No. 82 1912,
Maandag 8 Januari
26e Jaargang,
HlSTOSiSCh
CHRISTELIJK
VOOR ZEEIAMD
id
Ie Iburg.
lachl
n?cht
Kneeht.
tbode
islmeid,
Het Buitenland ia 1911.
VMSE, Land-
n 1 Mei
irsknecht
(HOEK,
a a r t s d ij k.
Loecht
THQORN,
Arendskerke.
tSE,
Lepelstraat,
t a. s.
i
J. MOL Jz.,
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWES F, te Goes
F. P. D'HU!J; te fl'itdtlelbr rg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
tan, gevraagd,
|der gevraagd
NIEUWEN-
hndyke.
Mei a. s.
tnecht
rden kan ba-
j Smid,
(ij n s p 1 a a t.
UI
^in, bij P. K.
I, Sloepolder.
ïecht
3IJN, Land-
igd
lei
?udig kunnen
Irkeur.
lz., Wisse-
iiieeht
|lGER, Noord-
/"ART, Oost-
tegen 1 Mai
een Nood-
SE Az., Land-
e.
^LL, te Nisse,
istbode,
goed en net-
Lts met koken
goede getui-
ar te bepalen.
te Berken-
|igt tegen Mei
tmeid.
VAAL,
LEESTAFEL.
ÏEi IEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per ïrie maanden franco p.p.. 8.25
l.Inkele nu miners00.05
UITGAVE DER FIRM/» S
EN
^s^i-Hitsmssmaap^frKaaa^mswem^smiss «mËiwu ssnniwiriiriefe«aawi««»«W«^iKMiaih^,~anaBBgaBga3g agg»
a^gg^,.ai8^m^"-agi8aeBMaE^i.-^^iaBginy r «ag..«aas
v m 1—5 regels 50 cent, iedere regel ineer 10 cent
Familieberichten van 1- 10 regel; 1. - iedere regi t
m er 10 cent
lechtp
Siezelinge.
S-
[agü
a,
Arendskerke.
Is.
;id
■ke, Landzickt.
re Verwest Goes
I.
Eet jaar dat heenging was de eerste
acht maanden rjjk aan kleine kometen,
die zoovele aankondigers bleken vao
stormen en andere dampkringstoringen
in de natuur; in de laatste vier maan
den waren het storingen en bewegingen
in de voli erenzee, welke verontrusting
brachtenoorlogen en geruchten van
oorlogen. Tot driemaal was het gevaar
voor een oorlog, waarin ook ons kleine
land konworden gewikkeld, wonder
groot, en .waren het slechts kleine oor
zaken die den oorlog tegenhielden. In
Juli. had' het maar heel weinig gescheeld
of 'de;-.oorlog tusschen EDgeland en
Duitschiand was uitgebroken, evenals
te voren ,in Maart, en daarna in No
vember.
Of er in Juli verband bestaan heeit
tusschen de hitte, het watergebrek en
het politieke alcoholisme, waaraan de
Engelschen schenen te laboreeren'?
Sir Edward Grey, Engeland's minister
van buitenlandsche zaken, scheen erop
te doeleD, in een zijner groote rede
voeringen op". 27 November, een .rede,
waarnaar de lieele politieke wereld heeft
geluisterd.
I Gelukkig is de algemeene oorlog uit
gesteld, doch ;ook „de wereldvrede is
achtergebleven.En .velen vragen zich
af, of aan dit laatste' de staatkunde van
Grey niet eenige. schuld heeft. In Perzië
althans was deze niet. gelukkig. Gun
stige tegenhanger van Perzië is echter
Voor-Indië, het Britsche rijk over zee
dat zijn Keizer en Keizerin George V
van Engeland de kroon opzette, een daad,
namelijk van dezen laatste, welke de
Indiërs met hun positie van Britsch
onderdaan zal hebben verzoend. Te meer
nu daar op den schitterenden kronings-
darbaar in het tot nieuwe hoofdstad
van Engelsch Indië uitgeroepen Delhi
de splitsing van Bengalen door hem op
geheven en het beginsel van zelfbestuur
aangekondigd werd.
Nog om een andere reden zal George
V's kroningsjaar gedenkwaardig biy ven.
Keeren wg weer tot het moederland te
rug en wij vinden de macht van het
Hoogerhuis, die conservatieve rem voor
elk vooruitaehiydend bewind, gebroken.
