No. 64 1911
Donderdag 14 December
T ZESMAAL PER WEEK
VERSCHIJN'
S. J. DE JONGE-VERWES r, te Goes
"PRIJS DER ADVERTENTIËN
IxEöISTAFSL.
36 3asa?gE2ar-t assaarasagaa:; .aaKaBK^as^tar^c^gaersac^Bgaggaaigs»*^. "'a-^ -zsrr .car 'c.?.- J -r;^r.s^.-5j.aw^rr.iaggi8^BaragEoa«E a
IE) 'EREN WERKDAG DES AVONDS,
Prijs per We maanden franco p. p.
finkete nu turners
!ragas3gKa^-.-5 sSE^fl
WeeL
UITGAVE DER PIRMP S
ƒ1.25
0.05
EN
i
F. P. D'HUIj, te f'ddclelbt rg.
v us 1—5 regeis 50 cent, iedere regei nieer iO cent
F. milieberichten van 10 regei.; 1.—iedere regel
m er 10 ceni
faaMüWMaBWMrées-i .«wusBtwys- a&mmt^&ssniaaems&ri&z:* jaaNM resbssi vsessaatz- KsSSSSSSSSSSSSSBêSSSR i nrniriminimwBriTiiiriiiiiiiii nwtiliiiMiiiiiiiiiFr" .-msaa&ss&^s&K's? wvaaay
Xli, die ssich met 1 Jan. a, ss.
op om» blad abonneerea, ent
vsiBSfOM het tot tlie» datum
grai is.
13 Dec. 1911.
Te Eilewoudsdijk heeft dezer dagen
ds. De Jong, van 's-Heerenhoek, voor de
afdeeling van „Bet Groene Kiuis" ge
sproken over de drankbestrijding.
Er was eerst sprake geweest om daar
toe een spreker uit Goes*uit te noodigen.
In de bestuursvergadering werd daartoe
het voorstel gedaan, nadat er reeds dagen
te voren over gesproken was.
Maar de bedoelde persoon had het
ongeluk Roomsch te zijn. Hy is wel een
bekwaam spreker, een redenaar zelfs,
heeft van 't drankvraagstuk ernstige
studie gemaakt, en heeft op meerdere
plaatsen het drankvraagstuk uit sociaal
en hygiënisch 'oogpunt behandeld, ge
heel wat men zou kunnen noemen neu
traal dit werd in genoemde bestuurs
vergadering duidelijk uitgesprokenen
voor het honorarium behoefde de man
't ook niet te doen.
Het mocht echter niet baten. De libe
rale heeren toonaaDgevers in Eilewouds
dijk en in genoemd bestuur, waaronder
nog wel een burgemeester, benevens de
prr dikant verzetten zich tegen de komst
van dezen spreker. Het werd ronduit
door een van deze drie tegenstemmers
uitgesprokengeen Roomsche op Eile
woudsdijk
Het zou dan ook verschrikkelijk ge
weest zijnhet gebruik van sterken
drank te hooren misprijzen door een
Roomsche, de treurige gevolgen van de
dronkenschap te hooren beschrijven op
Eilewoudsdijk, het centrum der vrijzin
nige verlichting door een man van rechts
o, Ellewoudsdjjksche vrijzinnigheid
domperij moest uw naam zijn.
toonde ons een circulaire „aan de lidmaten
der Hervormde kerk te Wemeldinge", ter
aanbeveling van den liberalen candidaat
en de onderteekening luiddeHet bestuur
der Kies vereen iging te WemeldingeJ.
Lindenbergh Cz., C. v. Oosten, S. Sinke, C.
de Back, A. Lindenbergh
Zij geneeren zich niet om hunne aanbe
veling, waaruit wij deze leuke clausule
overschrijven
„Marinus Ferdinandusse Jz. Wij be
velen deze bi) U aan omdat wij meenen
dat hij op onafhankelijke wijze de be
langen der lidmaten kan voorstaan in
't College en voornamelijk de belangen
van den werkenden stand, wanneer er
over verpachtingen van grond en der
gelijke, dien stand rakende zaken, zal
zijn te oordeelen"
te dekken met hunne namen terwijl een
ieder weet, dat de kerk hun al heel weinig
schelen kan. Twee hunner komen nooit
ter kerk, van hen, misschien wel van drie
hunner geldt de klacht, dat zij meer langs
de kerk fietsen dan er in komen.
