No. 36 1911,
Zaterdag 11 November
26e jaargang.
2HRiST£UJK-
ilEUWSBLAD
l VOOR ZEELAND
HISTORISCH
Koe,
cht
roning,
\necht
lecht
PJP
Flakkeesche
n Witte Bol
hui- uit vier,
A. POPPE,
I. S. BENOU
I Maart
I
in, bij
Laurens.
ISE,
|LAAR,
t e k e r k
f).
VERSCHIJNT ZESMAAL PEK V/EEK
Wed, S. J- DE JONGE-VERWES F, te Goes
FEUILLETON.
Hugo Jaisz., be Stedebode
ran MiHtllnrg.
F. P. D'HÜSj, te i* iiddelbi rg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Uit d8 Provincie1.
olfaartsdijk.
CO r-*sl
MAN,
Schuitvlot.
tan
■ragen bij
olphaartsdyk.
SN-, Mr. Wa
pisweg,
ps kerke.
Laurens.
i n s t
ÏOTTERDAM.
liddelb.
8,
8
8
8
8
8
8
8
8,-
8,
8,-
8
8
8,—
v. Rott.
8-
8,-
8.~
8,-
8,_
8,-
8,-
8,-
8r-
s7-
8,-
ICHELBl"
12110,- 10,—
12210,
123 7,-
124 7,30
125 8,—
126 9,--
127 9,—
128 8,30 10,
129 8,30 9,30
30 8,30 10,—
9.30
9.30
9,30
9 30
9,_
10,-
br een datum is
pyeeda gats! is
fester-Sohelde.
pWEERT.
Ion naar Hans-
J50, nam. 3,45.
loorden voorm.
IQBAAi',
J 'ilaandags, van
pen morgens
Verweat Goe*
I
1EI IEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per lrie maanden franco p. p.3.25
ri.nkele nummers. 0.05
UITGAVE DER FIRMA S
EN
10 Nov. 1911.
Giarne vestigen wy de aandacht op
het 23e Jaarverslag van de Vereeniging
„Effatha" tot bevordering van Christelijke
Opvoeding en Onderwijs voor Doofstom
me en Blinde Kinderen en Jongelieden.
Niemand die 't ontving verzuime 'dit
verslag te lezen, en zichzelf af te vragen
doe ik wel genoeg aan deze stichting?
Laat iedere huismoeder die geen doof
stom kind heeft, jaarlijks f 1 voor deze
stichting afzonderen, en zij zal zich kun
nen staande houden, mogelijk wel uit
breiden, want alleen uit Zuid-Holland
worden er nog 26 doofstomme kinderen
uit Chr. gezinnen in neutrale inrichtin
gen verpleegd. Dat behoorde alzoo niet
te zijn!
Laat ook niemand die Dordrecht be
zoekt verzuimen de school te gaan zien.
De heer A. Kes, het hoofd der school, zal
gaarne alle gevraagde inlichtingen ver
strekken.
Er z^jn nog plaatsen in Zeeland, waar
niets gedaan wordt voor Effatha. Welnu,
laten onze vrienden aldaar zich als lid
opgeven bij een der bestuursleden prof.
Lindeboom te Kampen, ds. J. VoDk te
Maassluis, W. L. B. den Blaauwen te
's-Gravenhage (Antonie Duyckstraat 49).
Effatha worstelt jaarlijks met groote
tekorten. Dit jaar ruim f1200.
China en het Gele Gevaar.
Van de zoogenaamde ontwaking van
Ch.na, aldus mr. Verkouteren in De
Nederlander, moeten wij ons niet te veel
voor. tellen. De bekende Fransche gene
raal De Negrier heeft dat nog onlangs
aangetoond. Het Chineesche leger met
name is nog lang niet op de hoogte van
zijn ta; k, hoewel het menschenmateriaal
voortrek slijk is en ook reeds door gene
raal Got don hoog is geprezen. De Chi-
neezen zijn een zeer begaafd volk, met
\ele milinire deugden, maar het ont-
bieekt aan goede leiding en goede finan
ciën. Het i oogenaamda gele gevaar is
du t vooreer.-t niet te duchten en zal
misschien m oit in ernst bestaan. Ter
zee vooral zillen Europa en Amerika
sterk genoeg zijn het te keeren, ook
wanneer Japan en China eens onver
hoopt één lijn mochten gaan trekken,
maar gaan de vreemde mogendheden
steeds door om, vereenigd met Japan
de Chineesche kip te plukkeD, dan zul
len zy het zich zelf te wijten hebben,
als de Cbineezen eenmaal met geweld
van wajenen Mandschoerije, Korea,
Een verhaal uit Let jaar 1567,
dooi
CHR. HONDIUS.
