No. 53 1911, Vrijdag 1 December 26e Jaargang.
HISTORISeh
VOOB ZEELUID.
VERSCHIJNT ZESMAAL PEFi WEEK
S- J. DE JONGE-VERWES T, te Goes
F» P. D'HÜIJ, te Middelbi rg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
VEREENIEHNGSIEVES,
io
Buitenlandsch Overzicht
ÏEÏ >EREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs par irie maanden franco p. p.L25
iünfeele nummers. B0.05
Wed»
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
I ws3BEsas&f
II in 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 ceat,
F, milieberïchten van 1—10 regeL 1.—,-iedere regel
ai. er 10 cent,
Woensdagavond hield de Bondsring
Zuid-Beveland, afdeeling van den Ned.
Bond van Jongel. Vereen, op Geref.
grondslag zijne dankdag vei gadering in
de Geref. kerk te Biezelinge.
Niettegenstaande het ongunstige we
der, was deze bijeenkomst goed bezocht.
Precies 6 uur opende de voorzitter, de
heer W. Braamse uit Goes, de vergade
ring op de gebruikelijke wijze, las daarna
Hebr. 2 en risp allen aanwezigen een
hartelijk welkom toe.
De notulen werden gelezen en goed
gekeurd.'Daarna bracht de secretaris zyn
jaarverslag uit, dat om by zondere reden
in de twee vorige vergaderingen niet
kon geschieden. 's-Gravenpolder werd
een Jongel. Vereen, rijk.
Voorts bleek, dat in de werkwijze van
den Ring een belangrijke wijziging kwam,
doordat het Ringbestuur een gedeelte
der te behandelen onderwerpen aan de
verschillende aangesloten Vereenigingen
opgeeft.
De secretaris eindigde met den wensch
dat „de Jongel. Vereen, een zuurdesem
mocht zijn voor dezen en den toekomen
den atjjd\
Vriend H. Dekker van Nieuwdorp leidde
daarna .het onderwerp inHet debat op
de Jongel. Vereen. Spr. deelde ons eerst
korteljjk mede, wat debat is, om daarna
te beantwoorden de volgende vragen
1. Waarom is debat op de J. V. noodig?
2. Op welke wijze moet het debat ge
voerd?
3. Is debat zonder goede voorbereiding
vrucht
4. Welke zijn de resultaten van een
goed debat?
Op dit onderwerp volgde een levendige
gedachtenwisseling, waarin v.n.l. de vol
gende punten ter sprake kwamenKan
het debat te hoog gaan de taak van
den voorzitter ten opzichte van het debat;
wanneer mag het debat worden afge
broken? enz.
VrieLd Bol van lerseke leverde een
opstel over: De Politiek op de Jongel.
Vereen. Behandeld werden de volgende
punten
1. Wat zijn Antirev. beginselen
2. Waarom hebben we die
3. Hoe moeten ze op de Jongel. Vereen,
besproken worden
Over dit laatste punt was de inleider
't uitvoerigst. Hij gaf de voorkeur aan
behandeling volgens „Ons Program", zoo
als dat toegelicht is door De Wilde, of
schoon ook de bespreking volgens de
Leiddraden van den Bond vruchtbaar
kan zijn.
Over de behandeling volgens de Leid-
FEUILLETON.
Toen in 1847 de immigratie naar Ame
rika begon, vonden de overkomende Hol
landers, toen ze te New-York aan wal
stapten,daar de Gereformeerde Protestant-
sche Hollandsche Kerk. Deze naam wees
met nadruk terug naar Nederland als de
plaats harer afkomst.
Wie studie maakt van de Refcrmed
Church in Amerika zegt De Hope
ontdekt drie dingendat ze van Holland
sche afkomst is, dat ze in samenstelling
overweldigend Hollandsch is,en eindelijk,
dat ze in leer en dienst, in zeden en ge
woonten haar oorsprong nog hulde doet.
Zjj is in naam en daad nog de Dutch
Church. De Geref. Kerk, gelijk alle andere
historische kerken in Amerika, werd uit
Europa overgeplant, en jaren lang bleef
zij met de moederkerk verbonden, ook
nadat alle verband met het vaderland ge
broken was.
