No. 45 1911, Woensdag 22 November 26e Jaargang.
VOOR
HISTORISCH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J, DE JONGE-VERWES T, te Goes
F. P. D'HUÏJ, ie iLiddelbi rg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Buiterslandsch Overzicht.
LEESTAFEL.
IEljEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per lrie maanden franco p. p.ƒ1.25
Hnkele nummers. 0 0.05
aKsare»..:;ar aBatgir-a^saBassBgeaajaiiL'^aBa^Rsaiagasgiaa.aiajfsiragr'Bgg'a acaaMBsy»^-
WKB SM! aHM303ö! n^rSJSHSJSSi:
t
UITGAVE DER FIRMA S
EN
v in 1—5 regels 50 cent, Iedere regel meer 10 cent
F. milieberichien van I—10 regel: 2.—, iedere regi
ni\ er 10 cent
De opgaaf van den spoordienst
komt in dit nommer voor op de gebrui
kelijke plaats.
21 Nov. 1911.
Er dient nota van genomen te worden
dat de beteekenis der kiesrecht-actie dei-
sociaal democraten de vorige week een
belangrijke verandering ondergaan heeft.
Troelstra verlangde niemands bond
genootschap in dien strfid, wijl hij zeker
was, zei hij, dat alle niet-socialisten een
andere definitie hadden voor algemeen
kiesrecht dan hfi.
Het Volk haast zich om het karakter
van der socialisten strijdleus, gelfik dit
onder den invloed van het kiesrechtde
bat veranderd was, bloot te leggeD.
De redactie schrfifts
Wanneer wfi voortaan kortheidshal
ve spreken van Algemeen Kiesrecht,
dan omvat dit begrip niet alleen het
kiesrecht voor alle mannen en vrou
wen, maar bovendien een heele demo-
kratische staatsregeling. Wfi zullen bfi
de verkiezingen van 1913 niet ermee
kunnen volstaan, de kandidaten der
tegenpartijen te keuren op hot woord
Algem. en Kiesrecht alleen, ons zwaard
zal evenzeer als tegen de tegenstan
ders daarvan, gericht moeien zijn tegen
hen, die een grondwetsherziening, die
Algemeen Kiesrecht brengt, zouden
willen dienstbaar maken om tegenover
dat Algemeen Kiesrecht het kapitalis
tisch karakter van den Staat te ver
sterken.
Algemeen Kiesrecht moet derhalve de
poort zfin waardoor men optrekt naar
den sociaal democratischen heilsstaat.
Niet algemeen kiesrecht alleen, maar
ook nog een heele democratische staats
regeling een revolutie, natuurlfik een
vriendschappelijke, als 't kan, maar een
geweldige als 't moet.
Dit is de nieuwe beteekenis van den
algemeen-stemrecht-strfid.
De revolutionaire ondergrond van 't
algemeen stemrecht is de volkssouve-
reiniteit. Het volk het gezag en dat volk
van den grootste tot den kleinste kiezend
zfin gezaghebbers. Zoo hebben wfi 't altfid
ingezienen Het Volk stemt ongevraagd
toe dat het zoo is.
Wie insinueert
In een artikel over de kiesrechtdebat
ten in de Kamer schreef Het Volk«Maar
het lot van het algemeen kiesrecht in de
handen der vrijzinnige partijen te leggen
en de zaak van het algemeen kiesrecht te
beschouwen als afhangende van de neder
laag der kerkelfiken, wij mogen er niet
aan denken. Wfil wfi ontkennen, dat kleri
kaal of liberaal het lot van het algemeen
kiesrecht in handen heeftwfil wfi ont
kennen, dat de kerkelijke regiering en
partfien in staat zullen zijn het algemeen
kiesrecht tegen te houdenwfil wfi dezen
fundamenteelen eisch van de democratie
niet uit handen wenschen te geven, doch
ons alles er aan gelegen is hem zelf in
handen te houden."
Tegen deze uitlating heeft geen der
soc. dem. Kamerleden geprotesteerd.
Maar toen de heer Lohman in de Kamer
opmerkte, dat het wel scheen of er een
partijleider in de Kamer was, die de lei
ding van de kiesrechtzaak in handen
wilde houden schreeuwde de heer
Troelstragij tast mfin eer en mijn ka
rakter aan.; dat is een gemeene insinuatie,
enz.
