No. 31 1911, Maandag 6 November 26e Jaargang.
3HRISTELUK-
EllWSBLAD
FOOR ZEELAND
HISTORISCH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEK
Wed* S. J. DE JONGE-VERWES T, te Goes
F. P. D'HUIj, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
BÜ dit nummer behoort een Bplad
BIHMKMLAED,
-flSGHTSZAKEN.
dierziekte bekruipt U onverwacht.
!EI )EREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per Me maanden franco p. p.
iïnkeie nu mmers.
1.25
„0.05
UITGAVE DER FIRMA S
EN
van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
Familieberichten van 1—10 regeis 1.—, iedere regel
meer 10 cent
iË5SÊ3ssïfig?KS»BeR5e53 !ïCTJS!^.3«Rr,:rsEa=*<! m*ai.x's
TWEEDE KA MEK.
Zitting van Vrijdag.
De Kamer is den ganschen dag bezig
geweest met artikel 67 der Militiewet. En
het is haar niet gelukt om er mee klaar te
komen.
Het is ook zoo'n moeielijk artikel, want
het regelt het onderzoek van „voorge-
oefendheid". En op dit punt is overleg met
de Tweede Kamer niet gemakkelijk,omdat
de meeningen in deze aangelegenheid,niet
alleen in de Kamer, maar ook onder de
partijen zoo verdeeld zijn.
Zooals onze lezers weten, wil minister
Coljjn het „militair vooronderricht" doen
vervallen en eenvoudig de gelegenheid
voor een jaarlijksch examen openstellen
(op lichamelijke geschiktheid) voor dege
nen, die slechts 6^2 maand willen dienen.
Het programma van eischen is bij het
ontwerp gevoegd en is als een deel er van
te beschouwen. flo8 de candidaten zich de
vereischte geschiktheid willen verwerven
is hun zaak; de regeering bemoeit zich
daar niet langer mede.
Dit artikel nu werd van verschillende
kanten aangevallen.
De minister van oorlog bevond zich
zelfs tusschen twee vuren. Maar Z.Exc.
hield natuurlijk als altijd voet bij stuk.
Van den eenen kant werd den minister
toegeroepen, dat het gansche instituut
der voorgeoefende 6'/2 maanders uit het
wetsontwerp behoorde te verdwijnen, dat
er niets van deugde. Van de andere zijde
werd daarentegen luidkeels betoogd, dat
die 6*/2 maanders met groote sympathie
moesten worden begroet, doch dat de
eischen van het wettelijk program nu
helaas zoo streng waren, dat in de prac-
tijk van de nieuvve instelling jammerlijk
niets terecht zou komen.
De voorstanders van een volksleger
betoogden onophoudelijk dat de minister
slechts in schijn een stap deed in de door
hen gewenschte richting. Van de tegen
standers van een volksleger waren enkele
zoo „vriendelijk" om te meenen, dat
minister Colijn ter wille van een „plas
dankje" van de heeren Thomson, Mar-
chant en Ter Laan, ondanks zich zeiven
deze nieuwe categorie miliciens in de
Militiewet wilde binnenloodsen.
Maar laat ons even enkele namen der
opposanten noemen.
Dhr Ter Laan (s.d.) zag in het ontbreken
van Rijksopleidingscursussen een bevoor
rechting van de meergegoeden, daar
alleen zij zich op eigen kosten de ver
eischte gymnastische geschiktheid zul
len kunnen verkrijgen.
De heer Oosterbaan (a. r.) noemde de
gestelde eischen veel te zwaar en te
„acrobatisch" opgezet en met den heer
Marchant (v. d.) wilde spreker het pro
gramma niet in de wet vastleggen, om
het gemakkelijk veranderlijk te maken.
De heeren Van Vlijmen (r. k.) en Ty-
deman (v. 1.) wilden zelfs het geheele ar
tikel doen vervallen, omdat het een voor
uitzicht van verdere verkortingen van
oefeningstijd opent. Dat is een principi-
eele hervorming die xn dit ontwerp niet
thuis hoort.
Tegenover deze leden stonden de heeren
Duymaer van Twist (a. r.) en Verhey
(u. 1.) die dit artikel warm verdedigden
en het niet gaarne zouden missen.
