der posteryen en tele
grafie le klasse, de heer A. 8andyck
alhier, is met ingang van 1 dezer ver
plaatst naar Neuzen (post en telegraaf
kantoor) en met ingang van 1 Mei 1912
van daar naar Rotterdam (telegraaf k.).
Ovezand. Vry dag had alhier de jaar-
ïyksche Algemeene vergadering plaats
van de Landbouwersvereeniging „Help
u zeiven", welke werd bygewoond door
61 leden en door den secr.-penningm.
Een verslag omtrent den toestand der
Vereeniging werd uitgebracht en reke
ning en verantwoording gedaan. Uit het
een en ander bleek, dat het ledental
met 11 was vermeerderd en thans 345
bedraagt, en dat 4 aankoopen van mest
stoffen waren gedaan. In de 4 aankoopen
samen werden geleverd: 744900 K.G.
supjrphosphaat, 7173^0 KG. Amm. super,
pbospbaat, 328500 K.G. Chili salpeter,
28400 KG. ThomasslakkeDmeel, 18500
KG. kaïniet, 2100 KG. zwavelz. Ammo
niak en 1700 KG. patentkali tot een