Welk 'n aanmatiging, mag men der
halve wel zeggen.
Maar ook welk een vermenging van
kerk en politiek.
En dat zijn de grooten, de wijzen, de
leiders der liberale kiezers.
Ons dunkt, indien dezen zich al zoo
dwaas, zoo onvoorzichtig, zoo on-liberaal,
zoo clericaal aan stelleD, hoe ver moe
ten daar te W emeldinge dan hunne vol
gelingen wel niet afgedoold zijn
o, Vrijzinnigheid te Wemeldinge, uw
naam is clericalisms
Te Wemeldinge is de vorige week een
notabele in de Hervormde kerk gekozen,
of liever herkozen, want de man was
al een paar jaar notabele geweest, en
reden tot klacht had hy in de vervulling
zyner functie niet gegeven. Alleen maar
op politiek gebied versta dit goed,
lezerop politiek gebied was de man
naar men meende Rechts. Bewys daar
voor had men wel niet; want
wy meenen te weten dat de man er
nooit mee te koop geloopen heeft, hoe
hy stemt voor Kamer en Staten.
Maar eilieve, wat heeft nu toch by
de stemming voor een kerkelijk college
de kiezer met de politieke richting van
een candidaat te maken
Ja, lezer dat is iets dat wy ook niet
begrijpen. Maar de vryzinnige Kiesver-
eeniging te Wemeldinge schynt te mee
nen van wel.
Wij vonden tenminste in het by voegsel
van de Wemeldingsche Courant deze
advertentie.
Verkiezing Notabele Wemeldinge.
Voor de verhieziBgis door de Vry
zinnige Kiesvereeniging, afdeeling We
meldinge, candidaat gesteld Marinus
Ferdinandusse, op wien de kiezers ver
zocht worden hun stem uit te brengen.
Eet Bestuur.
Let dus wel. Hier is een politieke kies:
vereeniging, die een candidaat aanbeveelt
voor een kerkelijke betrekking
De vrijzinnigen roepen bij verkiezingen
altydde kerk er buitenZy schelden
ons steeds uit voor kerke)yken Zy zeg-
altyd godsdienst en politiek mogen niet
samengaanZy zyn o zoo bang van
kerkeiyke politiek!
Hier is een gansch bestuur van een poli
tieke kiesvereeniging, dat verklaart de
lakens te willen uitdeelen in de kerk.
En dat nu weer niet, omdat die kerk
hun zoo lief en dierbaar is.
Wy hebben onderzocht wie wel de leden
van dat geachte bestuur zynen men
De kazerne met den Bijbel.
Onder dit opschrift heeft volgens De
Standaard, Onze Banier, het orgaan
van de Nationale Christen onderofficie
ren Vereeniging, een artikel, waaruit
we een en ander wenschen mee te
dealen. De schryver begint met er op
te wyzen, dat na de aanneming derMi-
litier,'et ieder jaar ongeveer 21000 man
onder de wapenen zullen worden geroe
pen, van welk aantal er toch zeker dui
zenden komen uit gezinnen, waar men
gewend is eiken dag in den Bijbel te
lezen. Vele ouders geven hun zonen een
Bybel naar de kazerne meê, doch meestal
ontbreekt de gelegenheid in de kazerne
om eens rust:g den Bybel op te slaan
en te lezen. Daarby vordert het voor
zichzelvsn lezen van den Bijbel eigen
schappen, die niet iedereen bezit, en zou
her dus van groote waardy zijn, indien
in de kazerne gelegenheid bestond om
iederen dag uit den Bybel te hooren
voorlezen.
De schryver meent, dat er aan het
maken van zulk een gelegenheid geen
enkel gegrond bezwaar kan worden in
den weg gelegd, ongetwyfeld zou daar-
meê aan het verlangen van duizenden
ouders tegemoet gekomen worden.
Met zulk een algemeen verlangen van
vele ouders moet rekening worden ge
houden. En daar kan rekening mee wor
den gehouden, indien daartoe de wil
aanwezig is. Met een geeden wil zijn
alle bezwaren, die hier bestaan te onder
vangen. Wat wy verlangen is zeer een
voudig. lo. Men regele den dienst zooda
nig, dat dagelijks, b.v. omstreeks het uur
van h8t middagmaal, een kwart uur be
schikbaar is, waarop zooveel mogelijk al
len de kazernegodediensioefening kunnen
bijwonen. 2o. Men stelle in elke kazerne
daarvoor op den vastgestelden tijd de
noodige lokalen beschikbaar.
