ikel,
KOO]}
ije
(81,
\v
akterij,
No. 17 1911,
Vrijdag 20 October
26e Jaargang.
UEtlWSBLAD
VOOR ZEELAND
Ilderen,
CHRISTELIJK
HISTORISCH
er,
cht
ip onder-
NEVE,
OÖSTE
n vallei.
'oop,
ks,
:ht,
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed» S. J» DE JONGE-VERWES T, te Goes
F» P. D'HUIJ, te iiddelbi Tg,
PRIJS DER ADVEKTENTIËN
De opgaaf van den spoordienst
komt in dit nommer voor op de gebrui
kelijke plaats.
LBBRG.
aard en
rkens,
a p e 11e.
n bedrijf
Vaarzen,
éénjarige
fir.,
t-Souburg
!4 Oct., of
yare Koe,
rijpskerke,
■Sabbinge,
J
175 H.L.
mporteerd
hier ge-
a f e 11 e.
ite
m een
irpen Tan
N, Groote
SLUIJS
ddelburg
sn onder
van „De
te
kerke.
bij
ttendijke.
■staande,
lerke.
paarden
•UWER,
rest Goes
Wa~;-- J*
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per Jrie maanden franco p.p.. f.25
Unkele nummers. 0.05
UITGAVE DER FIRM/» S
EN
van 1—5 regels 59 cent, iedere regel meer 10 cent
Familieberichten van 1—10 regel? 1.—, ieiers regel
meer 10 cent
»M:w»iii»wi.'.BeEn8BBaa^BaaB<aaaaaB«B*«a;igKé«BrA--s>EjMWMiirwigaaaMESgss&fi:g8aagBgBff sm 'zs'iseBma tsxwvmx^^ismsaizs&maizuisaGzsmBxsismBi-wmmi wwmi<mnnX9aimiÊBiS&.&iit98SEBÊt&&ti8&BÊP
De Militiewet.
Nu d$ lezer gedurende de eerste weken
ongeveer dagelijks een en ander omtrent
het ontwerp-Militiewet zal vernemen, in
de rubriek Tweede Kamer, dienen wij in
't kort een en ander omtrent dit ontwerp
te zeggen.
De strekking er van is niet het leveren
van een gansch nieuwe Militiewet, vol
gens een nieuw legerstelsel, maar alleen
het bestaande te consolideeren door ver
betering.
De richting in welke die verbetering
moet worden gezocht is zegt de re
geering nu wjj door de wet van 1901
hebben een sterk leger, de geoefendheid
van dat leger te verbeteren. Het staat
toch met die geoefendheid zoo slecht dat
de Raad van Defensie ons land weerloos
heeft verklaard.
Twee middelen wil de Regeeriag aan
gewend zien om in dat groote tekort aan
geoefendheid van ons leger te voorzien.
Het eerste middel isverhooging van
het contingent (d. i. het jaarlijks in te
lijven aantal militie-plichtigen).
En het tweede bestaat in het invoeren
van een groep militaire werkers.
Voorts is als een belangrijk pnnt aan
te merken de verdeeling van de militie
in twee ploegen van ongelijke sterkte,
waarvan de eene ploeg (2/3 van het ge
heelaanvankelijk was het 4/&) alle oefe
ningen, ook die in grootere verbanden,
reeds in het eerste jaar van haar opkomst
zal meemaken en dus meer in 't bijzon
der voor het veldleger bestemd is, terwijl
de andere (thans »/3, aanvankelijk 1/b)
eerst bij hare herhalingsoefeningen aan
manoeuvres kan deelnemen en daarom
in de eerste plaats tot vesting-infanterie
wordt bestemd.
Het tweeploegenstelsel heeft den ge
nadeslag toegebracht aan de geoefend
heid, die toch al zoo slecht was. Het nu
voorgestelde stelsel van twee ploegen van
ongelijke sterkte en ongelijke bestemming
zal ongetwijfeld de opleidingsuitkomsten
verhoogen, al brengt het geen afdoende
oplossing der quaestie van het blijvend
gedeelte
De beduidendste middelen tot verbete
ring van <ée geoefendheid zijn echter
stellig de contingentsverliooging (meer
ingelijfden) en de instelling van de mi
litaire werkers. Deze groep, ter sterkte
van 1500 man van elke lichting, zal
moeten dienen tot het verrichten van
de vele „corveeën", welke men nu een
maal niet missen kan, doch die anders
zooveel tjjd van de oefeningen afnemen.
