IIG
No. 2. 1911
Dinsdag 3 October.
26e Jaargang.
VOOR ZEELAND
CHRISTELIJK
HISTORISCH
mi
zen,
.BÜRG,
j Voorstad,
[JSSEN.
koop,
P7
ïten
jbaie
vesGoea
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VER WES T, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Mdrielbt rg.
INGEZONDEN STUKKEN.
Uit de Provincie,
PRIJS DER Ak>VERTENTIËN
Viissingen. Op de kust van Walcheren
is in den nacht van Zaterdag op Zondag
wederom een van die treurige ongeluk
ken voorgekomen, waarvan wy helaas
maar al te dikwyis moeten melding
maken.
Krabbendijke.Zaterdagavond waren de
schipper F. Buteyn en knecht, beiden
alhier met hun scheepje in den storm
op de schelde en deden alle mogelyke
moeite om den haven te bereiken wat
hun echter niet gelukte, zy werden door
den storm voortgezweept tot tegen den
Bathpolder waar het acheepjft omsloeg
zoodat de mast (teil den grond in sloeg.
De schepelingen welke den dood tege
moet zagen konden zich volgens hun
eigen zeggen wonder genoeg nog het
leven redden. Tegen dezen dyk zyn nog
9 andere scheepjes omhoog geslagen. De
dyk zeifis ook zwaar beschadigd zoodat
er met kracht aan gewerkt wordt.
I
Jank, Prin-
telefoon
Ik bedrag,
f5.— per
srzekering.
)rwaarden.
adres.
brij in den
I ft
circulaire,
pr Zeeland
ïiskerke.
hggekerke.
1ELIS, te
(DERSE,
|oor f
gel"
?af
Riühem.
gaard,
van do
van lig-
worden
R. aan
Tawf.
Is senkerke.
Klevers-
_rr
erenstjtf&
Ij deï'-nser
laaaj
'Vssingen.
'SST-SS iraarj.
IEi >EREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per lrie maanden franco p. p.
Knkele nummers.
UITGAVE DER FIRMf S
O O
1.25
0,05
EN
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
Mijnheer de Redacteur!
Het is niet dan na eenige aarzeling,
dat ik er toe overga voor het volgende
een plaats te vragen in Uw blad. Maar
de directie der Ooesche Courant dwingt
mywil ik niet zonder een eigen zelf
standig, niet door haar geïnspireerd,
woord van afscheid aan de lezers, tot
wie ik zoo lang my richtte, van hier
gaan, Uwe gewaardeerde gastvrijheid in
te roepen. Ik doe dit des te eerder, waar
dit woerd ook my min of meer mijne
rechtvaardiging inhoudt.
Vrydag 1.1. had ik als hoofdredacteur-
voor de courant van dien dag de copie
voor myn afscheidswoord, dat hieronder
volgt, aan de zetters ter drukkerij afge
geven. Een klein uur later werd ik tot
een onderhoud genoodigd met een der
commissarissen en den directeur, waarin
my het juist geschreven artikeltje in
druk werd voorgelegd en verzocht daar
van het laatste deel weg te laten, tevens
erop gewezen dat ik beter iets anders
kon schry ven. Het bleek, dat de directeur,
die steeds op myn klachten over te wei
nig zelfstandigheid als hoofdredacteur,
volhield zich nooit met redactie-aange
legenheden te bemoeien, zich naar de
drukkery begeven had en na inzage van
het artikel het bovenbedoelde onderhoud
gearrangeerd.
Op mijn weigering om mijn artikel
anders te schiijven dan ik als zelfstan
dig en verantwoordeiyk hoofdredacteur
(de statuten der N. V. Goesche Courant
stellen uitdrukkeiyk den hoofdredacteur
verantwoordelijk) meende te moeten
doen, gebood de directeur dit artikel
niet te plaatsen. Waarom dit geschiedde
mogen de lezers uitmaken na kennis
neming van het hieronder volgende.
Woord van afscheid.
Het is een gewoonte, dat een hoofd
redacteur, zyn functie neerleggend, een
enkel woord van afscheid richt tot de
lezers, tot wie hij al den tyd, dat hy die
functie vervulde, gesproken heeft. Van die
gewoonte wil ik, nu ik op het punt sta
na een werkzaamheid van bijna ander
half jaar het hoofdredacteurschap aan
een ander over te dragen en Goes te ver
laten, niet afwijken.
