No. 22 1911.
Donderdag 26 October
26e Jaargang.
VOOR ZEELAD.
'3HRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S, Jo DEJONGE-VERWES T, te Goes
F. P. D'HUIj, te Midctelbi rg.
PRIJS DER ALWERTENTIËN
alsitiaaRcmmmBssmKaDi&tmeaBiJ&ma' ^res^smsse^mp^
IE1 iEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per Irie maanden franco p. p., S.25
Hnkele nummers. 0.05
UITGAVE DER FIRM/* S
EN
van i—5 regels 50 cent, tedere regel meer 10 cent
Familiebei ichten van 1—10 regele 1.—iedere regel
meer 10 cent
BKSHBmH MES. vs^eesssasetsEae^^Basyaas-saKscsr s3; *xb.
Bruinisse.
Van den heer A. W. van 't Veer, pen
ningmeester der Zondagsschool te Bieze-
linge, f 3,50. Totaal met het vorige f 8,65.
Wie volgt
25 Oct. 1911.
Het Volk betitelt de Chr. historische
kiesvereeniging, die de candidatuur van
den antirev. Schalekamp voor een lid van
den gemeenteraad te 's-Gravenhage be
sloot te steunen als „schijnheilige struik-
roovers".
De eerste stap.
Te Amsterdam waar de winkelsluiting
om 9 uur 's avonds bij gemeente-verorde
ning voorgeschreven werd, is een winke
lier, die na 9 uur sigaren verkocht,
bekeurd en voor geweest, en, in strijd met
den eiscb van den Ambtenaaf, door een
Kantonrechter, bij breed gemotiveerd
vonnis, vry gesproken. De kantonrechter
ontzegde aan bedoelde'verordening wets-
kracht,omdat zjj slechts in het belang van
een klein aantal Amsterdamsche inge
zetenen (winkelbedienden en kleine win
keliers) is gemaakt en niet kan worden
geacht de gemeentehuishouding te be
treffen. Waar nu volgens art. '135 dei-
gemeentewet een gemeenteraad alleen
betreffende de huishouding der gemeente
verordeningen mag maken, is de onder
havige verordening in strjjd met die wet.
Het O. M. ging nog heden van dit vonnis
in hooger beroep.
De quaestie zal derhalve in hoogste
instantie worden opgelost.
Het feit is er anders opmerkelijk en
bedenkelijk genoeg voor, om er de aan
dacht op te vestigen.
Een rechter, die een wet toetst aan
aan zijn eigen meening en haar daarna
ter zijde stelt, tenminste weigert haar toe
te passen
Tot hiertoe heeft de wet steeds gegolden
als de vastigheid waarop overheid en volk
veilig konden gaan.
Natuurlijk geldt dit ook van een ver
ordening die in de wet is gegrond.
Tal van juristen, daarna de stedelijke
overheid, vervolgens de hooge lands-
regeering hebben die verordening vastge
steld, goedgekeurd en bekrachtigden
hier komt de eerste de beste kantonrech
ter eene zóódanige verordening krachte
loos maken.
Indien een wet door een rechter naar
■diets goedvinden kan terzijde gesteld
worden, dan houdt zjj op heilig te zijn,
wordt zij een speelbal der wisselende
meeningen, geraakt alle gezag en veilig
heid op losse schroeven, en wordt, het
zwaard dat de overheid tot handhaving
der wet draagt een houten sabel,waarvoor
niemand eerbied heeft.
Het is een hoogst critiek geval.
Wij zijn het dan ook minder met mr
Höfelt, die de vero dening terzijde stelt,
dan met mr Carsten eens, die, eveneens te
Amsterdam als kantonrechter moetende
uitspraak doen in zake een overtreding
van genoemde ver rdening op de winkel
sluiting, de beklaagden veroordeelde tot
een geldboete van 50 cent, subsidiair éen
dag hechtenis. Deze kantonrechter stelde
zich op het onzes inziens eenig juiste
standpunt, dat niet den rechter maar de
Kroon het recht toekomt te toetsen of een
verordening in strjjd is met de gemeente
wet of eenige andere wet.
Uit de school. Verzameld win 't Roefje"
van De Nederlander.
OnderwijzerNoem nog eens zes dieren
Frits die in de Poolstreken leveD.
