NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
1910.
Dinsdag 12 April
24e jaargang
HISTORISCH
Ho. 163.
CHRISTELIJK-
mr P. Dieleman.
VERSGHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J.
DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers 0,02*.
UITGAVE DER FIRMA
LN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 ''ent.
HULST.
De candidaat der Centrale Antirev. Kies-
vereeniging, vacature P. Moes (a. r.), is, en
wordtdies onzerzijds dringend aanbevolen
het hoogst bekwame oud-Lid van Gedepu
teerde Staten
Nieuw orgaan voor kerkelijke
Armenzorg.
Tot nu toe bestond slechts het Diaco
naal Correspondentieblad der Gerefor
meerde Kerken, thans is verschenen een
orgaan van de Vereeniging van Diakenen
der Nederl. Herv. Kerk.
Een teeken van leven, dat ongetwijfeld
de zorg voor de armen ten goede ko
men zal.
Wij vinden in dit blad het volgend
artikel van Ds. Slotemaker de Bruine te
Utrecht, over „collecteeren", dat wij over
nemen. Velen lezers zal dit onderwerp
wel belangstelling in boezemen.
„De collecte voor de armen is een on
misbaar bestanddeel van onze godsdienst
oefeningen.
Het is maar de vraag, in welken zin
men dit „onmisbaar" verstaattarnen
haar niet missen, omdat men de op
brengst voor de armen behoeft; of wil
men haar niet missen, omdat er een we
zenlijk bestanddeel van den eeredien st
meè zou vervallen
Het laatste is natuurlijk het ideale
standpunt; maar wij zijn daarvan zeer
ver gewijderd geworden. En wij keeren
daarheen zeker nooit terug, als wij het
goed recht niet hebben ontdekt van de
bezwaren tegen het collecteeren.
Dat is inderdaad zeer hinderlijk. Het
is onaesthetisch, vooral in volle beurten
het is storend voor de aandacht der hoor
ders het is wij noemen de argumen
ten in volgorde van hun gewicht eene
voortdurende verhindering voor de dia
kenen om met aandacht en stichting de
geheele prediking meè door te maken.
Door dit alles zien wij er een last in en
niets schoons of ideaals.
Het moet dus voor de goed-bezette
beurten (in de andere zijn de bezwaren
veel geringer, omdat daar de collecte kan
plaats hebben onder het gezang(wat
overigens ook nog ongewenscht is)
51
FEUILLETON.
Hij had gedacht minder te doen te zullen
hebben in den winter, maar dit was ineens
alles verliezen. Jem had ook juist de vorige
maand minder geld gekregen en dus ble
ven alleen de twee meisjes over, die iets
inbrachten.
Wat te doen
Voor het naar bed gaan lazen en baden
zij als gewoonlijk samen. Jem las den
46sten Psalm en daarna zongen zij te
zamen
Beveel gerust uw wegen
Al wat u 't harte deert
Der trouwe hoed' en zegen
Van Hem, die 't al regeert.
Die wolken, lucht en winden
Wijst spoor en loop en baan,
Zal ook wel wegen vinden,
Waarlangs uw voet kan gaan.
Kunt gij u voorstellen wat die woorden
voor hen beteekenden
De geheele volgende week gingen Avis
en Jem overal rond om werk te zoeken,
maar vonden niets. Rose had juist Jem
een van hare moeilijkheden willen vertel
len, maar deed het nu voorloopig niet. Een
der klerken van denwinkel waar zij werkte
had lang getracht werk van haar te maken
en maakte het haar zeer lastigmaar toen
hij het niet liet, en het voor haar onhoud
baar werd, beklaagde zy zich over hem
waar hij bp was, toen het hoofd van de
het moet voor deze beurten worden af
geschaft.
Maar wat dan
Onlangs is het voorstel gedaan, aan
het eind der gangpaden offerbussen te
plaatsen. Dit brengt voordeelenmaar
zeker ook weder nadeelen. Het vertraagt
het leegstroomen van de kerkmenigeen
zal moeilijk de bus kunnen bereiken en
dus geen gave offeren.
Het komt ons voor, dat de methode,
door ons in Londen waargenomen, de
bezwaren wegneemt en tegelijk het ideale
weder naar voren brengt. Het zal zeker
ieder hebben getroffen, die het voor de
eerste maal zag. En doet ook hier waar
schijnlijk de gewoonte voor de geregelde
kerkgangers veel verdwijnen van het
schoone, dat den vreemdeling treftiets
moois zal er toch blijvenen veel
kwaads is vermeden.
In verschillende godsdienst-oefeningen,
die wij bijwoonden, vormde de collecte
een integreerend deel van de godsdienst
oefening. Na het lezen der Schrift, het
gezamenlijk gebed en gezamenlijk ge
zang, vóór de prediking, ontving de ge
meente gelegenheid, hare offers te bren
gen. De collecte begon, terwijl de prediker
zoolang zich zette en het orgel speelde.