Door de verkiezing toch van December
1910 met de uitdrukkelijke cpdrachtom
van bet aloude huis der Lords het veto
recht, dat wil zegden het recht van on
herstelbaar verwerpen aller door het
Lagerhuis aangenomen wetsvoorstellen,
op te heffen, is de regeering bevestigd,
zette het liberale ministerie-Asquith de
parliaments-act door. Gevolg er vari is
dat voortaan, ook zonder de instemmiDg
van het Hoogerhuis een in drie achter
eenvolgende zittingen door het Lagerhuis
aangenomen wetsontwerp wet kan wor
den. Het recht van het Lagerhuis om
alleen 's lands financiën te bepalen is
tevens in de wet vastgelegd.
bat het Hoogerhuis dit wetsontwerp
aannam, en daarmede het hoofd in den
achooü legde, is een gevolg van zijne
bekendheid met een door Koning George
V gegeven toezegging dat hij, teneinde
bet wetsontwerp, bij terstond herbaalde
indiening, aangenomen te krügen, zoo
veel liberale Pairs (Peers) zou benoemen
als noodig zouden zijn om aan het ont-
*erP de meerderheid in het Huis der-
Lords te bezorgen.
be leider der unionisten, Balfour, den
loop der zaken, schoon op z|jn advies aan
vaard, alsmede de aanvallen der onver
.zoenlijken in zijn partij op zijn leiding
moede, trad hierop als leider af. HU werd
Pgevolgd in het Lagerhuis door Law.
dor n et6ek&nis is ook dé aanneming
r,iI*Jer1z?kerin^s-ontwerpen van denmi-
L1°yd George, waardoor de werk-
»r>iLlS vetzekei'd tegen de geldelijke ge-
van ziskte en werkloosheidde
premie- te betalen door den werkman, den
patroon en den staat.
Engeland onderging ook weerde droeve
gevolgen van stakingen aan spoor en
havens, mijnen en textiel-industrie De
spoorwegstaking kon slechts met groote
moeite door energieke tusschenkomst der
regeering tot een voorloopig einde worden
gebracht.
WU roerden hierboven slechts even de
zaak der vredesbeweging aan. Hierover
nog een enkel woord.
In de eerste helft van Maart den 13en
hield in de „Commons" minister Grey
een red i, die een diepen indruk maakte in
de beschaafde wereld, en de pacifisten
(voorstanders van het vredes-ideaal) ver
blijdde. De rede was een terugslag op een
uitspraak en een daad van Taft, den presi
dent der Vereenigde Staten. Diens uit
spraak was den 18 Dec. 1910 geschied,
namelijk, dat de eene of andere groote
natie met de Unie (der Vereenigde Staten
van Noord Amerika) een verdrag zou
sluiten waarbij alle geschillen, ook die
omtrent eer of grondgebied naar een in
ternationaal scheidsgericht zouden ver
wezen worden. Dit beteekende formeel
afschaffing van den oorlog. De daad van
Taft was diens deelnemen aan een banket
van de Amerikaansche vereeniging tot
scheidsrechterlijke beslissing van inter
nationale geschillen.
En hierop nu luidde den 13 Maart het
antwoord van Grey, dat de Engelsche
regeeriDg niets liever wilde dan een uni
verseel arbitrage-verdrag te sluiten tus-
scheD de beide groote Staten van Angel-
saksischen stam.
De illusiën door Grey's rede gewekt,
werden echter reeds spoedig daarna wreed
verstoord door twee andere groote staats
lieden. Duitschlands rijkskanselier, Von
Bethmann Hoilweg, verklaarde, dat
Duitschland zich voor een dergelijk ver
drag nooit kon laten vinden.En Amerika's
oud-president, Roosevelt, sprak onbewim
peld als zijn meening uit, dat .Amerika
nimmer scheidsgerechte!ijke uitspraak
mag toelaten over vragen van nationale
eer of levensbelang, of over quaestie, die
de eenmaal vastgestelde staatkunde der j
Amerikaansche regeering betreffen. En
de Senaat, die de voorstellen van Taft ver
wierp, voegde er het motief aan toe van
Mon-roe's leer, welke elke Europeesche
inmenging in de zaken der Unie verbiedt.
Zoo verdween ook wederom dit lucht
kasteel.
Frankrijk, dat in weinige jaren een
vijftigtal ministeries zag komen en gaan,
versleet er het vorige jaar drie. Het ka
binet Briand ging heen wegens de quaes-
tie der ontslagen spoorbeambten en om
zyD verzoeningsgezinde houding jegens
de, immers toch reeds door den Staat
genoegzaam beroofde kerk.