De ingelijfden zullen, doordien dit nieuwe
instituut wordt ingevoerd, veel intensie
ver geoefend kunnen worden en dienten
gevolge ook waarlijk met een korten oefe-
ningstijd kunnen volstaan.
Die korte oefeningstjjd 81/2 maand zou
door deze instelling wel eens kunnen
blijken voldoends te zijn; zoodat de
raad van den Raad van Defensie om er 12
maanden van te maken zooals 't was
voor 1901 niet behoeft te worden opge
volgd. Het ontwerp waagt het er ten
minste op.
De contingentsverhooging, het aantal
manschappen jaailijks op te roepen
wordt gebracht van 17500 op 23000, zal
de geoefendheid ook ten goede komen,
zoodat de regeering voorstelt in verband
met die verhooging den duur van het
dienstverband terug te brengen van 8
op 6 jaar en de derde herhalingsoefening
bij de onbereden wapenen, benevens de
tweede bij da bereden wapens en bij de
landweer te doen vervallen. De landweer
jaren worden derhalve van zeven op vijf
teruggebracht. Een uitzondering hierop
wordt gemaakt voor de miliciens welke
ingedeeld worden bij de bereden wapens.
Veor dia milicien», die vrijgesteld zijn
van den landweerdienst, blijft de dienst
tijd op acht jaar gehandhaafd. De per
soonlijke lasten worden dus in de breedte
grooter (over een grooter aantal dienst
plichtigen verdeeld), maar in de diepte
minder (de last per man vermindertDe
legersterkte blijft ongeveer gelijkwordt
iets minder als men de 1500 militaire
werkers aftrekt van het geheeldoch in
oorlogstijd wordt wel degelijk ook op
militaire diensten van deze personen
gerekend, die dan ook volstrekt niet
zonder militaire oefening blijven.
De duur der eerste-oefening is voor
de ingelijfden ter volledige oefening
a bij de onbereden korpsen ten hoog
ste acht en een halve maand
met uitzondering van
de pantserfort-artillerie en de torpe-
disten, die ten hoogste vijftien maanden
onder de wapenen blijven;
b bij de bereden korpsen ten hoogste
twee jaar
de ingelijfden tot korte-oefening (die
het hierboven genoemde examen afge
legd hebben) zes en een halve maand.
De militaire werkers worden voor
veertien en een halve maand ingelijfd.
Ten aanzien van fa herhalingsoefenin
gen schrjjft het ontwerp voor, dat de
ingelijfden met uitzondering van de
torpedisten en van de militaire werkers
(die uithoofde van hun langer verblijf
onder de wapenen voor eerste-oefening
van herhalingsoefeningen zijn vrijgesteld)
lo bij de zeemilitie eenmaal voor niet
langer dan zes weken
2o bij de onbereden korpsen tweemaal,
de eerste maal voor vier en de tweede
maal voor -drie weken, bij de pantser-
fortartillerie echter eenmaal voor vier
weken
3o bij de bereden korpsen eenmaal voor
niet langer dan vier weken.
De kostenverhooging worde geraamd
op 1 miljoen 290 duizend per jaar. Er
komt nog een uitgaaf in eens bij voor
verbouwing van kazernes. Maar dan
krijgt men ook sterkere compagnieën
in vredestijd, dus betere oefening en
kaderopleiding.
Het blijvend gedeelte wordt niet afge
schaft. Het is van 2000 op 40Q0 man
gebracht.
De viermaanders en het voorbereidend
militair onderricht worden afgeschaft.
(Dus alle ingelijfden worden volledig ge
oefend). Daarvoor in de plaats komen
6»/2 maanders, op voorwaarde van een
voorgeoefendheid, die zij zich op eigen
gelegenheid moeten zien te verwerven
naar den maatstaf van een bij het ont
werp gepubliceerd program van vereisch-
ten. Zij worden twee maanden later dan
de overige miliciens ingedeeld. Hun ge
tal wordt op 1000 geraamd de zeemili
tie wordt van 600 op ten hoogste 1000
gebracht.
Er wordt kaderplicht ingevoerd, ook
wat den officiersrang betreft, voor hen
die voor kader geschikt worden geacht.
Be eerste oefeDingstjjd wordt, voor deze
personen, met 4 maanden verlengd wan
neer zij voor onderofficieren en met 6
maanden wanneer ze voor. officieren
worden bestemd.
