No. 24 1911. Zaterdag 28 October 26e Jaargang, EIIWSBLAD VOOR ZEELMD 3HRISTEUJK- HISTORISCH E IMM \echt Sluijs. andy ïFin Ier pz., ïtbode 10,- 10,- 9,30 9,30 9,30 9,30 O, pcljeiöc, VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK 1 UITGAVE Wed. S. J. DE JONGE-VERWES F, te Goes F. P. D'HUIJ, te Midrielbt rg. tl FEUILLETON. Hup Jansz. de SUdiMe ïaa MiMsMort- TWEEDE KAMER. PRIJS DER ADVERTENTIËN R ll C Ij A M 1 S. Nisraandoenlngen ernstig. zijn "ShüSÜSDT Imder. -Makelaar Cadzand- GELDOF, Len, Id e. JE, Nieuw- B). It elands. Ieren wordt ishuis. Te hoek Wil- I n. a m jBURG. 4,40a, 4,45a, 1, 8,55d, 9,30. 1,11,50,12,10, ')d, 2,10, 2,80, 4,30ö, 4,50, 50,7,10, 7,30, 9,40, 10,15, 5.10a, 6,15a, 8,55, 9,30d, 112,-* 12,10, 3, 2,10, 2,30d, |0, 4;30, 4,50, 6,50, 7,10», 9,40, 10,15, i 2,30 en 4,50 ld werkmans- tlcen op werk- (emise. srder dan da |n goederen al- ?»ul Kruger- kise, Keersluis, Isbian, Tram- CHBLBB". |16 8,30 117 8,30 118 8,30 Il910,— |20 9,30 12110, - 12210,— I28 7,- 124 7,30 |2& 8,— |26 9, - |27 9,— 128 8,30 129 8,30 |S0 8,30 Lr -sea datum is [peeds getal is 8,30 9,- 9,30 9,30 10,— 10,- 9,30 10,- 12. 6,35 c) d) 7,05 e) 15 c) |45 c) f h het vertrok lenMR w. 8,50 Borsaelen en t min. wachten ten hoogste oogste wach- &ssr i :v awausx.-: IE1 IEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per Irie maanden franco p. p.ƒ3.25 Hnkele nu mmers, 0.05 DER FIRMA S EN fsjs 27 Oct. 1911. Er naast. v. S. in de Goesche Courant later door een kleine letterwijziging als de vermoe delijke schrijver der interregnum-artike len in dat blad bekend geworden, en thans zoo ongeveer als de toekomstige hoofdredacteur van genoemd blad (zie ztjn polemiek met de Nieuwe Zeeuwsche) ontpopt, heeft onze artikelen „de juiste kennis zoek" heel luchtigjes opgenomen. Wij hebben in die artikelen met aan halingen, zooveel mogelijk van liberale schrijvers, aangetoond dat hij zijn be schuldigingen tegen de rechtsche kabi netten niet kan waar maken, noch de vrijzinnige kabinetten van voor 1900 kan lauweren als bezorgers van sociale wetten en voorstanders van het door hem aldus gescholden militairisme. Wij hebben zooveel mogelijk onze lezers met het geschrijf van v. S.n. in kennis gesteld, en aan zijn artikel „beginsel zoek" alle recht deen wedervaren. En wat doet nu van S.n.? Van-ons verweer houdt hij zijn lezers geheel en al onkundig. Hij constateert alleen dat onzecritiek zijn artikel niet raakt, maar „er naast" gaat, zegt nog wat over onze „eigenaar dige wijze van polemiseeren", ons „zwij gen als een pot" waar wij juist gesproken hadden, ons „wanhopig pogen om recht te praten wat krom is" enz. en beveelt ons „studie onzer parlementaire historie" aan Ons dunkt, een journalist die zich zoodanig vergalloppeert en van de waar heid afwijkt als v. S.n. in zijn door ons aangevallen artikel deed, mocht in zijn repliek wel een weinigje bescheidener geweest zijn. En dat te meer omdat deze niet past op ons verweer doch inderdaad „er naast" gaat. Mackay in 1886. Ons geacht Kamerlid jhr. A. F. de Savornin Lohman schrijft in de „Levens berichten" van de Maatschappij der Ned. Letterkunde een en ander over wijlen zjjn vriend mr. iE. baron Mackay, en komt ook te spreken over de „doleantie" en de gebeurtenissen in verband met de bezitshandhaving van de Amsterdamsche kerkgebouwen, meer speciaal van de consistoriekamer in de Nieuwe Kerk. Het was vooral deswege dat de gemoe deren verhit waren. Pen 