Z|jn opvolger was het ministerie-
Monis dat zijn bestuur inzette met een
portefeuille, toe te w|jzen aan Delcassé
den met den spotnaam D'aile cassé, dat
wil zeggen „vleugellam" vervolgden mi
nister uit het vijf jaar te voren gevallen
ministerie-Combss, dat de dwaze wraak
plannen jegens, Duitschland van dezeD
Delcassé door diens uitwarping had te
neutraliseeren.
Het ministerie-Monis (nomen est omen l)
werd onder, schoon niet door, dezen
Delcassé, vleugellam geslagen door den
val van een vliegmachine die den minis
ter van eorlog, Berteaux, doodde en den
premier Monis zoodanig wondde, dat hy
na eenigen tijd aftrad om vervangen te
worden door Caillaux.
Alle drie deze-ministeries bleven trouw
aan het onnatuurlijke verbond met Rus
land en bewezen daarmee nog eens dui-
deiyk hoe weinig de nogmaals beklon
ken zoen met Duitschland in zake Ma
rokko voor den Europeeschen vrede be-
teekent, zoolang de dooin Elzas—Lo
tharingen steken biyft. Niet minder trou
wens dan 141 leden der Kamer onthielden
zich van stemming by de goedkeuring
van het voorstel Marokko-akkoord.
Dit akkoord is de slot-acte in het
treurspel dat Marokko heet- De geheele
laatste helft van het jaar werd door deze
quaestie befceerscht, waarby de onder
handelingen aan weerszyden, zoowel
door Frankrijk, als door Duitschland,
met Engeland als belanghebbend toe
schouwer, met beleid gevoerd werden.
Het Marokko-verdrag tusschen beide
mogendheden is 4 Nov. tot stond geko
men, en door de mogendheden goedge
keurd, by hetwelk Frankryk een, zy het
niet geheel onbeperkt, protectoraat over
Marokko is ten deel gevallen. Tusschen
Frankrijk en Spanje wordt nu nog on
derhandeld over de houding doorlaatst
genoemde mogendheid aan te nemen
want Spanje en Fiaukryk zijn deelge-
nooten geweest in de verovering, en nu
zou Spanje vallen buiten de verdeeliDg.
Maar wat behoeft ook de aarden pot met
de yzeren pot op avontuur uit te gaan
Voorts valt nog te melden uit Frank
rijk de boerenopstand, de vlootschouw,
het vergaan der „Liberté".
De eerste werd veroorzaakt door een,
echter later teruggenomen, wet die aan
het Marne-departement het uitsluitend
recht gaf zyn wijnen champagne te noe
men de muitende en brandende oproer
lingen in de Aube- en Marne-departe-
menten moesten met geweld bedwongen
worden.
De vlootschou w, die de Marokko-crisis
blijkbaar moest illustreeren, werd door
presidentFaillières met zekeren zwier vol
bracht, doch het vertrouwen door diens
fiere woorden gewekt, werd jammeriyic
geschokt door laatstgenoemd voorval
het vergaan der „Liberté", een van Frank-
ryks meest geduchte oorlogsschepen.
Zelfontbranding van kruit B was de oor
zaak, doch de schuld lag dieper. Ware
het toen, gelqk een oogenblik met recht
gevreesd werd, tot een oorlog gekomen,
Frankrijk zou niet gereed geweest zyn.
Of Frankrijk behalve deze nog niet
andere rampen mede heeft doorgemaakt?
O, zeer zeker. Wie denkt niet aan het
neo-msithusianisme, waardoor het bezig
is als natie laDgzaam maar zeker zelf
moord te plegen aan de sterk afnemende
geboorten, waardoor het zijn jaarlijksch
contingent voor het leger niet weet bijeen
te krijgen aan den vloek van het paga
nisme waarin het verzinkt, ca zijn ver
werping van allen godsdienst, onder meer
in de berooving der kerk, en de verwereld
lijking harer goederen openbaar gewor
den aan de apachen die de straten zijner
groote steden onveilig makenaan de
verdwijning van de Monna Lisa, het be
roemde sckildery van Leonardo da Vinei
uit het Louvreen zooveel meer
lingsvereenigingen, Godsdienstonderwy-
zers, Kerkeraden en Knapenvereenigin-
gen zullen inzien dat dit boek in hunne
bibliotheken niet mag mankeeren.
Atlas voor Bybelsche Aard .-y ka- en
Oudheidkunde, door C. Goote en
K. Wielemaker. Nykerk, G. F.
CalleDbach.