In een groote kerk duurde dat niet meer
dan 2 14 minuut. Voor niemand storend
voor menigeen verheffend. Vooral toen
aan het eind der collecte de broeders col
lectanten van achter uit de kerk, waar zij
zich vergaderd hadden, gezamenlijk naar
voren schreden en de offers der gemeente
neerlegden, als op het altaar.
Daar is het ideale, het onmisbare in
goeden zin hersteld.
Hoe men in zoo korten tijd gereed
kwam Men had een groot aantal scha
len of bussen (in Christ-church" zestien),
die in de verschillende blokken van de
kerk werden doorgegeven van hand tot
hand, en men was gereed in een oogwenk.
Waarom zou men deze oplossing niet
ook in Nederland beproeven Als de lei
ding evenals nu blijft by twee diakenen,
kunnen zij worden bijgestaan door hel
pers uit de gemeente, die zich daar zeker
voor aanmelden zullen, als zij weten, iets
voor hun gemeente te kunnen en te mo
gen medearbeiden."
firma door haar zaal kwam. Den volgen
den morgen kreeg zij haar ontslag. Wat
nu te doen
Door de bakkersvrouw kreeg zij 'n adres
van iemand, die 'n dienstbode noodig had
en zij ging er dadelijk met Jem heen. De
heer des huizes had een winkel en was
zoo ingenomen met Jem, dat hij hem tij
delijk werk in zijirwinkel aanbood. Hierop
besloot Rose dadelijk de betrekking aan te
nemen, ofschoon het haar niet zeer aan
trekkelijk voorkwam. Maar nu er dus niets
meer was wat de familie aan het zuidelijk
gedeelte van Londen bond, moest worden
verhuisd
Juffrouw Avis schreef nu aan Merle om
juffrouw Vaughan's adres. Zij dacht, dat
deze haar zou kunnen helpen aan eene
betere betrekking voor Rose, maar in hare
onwetendheid schreef zij slechts de kleine
straat,'waar zij woonden en spelde die ook
nog verkee.d; wij weten het gevolg. De
familie Avis was in het groote Londen
verloren.
In 't eerst speet het hen niet erg, want
zij vonden het niet zoo prettig om te
schrijven en wilden liever wachten tot de
toestand beter was. Maar het werd erger.
Jem's tijdelijk werk was afgeloopen, Avis
had ook niets meer te doen. Beiden liepen
zij dag in dag uit de straten van Londen
plat, zonder iets te vinden. Frances ver
diende met heel hard werken 6 gulden in
de week en daarvan moest dadelijk 2 gul
den af voor huishuur. Jem en Avis pikten
hier en daar eens wat werk op, en men
leefde in den volsten zin van het woord
„bij den dag".
11 April 1910.
Het voorstel van mr de Veer om in Mid
delburg een matige progessie in te voeren,
is afgestuit op den onwil der meerderheid
om met dit alleszins billijke vooorstel
mee te gaan.
Voor zijn voorstel stemden slechts zes
leden, te weten 3 aanwezige antirevolu
tionairen (1 was helaas wegens ziekte
afwezig), een vrijzinnig demoeraat (v. d.
Harst), een liberaal (Heijse en), het soc.
dem. lid (mr. Sannes).
Onder de tegenstemmers waren 5 übe
ralen, 8 vrijzinnig democraten, benevens
de heeren v. Dunné en Snouck Hur-
gronje.
Wij betreuren dezen uitslag welke doet
zien dat zelfs de vrijzinnig democraten
nog niet rijp zijn. om zonder achterwaarts
te zien, te stemmen voor het goede be
ginsel belasting naar draagkracht.
Want dat een matige progressie in 't
belang van den middenstand is, gelijk
mr. de Veer betoogde, staat vast.
Men zie 't maar in die gemeenten
waar vroeger de belasting progressief
was, doch gelijk in Goes, de gemeente
raad van dit goede spoor is afgegleden.
Daar moet de middenstand ongemeen
veel betalen.
Ook drukt een dergelijke belasting
zonder progressie, waarbij ook geen af
trek voor kinderen geschiedt, op de
groote gezinnen in dien middenstand
uiteraard nog zwaarder.
Het verheugt ons inmiddels dat een
antirevolutionair mr. de Veer in
deze quaestie het goede initiatief nam
en dat zijn geestverwanten Verhage
en De Rijcke hem daarbij steunden.
Overigens blijft 't eveneens een vast
staande waarheid dat ook eene inkomsten
belasting minder zwaar drukken zou,
indien de eigen aangifte een eerlijke was.
