NIEUWSBLAD
OOR ZEELANS.
Ho. 156
1910.
Maa idag 4 April
24e Jaargang
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Gemengde Berichten.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S.
DE JONGc-VERWEST. te Goes
D'tflT.J, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
UIT DE PR0Y1NCIE.
Het Christendom in ver
band met de geestelijke
stroomingen onzer dagen.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25.
Enkele nummers 0,02*.
UITGAVE DER FIRMA
LN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 ''ent.
Donderdagavond werd de vijfde en tevens
de laatste winterlezing gehouden in de
zaal Bogardstraat te Middelburg. Als spre
ker trad voor een talrijk gehoor op dr De
Hartog van Heemstede metbovengenoemd
onderwerp.
Spreker begon met de vraagIndien
Jezus in onze dagen op aarde rondwandel
de, zooals Hij voor 19 eeuwen heeft gedaan,
als timmermanszoon uit Nazereth, in een
voudigheid en nederigheid, hoe zou Hij
worden beschouwd De wereld zou Hem
beschouwen als een duisterling en was 't
alleen de wereld, maar ook onder zgn.
Christenen zou voor Hem de schouder
worden opgehaald. En toch, wie opper
vlakkig oordeelt en niet graaft in de goud
mijn, die God zelf ons tot onderzoek en
bearbeiden heeft gegeven, zal geen schat
ten vinden. Spreker is niet gekomen om
een gemoedelijk, aangenaam woord te
spreken, maar om schatten op te graven
en op [te diepen, die schatten te laten zien
en te laten schitteren voor het geestesoog.
Want ook het brood des geestes wordt
alleen gegeten in het zweet des aanschij ns.
Alleen een gehoorzaam Christen leeft bij
Gods Woord. Geen wijsheid van men-
schen zal spreker verkondigen, geen sub
jectieve ondervinding, maar enkel en
alleen objectieve waarheid. Het is een
heilige taak, voor ieder mensch weggelegd
en door ieder Christen aan te vatten, om
te graven naar het echte, zuivere, onver-
valschte goud van Gods gedachten en
Heilsopenbaring.
Alles hangt af van onze belijdenis
Daarom een enkel woord over het wezen
van het Christelijk geloof.
Wat belij dt het Christelij k geloof en wat
is de inhoud van de Christelijke wereldbe
schouwing
Beginnen we dan eerst met het daglicht
om dan af te dalen in diepte van een
eeuwigen nacht.
Het uitgangspunt, het principe van het
Christelijk geloof is„De historische ver
schijning van Jezus Christus".
De historische persoon van Jezus Chris
tus, het middelpunt der Heilsopenbaring,
dat is het klare, heldere licht van een
eeuwigen dag en het uitgangspunt van
alle Christelijk geloof.
Letten we nu op ieder woord en elke ge
dachte in het bijzonder
Wat is historie
Geschiedenis heeft alleen de mensch. In
het dierenrijk is van geschiedenis in den
waren zin des woords geen sprake.
Wel spreekt ook de geleerde van natuur
lijke historie, doch dan is dit metaphorisch.
Waarom nu heeft alleen de mensch een
geschiedenis Omdat de mensch leeft uit
het boventijdelijke en bovenwerkelijke. Hij
beweegt zich in het Verleden, het Heden
en de Toekomst en beziet deze drie onder
het gezichtspunt der eeuwigheid. Deze
drie worden voor hem organisch verbon
den, omdat uit het eene het andere voort
komt. Het dier is gebonden aan het oogen-
blik, aan zijn plaats, aan een bepaalden
tijd, doch heeft geen verleden of toekomst.
Het leeft alleen aan den ruigbak van zijn
voeder. Doch de mensch leeft in deze drie
perioden. Daarom geschiedenis ondenk
baar zonder het boventijdelijke, maar iedere
polsslag komt uit het hart der eeuwigheid.
Vandaar dat de mensch strijdt en worstelt
voor een ideaal, dat ideaal wil verwezenlij
ken. Dan eerst leeft de mensch,leeft in zijn
historie. Bij matte slappe tijden dreigt
een slaap des doods het menschdom te
bevangen, tot op eens een gebeurtenis,
een bijzonder feit het wakker schudt. Dan
moet soms martelaarsbloed vloeien, de
reformatie met nieuwen, frisschen adem
over de doodsbeenderen heenwaren, dan
komt er weer Goddelijke gedachte en
brengt leven en bezieling, dan eerst
komt er historie.
