No. 54 1911, Zaterdag 2 December 26e Jaargang. 1EUW8BLAÜ VOOR ZEELAID 8HRSSTEU Hugo Jam, de Stedebode TM Midiilkurg. VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed. S. j. DE JONGE-VERWES T, te Goes F. P. D'HUIJ, te fliiddelbt rg. PRIJS DER ADVERTENTIËN By dit nummer behoort een Bplad. FEUILLETON. ag i «gajjsassa iiigW3Ba3asBis3gBang5g^BgssgSBaMgsqgK^K3&j&3a«KSBHg»53EaB^^ age?-/- IE1 IEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per lrie maanden franco p. p.L25 Knkeie nummers. ïri 0.05 UITGAVE DER FIRMP S EN ui 1—5 regels 50 cent, ieoore regei meer 10 cent F, milieberichten van 1—10 regel; !.■---„ iedere regel ro er 10 cent 1 Dec. 1911. Minister Talma. Het Katholiek Sociaal Weekblad bevat een groot portret van dezen minister en een bijschrift geschreven door A. J. H. Engels, den propagandist van de Katho liek Sociale Actie. Het artikel is ge schreven onder den indruk van eene groote meeting der R. K. in welke mee ting aanhankelijkheid aan dezen be windsman, vertrouwen in diens beleid en medewerking tot de totstandkoming zjjner wetsontwerpen werd uitgesproken. Aan het artikel ontleenen wij het volgende In dit ministerie werd hem de meest lastige 6D meest verantwoordelijke post toevertrouwd. Het is begrijpelijk dat zijn optreden in die functie in breede krin gen groot opzien baarde, en anderzijds werd begroet met openlijken spot doch met innerlijke beving. De socialisten die Talma uit ondervinding kenden lieten niet na hem op alle mogelijke wijze bij voorbaat al verdacht te maken. Slechts één groep in het Nederland- sche volk heefc vanaf den beginne met vol vertrouwen tot dezen minister opge zien. Dat waren de christelijke arbeiders, zoo Roomschen als Protestanten. En dit vertrouwen is tot nog toe niet be schaamd. Wat de arbeiders van hem verwachtten, heeft hij gedaan. Met krachtige hand heeft hij gearbeid aan de totstandkoming der sociale wet geving. De innerlijke beving, ontstaan uit de zeer gemengde gevoelens waar mee de socialisten hem zagen optreden, had inderdaad alle reden van bestaan. Als het Chr. ministerie de limiet 1913 ongeschonden overkomt, daD zal het te eeuwigeD dage vaststaan dat de sociale wetgeving in Nederland is tot stand ge bracht onder een Christelijke Regeering. Want wat ook reeds door Talma is tot stand gebracht, nog meer is door hem voorbereid. Reeds is afgekondigd in 1909 de Be- organisatie der Arbeidsinspectie. Is tot stand gekomen een zeer belangrijke wij ziging der Arbeidswet onder den titel van „Arbeidswet 1911". Eveneens heeft reeds in het Staatsblad gestaan de Steenhou- werswet welke zeer belangrijke verbete ringen in dit bedrijf zal ten gevolge hebben. Ingediend is eveneens een Stu wadoorswet, welke aan de schromelijke misstanden in onze havens zooveel mo gelijk een einde zalmaken. De Bakkers 9 Een verhaal uit het jaar 1567, dooi CHR. HONDIÜS. Inmiddels had de waard de gelagka mer verlaten, echter keerde hij spoedig terug met een zilveren schenkblad, waar op een paar bekers van hetzelfde metaal. //Vergun mij, mijne heeren U dezen kruidenwijn aan te bieden, ik ben er zeker van, dat ge dien nergens zoo goed bekomen zult". Heer r.aeck gelastte den waard een een voudig avondmaal gereed te maken en de slaapkamers in orde te doen brengen. Al ras, was het begeerde avondeten ge reed en na de vermoeiende zeereis lieten de beide heeren zich dit gerecht goed sma ken, waarna ze zich spoedig ter ruste begaven. Den volgenden morgen werden ze al vroeggewektdoor den vriendelijk! n waard, die hun de tijding bracht, dat de heeren Brederode en Toulouse inmiddels waren aangekomen en naar hen hadden gein formeerd. wet, welke de afschaffing van den nacht arbeid bedoelde, is genoegzaam bekend uit de openbare behandeling. Talma's groote werk is evenwelde Ziektewet en de Radenwet, benevens de Invaliditeits- en Ouderdomsverzekering. Deze laatste groote wetten zijn bereids ingediend op zichzelve vormen ze boekdeelen, waar aan reusachtige arbeid is ten koste ge legd, arbeid die, naar tegenstanders er kennen, ondaDks de veelheid en de ver scheidenheid, toch technisch zeer hoog staat." Met waardeering maken