De heer Lohman ging toen nog eens
herhalen wat hfi gezegd bad.
Men ziet het dusde heer Troelstra
acht zich in zfin eer en karakter aange
tast, als de heer Lohman iets beweert wat
met zooveel woorden ook door Het Volk is
geschreven.
De soc.-dem. zfin eigenaardige men
schel. Zfi beschouwen zich als hoogere
wmi'Bii t-wser:-s
wezens, die alles raogen doen en zeggen,
maar tegenover wie een ander zelfs ver
plicht is de waarheid te verzwfigen.
Als de heer Troelstra meent, dat zfin
eer verdediging behoeft laat hij dan
eens de vuist ballen tegen het orgaan
van zijn eigen partfi. N. Prov. Gr. Ct.
f5.
aswaJwsswEar.- ja®* «mem» s3BBessH.sw.nt lusatx-sGsmsmse#-"- -te s. s:.
Hoe kan de Zending bevorderlfik ge
maakt worden aan handel en nijverheid?
Dit is 'n vraagstuk dat de Zendingsvrien
den hier en in Iüdië al geruimen tfid
bezig houdt. En ook het omgekeerde hoe
kan handel en nfi verheid in den dienst
der Zending gebruikt worden.
Dj heer Ottolander, een bekend. Zen-
dingsman, heeft in een vraaggesprek te
Soerabaja met den godsdienstleeraar
Akkerman aldaar, zich omtrent de uit
voerbaarheid dezer denkbeelden vrij gun
stig uitgelaten.
Hfi verwacht van de agricultuur veel
geldelfiken steun voor de Zending, en
grooten invloed op den inlander, onder
voorwaarde dat men tracht de koelies op
dezelfde plaats te houden, en een neder
zetting te verkrijgen, en de koelies onder
bearbeiding neemt, desnoods door middel
van een goeroe (inlandschen leeraar).
Ook acht de heer 0:tolander het wen-
sehelfik dat de zaak niet door iedereen
op eigen gelegenheid wordt aaugepakt,
maar door allen te zaam met vereende
kracht, een der zaken kundig man aan
het hoofd der onderneming komt en de
bevoegdheden van den zendeling niet
ingrijpen in die van den handelsambte
naar, of omgekeerd.
Volgens den heer O. zfin er voldoende
werkelijk goede gronden op Javatekrij-
geD, o. a. in het Banjoewangische, het
Krawangsche, da Vorstenlanden, enz.
Wanneer nu het gouvernement maar
mee werkt.
Zending en kolonisatie. Zending en
werkverschaffing. De Zending op Halma-
heira, onder zendeling Van Dfiken inder-
tfid heeft 't bewezen dat het zóó moet.
De geestelijke dingen voorop, maar dan
dadelijk daarachter de stoffelijke, is ook
voor de Zending de aangewezen weg.
De gemeenteraadsverkiezingen in Bel
gië hebben wel niet uitgemaakt dat de
clëricalen onder de kiezeis in de minder
heid zijn, maar de liberalen die druk
met de socialisten mee doen hebben 't
er op gezet te doen uitbazuinen, dat het
wel zoo is. Het clericale kabinet heeft
dan ook beloofd aan den Koning ont
binding der Kamers te zullen vragen,
Eerst echter wil het de Legerwet afdoen,
een wet die de Landsdefensie regelt
doch tegelfik het Kabinet in discrediet
brengt. Een legerwet is nu eenmaal
on-populair; een kabinet dat een goede
legerwet er weet door te halen, redt
daarmede het land, doch brengt tegelfik
zichzelf den politieken doodsteek toe.
Misschien ervaart dit ook het Belgische
kabinet, gelfik in 1891 het Nederland-
sche (Mackay-Bergansius). Maar dan
sterft het een roemrfiken dood.
Kamerontbinding zal dan een
1380 wilden, 845 republikeinen en 99
socialisten. Dat is te zamen 7773 monar
chisten, 944 anti monarchisten en 1380
wilden.
De beteekenis van de verkiezingen is
een groote nederlaag voor de republi
keinen. Alle groote gemeenten, de burcht
van de republikeinen, Valencia niet uit
gezonderd, hebben voor de monarchis
ten gestemd. De republikeinen, die nog
in December 1908 een schitterende over
winning bfi de verkiezingen hadden be
haald, hebben aan populariteit verloren
tengevolge van hun samenwerking met
anarchisten en socialisten.