Geschiedenis is geen feitenmassa, geen
verzameling van doode steenen, geen
naakte rotsenmassa in een eenzame
woestijn, maar een uitgebroken eeuwig
heid, een historisch feit is een openbaring
van Gods daad. Daarom bestaat er geen
geschiedenis zonder iets onzienlijks en
eeuwigs.
Een historisch persoon
Wat is een persoon, een persoonlijkheid?
Een dier is een zaak. De mensch weder
alleen is een persoon. Hij is een ik, dat
verantwoordelijk is. Het dier leeft zich
uit naar zijn aard, volgt met instinct zijn
lusten en begeerten, maar de mensch
als persoonlijkheid, breekt met zijn be
geerten als een hooger iets, een hooger
ideaal hem drijft/Daarom moet de mensch
iets bovenplaatselijks, iets boventijdelijks
zoeken en dat nu vindt hij in de vele en
rijke gedachten Gods„Het ideaal, de
zedenwet, de liefde bovenal". Het per
soonlijke brengt uit het tijdelijke naai
de eeuwige zedewet.
De historische persoon van Jezus
Jezus beteekent zaligmaker en ieder
trouw lezer van onze Heidelberger weet
dit. Wie nu kan alleen zalig maken
De man of vrouw? Zij sterven. De
natuur? Zij gaat voorbij. Het ideaal van
uw jeugd Het verdwijnt als een mor
gennevel voor de zon. Geen schepsel
hoe hoog hij ook staan moge kan wer
kelijk zalig maken. Alleen God is daartoe
de machtige, omdat Hij boven alle schep
sel staat.
De historische persoon van Jezus
Christus
Christus beteekentGezalfde. Dit is
de Messiaansche opvatting en de Christe-
telijke kerk heeft altijd dit begrip vast
gehouden. De Messias is gezalfd tot
profeet, priester en koning.
Hij is een zaligmaker, gekeerd naar den
mensch, om hem te verlossen uit de
macht der zonde. Hij is tevens de Gezalfde,
gekeerd met het aangezicht naar den
Vader, om onze voorbidder te zijn.
Gruwelijk is iedere gedachte aan een
Christusfiguur maar naar Gods Woord is
een historisch persoon, het middelpunt
der heilsopenbaring,
Wat verstaat men onder heilsopen
baring
Heil komt van heelen genezen. Een
heiland is dus een heelmeester. Wij
hebben als mensch een Heiland noodig,
want de zonde heeft Gods eenheid ver
broken, heeft de harmonie verstoord,
heeft diepe, ongeneeselijke wonden ge
slagen, heeft het schoone leelijk gemaakt
en tot ontbinding gebracht, wat aange
legd was op een eeuwig leven. En nu
te midden van £die ontbinding, bij het
bloeden en schrijnen der wonden, komt
onze Heiland en zegtIk heb balsem
voor uwe wonden en ik zal u tot een
heelmeester zijn. Waar de zonde ont
bindt, doodt, de wereld tot eén open graf
maakt, verdeelt en afmat, en wat het
i ergste is alle leven afsnijdt van den
geestelijken wortel, daar komt Jezus
1 Christus als de Heiland en Zaligmaker.
Schiller zegt: „Zelfzucht is zelfmoord"
en zoo is het ook in het geestelijke
leven. Waar de mensch zijn ik stelt
tegenover God, daar moet een hoogere
macht dat ik verbreken en den mensche-
lijken wil buigen en eerst dan vraagt
de mensch om genezing van zijn wonden
en om wederinenting op den geestelijken
wortel. Wie een Christelijke levensbe
schouwing belijdt en alzoo vooropstelt,
dat het onzienlijke voor het zienlijke
komt, staat op de rots der eeuwigheid,
maar weet en ervaart ook, dat Gods
kracht ln zwakheid volbracht wordt.
Alleen God, geopenbaard in 't vleesch,
kan den verloren mensch redden van
het verderf.
God werd mensch, opdat de mensch
zou behouden worden.
Daarvan spreekt het eerste hoofdstuk
van Johannes' Evangelie en zegt, dat
het Woord vleesch geworden is en onder
ons heeft gewoond.