Naar het oordeel van den Magistraat
moes. het consistorie van Middelburg een
der eeiste zijü, die ophield met prediken,
in plaats van t j wachten tot anderen
daarin voorging jn. Men moest zich, zoo
verklaarde as Burgemeester, regelen naar
het voorbede van Friesland, dat de pre
diking had opgeschort.
Men moest zich spiegelen aan de steden
Valenciennes en Doornik.
Het was groot, lijks te vreezen, dat het
de stad bij weigering kwalijk zou ver
gaan, daar het te duchten stond, dat zy
met krygsvolk zo worden overvallen.
De RegeeriDg drong er derhalve op aan
d 3 prediking te staken, met de belofte,
dat men dezelfde echten zou genieten
als anderen, indien door Z. M. of door
dc Staten iets inzake den godsdienst aan
andere steden en previncien werd toege-
st: an.
Hoe dringend het verzoek ook luidde,
Tonkin, Formosa en tal van andere ver
loren gebieden terug eischen.
TWElüE KAM EB.
Zitting van Donderdag.
Dat was em lange zitting.
Van 's morgens half elf tot diep
in den nacht. Natuurlijk niet aan een
stuk. Er werd behooriyk gepauzeerd.
Maar toch moet men er respect voorheb
ben, dat de hoogmogende heeren ter wille
van de socialistische veelpraters hun
nachtrust willen opofferen om 's lands
belangen te dienen.
Of de Kamer nu flink opgeschoten is
Neen, dat mag niet gezegd worden. Jam
mer genoeg. Dat indienen en toelichten
van amendement op amendement houdt
zooveel tyd op.
Wat zyn dan de resultaten van de zit
ting van Donderdag?
Dat de artikelen 75 en 76 zijn aangeno
men,nadat alle amendementen met bedui
dende meerderheid werden verworpen,
meestal met ruim 50 tegen een kleine 30
stemmen, schier telkens rechts tegen
links.
Minister ColLjn heeft 't dus in den stryd
tegen alle amendementen op artikel 75
schitterend gewonnen. Alleen heeft Z.Exc.
eigener beweging toegegeven aan een
gerezen bezwaar omtrent den eersten
oefentyd der administratietroepen. Het is
nu als volgt bepaaldBij de administratie
troepen is de eerste oefentyd voor de
daartoe aangewezenen ten hoogste 8'/2
maand, voor de vrijwilligers kan die tyd
tot 141/z maand worden verlengd.
Na de talryke stemmingen over de in
gediende amendementen werd artikel 75
verder ongemoeid doorgelaten.
Artikel 76 heeft deze eer echter niet ge
noten. Dit artikel houdt het belangrijk
beginsel van den Kaderplicht in. Een
ingediend amendement op dit artikel
werd ingetrokken, een ander verworpen,
en 't artikel aangenomen met algemeene
stemmen op één na.
Toen kwam nog ten slotte, juist tegen
het middernachteiyk uur, artikel 77 aan
de beurt. En onder protest van K. ter
Laan, die graag naar huis wilde, moesten
de ingediende amendementen nog wor
den toegelicht. Zoo zetten nog een drietal
afgevaardigden hun wenschen omtrent
dit artikel, hetwelk over de herhalings
oefeningen handelt, uiteen, en was het
woord ,aan den minister van oorlog, den
heer Oolijn. Om zeer voor de hand liggen
de Kerkeraad liet zich echter niet be
wegen.
Kort en bondig luidde het antwoord
„Wy willen nog tyd van beraad, aange
zien ook de andere steden vaD dit eiland
geen brief ontvangen hebben".
Eindeiyk verklaarde de Magistraat zich
bereid nog acht dagen tijd van beraad
te willen verleenen of zooveel langer als
de Hervormden daartoe zouden willen
nemen mits men hangende dien tijd
zoude ophouden en stilzitten van predi
ken en alle andere oefeningen van hun
nen godsdienst.