wij gewag van dit loffelijk getuigenis. Minister Talma heeft achtereenvolgens last gehad van de vleiende lip, de laste rende tong, en de minachtende gelaats trek. Hij hebbe dan nu eens genoegen van de vriendelijke beoordeeling, de harte lijke waardeering en den welverdienden lof! De linksche partijen in de Kamer heb ben den moed gehad tegen de militiewet te stemmen. Zij gingen liever met de socialisten mee dan met de christelijk historischen, liever met Ter Laan dan met Colijn. Van de vrijzinnig democraten verwon dert dit niemanddoch van de unie liberalen had men iets anders verwacht. Onder dezen toch zijn oud-ministers die den gebrekkigen staat van 's lands weer krachten kennen, ja zelfs een militiewet hebben ingediend, waarvan deze een verbeterde uitgave was. Mannen als De Meester, Eland, Jansen en Goeman Bor- gesius wisten dat maar al te goed. Toch sterr den zij tegen of bleven zij bij de stemming afwezig. Net als bij de Drankwet. De leider der unie-liberalen Goeman Borgesius begon met deze wet aan te bevelen, en eindigde met haar af te stemmen. En al zijn geestverwanten gingen met hem mee. Zoo wordt het landsbelang ter wille van de politiek het zwijgen opgelegd. Tegen dit optreden der unie-liberalen steekt gunstig af dat van de vrij-liberalen, van welke een drietal, de heeren De Beaufort, v. Karnebeek en TydemaD, stemden voor de wet. Het Handelsblad (Vrijzinnig) teekent dit als „een karakterdaad" om zoo mee „te helpen aan de gruwelijkste gebreken onzer defensie een einde te maken". Maar mei wat naam is danhetst6m- Na het ontbijt zouden ze weder- keeren om met de Middelburgsche heeren een onderhoud te hebben, waartoe de groote zaal van het deftige logement bereids in orde gemaakt was. Men kan zich voorstellen, dat deze tijding door Pie ter Haeck en zijn reis gezel met blijdschap vernomen werd immers nu was hun moeilijke tocht niet vergeefsch geweest, nu zouden ze spoe dig meer hooren van de plannen, om hun vaderstad hulp te verleenen. Het kostte hun niet veel tijd zich te kleeden, haastig werd het vroegstuk ge nuttigd en op het afgesproken uur be vonden zij zich in de zaal in tegenwoor digheid van de heeren v. Brederode en Toulouse. Wij kunnen geen getuige zijn van hun onderhoud, dat een geruimen tijd vor derde maar het vervolg van dit verhaal zal ons de uitvoering doen zien van hetgeen hier werd besloten. HOOFDSTUK IV. Hoog bezoek ten stadhuize. »'t Moet wel iets bijzonder gewichtigs zijn, dat heden aan de hand is," zeide Hugo Jansz. tot zjjne vrouw, toen hfl Zaterdag 22 Februari des voormiddags ten acht ure zijne woning binnentrad. Als naar gewoonte was hij reeds ten men der unionisten en vrijzinnig demo craten tegen die wet te qualificeeren Het Kamerlid Duys heeft deze week bij de begrooting van justitie een rede ge houden waarin hij zich aanstelde niet als een jongeling, gelijk hij in een deel dei- liberale pers steeds genoemd wordt, maal ais een kwajongen. Men mag vragen waarom sprak hier niet de rechtsgeleerde woordvoerder Troelsta - het ging toch om rechtszaken Wie echter de punten waarover de heer Duys het had nagaat, zal begrijpen dat aan zulk vuil en klein gedoe de heer Troelsta zijn reputatie niet wilde ver binden. Want de rede van dhr. Duys over de klasse-justitie was een aaneenrijging van onjuistheden en scheldwoorden. De Nieuwe Courant spreekt van den baldadigen ZaaDschen jongeling en noemt hem eeD overspannen doordraaier De man van Handelsblad zegtDe heer Days kwam aan 't woord over klas se-justitie. Dat begon om half-negen. Om elf uur stond de heer Duys nog over het zelfde onderwerp te daveren. Wij zijn toen heengegaan. Er i3 geen reden waar om deze heer er morgenochtend nog niet staat. Wij hopen het te gaan zien. De N. R. Ct. oordeelt -aldusTen slotte zocht deze spreker in een zoo veelvuldig gebruik vau het platste scheldwoorden vocabularium zijn kracht, dat de voor zitter niet ten onrechte dreigde matjeen voorstel om hem 't woord te ontnemen.Tot zoo ergerniswekkend misbruik van 't vrije woord achten wij geen ander Kamerlid in staat." De laagste, platste uitdrukkingen ge bruikte de heer Duys in de Tweede