De heer Duymaer van Twist wees o.a.
op de groote beteekenis van de oefening in
haar geheel, voor de weerkracht van ons
volk. Reeds lang voor de jongeman weet
dat hij zal moeten dienen, moet hij zich
gaan oefenen. Dat zal ook later aan den
landstorm ten goede komen.
Heel eigenaardig. Aan de eene zijde wil
de men artikel 67 weg hebben omdat men
er vierkant tegen was, zooals de heeren
Van Vlijmen en Tydeman, en aan den
anderen kant kwamen de voorstanders
eener radicale hervorming van ons leger-
sUlsel, zooal« de heeren Thomson (u. 1.)
en Marchant (v. d.) den minister met
wantrouwen tegen.
De voorstanders van een volksleger
zagen in de zware eischen, die minister
Colijn aan die z. g. „voorgeoefendheid"
stelt, blijkbaar een toeleg om het insti
tuut der 6V2 maanders t.e doen misluk-
keD.
De minister van ooriog wist echter
van geen terugtrekken. Het artikel te
rugnemen deed hij in geen geval. Maar
het programma uit de wet houden nog
minder.
Ronduit verklaarde Z.Exc., dat hij dit
wenschte te voorkomen, dat men telken
jare, bij de begrootingsdebatten, zöu
trachten, het programma neer te drukken
tot lagere eischen. Het was beter al
dus minister Colijn dat de Kamer
zoowel als de volgende regeeringen voor
die verleiding werden behoed.
De Kamer bleef in de repliek op 's mi
nisters rede steken. De heer Ter Laan
hield een ellenlang betoog en vroeg dit
Dinsdagmorgen te mogen voortzetten
en de heer Marchant kwam nog aan het
einde der zitting met amendementen
aandragen.
De voorzitter had zoo graag dit artikel
nog afgehandeld, maar hy stond er
machteloos tegenover. Blijkbaar zeer
ontstemd sloot hij de vergadering.
De Christelijke School te Wissenkerke.
Onze verslaggever van het feest ter her
denking van het 50 jarig bestaan van
bovengenoemde school schrijft ons
Toen ik Dinsdag eindigde met de ver
onderstelling dat de meeste gemeente
naren niet waren opgekomen tot de
„wijdingsure" omdat zij 't tot Woensdag
uitstelden, was dit voor mij zelf toch
eeD twijfelachtige wensch, wetende dat
de menschen hier niet zoo gauw enthou
siast zijn. Ik ben beschaamd met mijn
pessimisme. De Chr. School heeft veel
belangstelling ondervonden 1
Reeds des middags bij het kinderfeest
verzamelden zich in de school tal van
ouders en belangstellenden. Wat waren
de lokalen fraai versierdVeel tijd en
werk was daaraan ten koste gelegd, maar
't getuigde ook van fijnen smaak. Boven
den ingang was een bord aangebracht
waarop wij lazen (des avonds in letters
van glans): „Hulpa van God verkregen
hebbende sta ik tot op dezen dag." Met
vaardige hand was zulks daar gesteld.
Hoe aardig bedacht om in het feestlokaal
de met witte bloemen versierde portretten
te hangen van Groen van Prinsterer,
Van Noppen en Meester Swart.
Het hoofd der school las een feest-
psalm en sprak daarna de kinderen toe.
Wat glinsterden de gezichten Wat klonk
het vroolijk en frisch dat »lied aan de
school* „Komt knapen en meisjes ver
heft nu uw stem. Gelooft zij den Heere
der Heeren". De heer Van Klaveren,
hoofd eener school te Hendrik-Ido-Am-
bacht, vroeger hier, hield nu een korte
toespraak, waarna wij vanwege de kin
deren vergast werden op een Feestcantate
welke heel lief werd uitgevoerd. Allen
hieven aan Hoezee! Goddank! Godlof!
't Feestuur is gekomen, enz. Dan vraagt
eene: „Wie gaf ons thans dit heerlijk
feest," om te eindigen met deuitnoodi-
ging: „De Heer' heeft aan ons groote
dingen gedaan, Hy schonk ons Zijn hulp
en ontferming
Hoe lief en aandoeniyk dat zingen van
twee meisjes:
Weemoed gaat ons hart vervullen,
Als ons oog in 't ronde staart.
