NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND No, 250. 1910, Maandag 25 Juli 24e Jaargang. CHRISTELIJK- HISTORISCH tR?eWJNT ZESMAAL PER WEEK S. J. DE JGNGE-VERWESÏ, le Goes F. P. DÜUJJ, te Middelburg. 1 FEUILLETON. LENA. PRIJS DER ADVERTENTIËN 1EDEREN WERKDAG DES AVO MX, rijs per drie maanden franco p. p. 1,2 nkele nummers a €$2*. UITGAVE DER 1TRMA ÜN VAN 'ïUSV!3S,528r 23 Juli 1910 Het Bijzonder Onderwijs. Blijkens het verslag over het Lager Onderwijs in 1909 vermeerde het aan tal der scholen in ons vaderland met 57. En deze 57 scholen méér in het jaar 1908 bestonden uit58 bijzondere scholen, want het aantal der openbare scholen nam met één af. De bevolking der bijzondere scholen nam n.l. toe met niet minder dan 12.12) leerlingen, waarvan 5938 jongens en 6182 meisjes. De bevolking der openbare scholen vermeerderde slechts met 251 kinderen in dat jaar't aantal jongens nam na melijk toe met 790, doch het aantal meisjes verminderde met 539. Christendom en Socialisme onvereenig- baar. De sociaal-democraten houden maar steeds vol dat Christenen ook sociaal-de mocraat kunnen zijn. En om dit te bewij zen, beroepen zij zich dan op de 50 sociaal democratische dominees in de Hervormde kerk, met name vooral op de mannen der „Blijde Wereld". Maar lees dan nu eens 't volgende Gods lasterlijke stukje, dat een dier dominees dezer dagen in enoemd blad ten beste gaf: Kan een ander in mijn plaats kinine innemen In onzen tijd van lonken met de ortho doxie mag bovenstaande vraag wel eens gesteld worden Hoe Wat zoudt ge van een vader zeg gen,die z'n 18jarigen zoon kinine liet slik ken in driedubbele hoeveelheid, omdat z'n jongste verwende kindertjes die koorts hebben, dit geneesmiddel zoo heel bitter vinden, en het niet willen innemen „Maar meneer, zoo iets geks komt niet voor I" Neen, gelukkig niet. Maar zulke ave- rechtsche meening hangt de meerderheid der Christenen toch wel degelyk aan. Die meerderheid toch is orthodox, hetzij Eoomscb, hetzij Protestantsch. En die menschen meenen.dat de God-Vader een maal Zijn volwassen Kind-Jezus eene „Welk een schoone stem!" zei ik tot een vriendin, luisterende op den stillen weg, dien wij op een zomeravond ter wandeling gekozen hadden. Er stonden daar slechts enkele en zeer eenvoudige, maar schilderachtig gelegen huisjesde witte muren en roode daken, voor het grootste deel gedekt door klimop en wilde wingerdranken en tevens opge sierd met groene woninkjes voor vink en leeuwerik. En, aan de deuren was op lage bankjes hier en daar een huisvader met zijn pijpje of moeder de vrouw met haar breiwerk gezeten. Het gezang, dat wy beluisterden, kwam kennelijk van een der bovenkamers en wij hielden den adem in, om van de avondhymne te genieten. Na een korte pauze liet zich opnieuw een voorspel hooren, waarop wij duidelijk de woorden verstonden „Jezus, uw verzoent nd sterven. Blijft het rustpunt van ons hart". De avond daalde, maar om ons heen scheen alles lichthet was of in de to nen van die prachtige sopraan de stem eens engels klonk, die sprak van troost en vrede voor de ziel. W ij stonden, toen het lied geëindigd was, nog in verrukking stil, toen de huisdeur werd geopend en onze zangeres naar buiten trad. Het was een meisje uit het volk, dat ik wel kende met wie ik op den naaikrans wel eens een gesprek had aangeknoopt en bij de uitdeeling van kleeren aan behoeftigen op Kerstmis, had ontdekt, dat zij een zeer groote dosis bittere ellende heeft doen smaken „om ons te genezen". „Zijne striemen zijn ons ter genezing", heet het dan. 't Eene kind neemt kinine, en 't andere geneest er door. Ziedaar eene averecht- sche meening, die mijns inziens niet ge noeg bestreden kan worden. Ze doet ons maar denken„O, een ander heeft voor ons voldaan Dit noemde de oude Menno Simons reeds„een zondepeluw onder het hoofd". Waarlijk, wie zulke taal schrijft, mag een goed socialist zijn, een Christen is hij niet. Zijn christendom dat den Christus verwerpt, en spot met Zijn plaatsbeklee- dende gerechtigheid,mag zich met sociaal democratie best laten vereenigen, doch dan bewijst dit juist dat het socialisme in zijn wezen anti christelijk isen dat Christendom, hetwelk op Gods Woord en in de belijdenis van den levenden Christus is