De eigenlijke immigratie uit Neder-
land naar Amerika was begonnen met
be oprichting van de West-Indische
Compagnie in 1621, maar begon zich
draden werd druk gediscuteerd en gedis
puteerd, uit welke bespreking een motie
voortvloeide van dezen inhoud3
„De Bondsring „Zuid-Beveland", ge
hoord het referaat van vriend Bol en de
discussie, daarop volgende, spreekt de
wenschelykheid uit, dat de Antirev. be
ginselen op de Vereen, zullen worden
behandeld volgens de leiddraden van den
Bond." j f
Voorts kwamen in bespreking, hoe te
handelen met beginselen van anders
denkenden en daarmede in verband, of
er geen boekje was, voor de Vereen, ge
schikt, waarin die beginselen kortelijk
werden ontvouwd. r- g
De volgende vergadering zal tweeden
Kerstdag te lerseke worden gehouden,
waarin o. a. aan de orde komtDe betrek
king tusschen Jongelingsvereeniging en
Knapenvergadering door de Vereen, van
Goes.
Punt „Varia", leverde nog eenige stof
tot bespreking van huishoudelijke zaken,
waarna Ds. Postema op verzoek des
voorzitters de welgeslaagde vergadering
sloot met dankgebed, na het zingen van
Psalm 72 vers 11.
Een vreemde wereld.
Geen lamp geeft thans meer licht genoeg,
Geen brandkast is meer dicht genoeg,^
Geen woning is meer mooi genoeg,
Geen kellner krijgt meer fooi genoeg,
Geen spoortrein gaat meer gauw genoeg,
Geen taille is meer nauw genoeg,
Geen geldbeurs is meer vol genoeg,
Geen uitgaansdag meer dol genoeg,
Geen mode is meer dwaas genoeg,
Geen knecht is thans meer baas genoeg,
Geen onderwijs neutraal genoeg,
Geen kind is meer brutaal genoeg,
Geen werkman krijgt meer loon genoeg,
Geen reclame maakt vertoon genoeg,
Geen bruid heeft meer fortuin genoeg,
Geen kluchtspel is meer schuin genoeg,
Geen dienstmaagd is meer chicganoeg,
Geen clown is meer komiek genoeg,
Geen sportman is meer wild genoeg,
Geen aalmoes is meer mild genoeg,
Geen meisje is thans geleerd genoeg,
Geen vrouw geëmancipeerd genoeg,
Geen dagblad heeft meer stof geDoeg
Geen straattaal is meer grof genoeg,
't Is 't onvolmaakte op deez' aard,
Dat zooveel stof tot mopp'ren baart.
Inzake de Marokko-quaestie die de
'laatste maanden de natiën beroerde, zijn
door den Duitschen minister Kiderlen
Wachter onthullingen gedaan, welke
ook de Engelsche staatslieden tot spre
ken hebben verlokt.
eerst sterk te ontwikkelen, toen in 1626
Pieter Minuit gouverneur) van Nieuw-
Nederland werd. Wellicht was er reeds
onderden eersten plaatselijken-directeur,
Mejj, of onder zijn opvolger, Verhuist,
godsdienstoefening geweest in Nieuw-
Amsterdam of New-York, doch indien
ja, dan is er geen melding van, Gou
verneur Ninuit was echter een man
van godsdienstige beginselen. Te Wezel
geboren, was hij in zijn vaderland reeds
ouderling geweest, en toen hjj naar
Amerika kwam bracht hjj twee zieken
troosters mede eu daarmede was dan in
1626 de openbare godsdienst onder de
Hollanders in Amerika begonnen. Twee
jaren later kwam de eerste predikant,
Jonas Michaelius, uit Nederland over, en
met zyne komst werd de eerste Geref.
gemeente in Amerika formeel georga
niseerd. Minuit en Huyde werden ouder
lingen en Krol werd diaken. Nieuw-
Amsterdam had toen een zielental van
270 en de gemeente telde 50 avond-
maalgangers, waaronder eenige Waal-
schen.