Ik zou onwaar zyn, wanneer ik zeggen
ging, dat dit afscheid mij zwaar valt.
Maar toch geloof ik, dat ik in volgende
jaren wel eens aan mijn werkzaamheid
en verblijf hier zal terugdenken.
Het leven en de'menschen toonen zich
overal anders, al naar gelang de verhou
dingen zyn, waarin zy zich bewegen. En
wiftn plotseling in een voor hem nieuwen
levensfeer geplaatst- wordt, ontvangt
daarom velerlei onverwachte indrukken,
die hem op dat leven vaak ook een nieu
wen kyk geven. Dit zal wel in bizondere
mate gelden voor wie in de kleinsteed-
sche omgeving van een afgelegen platte
landsstadje, waar het geluid van het
groote leven slechts langzaam doordringt
en zwakker klinkt, levensverhoudingen
en menschen leert kennen, zoo geheel
verschillend van die, waaraan hy gewoon
is en deze in een eigenaardige sterkere
belichting, immers van dichterby, waar
neemt. Dan kaD het wel niet anders of
men moet zich herhaaldeiyk ergeren
over menschen en dingen. Maar men
eindigt toch met te glimlachen. En de
glimlach is de zekerste en gelukkigste
houding tegenover het leven.
In my'n werk heb ik er steeds naar
gemteïfd, eerlijk en waar te zyn en den
lezers op velerlei gebied die voorlichting
te geven, die ik bieden kan. «Vanneer
ik daarin ben te kort geschoten, dan
neme men mijne verontschuldigingen
aan, maar bedenke ook, dat ik niet altijd
vry was zoo te doen, als ik zelf het
enschte en dat by een voortdurende
EER: HW-jS 32WV «K£
bemoeilijking'en strijd voor de.'onafban-
kelijkheid en 'zelfstandigheid van eigen
karakter ten slotte de lust voor het werk
wel eens verdwijnt. Misschien dat mijn
opvolger daarin'jgelukkiger mag zijn. Ik
hoop het voor de lezers der Goesche
Courant'',en voor het intellectueele leven,
der vryzinnigen in Goes en op Zuid-"en
Noord Beveland. -
Mr. W. S. KAI.MA.
U bij voorbaat dankzeggend voor de
verleende gastvryheid.
Hoogachtend,1
Uw dw.~"%gê.
W. S.jKALMA.
Wij plaatsen dit stuk met "gemengde
gevoelens. j
Het mag wel een unicum heeten, dat
een afgetreden hoofdredacteur van een
vryzinnig blad, en dan nog wel van de
Goesche Courant, de gastvryheid inroept
van een blad, dat hij steeds bestreden
heeft1; en wy die niet mogen weigeren.
Immers wie zóu niet medewerken om
een oud-collega, zij het ook een politisken
tegenstander, recht te doen.
Van de enkele gedachten die bij de plaat
sing van dit stuk in ons opkwamen,geven
wy aan onze lezers deze eene medeWat
een tirannie toch by de Goesche liberalen,
die zich'zoo laten voorstaan op huq vry zin-
nigheid.En welk'n lichtschuwheid,bij deze
Goesche vryzinnigen, die er steeds op uit
zyn, de zonden of vermeende zonden van
den politieken tegenstander breed uitte
meten. Welk een geest van verleugening
moet er wel heerschen aan het bureau
van de Goesche Courant, dat daar zoo voor
openbaar worden der waarheid zelfs
in den meest bescheiden vorm gevreesd
wordt. En dat door mannen, die in den
staatkundigen tegenstander steeds den
huichelaar of bedrieger meenen te zien.
En dan welk een min stelsel van spi-
onnage schijnt daar aan genoemd redac
tiebureau te heerschen. Hoe toch konden
heeren commissarissen den inhoud van
mr Ealma's artikel weten, indien het
niet een ander, geen hoo fdredacteur, m.\$-
schien wel volgens afspraak, of krachtens
het daar heerschende stelsel van spion-
neeren, door den zetter in de handen is
gespeeld! En dat geschiedt ia kringen
waar men het altyd zoo tegen de listen en
lagen der „fijnen", „knikkers", „Jezuïe
ten" en dergeiyken heeft. Wij zullener
voorloopig niet meer van zeggendoch
herinneren onzen lezers slechts aan
Groen van Prinsterers ware woord -. Vrij
zinnigheid is nog geen vrijheidszinRid.