Doch op dit punt wordt veel gezon
digd. En de over-reders huizen in alle
partijen. Mogen wij vragen, wie contro
leert in de verschillende gemeenten de
„eigen aangiften" der gemeenteraadsle
den zeiven?
Natuurlijk zeggen wij dit niet omdat
wij ook maar één oogenblik aan de eer
lijkheid van de gezamenlijke „vroede
vaderen" in ons vaderland twijfelen zon
den. Maar men kan toch ook by
Francie werkte onvermoeid door. Jem
kwam op een dag bij haar staan, zooals hij
vaak deed om wat voor haar te trappen,
zoodat haar voeten tenminste rust had
den. „Ik kan het niet uithouden, Francie",
zei hij op zachten toon, „jij werkt je dood
en ik breng niet eens zooveel in als ik op
eet. Ik ga heen, ik ga landloopen, ik ga,
ik weet niet wat, doen
„Jem, doe het niet," fluisterde zij terug.
„Als je 't doet, zal ik er aan sterven
„Waartoeben ik nut," zei hij bitter. Het
was ook zoo vreeselijk eiken dag werk te
zoeken en nergens noodig te zijn
i Frances keek hem aan, en voor haar
blik smolt zijn bitterheid weg.
1 „Als wij God nu hoorden spreken," zei
Frances, „en Hy zeide ons waartoe het
alles dienen moet wat Hy uit al deze
ellende voor de geheele eeuwigheid voor
ons bereidt zouden wij dan wel wen-
schen het niet te hebben God wil ons
reinigen als de wijnstok, maar niet om
ons kwaad te doen. Het is niet daarom.
Als wij het einde slechts zien konden
Jem kuste haar en daarop ging de
machine weer in „vliegende vaart voort.
Haar rug deed zeer, zóó dat de pijn
haar wakker hield, toen zij eindelijk op
haar matras lag. Haar bed was al lang
verdwenen. Zij lag daar koud, hongerig,
met pijn in al haar ledematen maar
in de duisternis scheen de hemel voor
haar open.
„Christus redde de wereld, niet door
haar te onderwyzen maar door voor haar
te lijden en te sterven 1" En als zij ook
moest sterven, en allen met haar een
„eigen aangifte" zich allicht een weinig
vergissen.
De Middelburgsche Courant, met te
waardeeren vrijmoedigheid, die ook den
eigen geestverwant niet spaart, maakt,
naar aanleiding van't stemmen der vrij
zinnig democraten tegen het voorstel
de Veer, de volgende juiste opmerking:
„Het meest verwondert ons dat onder
de tegenstemmers zich ook bevonden
de drie raadsleden die eenigen tijd ge
leden tot de Vrijzinnig Detnocratische
Kiesvereeniging zijn toegetreden. Men
mag aannemen dat zij tot dat lidmaat
schap niet zijn overgegaan, zonder al
thans met de hoofdbeginselen der Vrij
zinnig-Democratische party in te stem
men.
Thans zyn zy ontrouw geworden aan
een dier hoofdbeginselen, want ten aan
zien van het belastingwezen verlangt
die party duideiyk en beslist ruimere
toepassing van progressie bij de directe
belastingen.
Wy betreuren hun tegenstemmen ten
zeerste omdat, waren zij trouw geble
ven aan dat beginsel, de invoering van
progessie een feit was geweest.
Dit zou dan geschied zyn met 9 stem
men vóór en 7 tegen.
Zij hebben door hun houding in dezen
zoowel zich zelf als de kiesvereeniging,
waarvan zij eigener beweging lid zyn
geworden, in eene zeer scheve positie
gebracht.
Dit kan voor de zuiverheid van het
politieke leven in onze omgeving niet
anders dan nadeelig zijn".
Candidaten voor de Provinciale Staten.
Een rechtsche kiezer geeft in de Maas
bode met betrekking tot de verkiezing
van Provinciale Staten een vingerwyzing,
die ook in Zeeland haar nut kan hebben
en de overweging waard is. Er komt hier-
by, zegt de schryver, zeer veel aan op de
taktiek en met name herinnert hij aan het
gebeurde in 1907 toen op menige plaats
door de Rechtsche partijen de zege is be
haald doordien men minder candidaten
stelde dan het aantal vacatures.
Deze taktiek is inderdaad, op vele plaat
sen proefhoudend gebleken en vandaar,
dat ook wy er de aandacht op vestigen.
langzame, pynlyke moeilyke dood het
zou goed zijn goed voor hen en haar,
ofschoon slecht voor hen, die het kwade
over hen hadden doen komen. Zy dacht
aan het vers van Tom:
„Wat my betreft, ik vergat 't al."
en begreep het. Want het visioen was
haar zoo naby, dat geloof bijna zien was
geworden.
Toen Frances Jem den volgenden och
tend zag, bemerkte zy dat van hem ook
de schaduw geweken was.