De vergoedingen aan kostwinners ver
vallen en worden vervangen door vrj-
stelling van dienst.
En er wordt vóór keuring en keurings-
plicht ingevoerd, zoodat alle ingeschreve
nen voor de militie vóór de loting wor
den gekeurd en geen later openvallende
plaatsen meer zullen zjjn te vervullen.
Minister Coljjn zal het taai hebben bjj
de verdediging van dit ontwerp.
Er tegen zjjn de antimilitairisten, dat
zijn de socialisten en de radicoalisten
onder de liberalen met de vrijzinnig de
mocraten. Er tegen zjjn ook de militai
ren en anderen die met den Raad van
Defensie van meening zijn dat het ont
werp niet diep genoeg doortast.
Maar het ontwerp wil dit laatste ook
niet. Het wil slechts verbeteren in het
raam van de bestaande militiewet.
Het Kamerlid kapitein Duymaer van
Twist voorspelt dat het in de Kamer
gaan zal over
lo het contingent;
2o het verblijf onder de wapenen voor
eerste oefening (12 maanden, HF/s maand
of 6 maanden;
3o het instituut der militaire werkers
4o de vrijstelling der kostwinners;
5o het blijvend gedeelte;
60 de veranderde positie der zeemilitie.
7o de kosten.
Ergerlijk.
Kunnen ouders, wier zonen den mili
tairen dienstplicht moeten vervullen,
hen gerust aan 's Rijks zorgen toever
trouwen, en rekenen op behoorlijke be
handeling en verzorging?
Deze vraag wordt in Het Handelsblad
gesteld en beantwoord door den heer
P. C. A. v. d. Breggen te Bloemendaal.
In een artikel waarin hij zjjn diepe
vadersmart uitschreit, verhaalt hij van
zijn lieven zoon, een 22-jarigen milicien,
die in het kamp te Nunspeet ziek ge-
word8n op de allerslordigste wijze is
behandeld geworden, en overleden is.
Van dit ontzettend geval namen wij
met deelneming kennis.
Deze vader schxijft onder anderen
Mijn beste jongen dan, opgeroepen
voor herhalings oefeningen, trad 4 Sep
tember in dienst in zijn garnizoen Haar
lem (10de reg. inf.). Na een vermoeiende
week, vooral voor jongelui die een meer
zittend leven gewoon zijn, vertrok de
troep Maandag 11 Sept. naar het kamp
te Nunspeet, waar oefeningen gehouden
werden in verband met de z.g. groote
manoeuvres. Dinsdags rl9 Sept.) 's mor
gens vroegtijdig ontving ik een eigen
handig geschreven briefkaart, waaruit
ik zag, dat mijn zoon ziek was. Het
jongmensch geheel kennende, gevoelde
ik dadelijk, dat zijn ziekte erger was dan
hij zich uitlietdaarom besloot ik, ten
einde de aandacht, op het geval te vesti
gen, den geheelen, woord-getrouwen
inhoud van de briefkaart'te seinen aan
den commandant vaD de legerplaats,
welke depêche (vóór 9 uur reeds verzon
den) luidde„Commandant legerplaats
bij Nunspeet. Yan mijn zoon, milicien-
soldaat, 10de regiment infanterie 3de bat.
1ste compagnie zooeven navolgend be
richt: „Vannacht kreeg ik ineens erge
buikpijn, meldde mij ziek, maar moest
toch uitrukken. Na 2 uur loopen liet
ik mij uitvallen, sjouwde naar kamp
terugonderweg was ik misselij k, de
pijn was veel ergermet veel moeite heb
ik m jj nu laten opnemen in ambulance
ik hoop spoedig beter te zijn want voel
mij ellendig." Naar aanleiding dit be
richt verlang ik gestreng onderzoek, jong
mensch steeds plicht vervuld,geen onwil.«
Voorts verzocht ik mjjn te Leiden stu
deerenden oudsten zoon (med. docts.) ter
onderzoek naar het kamp te vertrekken,
die daar 's avonds 7 uur arriveerde en zijn
broeder in een tent alleen aantrof (de am
bulance was volgens zeggen vol), liggende
op stroo, klagonde over pijn in den buik.