Leerling: Vier ijsberen en twee zee
honden.
Meester: Een abstract zelfst. naam
woord is de naam van iets, waarvan men
zich een denkbeeld kan vormen, maar
dat men niet kan aanraken. Geef mij
nu eens een voorbeeld.
LeerlingEen gloeiende pook.
Onderwijzer: Waar werd het laatste
vredesverdrag tusschen Duitschland en
Frankrijk door de gezanten onderteekend?
LeerlingAan den onderkant, meester
Een onderwijzer trachtte zijn leerlin
gen een begrip te geven van een koppel-
teeken en had op 't bord geschreven met
een breeden streep ertusschenKanarie
vogel.
Waarvoor is dat schrapje vroeg hij.
Niemand wist het tot een der jongsten
uit de klasse den vinger opstak en zeide
Voor den kanarie om er op te gaan
zitten meester!
Een paar vragen.
Waarom leek Den Bosch op een bitter
medicijn
Zij was moeilijk om in te 'nemen.
Wat is zwart, en verlicht de wereld?
Inkt.
Wat is nog beter bij een ongeluk dan
tegenwoordigheid van geest?
Afwezigheid van lichaam.
Een namen-statistiek.
Van de 493 leerlingen der Christelijke
school te Huizen (hoofd J. Haafkens)
heeten er 42 dus het 12e deel Kos, dan
28 Westland, 27 Veerman, 27 Visser
26 Schaap, 23 Bout, en 22 Vos. Dan hee
ten er 17 Rebel, 16 Boning, 11 Bunscho
ten, 10 Brasser, Hagedoorn of Vlaanderen
9 Teunissen of Jongerden, 8 de Boer,
Schipper of Zwart, 7 van As, v. d. Poel
of Schram, 6 van Amstel, Doorn, Mole
naar of Wiesenekker, 5 Baas, Bakker
v. d. Born, de Groot, Heijnen, Koeman
den Oude, Slokke of Snel.
In 't geheel komen er slecht 74 namen
op de schoollijst voor. Gemiddeld zijn er
dus 7 leerlingen, die denzelfden naam
dragen.
Uit bovenstaande getallen blijkt dui
delijk dat de bevolking van Huizen zeer
op zich zelf leeft. Het is hier nog iets
zeldzaams als een Huizer man een niet-
dorpsgènoote huwt, en ook het omgekeer-
ke komt zelden voor.
Een ander kijkje op Huizens bevolking
krijgt men als men de namen rangschikt
volgens den werkkring of h6t beroep.
Men vindt dan de namen Baas, De Boer,
Bakker, Brasser, Hartog, Kerkmeester,
Koeman, Kok, Koopman, Molenaar, Mul
der, Schipper, Schoten, Smit, Veerman,
Visser, Zeeman.
Naar de afkomst worden g- noemd; Van
Amstel, van As, v. d. Bom, Geoyer, de
Gooyer, v. d. Hulst, v. d. Poel, v. d. Roest,
van Slooten, van Urk, yiaanderen, v. d.
Wal, Westland en Wiesenekker.
Provinciale Staten.
In de Najaarszitting, 1 Nov. a. s. ko
men de volgende punten aan de orde
Ged. Staten stellen aan de Provinciale
Staten voor, om nogmaals het verzoek
vaD den gemeenteraad van Middelburg
om den aanleg van een verbindingsweg
tusschen Noordbrabant en Zeeland over
den Scheldedam te willen bevorderen,
in hun handen te stellen, zulks omdat
het onderzoek nog niet is afgeloopen,
terwijl bovendien het invloeien van den
nieuwbedijkten polder benoorden den
Scheldedam, op 30 September j.l., de
verwezenlijking van een in grove trek
ken opgemaakt plan onzeker maakt.
Eveneens stellen Ged. Staten voor aan
te houden de verzoeken-van het bestuur
der vereeniging Koningin Sophie der
Nederlanden, te Sluis, om subsidie voor
een kantwerkschool, en van het hoofd
bestuur der provinciale vereeniging Het
Groene Kruis, om een jaarlijksch subsi
die van f 1000 voor de bestrijding der
tuberculese in Zeeland.
Ged. Staten stellen voor om afwijzend
te beschikken op een adres van mr. J.