Volgens besluit der Synode van Noord-
Holland bleven de gemeenten in Ameri
ka onder opzicht der classis waaronder
ssssserS&ass
Het blijkt waar te zijn dat Engelsche
regimenten gereed hebben gestaan de
Noordzee over te steken en Duitschland
aan te vallen, voor 't geval de oorlog
tusschen Frankrijk en Duitschland uit
brak en ook dat de Fransche en Engel
sche regecringen van deze dingen wisten.
Thans heeft Sir Edward Grey, de En
gelsche minister van buitenlandsche
zaken, in het Lagerhuis, ter kalmeering
der opgeschrikte gemoederen, de „waar
heid" aan het licht g9brachi. Hij noemde
het een misverstand dat Duitschland
zou hebben geprotesteerd tegen den
Franschen opmarsch naar Fez en dat
Frankrjjk dien zou hebben doorgezet,
ondanks het protest van Duitschland.
Daarover had Grey dus niets te zeggen.
Hjj begon daarom zijn verhaal met het
geen den len Juli plaats had de
mededeeling van het zenden van den
Panther naar Agadir.
Dien len "Juli kwam de Duitsche ge
zant op het Foreign Office en deelde
mede dat Duitschland ter b?scherming
zoowel van belangrjjke Duitsche belan
gen in Zuid-Marokko als om, zoo noodig,
hulp en bijstand te verleenen aan zijn
onderdanen in het achterland van Agadir
een oorlogsschip naar die haven zou
zenden. Zoo spoedig de toestand in Ma
rokko haar vroeger rustig aanzien zou
hebben hernomen, zou het schip de
haven van Agadir verlaten.
Toen die mededeeling was gedaan
verzocht Grey graaf Wolff Metternich
te mogen jjspreken. Hij zeide, dat de
mededeeling hem en den premier, dien
hjj er over gesproken had, zoo gewichtig
voorkwam dat er ministerraad over ge
houden moest worden en dat de regeering
den toestand ernstig en gewichtig achtte.
Nadat de ministerraad had plaats ge
had vroeg Grey den Duitschen gezant
opnieuw te spreken. Hij zeide hem dat
Engelands houding ten opzichte van
Marokko niet een ^gedesinteresseerde"
kon zjjn, dat men te rade moest gaan,
zoowel met uii de verdragen voortsprui
tende verplichtingen als met de Britscbe
belangen. Hij deelde hen mede, dat de
Britsche regeering van oordeel was dat
een geheel nieuwe toestand was gescha
pen en dat Engeland geen overeenkom
sten kon erkennen, welke, zonder flat
het erin gekend was, mochten tot stand
komen.
Grey wees er den gezant verder op
dat hij sprak uit naam der Britsche
regeering.
Daarop is zegt Grey na eenige
dagen door den Duitschen staatssecre
taris van buitenlandsche zaken meege
deeld dat Duitschland er nimmer aan
gedacht had Engeland buiten de Marok-
1 de plaats behoorde waar de compagnie
haar Kamer van Koophandel had. Dit
meende feitelijk de classis van Amster-
dam. Onder het opzicht dier classis heb-
ben de kerken in Amerika gestaan tot
den tijd der Amerikaansche revolutie.
Een commissie, die men „Deputatae ad
Res Exteras" noemde, had over de ge
meenten toezicht en regelde haar zaken.
Velen der predikanten werden gezonden
met goedkeuring der classis, door de
j compagnie. Alle predikanten werden of
door de classis geëxamineerd en geor
dend, of onder hare toelating. Zelfs de
Coetus en Conferentie, algemeene kerke-
kelijke vergaderingen dier dagen, waren
aan de classis van Amsterdam onderge
schikt. Met hun oprichting begon zich
echter de onafhankelijkheid der Ameri
kaansche kerk voor te bereiden.
Nu zal het zeker aan alle zijden erkend
worden dat de bloeitijd der Nederland-
sche kerken volgde op de zitting der
Synode van Dordt, en dat de kerk de or
thodoxie bleef handhaven, totdat de Syno
de van 1816 door wjjziging voor afwij
kende gevoelens, die zich in de laatst
voorgaande jaren hadden begonnen te
te openbaren. Deze zaken nu hadden be.
ko-quaestie te houden.