16 Januari (1886) Ken verhaal uit bet jaar 1567. door CHR. MONDIUS. Het is een achtbaar gezelschap, waarin we U thans binnenleiden. Wij vinden hier in een kring rond een eikenhouten tafel naast den predi kant Gelein Jansz. d' Hoorne, die als voorzitter de vergadering leidt, de senio res of ouderlingen en de diakenen der Herv. gemeente. Dat er iets buitengewoons aan de orde was, kon men op ieders aange zicht lezen. De laatste maanden van het vorige jaar en ook het begin van 1567 waren betrekkelijk rustig voorbij gegaan, maar men had er een voorgevoel van, dat bet zoo niet blijven zeu de ijverige bisschop deed al, wat hij ken om zijn macht terug te krjjgen en de vrijheid tot prediken zelfs buiten de stad te beletteü. We hoorden reeds uit den mond van den stadsbode Antonisz. Royaert dat de KoniDg het plan had opgevat in per- schreef de heer Mackay hem, naar aan leiding van 't een hij hem daarvoor had geschreven en toegezonden ik geef u volgaarne toe dat wij, alvorens staatslieden, in de eerste plaats Evangeliebelijders moeten zijn, maar ik geloof dat de Evangeliebelijder die tevens staatsman is, de verplichtingen niet mag vergeten die als zoodanig op hem rusten, en zooveel mogelijk moet zorgen dat aan de politieke partij waarvan hij lid en zelfs voor een goed deel leider is, geen schade worde toegebracht, en nu, houdt mij deze onbescheidenheid ten goede, is mij niet gebleken dat de strikte nood zakelijkheid om hier handelend op te treden, aanwezig was, en dat de daden betrekkelijk de bezitneming der Nieuwe Kerk niet even goed hadden kunnen ge schieden buiten uwe tegenwoordigheid, of door een ander in uwe plaats. Kuyper had u daaraan niet moeten blootstellen of daartoe aanzoeken. 4 „Waren wij te 's-Gravenhage verga derd, ik zou voorstellen aan onze vrien den een stuk te publiceeren - waarin wij verklaren, dat wij al hetgeen te Amster dam geschied is laten voor de verant woording van degenen die aldaar han delend zijn opgetreden en als anti-re vol. Kamerleden ons niet geroepen achten ons daarin eenigermate te mengen als zijnde een zaak die niets te maken heeft met de politiek en geheel op kerkelijk terrein te huis behoort." In de eerste alinea vóór den naam Kuyper plaatst de heer Lohnmn een noot van den volgenden inhoud „Ik ben het hiermee geheel eens. Wie echter kon voorzien, dat de aan mij verzochte en door mij verleende medewerking, eene volstrekt onbedui dende handeling, n.l. het spreken met een agent van politie, in geval deze zich met d6 zaak, waar de politie niets mee te maken had, bemoeide, mjj in op spraak zou brengen naar aanleiding van een gebeurtenis, waaraan ik, hoe men overigens daarover denke moge, part noch deel heb gehad Yoor het overige wil de heer Lohman de aanhaling uit Mackay's brief aange merkt hebben als een blijk van de kalmte en juisten blik, dien de schrijver ter stond op eene zaak had, welke zooveel gemoederen en pennen in beweging gebracht heeft. Wij herinneren ons dat ook wijlen mr. Beelaerts in een open brief aan den heer Lohman, in verband met dequaestie- soon naar zijn erflanden te komen om zich van den stand der zaken te verge wissen en strenge maatregelen te nemen ter beteugeling van de hervorming. En wat tot dusver slechts als een gerucht was vernomen, bleek spoedig waarheid te bevatten. Den len Februari toch had Hugo Jansz. de stedebode zich op last van den Ma gistraat bij den Predikant vervoegd met een brief, waarin