NIEUWSBLAD DOR ZEELAND. No. 205, 1910. Do 'derdag 2 Juni 24e jaargang HISTORISCH CHRISTELIJK- Een Vraag en een Antwoord. VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed. S. DE JONGE VERWEST, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p. p. .cc»../ 1,25. Enkele nummers (w. UITGAVE DER FIRMA KN VAN van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 '•ent. «KKaafcSBWfcSfSWrSS-Sïi ESBSES5353 VJj, die zlcli met 1 Juli u.a op ou» blad abonneoren, ooi- vangren Het tot dion (latum g rati». Aan het einde van een hoofdartikel, ge richt met name tegen ons, vraagt de Goesche Courant in haar nummer van 31 Mei jl., welk van de organen van rechts haar zou willen inlichten omtrent de vraag hoe het toch komt, dat de heeren van rechts zich zoo fel tegen een enquête in zake de decoratiekwestie verzetten. „Be Zeeuw missshien Wy meenen het vrijzinnig orgaan geen beter antwoord te kunnen geven, dan haar te verwijzen naar den HS&gschen corres pondent van Be Tijd, waar hij, onder dag- teekening van 28 Mei jl.'n zeer interessan te nabetrachting over de enquête-debatten in de Kamer aan het Katholieke hoofd orgaan opzond, dat het in zijn nummer van 80 Mei, ter plaatse waar anders de hoofdartikelen staan, afdrukte. Be Tijd werd in de Goesche Courant aan gehaald als het blad, dat zich van meet af aan schrap zette tegen al wat leek op een door-dik-en-dun-meegaan met dr Kuyper. Met des te meer vertrouwen zal daarom door haar bovenvermelde mededeeling worden ontvangen en aangezien de kalme waardige toon benevens de zucht tot serieuse, objectieve beschouwing der quaestie in het geheele stuk doorstralen, gelooven wy goed te doen met het hier onder af te drukken, wijl het dan kan strekken om in breeder kring een juist be grip der enquête kwestie te vestigen, vrij van hartstochtelijkheden en parte-pris. Het artikel,waarin wij enkele volzinnen cursiveeren, luidt aldus Eén zaak heeft het Kuyper-debat m.i. op de meest overtuigende wijze bewezen de volstrekte ongeschiktheid van een politiek college om een rechterlijke functie te vervul len. Indien bij eenig debat soberheid op zijn plaats ware geweest, dan hier, waar in den aard van het voorstel lag opgeslo ten, dat er nog van geen misdaad of van beschuldigde sprake kon zijn en waar hij, die de noodzakelijkheid van een onderzoek bezig was te overwegen, straks de geroe pene zou zijn om zelf als onderzoekings- rechter op te treden. De Kamer mocht zeker voorop zetten de door niemand be twiste en dooi niemand verdedigde on voorzichtigheden, om daarop de wensche ljjkheid van »en onderzoek te gronden. Maar wat het verstand ook dacht, de mond had te zwijgen over het vonnis, waartoe men verwachtte te moeten komen. In stede daarvan leek vanaf het eerste oogen- blik, alsof het onderzoek reeds lang had plaats gehad en het Openbaar Ministerie bezig was zijn scherpste requisitoir uit te spreken. Uit de hooge hoogte, waarop de liberaal en in 't bijzonder de oud-liberaal zich in de bewustheid van zijn intelh ctu- eele superioriteit weet te stellen, klonk het uit den mond van den eersten spreker in een rede,welke alle andere in hoffelijkheid en veny nige gemeenheid achter zich liet laat de tollenaar zich wentelen in het slijk, ik blijf op een afstand, dankbaar niet zoo te zijn als gene en bang dat aan geen spat op mijn aristocratische rijlaarzen men in mijn kring zou kunnen zien, dat ik in zijn gezelschap toefde. Vergeten scheen te zijn, dat hij zelf eenmaal had gehoord het schamper gejoel van een publiek, dat, in zijn