Men ziet het, deze voorstelling is heel
wat onschuldiger dan d e van den Duit
schen staatsman. Doch het is bekend
dat op dit terrein nogal eens halve waar
heden worden gezegd.
Intusschon heeft de Panther Agadir
verlaten en is de Fransch-Duitsche over
eenkomst slechts een quaestie van tijd.
Opnieuw was gisteren in de Belgische
Kamer het leger aan de orde. De eleri-
caal Yerhaegen stelde voor, den minister
van Oorlcg een motie van vertrouwen
te verleenen wegens „de reeds getroffen
en nog aangekondigde maatregelen be
treffende de landsverdediging" en ver
volgens over te gaan tot de orde van
den dag. De liberale afgevaardigden ver
langden daarentegen, dat de Kamer een
commissie van elf leden zou benoemen,
om te onderzoeken van welken aard de
maatregelen waren die de regeoring ge
troffen had, tot waarborg van 's lands
veiligheid ingeval van een Europeeschen
oorlog, en zoo noodig te onderzoeken
waarom die maatregelen onvoldoende
waren. De onafhankelijke katholiek Theo-
dor sloot zich aan bij de critiek welke
van links geoefend was op de verwaar
loosde toestanden in de landsverdediging*
en deed mededeelingen over Duitschlands
krijgstoerustingen aan de oostgrens, van
dezen zomer. Zoo zeide hij o. a., dat in
het kamp vaD Eiserbon twaalf vracht
auto's gereedgestaan hebben om 10.000
man over de Belgische grens te brengen,
en dat-280.060 man het bevel tot opmar-
cheeren afwachtten. De spoorwegstations
waren geheel door de maatregelen voor de
legervoorziening in beslag genomen en
het verkeer was daardoor totaal gestremd
geweest.
Er zal wel veel overdreven in deze mede
deelingen geweest zijn; doch het ver
trouwen in de eerlijkheid van Duitsch
lands stille verlangens zal er wel niet op
verbeterd zijn.
Het groote Rusland heeft de ontvoog
ding van Finland op zjjn geweten, en
gaat voort de Finnen te knechtende
nieuwe premier heeft dit alles in de Doe-
ma goedgepraat, en de meederheid van
het vertegenwoordigd lichaam heeft het
ontwerp-Finland goedgekeurd.
Ook de hongersnood werd in de Doema
ter sprake gebracht. Niet minder dan
twintig provincies aan de Wolga, in den
Oeral en in West-Siberië worden door
een verschrikkelij zen hongersnood^ ge
teisterd. Geheele dorpen van rampzalige
Tataren, Kirgizen en Basjkiren sterven
uit.
Dè beschrijvingen van speciale bericht-
teekenis voor de Geref. Kerk in Amerika.
Vooreerst, de Geref. Kerk, daar te lande
werd gesticht in den bloeitjjd der Nederl.
Herv. Kerk en kreeg heel haar groei uit
de immigratie gedurende dien bloeitijd.
De Herv. Kerk plantte zich niet over
naar Amerika, toen ze in verval geraakt
was, maar in de dagen harer zuiverheid.
Het waren niet de Arminianen, maar
rechtzinnigen, die de voormannen werden
der Geref. Kerk daar te lande. Voor jaren
bleef de classis Amsterdam opz>cht hou
den over de belangen dezer kerken en
deed zjj hst bare in de vorming dier Kerk
die eerst met de revolutie van 1776 tot
onafhankelijkheid kwam, doch in den
bekenden dr. Livingston leefde de invloed
der Nederl. Herv. Kerk op de theologie
in Amerika voort tot zijn dood in 1825
en in zijn leerlingen Dog vele jaren later.
Dr. Livingston promoveerde aan de
Utrechtüche Universiteit in 1769. Hjj was
de laatste die uit Amerika den Oceaan
overstak om in Nederland te studeeren
en door de Classis van Amsterdam ge
ordend te worden. Onder de leidende
geesten der Geref. Kerk in Amerika in
zijn tijd stond hjj bovenaan.