Aangezien de Kerkeraad verklaarde
daarin niet te kunnen berusten, zoo be
tuigde de Magistraat tegen hen van on
gehoorzaamheid.
Na het vertrek van het Consistorie
wendde de Regeering nog een poging aan,
om de hervormden op dit besluit te
doen terugkomen.
Men zond n.l. een der burgemeesters,
Jacob Joosz., met Andries Jacob Oortsz.,
schepen en lid van den Kerkeraad, met
Simon Jansz. van Roome, Raad der stad
en insgelyks lid van den Kerkeraad om
het consistorie te »induceeren" en bewe
gen tot het aflaten van hunne predi
katiën, welke heeren echter twee dagen
later, 12 Febr., by monde van Adriaan
Jacob Joosz. bericht brachten, dat die van
den Kerkeraad voor antwoord gegeven
de redenen werd de vergadering het
was nu klokke half twee echter ver- -
daagd.
Men beweert, dat het niet onmogeiyk
is, dat de Kamer Vrydag met de behan
ling der Militiewet klaar komt. De voor
naamste artikelen zyn nu behandeld.
We willen het hopen. 'De Militiewet
telt echter 113 artikel Dus niet minder
dan 37 prtikelen moeten nog onder den
hamer komen.
v ;n i—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
F. miliebenchten van 1—10 regel; 5.—-, iedere regel
m er 10 cent,
s^imso'srw.
Als aanvulling dealen wij aan de hand
van het verslag in de Middelb. Crt. uit
de Hoofdbestuursvergadering van de Z.
M. tot bev. v. L. en V. in Z. nog mede
By de behandeling van het ontwerp-
reglement op de zaad-contröle werd het
bezwaarlijk geacht dat een lid van de
centrale commissie bij iedere keuring
aanwezig was. Voorgesteld en aangeno
men werd daarna by het desbetreffende
artikel de woorden „zoo mogelijk" te
voegen.
Besloten werd dat de in te zenden
hoeveelheden, vrachtvrij verstuurd moe
ten worden, terwyl tevens iedere her
kenning van de inzenders buiten op den
zak vermeden moet worden.
Gelezen wordt nu „aan een opgegeven
adres (in een zak) voorzien van een ge
sloten enveloppe."
Na eenige discussie werd besloten de
hoeveelheden dan ook op 10 H. L. zaai
zaad en 20 H. L. pootgoed te houden.
Bij het artikel betreffende kwade trouw
heeft de afdeeling "Walcheren verschil
lende maniereD van wijzigingen aange
geven.
De heer J. J. Mol zou de woorden „voor
bepaalden tyd" willen schrappen. Ieder,
die te kwader trouw handelt, moet voor
altijd worden uitgesloten.
De vergadering ging hiermede accoord.
Wat beroep op het hoofdbestuur be
treft, deelde de voorzitter mee dat een
uitgestotene zich in hoogste instantie
tot het dag-, bestuur kan wenden.
Besproken werd de moeilijkheid, die
zich dikwyls voordoet om het verstuurde
zoo zuiver mogelijk te houden. Met dit
reglement is het niet mogelyk alle
knoeierijen tegen te gaaD, maar gehoopt
werd dat wat in andere proviucies goed
ging ook hier wel goed zou gaaD.
Besloten werd nu de te kwader trouw
handelende voor altijd uit te sluiten.
In art. 16 werd vastgelegd f 1.50 per
H.A. te stellen, en daarvan fö.50 in de
hadden „dat zij met hun geweten niet
konden overeen brengen, om geheel op
te houden met prediken en dat zy be
geerden een dag te hebben om bescheid
te brengen, wijl de predikatiën op andere
plaatsen nog toegestaan werden, om als
dan de Regeering nader te antwoorden op
haar verzoek.
HOOFDSTUK III.
Een tocht op de Schelde.
Het was een gure, koude winterdag
de 27ste Februari 1567.
Vogrtgezweept door een storm uit het
Noordwesten verhieven zich de golven
der Noordzee tot een buitengewone
hoogte en beukten zy de duinen en
dyken der Zeeuwsche kusten.
Een dichte nevel hing als een vaa1
gordijn over de wateren der Schoide,
waardoor zelfs op het midden «-an dezen
winterdag het licht zee gedempt was,
dat ook het g-uefend zeemansoeg ter
nauwernood iets kon onderscheiden.