Tegen geen van beide verzoeken be
staat o. i. een onoverkomelijk bezwaar.
We gaan daarom dadeiyk over om de
regeling van dere godsdienstoefening
voor het Protestantsche deel der kazer
nebevolking te bespreken. We stellen
ons voor, dat dagelijks, naar een van
hoogerhand vastgesteld rooster, een ge
deelte uit de Heilige Schrift wordt voor
gelezen. De samenstelling van dit roos
ter behoeft geen moeilijkheden op te le
veren. Zyne Excellentie de Minister van
Oorlog verzoekt aan den een of anderen
theoloog een dergeiyk rooster voor hem
te ontwerpen. Na goedkeuring doorZyne
Excellentie wordt dit rooster voor een
geheel jaar vastgesteld en gepubliceerd.
Bestaan er bezwaren tegen den rooster,
dan zullen die in de pers wel tot uiting
komen en dan kan daarmee, voor zoo
veel dit gewenscht is, een^volgond jaar
rekening worden gehouden.
De schryver zegt dan, dat van dezen
rooster niet moet worden afgeweken,
waarna hy het by wonen en leiden van deze
korte godsdienstoefeningen bespreekt.
Het by wonen van deze kazerne-gods
dienstoefening blyve geheel vrijwillig. Nie
mand worde daartoe gedwongen. Slechts
deze uitzonderingen zouden we hierbij
willen maken. Er worde voor zoover het
minderjarige personen betreft gelet op
den wensch van de ouders en wel in
tweeërlei opzicht. Ie. Men stelle het by-
wonen dezer godsdienstoefening verplich
tend voor de minderjarigen, wier ouders
dit verlangen. 2e. Men verbiede het bij
wonen dezer godsdienstoefening aan min
derjarigen wier ouders daartoe een ver
zoek doen.
Nog een enkel woord omtrent deB vorm
dezer godsdienstoefening. Hy die zal voor
lezen begint met eenige van hoogerhand
vastgestelde woorden ter opening van de
vergadering, b.v.lk verzoek u met aan
dacht en eerbied te luisteren naar het ge
deelte van de Heilige Schrift, dat ge kunt
vinden (hier te noemen het door den
rooster* aangegeven Schriftgedeelte). Na
enkele oogenblikken gewacht te hebben,
zoodat zij, die een By beit je meebrachten
om daaiin de lezing te volgen, gelegen
heid hebben de genoemde plaats op te
slaan, wordt door den voorlezer het be
paalde kapittel gelezen en daarmee is
de godsdienstoefening geëindigd. Elk
subjectief element, dat door hef spreken
of bidden zou kunnen insluipen,-moet
worden vermeden.
Het voorlezen geschiede door een offi
cier of een onderofficier, die zich vry wil
lig voor dezen dienst heeft beschikbaar
gesteld. Indien er zich meerdere personen
voor dezen dienst aanbieden, zal de hoog
ste in rang, yoorzoover hem dit gewenscht
voorkomt, by toerbeurt het- voorlezen
aan de daarvoor door hem geschikt ge
achte personen opdragen. Wanneer geen
enkel officier of onderofficier genegen is
dezen dienst vry willig te verrichten, zal
aan militairen van lageren rang, die
hiertoe wel genegen zyD, dezen dienst
worden opgedragen.
Zyn op het vastgestelde uur minder
dan twee personen aanwezig, dan wordt
op dien dag geen godsdienstoefening ge
houden.
Nadat de schrijver voorts het gebruik
van de' Statenvertaling in de thans gang
bare taal heeft aanbevolen, eindigt hy
zyn artikel aldus
Maar indien de Roomsch Katholieken
nu ook vragen om een kazerne godsdienst
oefening te mogen hejaben, wat dan?
Welnu, vragen we, wat is daar tegen?