Hjj onderzocht toen zijn broeder, en
maakte onmiddellijk zjjn diagnose: appen
dicitis 1 Mijn zoon verklaarde toen nog niet
onderzocht te zijn, (dus noch vóór het uit
rukken, waartoe hij gelast werd, noch na
aankomst in het kamp); men had hem ge
woonweg poeders gegeven voor maag- en
darm-catarrh, hetgeen men dacht dat de
ziekte was. Het was toen Dinsdagavond
men had den armen jongen zonder onder
zoek, zonder eigenlijk noodige verzorging
(hiervoor heb ik ook bewijzen) dus pl.m.
86 uur kalm laten liggen lij den.Toen mijn
oudste zoon zijn diagnosumededeelde aan
twee militaire dokters, wilden dezen niet
met zijn diagnose medegaaD.Toen eischte
mjjn oudste zoon namens mij voor zjjn
broeder overbrenging per brancard per
eersten trein den volgenden morgen naar
het hospitaal te Utrecht. Hiertegen wer
den eerst bezwaren geopperd betreffende
formaliteiten met de spoor; doch toen
aangeboden werd dat vervoer voor eigen
rekening te nemen, begon men anders te
spreken en heeft dat vervoer 's Woensdag
ochtends voor Rijksrekening plaats ge
had, zooals dit verlangd was. Te Utrecht
werd de brancard door mijn zoon opge
wacht en de arme patiënt in het militair
hospitaal opgenomenhet onderzoek daar
ter plaatse wees direct uit, dat de diagnose
door mijn zoon (een dus nog niet afgestu
deerd arts) geheel juist was, in tegenstel
ling met die dar beide artsen uit 't kamp.
Of werden ook schuld en nalatigheid ge
voeld? Want mijn bovengenoemde de
pêche was door den commandant aan de
medische afdeeling overgebracht, en des
niettegenstaande wist de medicus niet
eens waar mijn lijdende jongen lag! Kan
het erger f
En de gevolgen Na een dag opneming
in bet hospitaal verergerde de toestand
door het schandelijk verzuim in dier mate,
dat wegens bijgekomen buikvlies-ontste
king tot de toen hoogstgevaarlijke ope
ratie moest worden, overgegaan, waarna
mijn dierbaar kind na drie dagen van zeer
ernstig lijden op 23 September overleed.
Nog meer ergerlijke dingen brengt de
schrijver aan het licht. Doch plaatsge
brek dwingt ons het nu hierbij te laten.
Wij vinden het een aangrijpend geval
dat een ernstig officieel onderzoek noodig
maakt. Zeker ter voldoening van. dezen
diep getroffen en beroofden vader, maar
vooral terwille van de geschokte gerust
heid dat onze landskinderen in dienst
steeds op een vaderlijke behandeling
kunnen rekenen. Dat vertrouwen is nu
zeer geschokt.
Het komt ons onbegrijpelijk veor dat
een arts een jongmensch met buikpijn
en misselijkheid ter behandeling krijgende
niet in de eerste plaats aan blindedarm
ontsteking maar slechts aan maagcatarrh
denkt, en een zoodanigen patiënt be
schouwt als simulant, hem nog laat uit
rukken en als hij eindelijk krank ver
klaard wordt, hem een tijd lang onver
zorgd laat liggen. Hoe is 't mogelijk
Laat ons hopen dat dit onherstelbaar
droeve geval mag leiden tot een ernstig
aanpakken der quaestie: de rechtsposi
tie van onze miliciens, de zorg voor
hunne kranken.
19 Oct. 1911.
Zonderling tegenstrijdig luiden de be
richten omtrent de gemeenteraadsver
kiezingen in België. Het Cartel -- de
lezer legge hier den nadruk op tel!
heeft 't volgens de linksche bladen ge
wonnen, en 't clericalisme is den dood
nabij. En volgens de rechtsche bladen
heeft dit laatste in bijna alle dorpen
gewonnen en alleen in de steden de
nederlaag geleden.
Het laatste schijnt waar te zjjn.
Het Cartel, dat zijn de liberalen en
socialisten saam, won in schier alle
groote steden en enkele voorsteden het
platteland echter bleef de conservatieven
trouw.
Dat is onze slotsom van de tegenstrij
dige liberale berichten.
Eén voorbeeld ten bewijze
De Nieuwe Gazet ilib.) schrijft:
„De beteekenis van deze verbijste
rende zegepraal der vrijzinnige par
tijen is de veroordeeling van gansch
de clericale politiek, de vermorzeling
van hat gouvernement, het einde van
de priesterheerschappij."
