No. 68 1911,
Dinsdag 19 December 26e jaargang
IIEll WSBLAD
VOOR ZEELAim
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSC HIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. I DE JONGE-VERWES T, 4e Goes
F. P. D'HUIJ, te Fiiddeïbt rg.
PRIJS DER Ak>VERTENTIËN
Uit d8 Provincie..
m. 5
ÏE1 (EREN WERKDAG DES AVONDS.
UITGAVE DER FIRMA'S
Prijs per Irie maanden franco p. p.
Hnkele nummers
o 3 a
1.25
0.05
EN
'v in 1—5 regels 58 cent, ieüore regel meer IQ ceat
F; milieberichten van 110 regel." iedere regel
mi er 10 cent
ÏV WTSe»"ï5^PKï25eSÏSSSS^^T32Hïr«reïS-V!ï;=!:'-2.-.: '"St: örsa.c: SSH8ESiSSKS3JSy.K-.S0nV
esegassisan
die zieh met 1 Jan.
op ones blad abonneeren, ont
Viiugen het tot dien datum
grai I».
Middelburg. Alhier is de jaarlij ksche
algemeens vergadering van het gewest
Zeeland van 't Nederlandsch Gymnastiek
Verbond gehouden.
De voorzitter, de heer Herman Snijders,
opende de zéér goed bezochte vergade
ring met te wijzen op den minder goeden
toestand van den bond, die daarin be
staat, dat de finantiën er slecht voor
staan en dat nog vele vereeDigingen, die
daarvoor in aanmerking komen, zich
onthouden van aansluiting bij een ver
bond, inzonderheid op Zuid-Beveland.
De reeds in het bondsblad gepubli
ceerde notulen der vorige vergadering
werden goedgekeurd, waarna de secreta
ris, de heer G. van Mastbergen, het jaar
verslag uitbracht, waaruit bleek dat het
aantal aangesloten vereenigingen met 1
verminderde, doordat twee vereenigin
gen zich afscheidden en slechts één
nieuwe toetrad.
In comité-generaal werden daarna de
rekening en de begrooting behandeld.
Medegedeeld kon worden dat de rekening
nog steeds met een kwaad slot sluit,
vermoedelijk zal dit ongeveer f 102 be
dragen.
Den afgevaardigden werd opgedragen
om mede te helpen dit tekort door bij
dragen van vereenigingen en personen
te dekken; terwijl evenals verleden jaar
een extra-subsidie aan het bondsbestuur
zal worden gevraagd.
Tot leden van de commissie belast
met het nazien der rekening en verant
woording van den penningmeester wer
den benoemd de heeren W. C. G. Kos
ters, Tholen, J. Bakker, Bergen op Zoem,
en M. J. van de Kreke, Middelburg.
Hierna werd overgegaan tot verkie
zing van vijf bestuursleden, daar het
geheele bestuur ieder jaar aftreed. Tot
voorzitter werd herkozen de heer Her
man Snijders, Middelburg en tot bestuurs
leden de heeren G. van Mastbergen, Ber
gen op Zoom, S. P. Willems, Middelburg,
J. J. P. G. Bartelse, Goes, en W. Kreugel,
Breda.
In de technische commissie werden
herbenoemd de heeren W. de Graaf, Mid
delburg, G. Wiers en F. J. M. Schuurbiers
en gekozen de heer J. C. Becht. De laatste
drie wonen allen te Bergen op Zoom.
Door de vereeniging U. d. I. te Bergen
op Zoom was eene motie ingediend
waarin geprotesteerd werd tegen de wijze
waarop het Verbond is vertegenwoordigd
geweest op het Fransche Bondsfeest te
Caen en het Bondsbestuur in ernstige
overweging gegeven wordt bjj voor
komende gevallen alle vereenigingen,
leden van het N. G. V., in de gelegenheid
t« stellen aan deze vertegenwoordiging
mede te werken.
Nadat de voorzitter er op gewezen had,
dat deze motie meer op de Bondsverga
dering dan op die van h8t gewest be
hoort, en de heer Schuurbiers uiteen
had ezet hoe Sparta uit Bergen op Zoom
als vertegenwoordigster van den Bond
was opgetreden, trok de afgevaardigde
van U. d. I. de motie in.
Tot afgevaardigde naar de bondsverga
dering werden benoemd de heeren Bak
ker en Schuurbiers en tot hunne plaats
vervangers de heeren Kosters en Van
Mastbergen, allen reeds boven genoemd.