het consistorie ten stad- huize ontboden werd om te vernemen den inhoud van een missive, gezonden door Hare Hoogheid de Landvoogdes. Ten getale van 14 a 15 voor den Ma gistraat verschenen, vernam het Con sistorie, dat het de wensch der Land voogdes was, om elke acte van nieuwe religie met alle gevoegelijke middelen te doen. ophouden, als zijnde niet aange naam aan Z. K. Majesteit, die het voor nemen had zelf uit Spanje naar deze landen te komen. De Magistraat wees het consistorie op den ellendigen staat der stad Valencien nes, die geweigerd had bezetting in te nemen, waarom zij voor vijand verklaard en door Noircarmes belegerd werd en spoorde aan om het voorbeeld van Fries land te volgen, waar de nieuwe religie was opgeschort tot den rijd, dat door Z. M. in het stuk van den godsdienst anders zou zijn beslist. Men kan zich voorstellen, dat deze Vlug—Wildeboer—Leiderdorp den heer Lohman een „onthouder" had toegeroe pen doch ook dat wijlen mr. Keuche- nis, een staatsman niet minder hoogge schat dan zij, in een »open brief aan de Kamerleden jhr. mr. G. J. Th. Bee laerts van Blokland en jhr. mr. a. F. de Savornin Lohman" in De Standaard een gansch tegengestelde meening ver dedigd heeft. Over 1886 is het „laatste woord" nog lang niet gesproken. Zitting van Donderdag. Minister Colijn kwam aan het woord en verdedigde artikel 4 der Militiewet met alle macht. Z.Exc. bleef op zijn stuk staan. Geen enkel amendement verklaar de hij voor aannemelijk. Het hoofdbezwaar tegen de administra tietroepen schuilde volgens den minister in hun maand dienst. Maar daarom wilde Z.Exc. ook onderzoeken de mo gelijkheid om 2 ploegen van 750 werkers met 8Va maand dienst te vormen. Maar het contingent wilde de minster in geen geval verminderen. Elke poging daartoe moest de regeering absoluut af wijzen. Bij de replieken kwamen de meeste sprekers vertellen dat zij door den mi nister niet van hun ongelijk waren over tuigd en dat zij zich zouden blijven ver zetten. Alleen de heer De Savornin Lohman kwam de minister te hulp met een za kelijke verdediging van het instituut de. administratietroepen Na het lezen van de Memorie van Toelichting was spreker niet met dit instituut ingenomen, omdat hy er in zag een afzonderlijk korps voor bijzondere diensten. Maar spreker had de bedoeling n et juist begrepen. Er worden zoo vervolgde onze Goesche afgevaardigde zijn rede voor het leger een zeker aantal personen op geroepen een lichting. Tot dusver wer den zij allen gelijkelijk geoefend. De minister zegt nu echter, dat' dit schade lijk was voor de oefeming. En nu wil Z.Exc. de werkzaamheden verdeelen on der de soldaten. Alle werkzaamheden van den soldaat zijn even eervol. Zoo dacht spreker er ook over toen zijn eigen zoon diende. Spreker is te veel democraat dan dat hij mededeeling met ontsteltenis was ver nomen men verzocht copie van den brief en tien dagen uitstel om antwoord te kunnen geven, zijnde tot Maandag in „den vastenavond". De regeering was bereid dit verzoek toe te staan, maar verzacht tevens het avondmaal middelerwijl op te schorten, waarin de kerkeraad echter niet dadelijk bewilligen kon. Het is om deze oorzaak, dat men nu vergaderd is. De Magistraat wil een beslist antwoord en heeft zijn schepen Andries Jacob Oortz., die tevens lid vaD den kerkeraad was, opgedragen, het ver zoek om het Avondmaal ep den volgenden Zondag op te schorten, namens Wet en Raad te herhalen en dringend te vor