In 1788 werd door een algemeene ver
gevers van verschillende bladen doeD de
haren te berge rijzen; de bewoners van
honderden dorpen hebben reeds alles, wat
ze hadden, voor spotprijzen verkocht, en
wat van den levenden inventaris niet ver
kocht was, is sedert lang geslacht en op
gegeten in stede van brood, dat geheel en
al ontbreekt. Gier wordt het uit eikels,
daar uit berkenbast met bijmenging van
klei gebakken.
In sommige dorper, waar niets meer
te eten is, liggën de van honger ster-
vende menschen in hun krotten, half
bewusteloos den dood af te wachten.
En, men wist reads in September, dat
er een zware hongersnood moest komen;
er werden, niettemin, geen maatregelen
getroffen, ja men heeft zelfs het initia
tief van de zemstwo's en van particu
lieren tegengewerkt en hun werkzaam
zijn op verscheidene plaatsen zelfs ver
boden.
Niet te verwonderen is het, dat de ge
moederen zeer ontrust zijn. Doch wat
baat dit, wanneer zij zich niet in de,
helaas zeer gebreidelde, pers kunnen uit
spreken.
Van het oorlogsterrein kwam bericht
van een kracht igen opmarsch, waarbjj
op 26 dezer de Italianen in Tripolis het
juist een maand geleden verloren terrein
hernamen, na een bloedig gevecht. Een
verder voorwaarts dringen in de richting
van Aïd Zara wordt verwacht.
In China begint de regeering' meer
lucht te krjjgen.
De val van Woetsjang, het bolwerk
van den opstand in Hoe-Ach, was vcor
haar troepen een mooie overwinning.
Ook Haniang werd door de regeerings-
troepen heroverd.
Hiertegenover staat echter dat de sterke
bergvesting Nanking door de revolutio
nairen is veroverd.
Nanking is in zijn eeuwenoude ge
schiedenis herhaaldelijk de hoofdstad
van China geweest. Daar werd de zetel
der regeering gevestigd in de eerste
jaren der Ming-dyca: tie 1368—1403. De
Taiping-opstandeüDgen maakten, naar
men weet, de stad tien jaar lang tot
hun hoofdkwartier en om de groote
moreele beteekenis van haar bezit schij
nen de revolutionairen zelfs de groote
materieele voordeelen van het bezit van
Haniang te hebben prijsgegeven.
In de gevechten bij Nanking zjjn 3500
soldaten en 300 vrijwilligers van het
keizerlijke leger gedood. Het moet een
vreeselijke slachting geweest zjjL.
Een niet minder ernstige tegenslag voor
de regeering is de uitbreiding der revo
lutie over Zuid-Mandsjoerjje. De Japan-
gadering een commissie aangesteld om
een constitutie te formuleeren voor de
kerken. In 17i>2 bracht zy haar verslag
uit. Op dit verslag is het goed om de
aandacht te vestigen, en wel om twee
reden. Eerst omdat hierin de positie die
de Geref. Kerk zou innemen wordt aan
gewezen. Wat zij de Conventie aanbood
was 'n Constitutie bestaande uit drie doe
len: Als beljjdenis beval zy de drie Formu
lieren van Eenigheid aan daar benevens
de Nederlandsche Liturgieen eindeljjk,
de Dordtsche kerkorde met eenige
noodzakelijke toevoegels, die door de om
standigheden geëischt werd. Dus vestigde
zich de Geref. Kerk in Amerika in 1792 op
het oude Dordtsche fundament.
Eenige jaren latei* werd Dordt voor de
Nederlandsche Kerk krachteloos gemaakt
in de Synode van 1816. En toen de onaf
hankelijkheid der Amerikaansche kerken
voldongen feit werd, bereidden zich de
toestanden in Nederland reeds daarop
voor. Nu diene ook dit niet vergeten, dat
de Geref. Kerk in Amerika daarin niet
medeging,maar althans van 1816 tot 1834
geheel alleen de oude Dordtsche beginse
len in leer en praktijk vertegenwoordigde.
Nederlander.