Ka mer. Het deels een soort kroegtaal, deels spottaal gelijk men op meetings met sprekers van zijn slag vernemen kan. Een paar voorbeelden Toen spreker eenige leden der Eerste Kamer noemde die als raadsheer de Pa- pendrechtsche zaak door hun klasse- justitie afgemaakt hebben, wees men er hem op dat mr. v. d. Does geen raadsheer is doch een neef van den bedoelde waar op de heer Duys o. a. antwoordde Nu het is ten slotte toch een neef van den raadsheer rapporteurmet Yerheijen en 't Hooft is dat twee handen op een buik Verder van de minister Regout Het schijnt een familietrek van de heeren Regout dat als ze aangevallen zeven uur aan het huis van den voor- zitteuden Burgemeester geweest, om te vernemen, welke boodschappen of dien sten dien dag van hem gevorderd werden, maar tot zijn groote verwondering vond hij den Burgemeester op dit vroege uur reeds geheel gekleed en in druk gesprek met den stadssecretaiis Adriaan de Jonghe, die zich ten zijnen huize bevond. Aan hunne ernstige gelaatstrekken bemerkte Hugo Jansz. al spoedig, dat er iets gewichtigs op til was en hij werd in zijn vermoeden niet weinig versterkt, toen hem werd opgedragen onmiddellijk al de leden der Vroedschap tot eene vergadering op te roepen, die reeds ten 10 ure zou wordeu gehouden. Zijne nieuwsgierigheid deed hem alle eetlust vergeten, zoodat het ontbijt, dat zijn vrouw voor ham had gereed gezet, zeker onaangeroerd ware gebleven, indien deze hem niet hadde aangezet eenige spijs te nuttigen. Nadat dit in groote haast was geschied, verliet hij zijne woning om de stad in alle richtingen te doorkruisen ten einde de leden der Vroedschap ter vergadering op te roepen. De meesten hunner waren even nieuws gierig als onze bode en ondervroegen hem naar de oorzaak van deze dringende vergadering edoch het het was hem niet mogelijk eenig licht te verschaffen worden, zij zich werpen op de sociaal democraten. Toen de heer Thomson hem verweet dat bij wel eens doorsloeg, zeide hij u is zeker wtl ae laatste om dat te mogen zeggen. Ik ben juist de eerste, ant woordde de laatste. Waarop de heer Duys schertsend aanmerkte Vele eersten zullen de laatsten zijn. Een ander staaltje De minister heeft die redevoeringen eenvoudig gebruikt als pleepapier. Van de rechterlijke benoemingen zei hij Gelijk men kan vragen hceveel straf er staat op zeker misdrijf kan men vra gen hoeveel promotie er onder dezen minister staat op een of ander wange drag van rechterlijke ambtenaren. En verder: Boven zeker (door Spreker aangeduid) koninklijk besluit moest staan „hoe de justitie wordt verkracht". Nog meer: Het Nederlandsche volk zal niet ver wonderd zijn als Frans Rosier tot pre sident van den Hoogen Raad wordt be noemd. En dan Wanneer eens onder dezen minister een oproeping voor rechters in de Staats courant moest komen, dan zou het niet verwonderlijk zijn als daarbij stond dat de sollicitanten minstens eenige mei- needen of valsche processenverbaal op hun geweten zouden moeten hebben. Na zullen wij maar ophouden. Ter staving zij 't bovenstaande van wie de Handelingen niet lezen, of den spreker zeiven niet gehoord hebben, ge noeg. Het amendement De Meester bij de begrooting van Nederlandsch Indië, dat na drie stemmingen en bij tweede sta king van stemmen verworpen werd, was zeker niet zoo heel belangrijk. Anders zouden de zeven rechtsche leden (3 chris telijk historischen, 3 antirevolutionairen en 1' katholiek), die de presentielijst getee- kend hadden, wel gezorgd hebben present te zijn. Maar zoo kunnen wel eens ge wichtiger stemmingen ten gevolge van dergelijke toevallige afwezigheden een ongewenschten uitslag hebben. Een minister uit de meerderheid toch moet ten allen tijde op die meerderheid kunnen rekenen. De drie antirevolutionaire afwezigen waren Overijselaren. De N. Prov. Gr on Crt. wijst er op dat niet alleen ter Linkerzijde in de Kamer, maar ook in de Pers het peil gedaald iswij meenen ook dat het ga- halte der vrijzinnige journalisten er niet op verbetert. De N. Pr. Gr. Crt. gewaagt van vrij zinnige bladen die voor een Schaper en een Duys weinig onderdoen, en noemt als voorbeeld het