financieele belangen geschaad, de onvoorzichtigheid van commissarissen op zijn beurt tot niet veel beter dan misdaden opblies. Zoo volgde de een den ander in harts tochtelijke felheid, allen om de Kamer te overtuigen, dat zij de geroepene was om dr Kuyper voor haar onpartijdige vier schaar te dagen. Dr Kuyper is nooit zachtzinnig geweest. Hij is zijn tegenstanders te lijf gegaan met elk wapen, dat hij bij de hand had en erbarmen of mededoogen met dezen heeft hij nooit gekend. Indien hij zjjn knots zwaaide, liet hij het niet bij den eenen slag, waarmede hij den vijand terneer- velde, maar deed hij, opdat deze zich niet zou oprichten, zijn tweeden en derden slag onmiddellijk volgen. De politiek in nu eenmaal geen werk van barmhartigheid. Ik kan het daarom met den besten wil der wereld niet euvel duiden, dat de politieke tegenstander, nu hij vat op dr K. heeft, dezen niet dadelijk loslaat met een zondig niet meer. Het is heel gemakkelijk gezegd nij is toch zoo'n groot man, men moet hem wat vergeven, doch eer men dit van een ander eischt, moet men zich afvra gen, of men het werkelijk zelf tot zoo hooge deugd heeft gebracht. Genieën heb ben met hun kleinheden gewoonlijk last van hun tijdgenooten. Men weet ze in den regel eerst later, onafhankelijk van hun gebreken, naar waarde te beoordee- len. Men geeft dan graag en gemakkelijk af op de tijdgenooten, die dit, in hun kleinheid voor eeuwen, niet hebben we ten te doen. Het is gemakkelijk praten, wanneer men de onaangenaamheden en de scherpe puntjes in die fouten en klei nigheden niet heeft ondervonden. Ik kan dan ook aan mijn tijdgenooten niet euvel duiden, dat zij het zelf niet brengen tot de hoogte, welke zij meenen, dat voor hun voorzaten van voor ettelijke eeuwen de eenige waardige plaats zou zijn ge weest. Ik kan dit vooral niet doen aan tijdgenooten, die het genie steeds als meest geduchten en meest onbarmhar- tigen tegenstander tegenover zich von den. Ik zou dan een ander moeten aan klagen over het gemis aan een deugd, waarvan de aanwezigheid bij mij zelf nog te bewijzen valt. Aan de linkerzij de kan ik dus wel vergeven, dat men roept om zijn hoofd, maar het is huichelarij zich aan te dienen als zijn onpartijdige rechter. Be dronkenschap van den haat had de heeren van Boom, Troelstra e.a. voor het beuls ambt tegenover dr. Kuyper wellicht bijzon der geschikt gemaakt, bij den rechter is nuchtere onbevangenheid eerste eisch. In het licht der discussie zou dan ook aanneming van het enquêtevoorstel zijn geweest een perfldie. Het had zoo, ik erken 't, niet behoeven te. zijn. Indien een andere dan het bij uit stek politieke college der Tweede Kamer de quaestie te behandelen had gehad,dan had zij zich geleend tot een zeer objectieve gedachtenwisseling. Over corruptie den ken wij toch in Nederland eenstemmig. Geen partij zou kunnen noch willen handhaven den man, die daaraan schul dig stond. Aan de linkerzijde kan zonder tegenspraak worden toegegeven, dat, om de beginselen, die zij belijden, corruptie bij onze mannen van rechts meer nog zou zijn te wraken, dan bij de hunne, ja, dat van corruptie bij dr. Kuyper zou gel den hetcorruptie optimi pessima. Er is gebleken, dat de rechterzijde even beslist als de linkerzijde de onvoorzichtigheden laakt, waaraan dr. Kuyper zich schuldig bekent en even teleurgesteld is geweest door de verschrijvingen en vergissingen, welke in de November-verklaring niet ontbraken. Er is niemand, die na het ge beurde den terugkeer van dr. Kuyper aan het bewind nog mogelijk