gegrond niets te maken heeft met de sociaal democratie. Nog eens Christendom en sociaal-demo cratie zijn onvereenigbaar. Wettelijke winkelsluiting. De Telegraaf meldt Naar wij vernemen, is het nog niet zeker, of de regeering de door de staats commissie ontworpen regeling van een wettelijk vastgesteld sluitingsuur voor winkels door een eigen wetsvoorstel zal laten volgen. De beslissing dienaangaande hangt af van de resultaten an een onderzoek, het welk thans vanwege het departement van Landbouw, Handel en Nijverheid wordt ingesteld. Zooals men weet, is bij het vraag stuk der winkelsluiting tweeërlei belang betrokkeneen middenstandsbelang, in zooverre de wettelijke vastgestelde slui ting de winkeliers zelf betreft en een arbeidersbelang, in zoove.re de verkorting van den arbeidsduur der winkelbedienden van vervroegde sluiting afhankelijk kan zijn. Op grond daarvan worden door het departemant van L.,H. en N. de resultaten gevoelig medelijdend hart bezat. „Zóó, zijt gij het Marianne vroeg ik aanstonds verwonderd. Zij groette ons beleefd en zag mij vra gend aan. „Zijt gij in het bezit van zulk een schoone stem?" „Heeft mevrouw mij gehoord vroeg het meisje nieuwsgierig. „Ik ben er door getroffen en bleef aan dachtig luisteren. Voor wie heb je die liederen gezongen, k ®d als ik het vra gen mag". „Er woont daarboven een teringzieke, mevrouw. Heel lang zal zij het niet meer maken en sinds ik weet, dat er gevaar van sterven is, bezoek ik haar geregeld alle dagen. De lyderes is twee en twin tig jaar". „En was zij u reeds lang bekend Betrekkelijkhet meisje woonde, toen haar ouders leefden, in onze buurt". „Hoor eens, Mariannetje, zou je niet morgenavond bij mij willen komen en mij dan meer van haar vertellen En laten mijn man en kinderen meteen je mooie stem dan eens mogen hooren". Den dag daarna, precies op het bepaalde uur was onze lieve zangeres present. Men zegt er zijn geen heiligen op aarde. Toch heb ik wel gehoord van sommigen in wie ontstoken is een vuur, om zich te stellen tot een welbehagelijke offeran de Godseen navolgster van Josephine Butler, ofschoon op verren afstand, zóó scheen mij deze lieve, jonge ziel toe. Zij sprak met geestdrift over redding van verloor'nen, zooals ik haar met geest verrukking had hooren zingen over Je zus' zondaarsliefde. Het levend water -L van 1—5 regels 40 Gent, iedere regel meer 8 cent Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 '•ent. afgewacht van een tweeledig onderzoek. Vooreerst wil men nl. gebruik maken van de gegevens, welke om ti ent het vraagstuk in zoover het een middenstandsbelang betreft verstrekt zullen worden in het rapport der enquête commissie, in zake de toestanden van den middenstand, welke destijds op advies der midden- standstandscommissie is ingesteld. Voor de beoordeeling der kwestie in zoover er een arbeidersbelang bij betrokken is, zullen de resultaten n meten dienen van het onderzoek,hetwelk thans vanwege hei departement door mevr. Van Herwerden wordt ingesteld, en waarvan wij eenigen tijd geleden reeds melding maakten. Dit onderzoek toch geldt niet alleen de arbeidsvoorwaarden der vrouwelij ke win kelbedienden, doch strekt tevens, om met 'toog op het vraagstuk der wettelijke winkelsluiting gegevens te verzamelen omtrent den arbeidsduur der winkelbe dienden in het algemeen. Op grond van de resultaten van bei derlei onderzoek zal men daarna op het departement van L., H. en N. beslissen, of men het onderwerp der staatscom missie door een eigen ontwerp zal laten volgen, dan wel andere maatregelen zal moeten beramen. Men vertrouwt, dat ook de betrokkenen zich zullen neerleggen by de conclusies, waartoe zulk een objectief tweeledig onderzoek zal lelden. De verhoudingen tusschen socialisten en liberalen worden steeds inniger. Roodhuijzen en v. d. Goes beginnen malkaar al meer te naderen. Eerstgenoemde kapittelt in zijn blad De Vaderlander de liberalen scherpelijk'dat zij door hun weigering om den socialisten twee van de vijf zetels te gunnen zij wilden er maar éen gevenoorzaak zijn geweest dat twee rechtsche ge lepu teerden (en te voren twee rechtsche pro vincialen in Franeker) in Friesland geko zen werden. En laatstgenoemde schreef 'n Het Volk een lang epistel ten betooge