Waariyk, er behoorde moed toe, om bij
zulk stormweer met een broos vaartuig
de golven der Schelde te trotseeren dit
ondervond het beurtschip van Middelburg
op AntwerpeD, dat op dien dag koers
zette naar laatstgenoemde stad.
Voortgestuwd door den hevigen Noord
westenwind dobberde het vaartuig, dat
kas van de afdeeling stort m.
Het gewijzigde reglement werd daarna
aangenomen.
In de centrale commissie werden ver
volgens benoemd de heeren V.Kakebeeke
te Goes, W. Collot d'Escury te Klooster -
zande, A. J. Leenhouts te Reti inehement,
J. P. van der Weele te Coiynsplaat, D.
Lindenbergh te 's-7eer Aren Iskerke, J.
L. Groenewege te tri. Maart nsdyk, C.
van Langeraad te Di ;ischor. I. G. J.
Kakebeeke te Goes en C. Franse te
Kleverskerke.
De commissie van onderzoek naar het
nuttig gebruik van suikerbit ankoppen
en bladeren voor de voeding v; n het vee
en naar de waarde daarvan vsor de
bemesting, bestas', uit de heeion H. A.
Banken, I. G. J. Kakebeeke, dr. J. O. de
Ruijter de Wi'dt, A. C. A. W ighto, C.
Zwagerman en C. van Westen. Betweik
der commissie wordt besproken in het
Landbouwblad.
Besloten werd van de provinc ale sub
sidie van f 300 tot bevordering an land-
bouwbelargen een gedeelte te 1 esteden
ten behoe«e van hetlandhuishou 'kundig
onderwys,
Deexa Den-commissie van deho fsmid
commiss heeft opgemerkt d t vele
candidate i geen verstand van het smids
vak hadden.
Besloten is een toelatings exan en te
houden. Do r een tweetal smed n zal
dat worden ffgenomen eD hierdoor rordt
de onbekendheid met het smidsvak ver
meden.
In behandel'ng kwam de vraag of het
gewenscht is verandering te vrage in
de wetgeving betreffende koopvern :eti-
gende gebreken bij den veehandel. De
meening van h>t Hoofdbestuur was I ier
niet in te giype-ï, daar de meeste heer n
op dit gebied let ken zyn.
De vergadering ging hiermede accoord.
Aan de orde w.'.s nu de vraag of het
niet gewenscht is de bestaande wetge
ving op de besme telijke ziekten onder
paarden, rund- en ander vee zoodanig
te wyz'gen dat de regeering ten allen
tijde bevoegd is bij het heerschen van
verdere besmettelijke ziekte, ook al zijn
die niet in de wet g noemd, afsluiting
te gebieden en vervoer te verbiedeD.
Besloten werd in cezen geest te re-
questeereü.
Wat betreft de maat regelen bij mond
en klauwzeer zegt de heer Risch uit
Goes dat het afmaak systeem hier er
daar goed voldaan heeftover het serun
tegen de ziekte valt minder te roemei
slechts een enkel zeil voerde, op c'e
kokende golven.
Maar niettegenstaande het gure w der
en het gevaarvolle van de reis bevo den
zich toch eenige passagiers aan boord
van het vaartuig en het ismjth n,dat
we willen kennismaken.
Die stoere zestiger daar op de v orplecht
met den hoed diep in de ooge a is de ons
bekende Pieter Haeck.
't Moet wel een dringen 'e reden zyn,
die hem noodzaakt in dit gure jaarge-
tyde op dezen kouder winterdag zulk
een reis te ondernemen.
Wanneer we het gesprek beluisteren
dat hy met zijn medereiziger Vincent
Laureys, voor zoover dit althans moge
lijk is, voert, zal, ons de reden spoedig
duidelijk worden.
,,'u Is maar te hopen, dat we den heer
Jan van Thoulouse nog te Antwerpen
aantreffenwel is hy van onze komst
verwittigd, maar zijne drukke werkzaam
heden in het belang van de goede zaak
nemen hem zoo geheel in beslag, dat
men nooit zeker is hem te vinden, 't Is
maar gelukkig dat de schipper bereid
was den tocht te doen. Ik vreesde, dat
bij nog al bezwaar zou maken, maar
Jaspersz. is een stoer zeeman en de
Noordwestenwind verzekerde hem een
i snelle overtocht."