Zij zullen dan zelf moeten zeggen, wat
zij in dit opzicht wen eken. En daaraan
zal dan zooveel mogelijk moeten worden
tegemoet gekomen. Als het Reglement
van kiygstucht erkent, dat de godsdienst
de Jiron is van alle deugd, waren moed
en troost, is er alles voor te zeggen om
in de regeling van den dagelykschen
dienst ook eiken dag eenige oogenblikken
voor den godsdienst vrij te laten.
„Maar op die wijze brengt ge scheiding
iu de kazerne*. We kennen dit argu
ment, maar ontkennen zyn juistheid.
Ons volk is gescheiden in verschillende
richtingen. Die bestaande scheiding kunt
ge opmerken als des Zondags de mili
tairen zich naar de verschillende kerken
begeven, of wel 'zich spoeden naar den
eeredienst van de sport, van de natuur
of vande kroeg. Neen, door den Bij
bel in de kazerne een plaats te ruimen,
brengt men geen scheiding aan, maar
wordt slechts recht gedaan tegenover het
volksdeel, dat steeds heeft geprotesteerd,
dat men in het publieke leven voor het
kosteiyk Woord van God zoo weinig
plaats heeft gelaten en dat met opoffe
ring van millioenen schats zijn gehecht
heid aan dat Woord heeft getoond.
Ziehier een aan onze lezers ongetwij
feld zéér sympathiek denkbeeld, dat, en
dit is zeer verblijdend, in de kringen van
de mannen der praktyk is opgekomen,
zoodat men vertrouwen mag, dat het
practisch uitvoerbaar zal biyken te zyn.
In ieder geval is het der overwegiüg
dubbel waard, en stemt het tot dank,
dat onze Christen-onderofficieren op deze
wyze optreden. We zullen dan niet krij
gen een „kazerne met den Bijbel" maai
de Bybel in de kazerne, en dat zou we-
zenlyk van hooge beteekenis zyn.
Standaard.
T WE IS'BB KA 1 II.
Zitting van Dinsdag.
Het Regeeringsprogramma is overla
den. Dat is bekend. De Kamer zal het
voor 1913 zeker niet afgewerkt krygen.
Ook daar is ieder van overtuigd. En toch
wilden de Kamerleden de Regeering be
lasten met het indienen van nog meer
wetsontwerpen.
Zoo gingen er stemmen op in de
Kamer, zoowel van roomsche als van
vryzinnige zijde om de Drankwet te
wyzigen.
De he6r Fleskens (r. k.) vroeg zelfs om
een splinternieuwe wet en de heer Rink
(u. 1.) drong op zeer veel spoed aan.
Nu kan het zyn dat de Drankwet in
enkele opzichten wijziging behoeft en dat
zij in de practyk soms wat lastig is.
Maar het is toch ook een feit dat de in
specteurs tot naleving van de Drankwet
vol lof zyn over de prachtige werking van
deze wet en dat ons Vaderland bij de
invoering van de wet-Kuyper heel wat
meer gebaat en gediend wordt dan door
de wat-Modderman.
Daarom is het in den minister van
Binnenlanüsche Zaken zeer weltebiliy-
ken, dat hij volstandig weigerde om nog
in deze zittingperiode een herziening van
de Drankwet ter hand te nemen.
Neen, de andere wetsontwerpen van de
Regeering, met haar kostbaren inhoud
dienen nu eens voor te gaan en door de
Kamer behandeld en afgehandeld te wor
den, eer Kabinet en Kamer zich gaan
vermoeien met een nieuwe Drankwet.
De belangen van onze arbeiders gaan
toch ongetwyfeld die van de vergunning
houders ver te boven
Natuurlijk, nemen enkele Kameileden
hei initiatief om een nieuwe Drankwet
te ontwerpen en voor te str llen, dan zal
minister Heemskerk zoo verklaarde
dit Departementshoofd geen vijandige
houding tegen dit parlementair initiatief
aannemen, maar er volkomen onbevoor
oordeeld tegenover staan.
Omtrent de pensioneering der gemeen
te ambtenaren vertelde de minister, dat
de Rege8riug deze graag wil bevorderen.
Maar mededeelingen betreffende den
datum, waarop dit wetsontwerp zal
inkomen en of het ook terugwerkende
kracht zal hebben, kon spreker nog niet
doen.
Ook wees de minister het denk
beeld van den heer Vliegen (s dom
het stelsel van evenredige vertegenwoor
diging in de eerste plaats by de ge
meenteraden te probeeren van de hand.