dat tusschen liberalen en socialisten stemmenruiling aanbeveling verdient. was haar toegestroomd, zij gloeide om het anderen te brengen. Zij bleef een langen tijd met mij alleen en deed mij haai intiem verhaal. „Helena B.", aldus begon zij, „was al zeer vroeg wees. Haar ouders lieten haar wel eenig geld na, maar niet genoeg om van te leven en zij voorzag door mode- werk dus verder in haar behoeften. Zij had een mooi gezichtje en slank figuurtje, maar kende niet het groot ge vaar hieraan verbonden, vooral voor meisjes uit den kleinen burgerstand en die alleen staan in de wereld. Dat er voor deze gaven der natuur te danken, maar oneindig meer te bidden is, zij dacht er niet aan en liet zich vleien en complimenteeren in huis en op de straat, zooveel haar lustte. Zij had een kamer en alcoof gehuurd bij oude lui en huisde boven, waar de eige naars, een oude man en vrouw, beneden woonden. Daar had zij zich eenvoudig maar netjes ingericht, voor 't meerendeel met meubeltjes, die zij geërfd had van haar ouders. Aan werk ontbrak het haar nog nimmer; zij was goed onderricht, smaakvol en handig en hoogst beminne lijk voor alle dames, die haar begunstig den, Gebruikte zij de morgenuren voor passen en besprekingen, 's avonds bracht zij de confecties thuis. Eno, die avonden Overal gaslicht, waardoor de schitte rende uitstalling der winkels te meer uit komt. Toiletten bekijken en bestudeeren, een waar genotHet rozenkleurig bal kleed en het satijnen schoentje, hoe won den het haar jongen y del hartje op. Maar ook de sieraden in den goudsmidswinkel trokken haar bijzonder aan en zij kon Maar al dat buurten loopt ten slotte toch op ruzie uit. Men ziet 't nu in Amsterdam IV weei, waar de vrijzinnig democraten met hun candidaat heftig staan tegen over de vrij-liberalen, en beide partijen malkaar verwyten dat zij bij de jong ste Statenverkiezing, en te voren altijd, zoo braaf steeds malkaars candidaten hadden overgenomen en gestemd. En deze rumor zal er niet op verminderen wanneeer straks de vrij liberalen hun bekwamen candidaat Roëll het zullen zien afleggen tegen den middelmatigen vrijzinnig democraat. Al zulk gekonkel wreekt zich toch, in onderlingen naijver en broedertwist. Men zal zich herinneren dat in de vergadering der Staten van Overysel in 1904, toen deze Staten nog in meerder- derheid links waren, zij 't ook met slechts één stem, bij de stemming voor drie leden der Eerste Kamer twee Rechtsche can didaten gékozen werden, ten gevolge van 't overloopen van een liberaal, die daarna, zich ontdekt ziende, bij de stemming voor no. 3 zijn stem aan dhr. Stork gaf. Dientengevolge werden door de Staten van Overysel ter Eerste Kamer afgevaar digd een antirevolutionair (Franssen), een R. K. (Heerkens) en een liberaal (Stork). Thans is de heer Stork door een Chr. historische vervangen, doelgelijk thans „Het Volk" openbaart, is er bij deze stemming ook een overlooper geweest, doch nu een van Rechts. Er waren na melijk tegenwoordig 26 Rechtschen, 16 liberalen en vryz. democraten en 4 soci alisten. Er werden uitgebracht1 stem in blanco, blijkbaar van baron v. Pal landt1 op mr. Veegens, blijkbaar van een vrijzinnig democraaten in plaats van 15 zestien stemmen op den heer Stork en in plaats van 21 slechts 24 stemmen op den chr. historischen candidaat baroi. v. Pallandt bovengenoemd die blanco stemde. Wie deze stemmendiggelaar zou ge weest zijn turen voor het bveede spiegelglas met on- verzadelyke blikken. Eerst zag zij nauwe lijks de wufte vlinders, die haar omflad derden, maar 't ieugdig bloed stroomt sneller in haar aderen, wanneer een jonge man zegt: „Dat bloedkoraal zou goed staan op uw blanke hals". De armeZij had geen moeder, die haar waarschuwde. O, vrouwen in een groote stad, die dochters hebt, doet gij dit wèl j Weet gij wel, moeders, die deze ijd'le j wereld hebt leeren kennen, weet gij wel waar uwe dochter's avonds is Weet gij ook zeker, dat zy niet den voet waagt op een glibb'rig pad? Dat zij den zwijmel- drank niet aan de lippen zet, den zoeten giftdrank niet langzaam maar zeker naar binnen glippen doet Het is zoo verleide lijk in de volle stratenhet wemelt er van pracht en weelde, het ruischt en jubelt er van velerlei vermaakmaar is uw kind