Als plaats voor de gewestelijke uit
voering in 1912 werd Bergen op Zoom
aangewezen. U. d. I. zal als ontvangende
vereeniging optreden en de uitvoering
zal plaats hebben einde Juli of begin
Augustus.
De volgende jaarvergadering zal weder
om te Middelburg plaats hebben.
Bjj de rondvraag kwamen nog enkele
zaken van ondergeschikt belang ter
sprake, waarvan wjj nog noemen, dat
het oprichten van voorturnlessen voor
leden der aangesloten damesvereenigm-
gen werd bepleit, hetgeen de technische
commissie in ernstige overweging zal
nemen. Verder werd het aanstellen van
propagandisten als wenschelijk betuigd,
dit zal de voorzitter bij het bondsbestuur
ter sprake brengen.
Gedurende de verschillende besprekin
gen had de heer De Graaf de gelegenheid
het meer lezen van het lurnblad aan te
bevelen en aan te driDgen op het nemen
van een persoonlijk abonnement op dit
blad.
Met een turnhandklap ter eere van den
Gewestelijken voorzitter werd de verga
dering gesloten.
Middelhui g. Bjj de Zaterdag alhier
door stemgerechtigde deelhebbers in de
„NederlandscheHandelsmaatschappij "ge
houden stemming voor een Commissaris
dier Maatschappij te Middelburg is met
20 stemmen gekozen de heer mr. F. J.
Sprenger. M. C.
Middelburg. Zondagavond ongeveer
half zes zakte op de markt alhier een
matroos van het in het Droogdok liggend
Belgisch aviso ville d' Anvers plotseling
ineen. Een agent van politie, geholpen
door een paar burgers, bracht den jongen
man naar de politiepost op het Stadhuis
en telefoneerde om dr Weyi, die direct
kwam en een toeval constateerde. Op aan
raden van dr Weyl werd de scheepsdokter
geroepen, die met een geestelijke ver
scheen en den matroos, die nog steeds
bewusteloos lag, per rjj tuig naar het schip
deed terugbrengen.
Middelburg. De Walchersche kenarie-
vogelvereeniging houdt op 13, 14 en 15
Jan. a.s. een tentoonstelling in het Schut
tershof alhier.
Goes. Vrijdagavond zal voor Weten
schappelijke Belangen alhier optreden dr.
W. P. A. Jonker van hier. Onderwerp
„Water en Waterverontreiniging" met
demonstraties en lichtbeelden.
Kruiningen. Vrijdag mochten we alhier
voor het eerst gas brandden. Er kan ech
ter nog niet overal gebruik van gemaakt
worden. Alleen voor de straatverlichting
en enkele particulieren was alles klaar.
Tal van leidingen moeten nog gemaakt
en vele lampen nog gehangen worden.
Jammer dat het gas er niet een paar
maanden vroeger geweest is, dan hadden
we bjj de besljjkte straten heel wat profijt
van kunnen hebben. Doch laten we er
nu maar tevreden mee zjjn, het is een
heele vooruitgang.En als straks de water
leiding er nog eens is, dan behoeven we
voor geen stad meer onder te doen.
Hoedekenskerke. Zaterdagnamiddag
sloeg het voor een kar van dhr. G. alhier
gespannen paard in de kom van het dorp
op hol. De kar botst8 eerst tegen een
stoepzerk die totaal vernield werd, wierp
verder een straatlantaarn om, en kwam
toen tegen een schuur terecht, die ook
nog al wat schade kreeg. DeberjjderH,
M. werd er uitgeslingerd en bezeerde zich
ernstig aan zj|n linkerschouder, zoodat
direct geneeskundige hulp moest inge
roepen worden. Het paard dat geen letsel
bekomen had liep daarop naar huis terug
en ook de kar was weinig beschadigd.
Hoedenskerke. De heer A. D. Dujjn-
kerke, smidsknecht alhier is door het
bestuur der Rjjksverzekeringbank toege
kend eene rente als bedoeld in art. 21
der Ongevallenwet.
Kamperland. Als een bjjzonderheid
kan worden gemeld, dat door den jachtop
ziener A. v. d. Hejjde alhier Vrjjdag in den
Jacobapolder, jachtveld van den heer L. v.
Oeveren, is gevangen in één klepval een
wezel en een bunzing. Beide dieren zaten
in hetzelfde vak, ofschoon zjj eikaars vjj-
anden zjjn. Denkeljjk heeft de bunsing
de wezel vervolgd en heeft de laatste een
schuilplaats gezocht in de val op den
voet gevolgd door den bunzing. Of de
dieren een verwoeden strjjd hadden ge
voerd, kon niet worden geconstateerd, of
schoon de wezel stervende was.