Adriaanse te Middelburg en eenige an
deren, om de wegen in Walcheren,
waarop tol wordt geheven, in beheer bij
de provincie, over te nemen of wel deze
tollen af te koopen, en dit althans, in
dien het voor alle wegen te bezwarend
moet worden bevonden, te doen ten
opzichte van die wegen, welke in beheer
en onderhoud zijn bij den polder Wal
cheren, zulks ter oorzaak der ingestelde
tolheffing voor automobielen op de wegen
van den polder Walcheren.
Ged. Staten wijzen erop, dat indien
aan het verzoek werd voldaan, dit een
aanzienlijk jaarlijksch bedrag aan de
provincie zou kosten en welindien alle
wegen van Walcheren waarop tol gehe
ven wordt, door de provincie in beheer
en onderhoud worden overgenomen
f 15,186,indien de provincie besloot
deze tollen af te koopen f 15,962,76; van
de wegen waarop door den polder Wal
cheren tol geheven wordt zouden deze
bedragen respectievelijk f 7,116,6? en
f8,551,60. Ged. Staten wijzen er verder
op, dat een dergelijke maatregel niet tot
Walcheren zou kunnen beperkt blijven
en dat een afschaffing van de tollen zich
billijkerwijze over de gansche provincie
zou moeten uitstrekken. Dit zou by
overneming van het beheer en het on
derhoud f 23,726,101/a, en bij afkoop der
tollen f 23,498,88 per jaar aan de provincie
kosten.
Ged. Staten meenen, dat de provin
ciale geldmiddelen waarvan reeds zooveel
wordt gevorderd en waarvan, in verband
met de plannen 'van aanleg van tram
wegen en de kosten voor waterkeering
in de toekomst niet minder zal worden
gevergd, een niet strikt noodzakelijke
uitgaaf van gemiddeld f23,448,88 'sjaars
niet toelaten.
Naar aanleiding van het in hun handen
gestelde adres van E. Huyghebaert te
Assebrouck(België)om een renteloos voor
schot uit de provinciale fonden voor den
aanleg van stoomtramwegen van Baar
land over Borsselen, Goes. Wemeldinge,
Terseke en Kruiningen naar Hansweert
en van het Wolphaartsdjjksche-veer naar
Goes, stellen Ged. Staten voor een ren
teloos voorschot uit de provinciale fond
sen voor dezen aanleg te verleenen, be
dragende één derde der kosten tot een
maximum van f 650,000, vermindert met
de tegen 4 pCt. gekapitaliseerde waarde
der door belanghebbenden (gemeenten,
polders of derden) te storten bijdragen.
Deze bijdragen moeten verzekerd zijn
tot een bedrag van f 161.820, te storten
in ten hoogste twintig jaariijksche ter
mijnen.
Ged. Staten zeggen, dat zij met bij
zondere belangstelling hebben kennis ge
nomen vat) deze aanvraag en baar met
volle overtuiging en ernstigen aandrang
in de gunstige overweging der Staten
aanbevelen. Een bezwaar hebben Ged.
Staten slechts en dat is, dat in het thans
ontworpen plan ook zijn opgenomen de
kosten ad f200.000 voor den bouw van
een nieuwe brug over het kanaal door
Zuid Beveland te Wemeldinge. Zij mee
nen dat er voor de provincie geen reden
bestaat om bij te dragen in de kosten
van een brug over een Rjjkskanaal 'ter
vervanging van een bestaande brug en
zij meenen, dat bedoelde f 200.000 van de
aanlegkosten behoort te worden afge
trokken.
In een adres van 30 Augustus jl. deelt
de NI. VeD. Zeeuwsch-Vlaamsch-Tram
wegmaatschappij aan de Provinciale Sta
ten mede, dat overeenstemming is ver
kregen tusschen hen, die een tramver
binding tusschen Hontenisse en Selzaete
wenschten aan te leggen en de IJzen-
dijksche stoomtramwegmaatschappij, die'
verschillende lijnen zou aanleggen o.a.
ter verbinding tusschen die voormalige
4e en 5e districten en dat nu door die
vennootschap zullen worden aangelegd
en geëxploiteerd de ljjn Hontenisse tot
de Belgische grens en de lijnen waar
voor aan de IJzendijksche Stoomtram-
wegmaatscbappij een renteloos voorschot
is toegekend.