Nu wij het toch over gemeenteraads
verkiezingen hebben, wijzen wfi nog even
op de jongstgehouden verkiezingen in
de Vereenigde Staten voor de gemeente
raden (boards of Alderman), voor het
Huis van Afgevaardigden, voor den Se
naat der verschillende Staten, en voor
leden der rechterlijke macht.
Deze verkiezingen hebben geen over
wegend politieke beteekenis, wfil het dit
jaar niet ging om de hooge posten, behou
dens alleen in Massachusetts, waar een
gouverneursverkiezing plaats had, en in
Ohio, waar tevens de burgemeesters wer
den gekozen.
Bfi verkiezingen als die van dit jaar
stemden de kiezers meerendeels niet zoo
rechtstreeks voor de partfi als wel voor het
districts- of plaatsbelang. Toch kan er wel
een vermoedelijke conclusie getrokken
worden. En dan houdt men het er voor,
dat in 1912 een democratisch president, de
eer.de in 16 jaren, zul worden verkozen,
en dat waarschfinlfik wel Judson Harmon,
de tegenwoordige gouverneur van den
staat Ohio, de uitverkorene zal zfin.
Immers waar bepaalde politieke begin
selen den inzet van den verkiezingsstrijd
vormden en dat was met name in den
strfid om gouverneurszetels het geval
werd het pleit in vele gevallen in een voor
de Republikeinsche partfi ongunstigen
zin beslist. De tariefquaestie vormde voor-
namelfik in Massachusetts het brandende
strfidpunt, allerlei onheilen voor de indu
strie van New England worden voorspeld
(en president Taft had daaraan medege
daan) indien de democratische gouver
neur, Eugc ne N. Foss, zou worden herko
zen. De kiezers gaven echter te kennen,
dat zfi van de Republikeinsche tariefpoli
tiek niet waren gediend, en herkozen Foss
met ruim 7000 stemmen meerderheid.
Foss zelf was vroeger Republikein ge
weest, maar had toen zijn partij haar be
loften tot tariefsherziening verloochende,
deze verlaten en in de democratische ge
lederen plaats genomen.
Voor Taft een bittere pil, en niet minder
is dit de verkiezing.van een burgemeester.
De candidaat der democraten Hunt
werd gesteund door allen die het bederf in
de politiek door d° republikeinen aldaar
begunstigd, wilden keeren. Taft had de
onvoorzichtigheid den republikeinschen
candidaat,een man aan wien een dergelfik
luchtje was, aan ie bevelen. Hunt werd
werd evenwel met groote meerderheid ge
kozen.
Uit het hierboven meegedeelde moet
men echter niet opmaken, dat de demo
craten overal de mannen der politieke
zedelijkheid zfin. Dat zfin ze in de staten
één slag door socialisten werd vervangen.
Zal er. in de toekomst met do soci
alistische partfi, of liever met de onte
vredenen die op de candidaten dezer
partij hun stem uitbrengen, gerekend
moeten worden, in een klein Duitsch
vorstendommetje is men al verder. In
Schwarzwald Rudolstadt, dat slechts
96.900 inwoners telt en 970 vierk. K.M.
groot is, zal het eerste Europeesche
parlement bezitten, dat uit een socialis
tische meerderheid bestaat. Ingevolge
de grondwet van den 16en November
1870 heeft het vorstendommetje een
landdag, die uit 16 leden is samenge
steld, die bfi geheime stemming gekozen
worden eh wel vier door de voornaamste
belastingbetalers en de overige 12 door
het geheele kiezerskorps. De verkiezin
gen, die juist voor de 12 zetels hebben
plaats gehad, hadden tot resultaat, dat
er 9 socialisten afgevaardigd werden,
zoodat dezen de meerderheid in den
Landdag veroverd hebben.
Wijl er een socialist tweemaal geko
zen is'en er een nieuwe verkiezing
moet plaats hebben met kans op winst
voer de liberalen, zal de meerderheid
wel niet van langen duur zijn. De lands
dag zal dan op het dooae punt komen.