„Nu," hernam de aangesprokene, „ik
Er wordt echter te Rotterdam aan de
bereiding van een nieuw serum gewerkt.
Afwyzend weid beschikt op een ver
zoek van de V. P. N. om subsidie.
De begrooting werd vastgesteld in
ontvang en uitgaaf op f25,855,575.
Besloten werd dat jongelieden die niet
slaagden voor het hoefsmidexamen toch
de cursussen mogen volgen tegen ver
goeding van f5 per persoon.
Aan H. M. de Koningin zal worden
verzocht alle zuivelconsulenten zoo mo
gelyk ryksambtenaren te maken.
De Landbouwwinterschool te Goes
h^eeft dringend behoefte aan een beter
gebouw, de gemeente is bereid mede te
werken. Besloten werd by de regeering
krachtig op voorziening aan te dringen.
Gesteund zal ook worden de poging
om te 's Heer Arendskerke een betere
los- en laadplaats te verkrygen.
Als data voor de Prov. Landbouwten
toonstelling in 1912 zy'n vastgesteld 4, 5
en 6 September.
Middelburg. De penningmeester van
het Plaatseiyk Comité tot leniging van
de Stormschade heeft, nog ontvangen aan
ollecten f 5,25 en van buscollecte School
O f 4 51 wat samen met de vorige opgaaf
12644.106 bedraagt.
Rilland-Bath. Naar de N. Zeeuwsche
Courant verneemt waren, by de uitvaart
van pater Archangelus vele belangstel
lenden, ook van elders, en ook vele an
dersdenkenden aanwezig. De Mis werd
o. a. bygewoond door burgemeester v.
Gorssel en dokter Moree. Bij de begra
fenis volgde achter de baar de burge
meester met een langen stoet gemeente
naren. Mgr. v. Mens sprak een treffende
lijkrede uit.
Goes. Donderdagavond hield de af
deeling Goes van den Christel. Nation.
Werkmansbond hare 15e jaarvergade
ring. Na't openingswoord van den voor
zitter werd het jaarverslag van den pen
ningmeester uitgebracht. Voor de afdee
ling was ontvangen f 190,195, uitge
geven f 125,60, aldus een goed slot van
f 64,595de baten der afdeeling bedragen
f217,03. Het ziekenfonds had ontvangen
f655,33, uitgegeven f696,59, dus een
nadeelig slot van f 4126. Aan de zieken
was uitgekeerd f 652. Dit jaar was voor
dit fonds niet voordeelig, ruim f 300 had
het meer uitgekeerd dan 't vorige jaar.
Als bestuurslid werd gekozen dhr. J. de
Trmf»HW.,fVHiifvwi^iMivfr" i m iiii iniii——
vermoed,dat de belofte van een goede fooi
boven het veergeld hem wel een „weinig
zal hebben aangespoord."
„'t Kan zijn", hernam Haeck, „maar
't is volstrekt niet onmogelijk dat ook
Jaspersz. wel eenigszins het doel van
onzen tocht giste, en dat hy zich daarom
zoo spoedig bereid verklaarde, zelfs met
dit weder te varenimmeis ook hy
behoort tot die velen, die wel niet open
lijk maar toch in 't geheim onze zaak
zyn toegedaan en hij begrypthet: deze
reis kan geen uitstel lijden.
Er moet nu iets gedaan worden, want
als straks de Landvoogdes ons voor is
en bare soldaten naar Walcheren zendt,
dan is de kans verkeken, dat ons plan
gelukt.
Als wij slechts eerst een krygsmacht
in W alcheren kunnen leggen, dan zal de
bevolking wel bijvallen-; gy kent het
het platteland men is daar nog al vrees
achtig, zooals duidelijk gebleken is by
hagepreeken en by de beeldbreking.
Het waren meest stedelingen uit Mid
delburg, Vlissingen, Veere en Arnemui-
den, die daaraan deelnamen. De Rent
meester, heer Philibert van Serooskerke,
heeft buiten de steden grooten invloed
zoodra hy iets van ons plan bemerkt, zal
hij onze vyanden waarschuwen, we
moeten dus haast maken."
(Wordt vervolgd.)