Maar het eveneens liberale Journal de
Liège erkent
„Bijna overal waar het Cartel is
gesloten hebben de clericalen stemmen
gewonnen. Het verschijnsel is vooral
opmerkelijk te Brussel en le Gent,
waar het kiezerskorps niet toenam en
de clericalen niettemin 2000 stemmen
bijwonnen. 't Is minder dan wjj vrees
den 6D het feit is donder belang met
het oog op de gemeentekiezingen. Maar
wat anders zou het zijn met kiezingen
onder het regiem der E. V., zooals die
voor de Kamer."
Het blad bedoelt dat bjj Evenredige
Vertegenwoordiging de cle calen heel
wat meer zetels zouden ohouden of
gewonnen hebben. Maar nu de stemmin
gen geschied zijn, gelijk ten onzent, bij
gewone meerderheid (van de helft plus
een) vielen zij ook allemaal tegelijk uit
of werden velen niet herkozen.
Toch neme men van 't gebeurde nota.
Wat nu in België wordt afgespeeld,
zal binnen niet langen tyd ook in Neder
land gebeuren, socialisten en liberalen
onder den naam »vrijzinnigen" hereend
in een cartel optrekkend tegen „het cle
ricalisme".
Het Handelsblad ontleent aan een bui-
tenlandsch blad het bericht dat te Am-
sterdam in een smalle straat een huis
wegens ouderdom moet worden afgebro
ken hetwelk den naam draagt van Het
huis van den Onder-Koning.
Die »Onder-Koning" zegt Het Han
delsblad, was een tulp en herinnert aan
het beruchte tijdperk in onze geschiede
nis der zeventiende eeuw van den tul
penhandel. Een rijk Amsterdamsch koop
man ruilde zijn toen nieuwe üuis voor
één tulpbol van de zeldzame soort „Onder-
Koning".
Het is eigenaardig in herinnering te
brengen dat de tulp oorspronkelijk in
wilden toestand in midden Rusland, da
Krim en Klein-Azië voorkwam. Da eerste
bloem werd in Augsburg getrokken in
1559 door een magistraat aldaar, die een
groote liefhebber was van bloemen. Ge
durende drie kwart eeuw nam de be
langstelling voor de nieuwe bloem door
Europa toe. Doch het waren niet slechts
bloemenliefhebbers, die prijs stalden op
het bezit van zeldzame tulpsoortende
tulp werd het zonderlingste speculatieve
fonds, dat men ooit zou kunnen hebben
bedenken. Want de tulpbol was niet eet
baar, zjj diende tot geenerlei practisch
nut. Slechts de korte schoonheid van de
bloem vormt haar bekoring. Doch sedert
1635 sloeg de tulpenhandel ons Hollan
ders in den bol. Want niet slechts de
rjjke kooplieden dobbelden in tulpen, ook
het volk deed er aan mee en toen na
ongeveer zeven jaar het bankroet kwam,
leek heel ons volk arm gespeculeerd.
De „Semper Augustus" was een tjjd
lang de kostbaarste van alle tulpendoch
omstreeks 1650 begon de „Onder-Koning"
in waarde te stijgen, omdat er slechts
twee exemplaren van den bol bestonden,
het eene te Haarlem, het andere in Am
sterdam. De eerste bol werd, volgens den
schrijver, geruild tegen vjjf-en-twintig
hectaren bouwterrein, en deAmster-
damsche tegen het bedoelde huis, waar
bij nog gevoegd waren een nieuwe karos,
een span grijze paarden en twee nieuwe
tuigen
De heer Ter Laan.
De TeL-verslaggever \an het Kamer
overzicht heeft aan den heer Ter Laan
de volgende geestige woorden gewijd:
En de heer Ter Laan sprak door
'tLiep tegen half één, toen hij (over
de Militie-wet) het woord vroeg. Bjj deed
het, vanaf zijne plaats, met den rug naar
de perstribune en, egaal, troosteloos-ge-
ljjktonig, begon het, over de verdorven
heden det; ganschen menscheljjken bour-
geois-geslachts, in verband met het
militarisme. Wjj, slaven van de pers
kromden onze lijven, spitsten onze ooren,
om wat op te vangen. Maar 't klonk zoo
dof en 't klonk zoo'n speech-zonder-woor-
denénkel geluid, 't Uur van koffiedrin
ken naderde. Reeds spjj belden de heeren
de klapdeurtjes uit, naar de Witte en
Riche
En de heer Ter Laan api ik door