Ged. Staten stellen voor de in het adres
gevraagde wijzigingen in de besluiten
waarbij concessie en renteloos voorschot
voor genoemde Ijjnen werd verleend, aan
te brengen doch vooralsnog afwijzend
te beschikken op het verzoek tot ver
hooging van het vastgestelde maximum
voor het renteloos voorschot.
Het vastgestelde maximum is thans
f690.000, adressante vraagt het te bren
gen op f702.967.
Ged. Staten stellen voor om ten be
hoeve van land- en tuinbouwwintercur-
sussen in Zeeland uit de provinciale
fondsen voor den cursus 1911/12 een
subsidie ad f 0.25 toe te kennen voor elk
uur onderricht, waarvoor het Rijk fl
bijdraagt Deze subsidie zal moeten strek
ken tot verhooging van de belooning der
onderwijzers en zal alleen mogen worden
toegekend aan hen, die in het bezit zijn
van een akte voor land-of tuinbouwkun-
ke; terwijl voor geen der onderwijzers
meer dan f 50 uit de provinciale fondsen
zal mogen worden bijgedragen. Volgens
thans bekende gegevens zullen de te
verleenen subsidies het bedrag van
f 1837.25 niet overschrijden.
INGEZONDEN STUKKEN.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
Schore, 23 October 1911.
Mijnheer de Redacteur
Naar aanleiding van uwe polémiek
met v. S.n. over „Het beginsel zoek" en
door u verdedigd onder het motto„De
juiste kennis zoek" ben ik zoo vrij u
mede te deelen dat door mij die zaak
geheel gelezen is doch bemerk dat uin
no. Ill van uwe stukken, op twee na de
laatste alinea, of eene vergissing begaat
of zelf toont, dat bij u de juiste kennis
zoek is. //Daar staat
Minister Colijn, zelf een oorlogsman,
nog sterker dan Thomson, want bij
vocht zelf mee, terwijl deze slechts toe
schouwer was, enz.
Hier faalt u, want niet alleen Z.Exc.
Colijn vocht mee, doch ook Z.H.Ed.Geatr.
de heer L. W. J. K. Thomson heeft het
oorlogsterrein betreden, en niet als toe
schouwer, maar wel degelijk als Com-
bantant officier en verwierf wegens zijn
moedig gedrag en optreden bet Ridder
kruis der Militaire Willemsorde 4e klasse
en zijn borst is verder versierd met het
kruis voor belangrijke krijgsbedrijven
met 2 gespen en het Ridderkruis Oranje
Nassau orde.
Doch ook uit de rede van Z.Exc. Min.
Coljjn, gehouden in de Tweede Kamer
op 19 October 1.1., kan men zien dat de
heer Thomson wel degeljjk te velde (d.i.
het oorlogsterrein op zijn militairs uit
gedrukt) is geweest Op blz. 65 van het
kort verslag der Tweede Kamer 6e regel
van onder leest men Zooyer spreker als
persoon hier invloed kan uitoefenen, zal
hij trachten het goede te bereiken, als
door den heer Thomson bedoeld, die
evenals spreker de innige samenwerking
tusschen officieren en soldaten te velde
leerde kennen enz.
Hoogachtend,
UEd. dw. dnr.
VERHAAGEN.
(Omtrent den heer Thomson meenden
wij te weten dat hij den oorlog in Zuid-
Afrika als toeschouwer heeft meege
maakt. Van 't andore ons door den ge-
achten inzender hierboven meegedeeld
was ons tot onzen spijt niets bekend,
anders zouden wij deze voor genoemden
officier kleineerende woorden in de pen
gehouden hebben. Doch wy herhalen
wij wisten 't niet. Red.)
Mijnheer de Redacteur!
Verzoeke beleefd vorr onderstaande
regelen een klein plaatsje in Uw geacht
blad, bij voorbaat mijn dank.
Nu overal op Zuid Beveland de teeke
nen aanwezig zijn dat er een waterleiding
zal komen, meen ik dat het volle licht
toch wel eens nader op de zaak mag
schijnen, daar hebben de ingezetenen
recht op, en daar het Comité of de Raad
van Beheer klaarblijkelijk dit niet nader
wenscht te doen, (het Comité meent
zeker dat alle ingezetenen goed op de
hoogte zijn) wil ik eens trachten, met
de gegevens die my ten dienste staan,
voor zoover het de gemeente Schore be
treft, het te doen.