Kruiningen. Zaterdag vergaderde al
hier in het hotel „De Korenbeurs" de afd.
Kruiningen -der Zeeuwsche Landbouw-
Maatschappjj. De vergadering, die nog al
druk bezocht was, werd door deD voorzit
ter geopend, waarna de secretaris de
notulen voorlas, die onveranderd werden
vastgesteld. De voorzitter deplde mede,
dat de heer Slabbekoorn, van Wolfaarts-
djjk, de leiding was opgedragen van den
smidscursus,die Woensdag a.s. aanvaügt.
Verder, dat het landbouwblad na Nieuw
jaar elke week verschijnt. DebegrootiDg
1912 gaf aan ontvangsten en uitgaven
f 1099 met een post voor onvoorzien van
f475. Uit het jaarverslag 1911 van den
secretaris bleek, dat de uitkomst van het
landbouwbedrijf gunstig genoemd kon
den worden, het gewend bedrijf minder
gunstig en de veehouderij onbevredigend
was. De marktzetter werd herbenoemd.
Toen kwam aan de orde een lezing van
mej. Van Proyen, landhuishoudkundige
onderwijzeres, over: „Het onderwijs aan
boerendochters". Na een uitvoerige uit
eenzetting van de toekomstige taak der
boerendochters als huishoudsters,opvoed
sters der kinderen en medehelpsters in
het bedr jjf, wekte spreekster op tot meer
dere ontwikkeling onzer boerendochters.
Na nog enkele bespreking over dit onder
werp, waaruit bleek, dat een halfjarige
cursus in België aan onze boerendochters
ongeveer 1150 kosten zou, werd de verga
dering gesloten.
Vlissingen. Wederom komen deskun
digen den kerkeraad der Herv. Gem. al
hier raad geven. Nu is het bestuur der
Maatsch. tot Bev. der Bouwkunst, dat
komt zeggen: een vvjje schepping is
verkieslijk boven een getrouwe kopy van
de oude St. Jacobskerk. ToreD en kerk een
eigen ontwerp ran een levend kunstenaar.
Ziedaar het advies der Maatschappij aan
gemeenteraad en kerkeraad. N. B. G.
Hulst. Alhier is een katholieke leeszaal
opgericht. Alleen manneljjke Katholieken
minstens 21 jaar oud, kunnen lid der
Vereeniging zjjn en inwonende zoons van
leden tusschen den leeftjjd van 18 21
jaar mogeD kosteloos gebruik maken van
de leestafel en jongelingen tusschen '18—
21 jaar worden tegen de helft der con
tributie, die op f5 werd bepaald, toege
laten. Het bestuui zal ter zijde worden
gestaan door een moderator, door Z. D.
H. den Bisschop te benoemen. Katholieke
couranten zullen, nadat ze twee dagen
ter beschikking der leden zjjn geweest,
in een ander lokaal geheel kosteloos ter
lezing liggen voor den werkenden stand.
M. C.
Militie.
Jongelieden, geboren in het jaar 1893,
moeten zich tusschen 1 en 31 Januari
a. s. ter inschrjjving voor de Nationale
Militie aanmelden ter Secretarie der ge
meentenby verhindering rust die ver
plichting op vader, moeder, voogd of
curator. Voor meerdere bjjzonderheden
verwjjzen wij naar de bekendmaking,
aangeplakt op de gewone plaatsen van
aanplakking.
Herhalingsoefeningen.
Naar wordt gemeld, zullen in 1912 de
navolgende lichtingen voor herhalings
oefeningen onder de wapenen worden
geroepen
lichting 1905 en 1906: le, 2e, 4e, 5e,
7e en 9e regiment infanterie tusschen
3 en 28 September; regiment grenadiers
en jagers, 3e, 6e, 8e, löe en 11e regiment
infanterie tusschen 27 Augustus en 2'
September
lichting 1911eerstgenoemde regimen
ten tusschen 5 en 30 Augustus, laatst
genoemde regimenten tusschen 30 Juli
en 24 Augustus.
Kantongerecht te Goes.