De socialisten hebben dit liever dan een
meerderheid, want dan behoeven zij niet
te regeeren, en hebben zfi geen ver int-
woordelfikheid voor den mogelijk minder
richtigen gang van 's lands zaken.
De Turken hebben ia de Arabieren,
de regens en de cholera uitnemende,
wij mogen wel zeggen vreeselfike bond
genoot en teger. de Italianen gewonnen.
Mèt goeden moed trokken de duizen
den jonge mannen uit Napels naar Tri
poli hoevelen hunner evenwel zijn reeds
niet geveld door de vreeselfike ziekte of
S door het zwaard van den *zoon der
;l woestfin
i Verleden Zondag zonden de Italianen
I 6 voorname burgers van Tripoli, met
l Seiman-bei als woordvoerder, naar de
1 Arabieren om met hen te onderhande-
j len. Zij brachten woordelijk hetvolgen-
de bescheid „Voor ons is naast elkaar
3 geen plaats; wfi moeten sterven of gij."
En nu komen ook de regens den wa-
i persstilstand, voorloopig althans, besten-
digen. De schepen moesten zee kiezen
l om niet gevaar te loopen op het strand
j te geraken en de loopgraven der Italia-
nen werden doer de regens vernield.
I De Medjoein is tengevolge^ van de
hevige regens buiten hare oevers getre
den, heeft de loopgraven der Italianen
i bfi Bcemeliana weggespoeld en zich
daarna door de stad heen een weg ge-
baand naar de zee.
j De troepen moesten hunne stellingen
verder naar achteren verplaatsen.
Na de nitLueiumiUiiiuiiig aai uaii 0011
nieuwe verkiezing plaats hebben waarbfi ^ew York en New Versey alles behalve,
rekening zal gehouden worden met de g -aar waren het de republikeinen die tegen
toeneming der bevolking. Het aantal de corruptie optraden, met het gevolg, dat
Kamerleden wordt dan van 152 op 187 wetgevende vergadering m beide'ge-
gebracht; waardoor men daar waar- noemde staten weer in meerderheid repu-
- - - - s blikeinsch werden. De democraten aldaar
schfinlfik het talrfikste parlement in
verhouding tot de landsbevolking zal
krfigen. (In België een lid op de veertig
duizend. In Duitsphland I op de 100
duizend).
Hebben, althans naar hun eigen schat
ting, in België de rooden het bij de
gemeenteraadsverkiezingen gewonnen,
in Spanje is het hun niet zoo voor den
wind gegaan.
Gekozen zfin 5263 liberalen, 2201 con
servatieven, 308 karlisten, 271 agrariërs,
hadden maar een jaar wil gehad van hun
meerderheid
Bij dien strfid sponnen de sociaal demo
craten nogal wol. In Ohio werden acht
socialistische burgemeesters gekozen,
terwijl in den staat New York voor het
eerst een sociaal democraat naar de Wet
gevende Vergadering werd afgevaardigd
en het geheele gemeentebestuur van de
stad Schenectady van den burgemeester
af tot de meerderheid van den raad toe, in
Voederbieten.
Be droge zomer, dien wfi nu achter
den rug hebben, heeft meer dan ooit de
aandacht der landbouwers gevestigd, op
het wenschelfike, om zooveel mogelfik te
zorgen voor een voldoende hoeveelheid
voederbieten. Veel meer dan vroeger,
wordt tegenwoordig de bouw van voe
derbieten gedreven. En dit achten wfi
een grooten vooruitgang, want buiten
kfif is de voederbiet een zeer gewenscht
voedingsmiddel, dat de landbouwer zeer
voordeelig verbouwen kan. Wanneer men
eens nagaat, wel Te groote opbrengsten
een H.A. voederbieten opleveren kan, dan
is het duidelijk, dat dit voedingsmiddel
•den landbouwer niet duur komt te staan.
Gemiddeld kan men stellen, dat een
H.A. 75 00 K.G. voederbieten kan op
leveren, terwijl het niet zelden gebeurt,
dat de opbrengst nog grooter is. Het ligt
in den aard der zaak, dat men voor het
verkrijgen van groote oogsten aan de be
werking en bemesting van den bodem
veel zorg moet wfiden, en dat men even-
HEKsssEzM» »- sasssaêv
eens die soorten moet telen, welke uit
munten door hooge productiviteit en goed
gehalte. Op de meeste grondsoorten wil
de voederbiet tieren, mits zfi behoorlijk
verkruimeld en ook in de diepere lagen
los zijn. Daar de zfi wortels der voeder
bieten zeer weinig ontwikkeld zfin,
eischen zfi een bodem, die varvloedig
en overal van gemakkelijk opneembaar
voedsel voorzien is.