Ik zal trachten aan te toonen wat de
waterleiding de gemeente, of liever ge
zegd de ingezetenen, zal kosten, en wat
zij, althans de eerste 10 jaren zullen
hebben op te brengen om de zaak draai
ende te houden, ('t geen het de gemeente
Schore kost zal het naar evenredigheid
andere gemeenten ook kosten) en dus
moeten worden opgebracht.
De gemeente Schore heeft 29 aandeelen
van f 1000 f 29000daarvan moet aan
rente jaarlijks worden betaald 29000 x
83/i °/o f 1087,50. Rekent men nu l1/s0/o
voor loon aan Directeur met beambten
en onderhoud van gebouwen (de Mjj.
rekent iets meer) dan wordt dat 29000 x
U/a0//) f435, en verder nog l1/a °/o(de
Mij. rekent 2 °/o) voor afschrijving op
gebouwen etc. 29000 xl1/2°/o f485.
dan wordt dit een totaal van 1087,50 -+-
435 435 f1957,50, globaal berekend
f 2000.
Derhalve moet er voor f2000 water
verkocht worden aan de ingezetenen eer
er één cent overblijft, dan is daar nog
niets bij voor de aflossing van 't kapitaal
hetgeen (al. de aflossing) na het 10e jaar
begint en voor Schore f 414,285 is als
bet kapitaal in 70 jaar, doch f 725 als
het in 40 jaar terug betaald moet worden.
Oppervlakkig lijkt f2000 per jaar voor
de gemeente geen groote som, doch nu
gaan wy dat verdeelen over de gebouwen
(d. z. woonhuizen) die te Schore staan.
Op dit oogenblik staan er te Schore
(als de in aanbouw zijnde huizen voltooid
zijn) Ï96 huizen, waarvan 11 onbewoond,
laat ons voor t gemak rekenen op 200
huizen. Sluiten nu al die huizen bij de
waterleiding aan dan wordt het voor elk
hui3, zoowel de 4 huisjes van de diaconie
als het grootste gebouw (buis) het station
Vlake, een 200ste deel van f 2000 f 10.
Doch dat alle huizen aangesloten zullen
worden zal wel niemand willen of kun
nen aannemen, daartoe liggen ze op de
100 H.A. te veel verspreid, en trouwens
de Waterleiding Mij. breekt bij de chemi
sche meststoffenfabriek haar buis reeds
af, of liever gezegd legt zij de buis niet,
dus sluit direct 25 buizen uit, en er
staan nog een 40 tal huizen in de ge
meente zoodanig verspreid, dat deze
alleen met onoverkomelijke kosten kun
nen worden aangesloten, dat wordt reeds
65 huizen die niet, of althans zeer moei
lijk, kunnen worden aangesloten en zeer
zek8r zullen op het dorp ook niet alle
woningen aangesloten worden, derhalve
zal het bezwaarlijk gaan om een 100-tal
huizen aangesloten te krijgen.
Moeten nu die 100 aansluitingen de
f 2000 opbrengen dan wordt het gemid
deld per huis f20.
Nu worden, volgens de verleende con
cessie, de arbeiderswoningen aangesloten
tegen f 5,20 per jaar (er staan te Schore
112 arbeidershuizen (veïaarbeiders) dus
de helft aansluitingen is 56) "derhalve
zullen de andere woniDgen zoo verba
zend veel moeten opbrengen om aan de
f2000 te komen, dat het aan grooten
twijfel onderhevig is of Schore wel ooit
f2000 per jaar aan de Waterleiding Mij.
zal kunnen opbrengen.
Gaat het nu met alle gemeenten zoo
wat dan Dan zal de gemeentekas moe
ten bijspringen en zal ieder toch naar
rato hebben by te dragen, daarom geef
ik ieder in ernstige overweging zy'n huis
te doen aansluiten, dit is 't gemakke-
ïykste voor de Waterleiding My. en geeft
later geen hoofdbrekens meer hoe aan
't geld te komen en zal de waterleiding
een zegen worden voor Zuid-Beveland.
Hoogachtend,
VERHAAGEN.