deren. Nadat de vergadering door den Pre dikant onder het aanroepen van den naam des Heeren was geopend, bekomt Andr. Jac. Oortz. het woord en brengt hij zijn verzoek namens den Magistraat over. „Wat my aangaat", zegt hy", „ik houde het voor het beste, te gehoorzamenhet kómt er thans op aan rijd te winnen alleen door iets toe te geven zal het ons misschien worden toegestaan met pre diken voort te gaan. Laat ons niet ver geten dat de Landvoogdes strenge be velen heeft uitgevaardigd en onze vrienden in Antwerpen zijn nog niet van 1—5 regels 50 cent, tedere regel meer 10 cent Familieberichten van 1—10 regeie 1.iedere reg. 3 meer 10 cent m aHE®a£P onderscheid ziet, wat het eervolle aan gaat, tasschen den eenen en den anderen arbeid. Spreker gevoelde meer voor een cor- veeër die goed zijn plicht doet dan voor een generaal die zijn plicht niet doet. Evenmin is oneervol dat iemand minder ontwikkeld is. In elke groote corporatie, dus ook in het leger, vindt men ont wikkelden en minder ontwikkelden. Eindelijk werd vlak tegen het einde der zitting tot stemming overgegaan. Eerst werden al de amendementen der socialisten verworpen. Het eerste om het contingent te ver minderen van 23.000 tot 17.500 met 60 tegen 25 stemmen. Voor stemden de heeren Vorsterman van Oyen, Teenstra, Troelstra, Hugen- holtz, Marchant, Smidt, Drucker, Jannink, Roesaingb, Ter Laan, Thomson, Schaper, Roodhuizen, Van Hamel, Rink, Limburg, Duys, Lieftinck, Hubrecht, Smeenge, Bos, De Klerk, Borgesius, Janssen (Maastricht) en Helsdingen. Het tweede om te voorkomen, dat het contingent boven de 23.000 man stijgt, met 74 tegen 6 stemmen. Het derde om de kadei reservisten in net, contingent te begrijpen, dus voor hen geen andere in te lyven, met 74 tegen 6 stemmen. Beide amendementen werden dus al leen door de socialisten gesteund. Het vierde amendement om de admini stratietroepen niet in te voeren werd ver worpen met 56 tegen 24 stemmen. Tegen: de rechterzijde en van links de heeren Eland, Tydeman en V an Karne- beek. Voorde linkerzijde behalve boven genoemde heeren. Artikel 4 der Militiewet werd ten slotte aangenomen met 57 tegen 26 stemmen. Het volgende artikel werd zonder be spreking en hoofdelijke stemming dooi de Kamer aanvaard. Zoo heeft minister Colijn van het vier tal hoofdbeginselen van zijn ontwerp er gisteren reeds twee zien zegevieren, en wel de meest bestrede'nede verhooging van het contingent en de administratie- troepen, voorheen „militaire werkers" genoemd. Thans resten nog de kaderplicht en de afschaffing der vi'ermaanöers, plus de minder belangrijke wijzigingen. Maar de resultaten van de zitting van Donderdag waren voor Z. Exc. inderdaad moedgevend. gereed. »Ja, ook daar zijn angstvallige^, viel een der leden hem is de rede en al spoedig herkennen we in hem den heet- gebakerden de Questere. »'t Is God geklaagd, dat de mannen, die zich aanvankelijk voor onze belangen in de bres hadden gesteld, nu vrees too- nen en zich blijkbaar terug trekken, maar gelukkig zijn ze niet allen zoo. De edele Heeren Brederode en Jan van Toulouse*) laten zich niet om den tuin leiden. Ware heerHaeck slechts hier, dan zou hy U kunnen mededeelen, welke plan nen zy gemaakt hebben, maar als wij nu lafhartig het hoofd in den schoot leggen, dan zal ook hun voornemen worden verijdeld. Men tracht ons vrees aan te jagen door ons te wijzen op het lot van Va lenciennes, maar men vergeet,'dat Wal cheren niet zoo gemakkelijk te berei ken is. Wanneer we den bisschop maar kwijt waren Hadde men hem maar eerder verdre ven, dan zouden wij niet uit de kerken verjaagd zyn. Als het zoo voortgaat, zitten we binnen Jan van Marnix, heer van Toulouse, broer was Philips van Marnix, heer van St. 