Vele vrienden zyn gevallen,
Zijn nu bij den Heer' vergaard.
Gelukkig dat er aan kon werden toe
gevoegd „Nieuwe krachten schonk de
Heer' ons."
Daarna werd door allen de Apostolische
zegenbede aangeheven, om ten slotte te
eindigeD met „Dankt, dankt nu allen
God". Waariyk deze Cantate bedoeld als
een huldiging van het Schoolbestuur door
de kinderen was een der schoonste
momenten van het feest. Reeds een heele
poos hadden de kleinen stil moeten zit
ten, maar toen hen werd voorgesteld om
eens door 't dorp te wandelen of een
verhaal aan te hooren, kozen zij toch het
laatste. En zij hadden goed gekozen, want
wat ds. Van Noppen vertelde, boeide zoo,
dat men kon een speld hooren vallen, zoo
stil als zij luisterden. Ds. Smelt eindigde
om 4 uur met een pakkend slotwoord
en dankzegging. Natuuriyk was een en
ander afgewisseld door tractatie op cho
colademelk en koekjes. De kleiDen zullen
na vele jaren zich dezen middag onge
twijfeld herinneren.
Te 6 ure was de gemeente vergaderd
in de Hervormde kerk, waar ds. Van
Noppen, van Scheveningen de feestrede
hield. Z.Eerw. las, na het zingen van
Psalm 6810, Deuteronomium 111 - 28
en koos tot onderwerp zijner rede het
7e vers„Want hst zijn uwe oogen, die
gezien hebben al dit groote werk des
Heeren dat Hij gedaan heeft."
Het is my onmogeiyk van deze rede
een uittreksel te geven. Men moet die
gehoord hebben om te beseffen wat een
kostelijk uur wij in het bedehuis door
brachten. Met welk een dankbaarheid
sprak de zoon over den onvergetelijken
vader,den uitnemenden kindervriend Van
Noppen. Met wat aandrang werden de
belangen der school der gemeente aan
bevolen. Het behoefde aan de vergadering
Diet verzocht te wordenals één man
verrees men van zijn zitplaats om te
uiten wat in het hart leefde, met de
woorden van deD psalmdichter„God
zy altoos op 't hoogst geprezenBij
't verlaten van het kerkgebouw vingen
wij het uit verschillende monden op
„Wat is dat schoon geweest!"
Wat was die school volMen wist er
niet in te komen. En wat werd het er
warm. De dooi zal wel doorgaan merkte
een der sprekers og. Met een kort woord
opende ds. Smelt dit samenzijn en na
het aan den Heere in 't gebed opgedragen
te hebben, werd het woord verleend aan
den Secretaris van het Schoolbestuur.
Deze gaf nu een overzicht van de ge
schiedenis der school. Hij had een dank
baar gehoor waarvan na afloop ds. Van
Noppen de tolk was, die hem sr harteiyk
voor dankte. Den hesr Schippers werd
nu het woord gegeven om de geluk-
wenschen over te brengen van het dage-
lijksch bestuur der gemeente. Ook sprak
deze als voorzitter van de School met
den Bijbel te Kamperland. Verder werd
het bestuur gefeliciteerd door den heer
Coumcu als hoofd van voornoemde
school, door ds. Feykes van Coiynsplaat
als vertegenwoordiger van de Vereeniging
van Chr.Nat, Scljoolonderwys,en door den
heer Van Klaveren voornoemd. Het zou
mij te ver voeren als ik de inhoud dezer
toespraken mededeelde. Het was al laat
gewordende klok wees half elf en
rekening houdende met de dorpsge
woonte om zich vroeg ter ruste te be
geven, durfde de voorzitter van 't feest
het programma, ofschoon niet half afge
werkt, niet doen beëindigen. Alleen kon
nog „Hosanna" enkele nummers doen
hooren. Daarna werd ds. van Noppen
verzocht verzocht met een slotwoord te
eindigen. Maar neen, eerst had deze zich
nog van een opdracht te kwyten. Hij
overhandigde als oud-leerling den pen-
ningmeester'n enveloppe inhoudende een
bankbiljet van f 100 door oud-leerlingen
bijeengebracht. Toen zeiue hij nog iets op
het hart te hebben. Onder d8 hoedanig
heden, die hy van zijn vader geërfd had,
is ook deze, dat hy zoo gemakkelijk kon
bedelen. En nu kon Z.Eerw. het niet be
grijpen, dat waar hij niettegenstaande de
versiering de bouwvalligheid van de ge
bouwen had opgemerkt,het schoolbestuur
te beschroomd was om te collecteeren.