Er was nog wat havermout - - genoeg
voor het ontby t, en de moeder gebruikte
alles. De laatste kolen waren op het vuur
er was geen brood in het huis en ook
geen geld, toen Avis met zyn zoon uit
ging. Zoo erg was het nog nooit ge
weest, en juffrouw Avis was diep treurig.
Hun kleeren waren al oud toen zy
Broomhill verlieten, maar nu waren zij
zeer oud geworden en er was eiken
avond of beter gezegd nacht wel iets
aan te verstellen.
Hoe leven de menschen in zoo'n geval.
Dat is een mysterie.
Toen het drie uur was, had Jem nog
geen stuiver verdiend. B y stond, uitgeput
op den hoek van eene straat te kyken,
toen hij eene oude dame angstig rond
zich zag kyken, biykbaar bevreesd om
de straat over te steken. Een van de
weinige vriendeiyke daden die hy nog
doen kon, was angstige menschen hel
pen eene straat over te steken. Niemand
had hem er ooit een cent voor gegeven,
hy zag er niet uit als iemand die geld
noodig heeft, ondanks zyn schamele klee-
Echter zij men bedachtzaam en wikke
en wege eerst nauwgezet,waar men ze zal
toepassen.
Immers, afgescheiden van de kans dat
de Linksche tegenpartyen haar navolgen,
behoort men zijn kiezerscorps wel terdege
te kennen- Is er'n goede discipline onder
het corps dan kan men iets wagen, maar
zonder deze bestaat er altyd gevaar, dat
de kiezers zich niet aan het uitgegeven
parool houden en op hun kiesbiljet meer
aanhalen dan gewenscht is.
Het zal bij het in toepassing brengen
van dit denkbeeld dan ook aankomen op
persooniyke bewerking in alle gemeenten
die tot het kiesdistrict behooren.
De maatregel zou dan ook alleen aanbe
veling verdienen in Sluis en Zierikzee.
Allicht, stelt men daar maar éen candi
daat, en houdt men zich daaraan, kreeg
men er daar een der Rechtsche partyen in.
De stemmencyfers, by vroegere stem
mingen behaald, zouden dit moeten uit-
wyzen.
Voor onze centrale kiesvereeniglngen
aldaar een aansporing om het eens te
onderzoeken en te overwegen.
Maar een goede taktiek zal de beste bly-
ken, wanneer men zorgt al onze kiezers
aan de stembus te krygen.
Teekenen des tyds.
Onze geachte recensent voor de Hollan-
dia-uitgaven, en ook dr Wagenaar in de
Kerkbode vestigden de aandacht op het
pleidooi van een vryzinnig onder wyzer
der openbare school, den heer Pattist voor
vryzinnig christelijk onderwas, niet aan
de openbare school, maar in de vrije
school, de school van het particulier ini
tiatief.
Prof. Knappert uit Leiden, uit wiens
school de beste moderne predikanten
komen, sloeg op hetzelfde aambeeld, in de
jongst gehouden vergadering van moderne
theologen.
Ds Vos uit Woudsend, de doopsgezinde
anti-clericaal,wraakte zeer de afwezigheid
van Bybelkennis by de onderwyzers, die
lid zyn van den bekenden Bond van Neder -
landsche Onderwyzers.
De bekende klacht van den (openbare)
Hoogere Burgerschoolleeraar Haspels
over eenzelfde ervaring door hem op
examens opgedaan, werd in genoemde
ding en mager gezicht. Hy was in een
oogwenk by de dame en hielp haar.
„Dank u zeer!" zeide zy. „Wat kan
ik nu voor u doen?"
„Nie
„Niets, dank u mevrouw", wilde hij
zeggen, maar de gedachte aan de hon-
gerigen thuis, deed de woorden in zyn
keel biyven steken.
De oude dame had een goeden kyk op
de menschen. „Wacht even, als 't u
blieft", zeide zy beslist en toen„Dit is
niet om .u te betalen voor den kleinen
dienst, dien u my bewezen hebt, en waar
voor ik u dank zeg, maar ik zou gaarne
willen dat u dit meenaamt naar huis
met de zegenbede van eene oude vrouw.
Goeden middag!" en zy wandelde door,
hem met een ryksdaalder achterlatend.
Jem vloog naar huis.
„Ik wist dat er hulp komen zou," zei
zijne moeder.
Den volgenden dag had Jemeindeiyk
werk gevonden: 4 gulden in de week en
vrye kost. Het was eigeniyk voor jon
gere jongen». Jem was al 18 en had al
betere betrekkingen gehad, maar hy nam
het aan. Het was zoo heerlyk geregeld
werk te hebben en niet het brood van
de anderen op te eten. Jem was altyd
de steunpilaar van de heele familie ge
weest, en hy werd het nu meer dan ooit.
(Wordt vervolgd.)