Middelburg. De hevige storm orkaan
zouden wy haast schry ven heeft al
hier Zaterdag en in den nacht van dien
dag op Zondag ontzettende ruïnes ver
oorzaakt.
Reeds Zaterdagmiddag moesten een
groot aantal schoorsteenen o.a. 5 nieuwe
van de gasfabriek het ontgelden, terwijl
ook reeds vele dakpannen hun hooge
plaats verlieten en op de straat terecht
kwamen. Later in den avond en 's nachts
waren het meer de boomeD, die 't tegen
den wind aflegden.
Toen wy een rondgang door een deel
der stad maakten, was de aanblik aller
treurigst. Allereerst kwamen wy op de
Vischmarkt, waar een groote boom is
neergekomen op het overdekte gedeelte
van die markt. Gaande langs de kaden
werd ons oog getroffen door de kolos
sale gaten in het dak van het Gafé
Rotterdam aan den Kinderdyk, en verder
het groot aantal gebroken ruiten in bet
dak van de Vitrite Works.
Bij de Veersche poort het bolwerk op
gaande moesten wij herhaaldelijk ons
met moeite een weg banen door de tak
ken der in groots getalen omgevallen
hoornen. Vanzelf kwamen wy aan het
Molenwater. Hier was de indruk over
weldigend. Minstens een 20-tal reuzen
zyn hier als lucifersstokjes neergeveld,
terwijl een van dezen terecht was geko
men op een woning, waarvan het dak
ernstig beschadigd werd.
Hier staakten wy, daartoe do«r gebrek
aan ty'd gedwongen, onze wandeling,
maar van vele kanten vernamen wij dat
ook op de overige bolwerken, en op de
Singels en achtersingels de aangerichte
schade meer dan erg is.
De gemeenteiabricage deed alles wat
in haar vermogen was om de meest
noodzakaiyke opruimingswerken ten
spoedigste te doen geschieden, terwyi
ook tal van particuliere werkgevers met
hun knechts er op uittrokken om vooral
de schade aan daken met het oog op den
regen ten spoedigste te herstellen.
Den nacht van 30 September op 1
October zal allen hier nog lang heugen.
Souburg. Door den hevigen storm van
Zaterdagavond werden op het Oranjeplein
3 boomen omgerukt.
Daar er nog eenige oude, zeer hooge
boomen, staan, is het te hopen, dat deze
spoedig gerooid worden. Persoonlijke
ongelukken kwamen gelukkig niet voor.
Ook in andere deelen van ons dorp vie
len schoorsteenen naar beneden en werd
bij verschillende personen schade aan de
daken toegebracht.
Kapolle. De zware storm heeft in onze
gemeente ook groote schade aangericht.
Van de prachtige olmenboomen staande
by de kerk en een sieraad van het dorpje
zijn, werden er 4 afgebroken, terwijl de
baan van onzen toren naar beneden is
gekomen. De boomgaarden hebben mede
zeer veel geleden en men ziet overal
prachtige boomen tegen den grond liggen,
honderden hectoliters appelen en peren
zyn afgestormd en liggen als bezaaid
onder de boomen, een groote schade voor
de huurders. Deze week zou men juist
aan den grooten pluk begonnen zyn en nu
liggen ze bijna al op den grond. Er zijn
ook veel zware olmenboomen geheel ont
worteld of afgebroken o. a. aan den post
weg naar Ierseke die op sommige plaatsen
'n ware ruïne vertoonden. De groote scha
de kan nu pas gezien worden bij het gaan
leggen van den storm. Zoo werden tele
graafdraden verbroken en veel pannen
van daken by sommigen weggeslingerd
en aan schuren en huizen belangryke
schade toegebracht.
Gelukkig dat er hier geen menschen-
levens te betreuren zyn.
Viissingen. De Duitsche stoomboot
Rhakotis, komende van Antwerpen en
bestemd voor Chi-li en Peru, is in den
nacht van Zaterdag op Zondag bij Vin-
kenisse op de Schelde aan den grond
geloopeD. Een sleepboot ligt ter assisten
tie in de nabijheid.