Bjj vonnis van het Kantongerecht te
Goes zijp veroordeeld wegensOvertre
ding LeerplichtwetJ. H. Óvezande, M. de
J., Borsselen, H. W., W. B., Hoedekens-
kerke, ieder f 1 b. s. 1 d. h,; jagen zonder
akte en vergunning-. J. v. 't W., Hoede-
kenskerke, 2 m. f 2,50 b. s. 2 m. 2 d. h.; als
voren 's nachts met kunstlichtJ. R., Óve
zande 2 m. f 6 b. s. 2 m. 5 d. h.; strooperij
J. W., G. de K. E. Cd., Ierseke, ieder f 2 b.
s. 1 w. tuchtscb.; straatschenderijA.de B.,
Oudelande, 2 m. f 1,50 b. s. 2 m. 1 d. h.,
J. M., Oudelande, f3 b. s. 2 d. h., N. K.,
Ierseke, f3 b. s. 3d. h:, voor eerbaarheid
aanstootelijke toespraak houden: W& V.,
Goes, f3 b. s. 3 d. h.; vee laten loopen over
bezaaiden grondJ. D. V Pz., Wissen-
kerke, C. R., Kruiningen, ieder f 3 b. s. 3
d. h.; loopen over bezaaiden grondA. de
V., Cappelien (België), A. fl., Antwerpen,
ieder f 2 b. s. 2 d. h.; geen kennis geven van
besmetteHjkeveeziekteP. P., 's-Heer
Arendskerke, f 5 b. s. 5 d. h.; vervoeren van
besmettelijk veeG R., Schore, f 0,50 b. s.
1 d. b.; bij het bestaan van veeziekte vee in
verboden kring invoerenJ. de M., 's-Heer
Arendskerke, f 200 b. s. 40 d. h.; rijden met
hondenkar en geen nummerbewijs vertoo-
nenG. B., Goes, f 1 b. s. 1 d. h.; op verbo
den tijd kleed op straat doen uitkloppen
T. R., Goes, f 0,50 b. s ld. h.; op verboden
tijd kleed op straat uitkloppenN. P., Goes,
f0,50 b. s. 1 d. h.; J. S., Goes, berisping
overtreding BoterwetC. C., Kwadendam-
me, f 3 b. s. 3 d. h.; overtreding Motorwet
J, E., 's-Gravenpolder, berisping's avonds
fietsen, zonder lichtW. de R., Biezelinge,
M. G., Oudelande, M. B. Jd., Ierseke, ieder
f2 b. s. 1 d. bSchelde bevisschen zonder
consentJ. S. de W.. J. v. d. K., Ierseke,
ieder f2 b. s. 1 d. h.; vee op dijk laten
grazenJ. P. RSchore, M. D. Hansweert,
ieder 12 m. f0,50 b. s. 12 m. 1 d. h.;
dronkenschapA. J. H., P. M., P. v. E.,
"answeert, 0. v. Z,, 's-Heer Hendriks
kinderen, ieder f2 b. s. 2 d. h., J. V.,
Heinkenszand, f3 b. s. 3 d. h.alsvoren
bij achttiende herhaling: H. D., 's-Heer
Abtskerke, 3 w. h.
Vrijgesproken werdT. H., te Ierseke,
wegens de haar ten laste gelegde over
treding strooperjj.
Overtreding Boterwet.
Voor het kantongerecht te Middelburg
werd Zaterdagmiddag voortgezet de be
handeling van de zaak tegen de firma
R. Co., zuivelfabrikanten te Middel
burg, beklaagd van het ten verkoop in
voorraad hebben van boter, die niet aan
de in de wet gestelde eischen voldoet,
welke zaak op 2 December geschorst
werd.
Eerst werd nogmaals als getuige ge
hoord de verbalissant, de Rykszuivelvi-
siteur, de heer van Garderen uit Middel
burg, die nogmaals herhaalde hoe hy op
9 Juni en 12 Augustus monsters by de
firma nam.
Hierna werd eveneens voor de tweede
maal gehoord de boekhouder der firma,
De Kuijper geheeten, die verklaarde, dat
er op 9 Juni maar 3 ons boter door den
eersten getuige als monster werd mede
genomen, niettegenstaande uit een qui-
tantie bleek, dat de hoeveelheid 6 ons
had bedragen.
Daar getuige geen uitleg van deze
tegenstrydigheid kon geven werd tegen
hem op verzoek van den ambtenaar van
het O. M. proces-verbaal wegens meineed
opgemaakt.
Hierop verzocht de gemachtigde van
beklaagden, mr. J. J. Heyse, een gelfik
verbaal tegen den zuivel visiteur, oindat
deze volhoudt by het monsternemen op
9 Juni niet op de boter gedrukt te
hebben, terwjjl eenige getuigen a décharge
dit pertinent volhouden.