Bfi de bemesting van dit gewas komt het
vooral op stikstof en kali aan. Men geeft
dan ook veelal aan dit gewas een zware
stalmest-bemesting, of ook wel half stal
mest en half kunstmest. Niet zelden ook
enkel kunstmest en dan in hoofdzaak
Chilisalpeter en kaïniet. Laatstgenoemde
meststof, welke bfi den bieten houw meer
en meer ia zwang komt, wordt in het
najaar ondergeploegd. Men gebruikt op
de lichte klei- en goede zwavelgronden
600—800 K.G. kaïn'et per H.A., terwfil
men op de zand- en veengronden tot
2ÖD K.G. aanwendt. De ondervinding heeft
geleerd, dat men op vele kleigronden met
deze goedkoopo kalimeststof zeer aan
zienlijke bietenoogsten kan verkrijgen en
daarbij schijnen ook de nevenzouten van
het kaïniet een groote rol te spelen. Men
behoeft bfi den bieteDbouw niet zuinig
te zfin met het kaïniet, aangezien hier
een weelderige groei weinig of geen
schaduwzijden heeft en voor het geval,
dat, de oogst mislukt et daardoor weinig
kali verbruikt werd, het overblijvende
niet verloren is, maar in den bouwgrond
bewaard blijft voor een volgend gewas.
Goede soorteD voederbieten zfin de
Groenkraag- en de Rosé Jaapjespeen,
welke beide uitmunten door een hoog
gehalte aan vaste stof en suiker, terwijl
daarmee een hooge opbrengst gepaard
gaat. Gok kan men ze lang bewaren.
Oude en Nieuwe ZaDgen, bfieen
gebracht door M. v. Woensel Kooy,
bewerkt voor driestemmig vrouwen
koor. Rotterdam, J. M. Bredee.
Mej. v. Woensel Kooy gaf een keurige
vérzameling liederen „oude 8D nieuwe"
uit, bewerkt voor vierstemmig gemengd
koor. Wfi vestigden er reeds te voren de
aandacht op. Thans heeft zfi deze zelfde
liederen voor driestemmig vrouwenkoor
het licht doen zien, bfi den zelfden uit
gever. Deze hebben niet alleen de be-
stemming muzikaal ontwikkelde kringen
te bereiken, maar ook de meer eenvou
diger. Al onze Zangvereenigingen kun
nen er wil van hebben. Overigens den
ken wfi van onze dorpszangvereenigin-
gen niet zoo min. Veel van 't geen zfi
op hunne uitvoeringen leveren kan den
toets doorstaan. Maar zfi moeten hunne
bundels af en toe eens ververschenen
daartoe opent de uitgever Bredee met
deze uitgave de gelegenheid. Ook onze
gezinneD, zanglustig als zfi over 't alge-
meen zfin, zullen met genot menig nom
mer spelen en zingen. Pi fis 80 cent voor
115 getoonzette liederen, en 15 cent voor
de tekstboekjes (dezelfde zangen zonder
noteD) en bij getallen minder; hoe is't
mogelfik
Homoeopatisch Maandbladred.
dr. N. A. J. Voorhoeve. Zwolle, La
Rivière en Voorhoeve. 22e Jaargang
j no. 11.
Het meest welkome opstel in deze
aflevering is wel het ie, waarin dr. Voor
hoeve mededeelt dat binnen een paar
maanden de bouw van het Homoeopa-
thisch Ziekenhuis te Utrecht kan be
ginnen. Een beele gebeurtenis, waarvan
wij veel verwachten voor de propageering
i dezer in vele opzichten naar't ons voor
komt mooie geneeswfize. Voorts komen
in deze afleveriDg eenige populaire be
schouwingen van bekende artsen voor
I over »De maag en maagziekten. Het
z. g. Uit de praktfikApis bfi diphte-
ritis. Maagzweer door Kali Bichram ge
nezen. En andere.