Daarom stelde by voor een inzameling te
houden. Dit gebeurde nu met gunstig
resultaat. Nog drong hij er op aan om
bouwsteenen te verzamelen voor de school
en onderwijzerswoning, die zeer noodig
hersteld moeten worden, door het consti-
tueeren van een 2 centsvereeniging. Daar
op sloot hij de vergadering. Treffend was
de vergelijking die hy nog maaktein
Brussel, zoo zeide hy, is een boulevard
met een ingang benedenwaarts en weer
een uitgang naar boven. Als men
hier door gaat ziet men telkens
een lantaarn maar als men ten slotte
weer boven komt ziet men niet die ver
schillende lichten maar één lange schit
terende stree_p licht. Zoo ook nu. Wij
zien ten slotte nu niet meer al die ver
schillende fases in de schoolgeschiedenis
maar wel één streep van licht. Licht
van Gods genadige ontferming. Daarna
werd den Heere dank gezegd.
Toch waren de-gasten niet van plan
heen te gaan. Waren er niet verscheidene
meisjes die zich hadden ingespannen
weken lang om dit feest op te luisteren
door samenspraken Die wilde meD nog
hooren. En zoo kwam het, dat het feest
te half elf gesloten,over twaalven eindigde.
De vrienden van het Chr. onderwys
hebben een heerlyken dag gehad. Daar
voor Godede eer. Moge nu verder blijken,
dat de belangstelling in het feest, ook be
langstelling in de school tengevolge zal
hebben. Dat geve de Heere.
Kamerlid Van der Molen.
De Rotterdamsche Raad benoemde tot
wethouder de heer J. van der Molen Tz.,
antirevolutionair lid der Tweede Kamer
voor Sliearecht en schoolopziener in het
arrondissement Hillegersberg.
Laatstgenoemde betrekking moet hij
nu echter neerleggen. Of de heer Van der
Molen ook als lid der Tweede Kamer zal
bedanken, is, volgens De Rotterdammer,
nog niet zeker, doch waarschijniyk.
Zooals onze lezers weten is de heer
Van der Molen als opvolger van den
heer A. S. Talma sedert 1907 hoofdredac
teur van het Weekblad Patrimonium.
Bij kon. besluit is op zijn verzoek
aan dr J. W. Jenny Weyerman, lid en
secretaris van denCentralen Gezondheids
raad te Utrecht eervol entslag verleend
als secretaris der Staatscommissie van
drinkwatervoorziening, met dankbetui
ging, enz.
Speciale kaas voor ontnuchtering.
Ter terechtzitting van 't Haagsche kan
tongerecht werd dezer dagen een nieuw
soort kaas ontdekt, door de mededeeling
van een der heeren keurmeesters van
den gemeenteiyken keuringsdienst, n.l.
ontnuchteringskaas voor drankzuchtigen.
De bedoelde ambtenaar had n.l. een
venter met kaas op de Markt bekeurd
wegens het ten verkoop in voorraad heb
ben vaD komijnekaas die bedorven was
doordieD zij de verschijnselen vertoonde
van nattigheid, viezigheid, en stinkende
scheuren liet zien. Of zulk lekkers op
de markt nog koopers vond? vroeg de
kantonrechter, mr. van Raalte, waarop
de keurmeester zeid9 dat een dergeiyk
komiineho-mpie de troost en toevlucht
was voor hen die „een neutje ophebben"
en, na het verorberen van zoo'n lekker
nijtje weer „heelemaal opkikkeren". Uit
zijn verdere mededeelingen bleek dat dat
opkikker-resultaat verkregen werd door
het ammoniak-gehalte van zulke bedor
ven Leidsche kaas. Maar het genees
middel oordeelde de keurmeester hier
erger dan de kwaal, hetgeen grif werd
toegeven door den kantonrechter.