'Aldegonde. Lijdt gij aan rug-of lendenpijn Hebt gij opgeblazen oogen Opgezwol len enkels of ledematen Is uw water bewolkt, zanderig of bran dend Geschiedt de urineloozing te veelvul dig of te weiüig? Voelt gij u rheuroatisch bij slacht of vochtig weer? Hebt gij veel last van zware hoofdpyn of duizeligheid? Zijt gij zwaarmoedig, zwak en altijd vermoeid Nieraandoeningen tasten niet iederen lijder op dezelfde manier aan geen enkele patient vertoont alle verschijnse len, doch iedere patient heeft sommige verschijnselen. Iuóien gy echter eenig teekeD van nier- of blaaszwakte hebt, dan is vernietiging der nieren misscbien korter bij dan gij denkt, en is uitstel zóó gevaarlijk, dat gij niet spoedig" ge noeg met hetr gebruik der echte Foster's Rugpijn Nieren Pillen beginnen kunt. Zy zijn een geneesmiddel uitsluitend voor nier- en blaaskwalen en alleen een nre- reugeDeesmiddel kan eiken wortel van de gevreesde nierziekte uitroeien. De Daam Foster's en de handteekening van James Foster is een waarborg dat gij de échte Foster's Rugpijn Nieren Pillen 'hekomen hebt Zjj zjja te Goes verkrijg baar bij He Firma Nathan Emanuelen te Middelburg bij den heer Joh. de Roos, Vlasmarkt K 157. Toezending geschiedt franco na ontvangst vaa postwissel A f3.75 voor een, of fld voor zes doezen. Trelchondenwet. Gedep. Staten van Zuid-Holland heb ben gehandhaafd het besluit van B.en W. van Bergambacht, houdende weigering van de inschrijving van G. C. van den Dool als houder van een hondenkar in het daartoe bestemde register, op grond dat de bar niet was voorzien van een steunsel om te voorkomen, dat de stilstaande kar op den staanden hond drukt. Met B.en W. voornoemd hebben Ged Staten aange nomen, dat de opvatting, als zoude met één steunsel ten behoeve van den hond alleen in liggende houding kunnen wor den volstaan, in strijd is met het Kon. besluit van 6 Febr. 1911 te dezer zake. kort allen op 's Gravensteen of devotelijk onder de mis, maar wat mij aangaat, ik hoop mijne gelofte getrouw te blijven en geen voet meer in een Roomsche kerk te zetten." ,,Wy willen hopen, dat het zoover niet komen zal", zeide Gelein Jansz. d'Hoorne, „ik meen, dat we op grond van Gods woord niet mogen aflaten van prediken, maar het verzoek om het avondmaal voor een Zondag op te schort&n, zouden we voorzichtigheidshalve kunnen inwil ligen en daarmede toonen, dat we bereid zyn, onze overheid zooveel mogelijk ter wille te zyn." „Ook ik acht dit noodig", zeide Mat- thys de goudsmid, de secretaris van het Consistorie, „laat ons niet vergeten dat onze vrienden in de Vroedschap in groote moeite kunnen komen, wanneer wij halsstarrig weigeren, ieder verzoek in te willigen en de Magistraat zoodoende ge dwongen wordt, geweld tegen ons te ge bruiken spoedig kunnen de omstandig heden veranderen we moeten nu slechts trachten tijd te winnen en inmiddels I onze zaak den Heere biddend opdragen de vrijheid tot prediken blijft ons dan ten minste voorloopig verleend." „We hebben reeds zooveel toegegeven", zeide de Questere. I. sU e ngI de ll •.Vit *1 (Wordt vervolgd.) sht de' ge- w.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1911 | | pagina 1