In onzen tijd heeft men de dwaasheid
gehad, om te onderzoeken of Jezus wel
wonderlijk geboren is. Ieder, die gelooft
in Gods Woord, houdt zich met zulke
ongerijmdheden niet op, maar zegt ja en
amen op wat Johannes ons meedeelt.
De Heilige Schrift daalt af van de
historische verschijning van Jezus-Chris-
tus tot de vleeschwording, van de vleesch-
wording tot den Schepper en van den
Schepper tot de diepten der eeuwigheid.
De Christelijke Kerk belijdt een lijdenden
GodDaaraan wil men tegenwoordig
niet gelooven. Men gaat eerst zeggen hoe
de God onzer gedachten moet wezen en
dan zal men zich voor dien God ook bni-
gen. Doch juist het omgekeerde moet
plaats hebben en Athanasius heeft zich
5 maal laten verbannen, omdat hij erken
de, dat er een lijdende God was. En de
grootste denkers hebben de Christelijke
Kerk gelijk moeten geven. Athanasius
was dan ook in de juiste lijn van Gods
Woord. Zie Hebr. 5, Openb. 1 en de
Dorische leerregels Hdfst. 2 art. 4.
De grondslag der Christelijke leer is
die der Drievuldigheid. Injr.gang 1909 van
„Nieuwe Banen" heeft Dr. de Hartog in
een 4 tal art. dit leerstuk uiteengezet en
toegelicht. Kort wil hij er hier op terug
komen. De menschen van de wereld
lachen er om, en zeggen, drie is niet een,
en een is niet drie. En de predikant van
zekere gemeente zeide altijd tot zijn cate
chisanten „Deze drie eenten zijn, zooals
ge ziet, drie en niet eewcent": Doch die drie
centen waren van een metaal gemaakt,
evenals onze vlag uit drie kleuren bestaat
en wel maar een vlag is. Zoo zijn vader,
moeder en kind drie personen, doch een
eenheid van gezin. Het Goddelijke Wezen
bestaat dan ook uit drie personen en
alleen zwakke beelden uit het leven
kunnen dit eenigszins verduidelijken.
Ieder Bijbellezer, waar geloovige erkent,
dat God zich alzoo heeft willen openbaren
en dat in die openbaring een Goddelijke
wijsheid ligt verscholen.
Wij erkennen 'sHeeren transcendentie en
immanentie, d. w. z. dat God de Vader hoog
boven alle schepsel, boven al 't vergan
kelijke uitstaat, maar dat God met ons in
Zijnen Zoon zich ieder oogenblik met Zijn
schepsel bemoeit, de gansche schepping
draagt, regeert en bestuurt en tot nu toe
onderhoudt.
God verre boven het schepsel,vast en in
zich zelf, de Schepper van alle ding, dat is
de Vader.
God in Zijn schepsel en uitgaande tot
de wereld dat is God de Zoon.
God alles weer terugbrengende tot den
Vader en den Zoon, dat is God de Heilige
Geest.
Deze belijdenis is niets anders dan Gods
Woord Het is Christelijk, conventioneel
en echte waarheid
Daarom heeft het Christelijk geloof de
diepste wereldbeschouwing. Deze rust in
de belijdenisIn Hem leven wij, bewegen
wij ons en zijn wij en „uit Hem, door Hem
en tot Hem zijn alle dingen".
Er zijn verschillende geestelijke stroo
mingen in onze dagen. De Mahomedanen
bijv. willen niet aan een leerstuk der Drie
vuldigheid. De Mahomedaan heeft een
onbewogen God, een God als een masker,
een klomp metaal,een sphinx der woestijn.
God heeft daarom aan den mensch een
steen gegeven, de Kaïba, aan wien godde
lijke eer wordt toegebracht. Zie Lukas 1
vers 78 en daar leest ge heel wat anders.
Neen God is een vuur. Zoo is ook Gods
Liefde. Iemand heeft zoo schoon gezegd
„Het Christendom is een brandstichting".
Een wereldbrand, een brandstichting in
vollen gloed gezien op den Pinksterdag.
Daartoe moet de mensch eerst dor
hout worden. God wil iets hebben, dat
niets van zichzelf wil zijn. Geen groen
maar dor hout wil de Heere. Dan blaast
Gods Geest over dat dorre hout en het
wordt ontstoken door 't vuur Gods.