Kloetinge. Door den storm is in deze
gemeente aanzieniyke schade teweeg
gebracht. Niet alleen dat bijna al de
appelen en peren zyn afgewaaid, maar
ook een groot gedeelte der fruitboomen
ligt tegen den grond. Met daken en ruiten
is het eveneens erg gesteld. By den
landbouwer G. van Iwaarden viel een
zware olmenboom op het wagenhuis,
waardoor dit wagen buis met hetgeen er
in was, geheel is vernield. By een 2-tal
ingezetenen moest men de boomen die
voor de woningen terecht waren geko
men, eerst stuk zagen, voor men in of
uit de woning kon. Wanneer men weet
dat er Zaterdagavond negen uur, al
boomen dwars over den straatweg ge
vallen waren, is het te verwonderen
dat er geen persooniyke ongelukken zyn
te betreuren.
Viissingen. Zondagmorgen strandde
't Engelsche stoomschip Edward Dawson
geladen met petroleum,op de rassen,
aDderhalf uur loopens van hier.
De sleepboot John Buil ging ter assis
tentie uit. Voor dat het schip vlot had
kunnen komen, ontstond 's middags om
van 1—5 regels 50 cent, ieuore regel meer 10 ceat
Familieberichten van 1—10 regel." 1.—, iedere regi l
meer 10 cent
ongeveer twee uur een ontploffing, waar
door de Edward Dawson in brand geraak
te. Hier was de ontploffing duideiyk hoor
baar en honderden stroomden naar den
zeedyk om de kolossale rookkolommen,
welke tegen den avond in een vlammen
zee overging, te aanschouwen.
Intusschen had de bemanning van de
JoWn Buil alles in het werk gesteld om de
equipage van het schip te redden en het
mocht haar gelukken 12 man, waaronder
de kapitein, af te halen.
Bovendien kwamen nog zes man aan
boord van een vrachtboot, terwyi een
andere boot een iy k van een der leden der
bemanning en een persoon, die brand
wonden op had geloopen, aan boord nam.
Van de overige vyf leden der equipage is
het lot onbekend, maar het ergste is te
vreezen.
Viissingen. Door den storm van Za
terdag op Zondag werd de telegraphische
gemeenschap van hier met andere plaat
sen leelijk in de war gebracht. Reeds-
Zaterdagavond kon vaa hier uit niet
meer getelegrafeerd worden. Zondag ging
het ook slecht, om 5 uur 's avonds was
echter de gemeenschap met andere plaat
sen weer hersteld. Dat vooral de scheep
vaart hier hinder van had is te begrijpen,
daar nu van het passeeren van stoom-
booteu te Viissingen, geen bericht kon
gezonden worden aan de betrokken ree-
deryen en agentschappen.
Eenige loodskotters die Zaterdagnacht
avery hadden opgeloopen, werden Zon
dagmorgen met een sleepboot de haven
alhier binnengebracht.
Middelburg, De beide booten der Zeeuw-
sche Spoorbootmaatschappy, welke tot
de opening van den provincialen dienst
tusschen Middelburg en Zierikzee op 1
Januari 1512 nog voorzien in de com
municatie tusschen genoemde plaatsen,
zyn al bijzonder slecht van hunne reis
afgekomen Zaterdag jl.
Een passagier van de boot welke van
Zierikzee naar Middelburg voer, deelde
ons mede, dat by het oversteken van
de kust van Noord-Beveland naar Veere
de aan het stuur staande mannen de
macht over het schip kwyt raakten en
dit teruggedreven werd de Zandkreek in.
Eerst trachtte men te ankeren, maar dit
lukte niet en te ongeveer 8 ure liep de
boot op de schorren ongeveer drie kwar
tier van Wolphaartsdijk aas de Zuid-
Bevelandsche kust. Onze zegsman ver
liet de boot te ongeveer 6 uur, Zondag
morgen en wandelde naar Wolphaarts
dijk. Bij het veer aldaar zit de van
Middelburg komende boot op de steenen
glooiing. Vooral deze laatste zal moeilyk
vlot te brengen zyn.
De alles verslindende golven, hebben
weder aan 10 levens een einde gemaakt.