Deze atlas in stevigen band gebonden,
solied bewerkt en keurig uitgevoerd,
bevat 12 bladen met kaarten in kleuren
druk, en 61 bladen met platen, benevens
een uitgebreide verklaring dezer kaarten
en platen. Reeds een oppervlakkige ken
nisneming van de platen brengt een
schat van kennis aan 't zyn mooie repro
ducties van de beste photo'sde kaarten
zyn helder en duideiyk; het H. Land
wordt in verschillende tijdperken beke
ken en vergeleken. En de ryke toelich
ting verhoogt de waarde van dit alles
ongemeen. Wij hopen dat er onder onze
aanstaande Chr. onderwijzers velen zyn
die lust hebban in Schriftonderzoek, en
studie van Palestina, niet alleen histo
risch, maar ook. uit 't oogpunt van
vergeiykende aardrijkskunde, topografie,
land- en volkenkunde, profetie en ver
vulling, enz. enz. Voor dezulken moet
deze atlas wel een welkom en tewaar-
deeren geschenk zyn.
Gids voor den Bybellezer, door T.
M. Looman. Herzien en bygewerkt
door E. Wielemaker, onder toezicht
van ds. v. Melle. -- Nykerk, G., F.
Oallenbach.
Een halve eeuw terug en daarna was
deze Gids de gids, het boek voor onze
Zondagsschoolonderwyzers en Chr. on
derwijzers en op de cathechisaties werd
hy ook door geref. predikanten gebruikt.
Sinds waarschyniyk wegens uitver
koop verloor een jonger geslacht hem
uit 't oog'; en 't verwonderde ons dat
niemaud den moed greep om dit goede
boek te herzien en weer uit te geven.
De heer Wielemaker, secuur en correct
als by is, ondernam 't; en de uitgever
Callenbach zorgt voor de verspreiding.
Wie de le aflevering inziet, en zich den
ouden »Gids« herinnert, zal dadelijk op
merken dat reeds hier een belangiijke
uitbreiding plaats greep. Ook de noten
aan den voet der bladzijden zyn hoogst
belangryk. Met de heruitgave van Loo
man s Gids wordt een goed werk verricht.
Onze Chr. scholen, Normaalscholen en
Kweekscholen, Zondagsscholen, Jonge-
&&ar&BOvw.
Voor de onderafdeeling Walcheren der
F. P. N. trad Vrydagavond op de Boven
zaal van de Sociëteit op de Markt te
Middelburg als spreker op de heer W.
H. de Beaufort, iijkspluimvee-consulent te
Haarlem met het onderwerp „Het nut
en vooideel der pluimveeteelt in kleine
steden en hare omgeving."
\De vice-voorzitter der afdeeling, de heer
j. Kraamer, wees er in zijn openings
woord op dat er den laatsten tjjd wei
nig van de vereeniging gehoord is, maar
dat het bestuur wil trachten dit weer
te veranderen. 8y deze pogingen heeft
het steun gevonden bij het hoofdbestuur
der V. P. N., namens wien de heer De
Beaufort nu zou spreken. De heer De Be
aufort begon met er op te wyzen, dat
de geringe opkomst misschien nog mak
kelijk maakt de gedachten wisseling.
Spreker ging hierna de voorwaarden
voor goede eierproduktie na. Goede voe
dingen, goede verzorging zyn dringend
noodig. Voor kleine fokkers is het ge-
makkelykst na te gaan of alle hoenders
goed leggenen dan moeten de slechte
leggers uit het hok worden verwijderd.
Als men kuikens fokt wil men dat
zij veel eieren zullen leggen. Dit kan
men bereiken door goed fokken. De
hoenders die in een kleine ruimte leveD,
putten zich uit om veel eieren te leggen
en vinden niet alles wat noodig is-,het
gevolg is weinig kuikens. De kleine
fokker dient zyn broedeieren te betrek
ken van losloopende hoenders. Het vast
houden der dieren werkt nadeelig op de
fokkery.
Spreker wy'st er op dat op de meeste
boerderyen afkeurenswaardig slecht met
het pluimvee wordt omgesprongen, voor
al wat betreft de fokkerij. Aan andere
dieren wordt alle zorg besteed, doch aan
het pluimvee niet.
Inteelt, met andere woorden het paaren
van kuikens uit één broed, keurt spreker
ten sterkste af, voornamelijk omdat daar
door de eierproductie afneemt; zelfs by
voortdurend intelen kan die productie
geheel verdwynen.