vrijzinnig weekblad te Groningen,, genaamd „De Vooruitgang". „Dit blaadje heeft zich reeds kort na zijn verschijning opgewerkt tot een schapdblad a la Uilenspiegel. Het bevat niets anders aan allerlei uitvallen tegen de „clericalen". Alsof de liberalen hier in 't Noorden zich allereerst te verdedi gen hebben tegen die gehate clericalen en niet allereerst moeten zorgen dat zij hunf volkje beschermen tegen de socia listische propaganda. Maar dat moeten zij ten slotte zelf weten. Ons hindert dat gescheld heel, heel weinig. Wij we zen er slechts op om te doen gevoelen waarin de linkerzijde weer meer en meer haar kracht gaat zoeken, nu 1913 nadert. Beteekent dat ware kracht? Of gemis aan kracht Ons dunkt het .laatste. En wanneer wij in bovenstaande aan haling het woord „Noorden" door Zuiden vervangen, dan is de toestand ook voor een deel onzer provincie door het Gro- Dingsche blad precies geteekend. Wij hebben ook hier enkele van dat soort vrijzinnige bladeD, die o zoo zacht- mondig in hun critiek op de Schapers en Duys' zijn, en o, zoo fel schimpen op mannen van rechts. Hier ligt wel degelijk taktiek. Met name de Goesche Courant heeft in dergelijk optreden een zekere ver maardheid. Aan een der vorige hoofdre dacteuren van dat blad weid by de aan vaarding zijner betrekking gezegd, dat bij om den vooruitgang van 't blad en van de vrijzinnige partij in zyn omge ving te verzekeren, maar braaf schelden moest op de „fijnen"ja zelfs dat meer dan dit eigenlyk Diet noodig was. En nog heden zoekt dat blad zijn kracht alleen in het smaden, niet alleen van „clericale" bladen, hetgeen zoo erg niet ismaar ook van Christen-staatslieden. Wat het blad dezer dagen aan het adres van den heer Lohman schreef, deed ons denken aan Bilderdjjks woord tot zijn smaders, dat zij zelfs niet waardig waren diens paplepel af te likken. men moest zijne nieuwsgierigheid dus onbevredigd laten tot het uur van ver gaderen. En als nu allen op het bepaalde uur in het gevoel van hunne waardigheid en ook in het bewustzijn van den ernst dei- tijden, hebben plaats genomen en de vergadering op de gebruikelijke wijze is geopend, neemt de Burgemeester het woord en zegt „Mijne Heeren dat ik U op dit onge wone uur tot eene vergadering heb samengeroepen, vindt zjjn oorzaak in een gewichtig bezoek dat ons wacht. Heden toch kwam hier ter stede een gezantschap van Hare Konink lijke Majesjeit Mevrouw de Landvoogdes en het is zeker met U aller goedvinden, als ik den stedebode gelast het hooga gezelschap binnen te leiden". Allen gaven door toestemmend hoofd knikken blijk van goedkeuring, de schel weerklonk door de zaal en Hugo Jansz. plaatste zich in al 't gevoel van zijne waardigheid als stedebode voor den zetel des Burgeme sters. Maar reeds had hij begrepen welken last hem zou worden opgedragen; immers nog voor den aanvang der vergadering hadden zich ten stadhuize twee deftige personen aangemeld en dezen toefden nu in een aangrenzend vertrek. „Gelieve de heeren Mr Johan Mesdach, secretaris van den Geheimen Raad des Konings en Mr.A lbrecht vanLoo, Raad van 's Konings financiën binnen te leiden". De bode verwijderde zich om na eenige minuten de deur weder te openen en toegang te" verleenen aan de beide ge noemde edellieden, die beleefd buigend voor de van hunne zetels opgestaan zijnde raadsleden, plaats namen voor den Durgemeesterszetel. In een deftige toespraak heette Bur gemeester Pieter Claes Dornusz. hen welkomhij achtte zich gelukkig dit hooge gezantschap in het midden dei- vergadering te mogen ontvangen en ver zocht de hee en plaats te nemen of de zetels, die bereids voor heD waren ge plaatst. Maar, eer dezen aan deze uitnoodiging gehoor gaven, reikt Mr. Mesdach den voorzitter een perkament over, zijn geloofsbrief behelzend, opdat men ge hoor kon hechten aan hetgeen hij van wege Hare Koninklijke Majesteit zou verzoeken. De Burgemeester aanvaardde buigend het öokument, reikte het den Secretaris Mr. Adriaan de Jonge over en verzocht dezen den inhoud voor te lezen, waarna de heer Mesdach weder het woord ver kreeg. Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1911 | | pagina 1