De ambtenaar van het openbaar mi
nisterie vorderde f10 boete of 5 dagen
hechtenis tegen den verkooper van deze
ammoniakale kaas gelijk de kantonrech
ter haar noemde.
De rechtbank te Dordrecht heeft
de „dameskundige* H. C. Shuisvrouw
van G. de B., veroordeeld, wege.Ds over
treding van art. 251bis Wetb. v. Strafr.
tot 8 maanden gevangenisstraf. De eisch
was anderhalf jaar.
De Volkswil meldt dat het ver
zoek van den heer H. A. van Dalsum,
notaris te Hulst, gericht aan H. M. de
Koningin om gratie van de opgelegde
f 300 boete of 60 dagen hechtenis wegens
smaadschrift, is afgewezen.
R B C L A M B 8.
Beklemming op de borst en hartklop
pingen worden niet zelden alleen door
onregelmatigen stoelgang veroorzaakt!
j-2 wijnglas natuurlijk Franz Josef-bit-
terwater, dagelijks op de nuchtere maag
genomen, bevordert op blijvende wijze
den bloedsomloop in het onderiyf en
werkt daardoor zeker stillend op de op
wellingen. Aanbevolen door wijlen prof.
Stokvis.
Niets is meer te vreezen dan een nier
ziekte, omdat deze u zonder dat gy u er
van bewust zijt bekruipt uw nieren
kunnen cel na cel vernietigd worden en
hun kracht om het bloed te filtreeren
verliezen, zonder dat gij eenig ander
waarschuwend kenteeken hebt opgemerkt
dan een gevoel van zwakte, terneerge
slagenheid en voortdurende vermoeid
heid, want zelfs wanneer de nieren
ernstig ziek zijn, toont zich dit somtyds
alleen door weinig in het oog loopende
verschijnselen.
Nierziekten doen echter niet iedereen
op dezelfde wijze aaD. Geen enkele patiënt
heeft alle verschijnselen zy loopen
zeer uiteen bij verschillende menschen.
Mannen hebben dikwijls een ellendig
gevoel in hun rug en rheumatischepijnen
doch niet het minste kenteeken van wa
terzucht; anderen lijden aan- graveel,
urinestoornissen en buitensporigen dorst
maar hebben daarentegen niet den min
sten last van hun rug.
VrouweD hebben misschien wallen
onder de eogen en opgezwollen ledematen
en zijn totaal hulpeloos van de rugpijn.
Weer anderen hebben misschien niets
anders opgemerkt dan zwakte, loomheid
en zwaarmoedigheid.
Doch indien gy eenig teeken van nier
ziekte of blaaszwakte hebt,leidt uw kwaal
misschien tot vernietiging der nieren,
vóórdat gij eenig idee van gevaar hebt.
Nierziekten verheffen zich plotseling van
eenvoudige tot gevaariyke zi kten en
by na zonder voorafgaande waarschuwing
Verder uitstel is zóó ernstig, dat gy niet
spoedig genoeg beginnen kunt met het
gebruik der échte Foster's Rupyn Nieren
Pillen bij het eerste verschynsel der
verschrikkelijke nierziekte.
Foster's Rugpijn Nieren Pillen geven
het gewenschte resultaat, omdat zij uit
sluitend dienen voor de nieren en blaas,
en alleen een nierengeneesmiddel kan
de nieren heelen. Zy maken de nieren,
blaas en urinewegen terdege schoon,
gaan de ontsteking tegen ea helpen hen
op een zachte wijze om weder tot ge
zondheid en natuuriyke werking te ge
raken. Z.y doen de geringste sporen der
nieraandoening verdwijnen, en geven
aan de nieren hun kracht terug om het
vergiftige urinezuur af te voeren, waaruit
zoovele noodlottige ziekten by mannen
en vrouwen ontspruiten.
Koopt geen pillen, die niet den voi-
ledigen naam Foster's Rugpijn Nieren
Pillen op het etiket hebben. Zy zyn te
Goes verkrijgbaar bij de Firma Nathan
Emanuelen te Middelburg by den heer
Joh. de Roos, Vlasmarkt K. 157. Toe
zending geschiedt franco na ontvangst
van postwissel a f 1.75 voor één, of f 10.
voor zes doozen.