acht. Welke de verzachtende omstandigheden zijn, die men laat gelden, de onvoorzichtigheden in confesso en misschien meer nog de karaktereigenschappen, waaraan zij door zijn vrienden werden toegeschreven, ma ken dien terugkeer onmogelijk en on denkbaar- Afgescheiden dus van de poli tiek, liep de geheele quaestie over de vraag of, waar meer licht wordt ge- wenscht, de voorkeur zou gegeven moeten worden aan een partculieren eereraad of een officieele enquête. Men had bij een objectief wegen van de voor- en nadeelen daarover elkander niet in 't haar behoeven te vliegen. In practijk zal tusschen beide trouwens o. i. groot vel schil blijken te bestaan. Be eereraad heeft een conditie gesteld, die in practijk gr ooien waarborg biedt, dat men alles zal te weten komen, wat het officieel karakter eener en quête in theorie had kunnen geven. De leden van den eereraad hebben slechts voor waardelijk hun taak aanvaard. Ieder voor zich behield zich voor 't bijltje er bij neer te leggen, indien hun niet het licht werd gegeven, hetwelk zij voor de vervulling van hun taak noodig vonden. Moreel zou i. ik waarlijk niet weten, wat ik zou moeten j verkiezan, wanneer mij een dergelijke aanklacht boven het hoofd hingeen schuldigverklaring of een terugtrekken van de drie eereraadsleden. Pat dr Kuyper deze conditie heeft aangedurfd en hifdus min of meer borg bleef voor 't verschaffen van het materiaal, getuigt wel, dat hij in eigen oog met vertrouwen de uitspraak van den eereraad kan afwachten. I 1 Juni 1910. Be vrijheid. I Aan het lange program der Liberale Unie gaat de navolgende beginselver klaring vooraf: „De Liberale Unie is van oordeel dat voor den bloei onzer Volksgemeenschap in het heden en in de toekomst de Staatkunde gericht behoort te zijn op geleidelijke uitbreiding en verhcoging van zedelijk geestelijk en stoffelijk welvaren van het geheele volk, samengaande met eene harmonische verhouding tusschen de belangen van individuen en groepen en die van het geheel, t Het hoofdbeginselen, dat het streven naar bereiking van dat doel moet be- heerschen, is het beginsel der vrijheid. Dienovereenkomstig worde de vrije uiting van gedachte geërbiedigd en ver dedigd, de persoonlijke vrijheid gehand haafd, de vrije ontwikkeling der in het volk aanwezige krachten gesteundmet voox*opstelling van eene vrijzinnige han delspolitiek zoowel de productie en de volkswelvaart bevorderd als de econo mische onvrijheid der zwakken door krachtige sociale hervormingen zooveel mogelijk opgeheven. De Liberale Unie oordeelt dat naar bereiking van bovengenoemd doel ge streefd moet worden met behoud an ons constitutioneel stelsel onder uitoefening van het volle Staatsburgerschap door allen, die niet om redenen van staats belang daarvan behooren te worden uitgesloten". Over die vrijheid als nietszeggend be ginsel over een politiet program leze men ons no. van j.l. ZaterdagUii de Pers". Aan wie de schuld Er is in de laatste dagen ook in de anti revolutionaire pers geklaagd over de wei nige voortvarendheid, die het Ministerie toonde. De Rotterdammer is van oordeel, dat de schuld niet ligt bij het Kabinet, als er niet genoeg gebeurt. Verschillende wetsontwerpen zijn gereed voor de behan deling. Andere wetsontwerpen van be- teekenis zijn ingediend. De Rotterdammer zegt Gaat het dan aan om te zeggen, dat „er zoo weinig tot stand komt",en daar mede ook maar eenigermate een ver- wijt te richten tot de Regeering Van alle kanten, inzonderheid door geroutineerde parlementariërs wordt erkend, dat de