Het Russische driemastschip „Oity of
Benares, dat ongeladen was en komende
van Queensterun en bestemd voor Sinds-
fal,werd door den storm tegen den
Westkapelschen dyk geworpen. Door een
stortzee werden 13 der opvarenden over
boord gegooid, waarvan slechts drie zich
wisten te redden. De overige 10 leden
der equipage werden door de Westkape-
laars door het uitwerpen van ïynen aan
wal gebracht, waarby zy echter vrij ern
stig verwond, werden, en geneeskundige
hulp noodig was, welke door dr. Cam-
pert verleend werd.
Het schip is beslist totaal verloren
een loods, die Zondagmiddag de plaats
des ODheils passeerde kon slechts een
klein puntje van den mast meer ont
waarden. Reeds meerdere ïyken spoelden
aan.
Viissingen. Ook hier hebben vele
schoorsteenen en daken het moeten ont
gelden. Het verwondert echter velen, dat
de brokstukken die nog van de muren
der afgebrande St. Jacobskerk overeind
stonden, niet zyn omgewaaid.
Viissingen. Het Duitsche stoomschip
Slavenizitz is uit zee terug gekeerd met
aanzieniyke dekschade.
Krabbendyke. Met het oog op den
zeer zwakken toestand van den stroo-
dorpepolder worden op last ran de auto
riteiten de wachtposten N# 23 en 24
bewaakt om by een mogeiyken doorbraak
de spoorbaan, direct door het inleggen
der schotbalken te beveiligen alsook den
Oost en Reigerbergschenpolder.
's Heer. Hendrikskiaderen. Tijdens
het noodweer dat Zaterdag tot laat in
den nacht woedde werden de telefoon-
ïynen op vele plaatsen afgebroken; pan
nen en schoorsteenen werden van de
daken geslingerd en vele boomen werden
ontworteld.
Voor de veiligheid was het noodig dat
den geheelea nacht gewerkt werd om
neervallende boomen weg te ruimen.
De omnibus Goes-Wolphaarsaykscheveer
moest in den Oranjeboom afspannen.
Aan de vruchtboomen werd groote-echade
toegebracht.
Wissonkerke. De storm heeft hier
gisteren ook nog al huis gehouden. Vele
schuren en daken van huizen hebben
schade bekomen, zeer vele boomen lig
gen langs wegen en weiden afgeknakt,
3 gerijtjes van naar huis ïydeude boe
ren zyn omgewaaid en zeer beschadigd,
doch zonder persooniyke ongelukken,
'n paar koebeesten in de weiden zyn door
omvallende boomen enz. doodeiyk ge
troffen, de nieuwe torens op de kerken
te Gejrsdijk en *e Kamperland zyn er af-
gewaaid-en de telegraafdraden naar Kam
perland door omgewaaide boomen afge
sprongen. De zeedyken zyn er nog al
goed afgekomen. Alleen aan Thoorn en
Anna Friso ontstond eenige schade. De
materialen en het dagverbiy'f voor het
zinkwerk aan den Willempolder waren
door den vloed weggespoeld. Aan den
Mariapolder spoelde een baken ton ge
merkt „Z Steenbankc aan.
Krabbendyke. Zaterdag tegen den
avond \erhief zich de storm tot een
orkaan, zoo hevig, als by menschenheu-
genis niet voorkwam.
Tegen half acht zóu er hoog water zyn
en dat na het vallen van den avond en
by donkere maan.
Gelukkig steeg het water niet tot zulk
een onrustbarende hoogte als in Maart
1906. Ware dat het geval geweest, Krab
ben dij fee zou geheel onder water geko
men zyn.
De voortgezweepte golven beukten de
dyken, en toen de wind by verdubbelde
kracht naar het Noorden draaide, stond
het te vreezen, dat vooral de dijk van den
Karelpolder, die wel tot op 't midden van
het vorige jaar werd versterkt, maar een
zwakke kiuin had, deze krachten niet
zou kunnen weerstand bieden. Over de
g°heele lengte werden dan ookgrootere
of kleinere stukken afgeslagen.
In het westeiyk deel werden zelfs een
paar visschersscheepjes door de gaten
heengeworpen in den polder. Het water
staat er nu plm. 1/a M. hoog in (in 1906
stond er 2 M. water). Dit kon met een