Hierna werden verschillende deskun
digen gehoord.
De heer dr. Tulken, scheikundige te
Leiden acht het niet best mogelijk dat
drukken in het midden van een
stukje het watergehalte van de boter aan
den kant van het stukje verhoogt, omdat
het water te weinig verplaatet wordt,
.^GsSsre-jBKsS W WuamaF
De heer Nonhebei apotüeker te Mid
delburg, die ook ree s de eerste maal als
deskundige was gedagvaard door den
gemachtigde, deelt thans mede dat hy
verschillende proeven genomen heeft met
boter, die hy behandelde a s de visiteur
het volgens getuigen deed, en hij wel
degeiyk ook hoogere cijfers voor het
watergehalte aan den kant en in het mid
den van de stukjes kreeg.
Ook legde deze getuige brieven over
van professor Wevens Benting, proffessor
van der Wielen en dr. van Raalte uit
Dordrecht, die allen tot hetzelfde resul
taat kwamen.
De gemachtigde had ditmaal nog een
deskundige-getuige doen dagvaarden, na-
meiyk den heer 0. J. Koning uit Bussum,
die monsters heeft gevraagd van een
boterfabriek en daarmede ook op be
doelde wyze gehandeld heeft. Bij een
stukje geheel afgewerkte bóter, kreeg
hij een verschil van 0.85 pOt, daaren
tegen by nog niet geheel afgewerkte een
verschil van 6.6 pCt.
De invloed van de warmte op het
watctgeh'alte van boter stelt getuige af
hankelijk van de inrichting der betrok
ken fabriek. Ook wjjst hy er op, dat
soms plotseling het watergehalte stygt,
zonder dat daarvoor een enkele reden
kan worden aangeven.
De adjunct-ryks-zuivelinspecteur, de
heer Jarling Bek uit Utrecht, heeft dhr.
van Raalte gesproken en het is hem
gebleken, dat deze de boter heel anders
behandelde, als waarvan volgens de ge
tuigen hiervan sprake zou zyn.
Getuige wyst er op, dat de boter, die
de heer Koning voor zyn proeven nam,
onafgewerkte boter is.
De ambtenaar van het O. M., mr. Van
Lier, begon in zjjn requisitoir met er op
te wijzen, dat van deze zaak veel te
veel drukte is gemaakt.
Beklaagde R. is reeds éémnaal ver
oordeeld, omdat door hem gemaakte boter
23 k 24 pCt. water bevatte.
Getuige Nonhebei wraakt de ambte
naar, omdat deze vroeger getoond heeft
slordig de controle over de fabiiek uit
te voeren en als scheikundige der firma
niet onpartjjdig is.
De andere getuige a décharge, alie
behoorende tot het personeel der firma,
stonden volgens den ambtenaar onder
suggestie, mede door de aanwezigheid
in de zaal van hunne patroons.
Waar R. reeds meer veroordeeld is,
en deze zaak nog een vonnis wegens
meineed tengevolge kan hebbeD, eischte
de ambtenaar tegen R. 7 dagen hechtenis
en tegen zyn compagnon f50 boete
subsidiair 14 dagen hechtenis, met be
vel tot publiceering van het vonnis in
de Nieuwe Rotterd. Crt., Middelb. Grt.,
De Zeeuw en de Vlissingsche Courant.
De gemachtigde keurde het af, dat de
ambtenaar de wyze waarop beklaagden
hun zaak meende te moeten doen ver
dedigen bestreed.
Mr. Heyse hechtte meer waarde aan
de verklaringen van de getuige A déchar
ge, die volgens zyn meening niet onder
suggestie stonden en die dan ook geen
reden hebben om onwaarheid te spreken,
dan aan die van den zuivelvisiteur
ook keurde hij het af dat de heer Jarling
Bek van het gebeurde in de vorige
zitting geen proeven genomen heeft.
Eerst dieBt uitgemaakt te worden of
op 9 Juni Van Garderen op de boter
drukte en zoo ja of dit scbadeljjken in
vloed had op de monsters.
Met betrekking tot de zaak van 12
Augustus meent spr. dat niet vast staat,
dat bekl. de boter, waarvan monster
genomen is ten verkoop in voorraad bad.
Pleiter gelooft, dat wat het eerste feit
betreft beklaagden moeten worden vry-
gesproken, en van het tweede roept hy
clementie voor hen in.
Na re- en dupliek werd het onderzoek
gesloten en de uitspraak bepaald op 23
D«c«mb«r.