parlementaire methode van behandeling uiterst stremmend werkt op het gereedkomen van ge- 1 wenschte verbeteringen. Het oude liedje, dat de parlementaire molen „langzaam maalt". Maar wij te men dan ook de schuld aan den molen. bij de Regeering ligt die schuld niet. Zelfs kan meer worden gezegd. Dagen lang zijn o. a. in den begroo- tingstijd de Ministers van hun werk ge houden door breede debatten, die zeer sterk hadden kunnen bekort worden. Van zelfbeperking is bij verschillende leden der kamer echter geen sprake. De splinterigste quaesties worden in een college van honderd personen in den breede behandeld. Als de betrokken Ministers hun tijd buiten de Kamer konden besteden aan het gereedmaken van wetsontwerpen, zou er nog veel meer zyn ingediend. Het is inderdaad treurig zoovéél natio nale tijd er in ons parlement (in onze praai- vergadering verpraat wordt. In den laatsten tijd was 't het verzeke ringdebat dat 3 dagen vorderdemet nog een dag na voor de stemmingen ten ple- ziere van den heer Schaperdan de debat ten naar aanleiding van adressen van ver ongelijkte officieren. En nu pas weer vier dagen naar aanleiding van het enquête- voorstel. En 't leeuwendeel was daarbij aan de Linkerzijde. Het ligt er niet aan dat de parlemen taire molen niet draaitmaar hij maalt niets. Enka, de christen-socialist, schrijft in Het Volk eenige vinnigheden aan het adres van mr de Jong, wien zij verwijt in de be kende quaestie door haar op de publieke markt gebracht, te hebben gelogen. Als blijk van innige verknochtheid plaatst Het Volk een onderschrift onder haar stukje, waarin de redactie, nota bene namens diegenen "van de rechterzijde, welke nog eenig zedelijk onderscheidings vermogen (hebben) behouden*, verklaart drt mr de Jong loog Dat is andermaal - Vliegen, die Enka aan zijn vaderhart drukt cn haar lieve troostwoordjes toefluistert. Er is iets onnatuurlijks in deze chris telijke schrijfster-onderwijzeres te zien inwonen bij de natuurlijke vijanden van het Christendom. Wij kiezen in 't geding geën parij. Maar wij constateeren toch even, dat mr de Jong deze quaestie aan een onderzoek door twee leiders uit de S. D. A. P. heeft willen onderwerpen, doch dat de hoofd leider der 8. D. A. P. mr Troelstra - hierop niet is ingegaan. Een telegram uit Rome meldt dat alle Italiaansche bladen het druk hebben over een redevoering van Ferri, den bekenden socialist, die hulde heeft gebracht aan den koning en gepleit heeft voor de vrijheid, getemperd door een redelijke orde. Men spreekt nu van zijn bekeering tot het koningschap. De koning, die deze Zaterdag gehouden redevoering bijwoonde, evenals de mi nisters en de leden van het diplomatieke korps schudde Ferri, na afloop, de hand en de socialist zeide, volgens het „Gior- nale d' Italia" herhaalde malen„Oank U Majesteit!" t Is tegenwoordig geheel en al tusschen den Italiaanschen koning en de Italiaan sche sociaaldemocratie koek en ei. TWEEDE KAMER. Met 36 tegen 27 stemmen, Rechts tegen Links, besliste heden de Kamer, dat het amendement Ter Laan, om ge meenten met meer dan 5000 inwoners te verplichten ten minste een M. U. L. ,0. school te stichten, niet toelaatbaar is als vallende buiten het kader van het kader van het wetsontwerp. De heer Van der Molen verdedigde het amendement van spreker en den heer v. Wijnbergen, bedoelende verzachting voor subsidie-voorwaarden. GEMEENTERAAD Goes In de gemeenteraadsvergadering van Dinsdag waren de heeren De Witt Hamer, Donner en v. d. Ven met kennis geving afwezig. De voorzitter de heer