Als tyd waai op alle kuikens uit be
lmoren te zyn noemde spreker 1 Juni,
van na dien tyd geboren kuikens is steeds
geringer eierproductie te verwachten.
Met steun van de vereeniging kannen
veel moeilijkheden overwonnen worden,
zooals de verzorging en voederverstrek
king. De kosten van het voeder zyn voor
de kleine fokkers grooter dan bijv. op
een boerdery.
Aan de hand van eene uiteenzetting'
van het spljsverteeringsproces, wees spre
ker er op dat een kip hard voer moet
hebben. De mais en de haver zyn ge
schikte spyzen iD den winter, vooral het
eerste graansoort. In de zomermaanden
raadt spreker mais ten zeerste af, omdat
dit de dieren lui maakt, waarvan het
gevolg is dat zy sterven. Haver daaren
tegen werkt opwekkend, toch ook moet
dit niet te veel in den zomer gevoederd
worden.
Gerst kan steeds gevoederd worden.
De drie genoemde artikels dry ven niet
tot meerdere eierlegging. Daarentegen
tarwe wel, omdat zy veel eiwitstoffen
bevat, wel l'/a maal zooveel als in gerat.
Spreker gelooft dat als de tarwe byv.
1 cent duurder is per KG. dan gerst,
eerstgenoemde graansoort toch nog voor-
deeliger is.
Het allerbest acht spreker afwisseling
in de keuze van voedergraan, dan het
eene, dan het andere.
Boekweit staat in voederwaarde zoowat
geiyk met gerst, maar is duurder.
Ryst keurt spreker als hoendervoeder
beslist af, zy is zoowat even duur als
tarwe, maar bevat slechts do helft eiwit
van tarwe en dient men dus tweemaal
zooveel ryst te nemen om dezelfde eier
productie te krygen.
Uitsluitend graanvoedering is voor
vastzittende dieren niet voldoende als
men een goede eierproductie verlangt.
Een hen kan ongeveer 100 gram voedsel
tot zich nemen per dag en dit is te wei
nig om voldoende e.'eren, bijv. één per
dag, te leggeD.
Het ophouden met leggen is voorna-
meiyk een gevolg van onvoldoende leg
ging.
Naast het graanvoeder moet oohtend-
voeder toegediend worden. De goede
ochtendvoeoers bevatten driemaal zoo
veel eiwitvormende stoffen als tarwe
en bevorderen dus zéér het eierleggen.
Spreker zette uiteen hoe een goed
ochtendvoeder moet samengesteld zyn.
Er moet zeker dierlijke stoffen inzitten.
Daarvoor verkiest spreker vleeschmeel
of vetvry vischmeel. Het vetrijke visch-
meel geeft aan de eieren een oaaangs-
naraen smaak, en werkt licht ongunstig
op de ingewanden. Gemalen beenderea
acht spreker goed toebereid eet.
goed voedsel. Het moet spoedig na de
bereidiDg gebruikt worden-, eigenlyk
diende men iederen dag nieuw te hebben.
Het ochtendvoeder bereid uit melk is
wel goed, maar erg duur.
Bij den aankoop van ochtendvoeder
dient men na te gaan steeds hetzelfde
te geveD, bestaande uit dezelfde bestand-
deelen, en dit laatste ontbreekt nog al
eeDS in de praktijk.
Spreker gaf den weg aan om coöpera
tief goed echtendvoeder aan te maken.
Men zy op zyn hoede aldus spreker
niet te veel ochtendvoeder te geven,
het gevolg daarvan kan kropziekte zijn.
Hoogstens raad spreker aan 4 ons per
10 kippen, dit is als by voer voldoende.
Naar gelang der weersgesteldheid en het
al of niet leggen moet gevoederd worden,
maar steeds moet ongeveer het hard voer
tweemaal zooveel bedragen als hetoch-
tendvoer.
Ook moet nog voor de schaalvorming
gezorgd worden. Hiervoor noemt spreker
gemalen zeeschelpen met grint.
Spreker waarschuwt tegen het geven
vau voeder waaraan schimmelplanten
kleven.
Als zéér geschikt groenvoer noemt
spreker voeibieten, welke door kleine
fokkers gemakkelijk bewaard kunnen
worden.
Boerenkool is een uitstekend groen-
voeder.
Thans besprak de heer De Beaufort de
wyze waarop gevoederd moet worden.
Spreker raadt aan het voederen op een
bepaalde ruime voederplaats. De diaren
moeten op zoo'n plaats droog loopen sa