er ook aan den rand van de draaikolk En wiegt zij haar geweten ook in slaap by levenslust en zingenot 't Is zingenot dat .Lena smaakt, wanneer zij Yoor den grooten plaatwinkel gelokt, haar oog te j goed doet, aan wat niet afgebeeld moest worden, aan wat de* smaak bedervend en J het hart bezoedelend werken moet. j O, Lena staat daar en tuurt al te lang naar die afschuwelijke prenten. Zij had't oog af moeten wenden van al het leelijke. Zij huivert er ook zélf van en tochzij blijft er stil bij staan. Geen vader of moeder, geen broeder of zuster is haar ten hoeder. Gaat gij, moeder, uwe dochter wel eens na bij den avond, om te zien of zij voor een ergerlyken plaatwinkel blijft stilstaan (lij zult haar wel ontdekken, ook in de groote stad met haar winkel-paleizen, bij Naar aanleiding van het feest dat te Dieppe is gevierd ter gelegenheid van den 3O0en verjaardag der geboorte van den Franscben admiraal Duquesne komt de „Westminster" er tegen op, dat men dien Franschen zeeheld den trotschen titel „Overwinnaar van De Ruyter" geeft, die ook op zijn graftombe te lezen staat. „Dat opschrift", zegt het blad, „doet zijn grooten Hollandschen tijdgenoot on recht. Duquesne was een groot man, maar De Ruyter was veel grooter. In den slag bij Stromboli was 'tde grootere strijd kracht der Fransche schepen, die Du quesne een twijfelachtige overwinning verschaftein aanvoerdersbeleid overtrof De Ruytar, als altijd, verreweg zijn te genstander. Toen de vloten weer samen troffen, by Agosta, 22 April 1676, was Duquesne's overwinning maar weinig meer beslissend en het was aan de on bekwaamheid van zijn Spaansche bond- genooten te wijten, dat De Ruyter de nederlaag leed in het gevecht, waarin hij ook doodeiyk gewond werd. Het was tegen een minderen bevelhebber, dat de beslissende overwinning bij Palermo werd behaald. Duquesne was niet de gelijke van Pe Ruyter op d en naam zou van de 17e eeuwers alleen Maarten Harpentsz. Tromp eenige aanspraak kunnen maken maar hij was als mensch en als bevelhebber wel de eer waardig, die nu aan zijn nage dachtenis wordt bewezen". Met deze beschouwing, die om hare onpartydigheid den Engelschen schrijver uit de „Westminster Gazette" eert, zullen alle Nederlanders die hun geschiedenis kennen, 'teens zijn. Duquesne was als admiraal minder groot, doch ls mensch even groot als De Ruyter. Evenals deze was hij een geloovig protestantook bewees hij zijn tegenstander grooce eer by diens uitvaart. Hij heeft om zijns geloofs wil smaad en achteruitzetting verdragen. Het Handelsblad van heden schrijft om trent hem„Hij was een calvinist, en bleef trouw aan zyn geloof, ofschoon dit hem belette, gelijk de Fraasche minister den hellen gloed der lantaarns. De liefde is vindingrijkhet moederhart voelt als bij instinct op welke paden de dochter wandelt. Ziet gij in uw verbeelding haar de wyde poort doorgaan, den voet reeds zetten op den breeden weg, zoo haast u, ga haar na en spreek haar aan, maar zeer voorzichtignoem haar met zachte, met de liefste namen, verschoon haarjeugd. Weg, weg uit het druk g:ewoel der straten, maar o, niet toornig, niet koelwant im mers de zachtmoedigen, zij zullen 't aard ry k beërven en allereerst bezitsters zijn van het nog teedere hart van het jonge meisje. Was Lena dan nimmer gewaarschuwd? Had zij geen kerk bezocht Catechatie- les genomen O ja, en door haar ouders voorgegaan, zoolang zij leefden, bezocht zij die zeer geregeld. Ook in den beginne na hun dood zag de groote kathedraal haar des Zondagsmorgens Zij luisterde eerst zeer aandachtig en toen, ach, het ontging haar niet dat zij werd opgemerkt. Bet rouwkleed staat haar blozend kopje schoon, zij weet met smaak het zwarte kleed om haar slanke figuur te plooien en bij het uitgaan van de kerk kan men het haar helaas niet verzwijgen, gedienstig als de broeder is van een vriendin, „dat zwarte tulle op zwanenwit bekoorlijk is". Zij slaat de oogen vluchtig in een spiegel ruit en is zelf ook voldaan. Een vuurrood overdekte haar wangen, toen de vleier vast haar hand drukte bij het afscheid en heftig tintelde haar het bloed in de aderen. O, hoe verheugt zy zich over den triomf, die eerste zegepraal (Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1910 | | pagina 1