Men moet bij het invoeren van dit sy-
steem aan deze zaak een meer politie-
ken grondslag g6ven, en dus het stelsel
eerst bij de Kamer- of Statenverkiezingen
toeoassen,
Woensdagmorgen zet de Kamer de be
handeling van de begrootiDg van Bin-
nenlanaéche Zaken weer voort.
De Bybelschë Geschiedenis aan
kinderen verhaald door S. Ulfers,
3e geheel herziene druk, met 200 pl.
Rotterdam, D. Bolle.
Dat een 39 druk van dezen Kinder-
bybel verschynt is de beste aanbeveling
voor hem. Trouwens wy en onze kinde
ren kennen dien Kinderbybel. Deze
laatsten hebben den eersten druk letter-
ïyk stuk gelezen. Dat is ook een aanbe
veling. Het kan bewijzen de hardhandig
heid der le/.er(essen) maar ook het grypen
van den rechten kindertoon met vast
houden aan den tekst der Schrift. En dit
laatste is het. De le aflevering is ver
schenen. Wy hopen, zoodra het werk
compleet is, nogmaals er op terug te
komen.
De Vriend des Huizes, onder hoofd-
red. van ds. J. Schrijver. Neer
bosch' Boekhandel.
De 12e aflevering ligt voor ons, en
hiermee is weer een jaargang van „De
Vriend" compleet. De aflevering begint
met de plaat in lichtdruk: „In Bethle-
hems veld" met als byschrift de Schrift
woorden uic Lukas II. Het valt juist zoo
dat de vervolgverhalen „Emma's ge
heim", „Succat" en „Onder het Kruis"
met deze afl compleet zyn. Ds. Leenmans
schrijft een opstel over Guido de Brés.
De redactie zorgde voor een Kerst- en
Nieuwjaarsartikel. „Ras«schreef weereen
als altijd onderhoudend „Maandover
zicht", zoo verschillend van "Terugblik"
in een ander Cbr. tydschrift, hierin dat
het nooit een rookend zwaard, of een van
strijdlust blakend stryder vertoont, en
toch ook „in alles waar" weergeeft en
beoordeelt. Wat zullen onze kleintjes ge
lachen hebben 1$ dat Sint Nicolaasver-
haal met Hansje's portret er bij De
Vriend zond bij deze afl. ook een inhouds
opgaaf over 't geheele jaar. Wat 'n eer
biedwaardige opsomming, wat 'n ver
scheidenheid hoe lacht menig opschrift
S u nog toö by de herinnering. Met wat
- veel beminde menschen mochten wij door
»De Vriend* weer kennis maken
Jong opnieuw wordt gy, ouden, die
»De Vriend* leest; en de wysheia der
meer bezadigden wordt der jeugdigen
deel, die zich getrouw door dezen Vriend
laten voorlichten. Wij hebben hem lief
en wenschen hem in zijn volgenden jaar
gang een steeds toenemend lezerstal, en
een steeds ruimei plaats in de harren
van ouden en jongen
Timotheiis. Red. -T. N. Voorhoeve.
Zwolle, La Rivière Voorhoeve.
Timotheus geeft in deze afl. (no. 10) in
zyn Bijblad het slot over de aanleiding
tot de omwenteling in China In zyn
hootdblad een aangrypend opstel »Wat
zegt ga van dit sterven*; n. a. v. den
zelfmoord van den socialist Lafargue en
Laura Maix. De hoofdredacteur toont in
een artikel »Indrukken« te zien dat nier
alleen in andere landen, maar ook in
eigen kring vyandiae machten optreden
tegen het Christendom. Hij behandelt
de dwaalleeringen der Adventisten en
waarschuwt tegen deze wol ven in
schaapskle8ren«. Laten onze lezers vooral
deze beide opstellen niet overslaan. Ook
de overige rubrieken zijn belangrijk. De
Vriend der gezondheid, de Vragenbus,
Varia, het Feuilleton, de Plaat met bij
schrift het Vervolgverhaal, en het meer
Wetenschappeiyk gedeelte, 't is alles even
flink verzorgd en ademt een recht Chris-
telijken geest, hetwelk Timothc-üs reeds
sinds lange tot een vertrouwden en wei-
komen huisvriend in onze familiekringen
gemaakt heeft.