bur- gemeeester deelt mede dat zij n ingekomen dankbetuiging van I. Melse voor verleende gratificatie; van gedep. staten een missive houdende goedkeuring van het primitief kohier van den Hoofdelijken Omslagvan A. Tilroe een verzoek om te mogen aan leggen een varkenshok en mestvaalt ach ter zijn woning in de Julianastraat. De heer Bekker vraagt of deze aanvraag niet in een volgende vergadering kan be handeld worden. De voorzitter zegt dat geen andere af doening mogelijk is dan aan adressant te berichten dat de beslissing berust bij B. en W. dus zich te houden heeft aan de door den Raad vastgestelde verordening. De heer Hollmann zegt dat het verzoek moet afgewezen worden wegens ongun stig advies van de gezondheidscommissie. De heer Bekker had van ter zijde ge hoord dat de Gezondheidscommissie een gunstig advies had gegeven. De voorzitter zegt dat bepaald te kunnen tegenspreken. De heer Bekker verklaart zich dan bij 't voorstel van B. en W. te moeten neer leggen. Aldus wordt zonder hoofdelijke stem ming besloten. Voorts deelt de voorzitter mede dat van „Handelsbelang" een adres is ingekomen om geen subsidie te verleenen aan het Tramcomité,wanneer dat comité zyn plan niet zoodanig kan wyzigen dat de Tram door de stad rijdt. De voorzitter zegt dat B. en W. aan het Tramcomité om inlichtingen heeft ge vraagd wat betreft de richting,de tarieven en het aantal ritten en dat B. en W. van meening zijn dat de weg dien de tram zal hebben te nemen, moet zijn gelyk in het adres van „Handelsbelang" is aangegeven. Wijl nog geen antwoord is ingekomen, stellen B. en W. voor het adres aan te hou den, wijl B. en W. na de ontvangen inlich tingen van plan zijn zelf met een voorstel te zullen komen. Aldus besloten. Een aanvrage om afschrijving van een hondenbelasting wordt toegestaan. Goedgekeurd wordt een wijziging der gemeentebegrooting over 1910. Bij punt 4 af- en overschrijving van posten der gemeentebegrooting van 1909 vraagt de heer Dekker inlichting omtrent een post van f84.245 die betreft een her stelling aan de motorspuit, „wegens slechte behandeling", gelyk de toelichting luidt. tDe voorzitter kan hierop niet anders ant woorden dan straks in gesloten zitting. In verband hiermee wordt de behandeling van punt 4 aangehouden. Goedgekeurd worden achtereenvolgens eenige wijzigingen en af- en overschry- vingen in de begrootingen voor 1909 van 't Burgerlijk Armbestuur en 't Gasthuis- bestuur. By punt 7, verzoek van J. J. Koen e. a. cot verbetering van Ouden Singel en Scliipperswegeling, door het aanleggen van een klinkervoetpad, vraagt de heer Temperman om langs dien grindweg een paadje van oude keien te doen leggen. De voorzitter zegt dat de vry komende 'keien niet veel waard zyn, en nogal aan de havenkanten worden gebruikt. In 't vervolg zouden B. en W. dien weg willen teerenzoo zouden er geen keien noodig zijn. De heer Hollmann zegt dat de weg thans in goeden staat is, maar in 't najaar nog eens moet worden geïnspecteerd blijkt 't dan noodig dan zou spr. voor inwilliging van het verzoek van adres sant zijn. De heer Bekker acht in den winter voorziening daar ter plaatse zeer nood zakelijk. De voorzitter zegt dat B. en W. hun aandacht op dien weg blyven richten. Ingewilligd worden vervolgens zonder bespreking of hoofdelijke stemming een verzoek van W. Siepman om ruiling van grond aan den 's-Heer Hendrikskinderen- dylc, en van J. A. v. Heel om wijziging der rooilijn voor perceel Kreukelmarkt.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1910 | | pagina 1