Vuur geeft licht en warmte. Zoo ook
de Heilige Geest. De mensch moet zijn
profeet, priester en koning. Het ontstoken
zijn door Gods Geest is^het priesterschap,
dat is het ambt der liefde. Dit moet
uitstralen in licht en dit is het profeet
zijn, iemand, die den raad en de ge
dachten Gods verkondigt. Gods Woord,
d. i. niet alleen de Bijbel, maar de Logos,
iedere gedachte Gods, alles waarvan een
sprake, een woord Gods uitgaatHet
Koninklijk ambt wordt voorgesteld dooi
de hand, dat is de sterkte, de kracht,
de daad. Het priesterechap is symbo
lisch geteekend in 't hart en het profe
tisch karakter komt uit in het hoofd.
Dat is Christelijk geloof en een Chr.
wereldbeschouwing zoo is er drieledig
heid bij den mensch, als hij een waar
Christen is, profeet, priester en (koning,
gesymboliseerd in het hoofd, het hart
en de hand.
Zoo is er drievuldigheid en het God
delijk wezen in de transcendentie, de im
manentie en de wederkeering van den
Geest tot den Vader en den Zoon.
Een andere geestesstrooming is die
van 't materialisme.
Het Materialisme ligt reeds begraven.
Materialisme is alles doode stof, een kne
kelhuis van bewegende stofdeeltjes. Het
bluscht alle ideaal, trekt de ziel naar om
laag, dooft alle geestkracht. Een waar
achtige materialist is er niet. Dat is alleen
het dier.
Een andere richting is die van schoonheid
en kunst. Nietsch ze is daarvan de groote
en gevaarlijke voorganger. Doch ook de
schoonheid verwelkt en als een zieke ligt
neergestrekt op het bed en een vreeselyke
kwaal sloopt het lichaam, dan vlucht de
schoonheid, maar de barmhartigheid en de
liefde waakt. Bij vreeselijk noodweer kan
de gansche natuur scnoon, heerlyk en
majestueus zijn, doch de arme schipbreu
keling ziet van al die heerlijkheid niets en
zoekt alleen maar een middel om van het
vreeselijke verderf gered te worden.
Toen is men opgegaan in het mystieke
en de theosofie en het spiritisme kwamen
in de mode. Men lette alleen op 's Heeren
immanentie en kwam tot vreeselijke
dwalingen. Die mystieke wereldbeschou
wing drijft tot sociale belangen, geheel
onthouding, enz. en gaat daarin geheel en
al op.
En ten slotte werd heil gezocht in de
filosofie en zou menschelyk denken vrede
en geluk brengen, doch ook dit kan niet
bevredigen.
Alleen de Christelijke wereldbeschou
wing en het Christelijk geloof kan uit
komst schenken en voor tijd en eeuwig
heid gelukkig maken.
Wij ontvingen* een groote reclame
plaat van de tentoonstelling van toege
paste [electriciteit te Nfimegen (2 Juli
15 Aug. a. s. te houden). De plaat
stelt voor den Germaanschen god Thor
met Nijmegen op den ondergrond. Deze
artistieke plaat is werk van de firma
Lankhout te Den Haag
Middelbui-f;. In de gemeenteraads ver
gadering vaci Woensdag namiddaer, te half twee
uur, worden behande'd onderstaande zaken
1. Uitlotingen. z. Notulen. 3. Stukken. 4. Op
maken dubbeltal Bestuurslid Ambachtsschool
(vac. Ermerins.) 5. Benoeming Onderwijzer
school I. Voorgedragen: M. D. Caljouw,Ri-t-
hem. F. A. Roseodaal, Hoek. P. de Rijcke,
Krabbendijke 6. Eervol ontslag aan W. Jansen,
als 1 d der C. v. T. op het M. O. 7. Staten
oninbare posten schoolgeld. 8. Wijziging Ge
meente begrooting I909. 9. Idem, benevens
besluit tot aangaan geldleening. 10 tot 18.
Voorstellen a. op het verzoek van den Onder
wijzer Louis om des nachts te Vlissingen te
verblijven; b., c. tot verhuring van grond bij
den KarelsgaDg en het Arnemuidsche voetpad,
en wijziging Melkverordeningd. n. a. v. een
verzoek van de Slagersvereeniging om wijziging
der Politieverordening, e tot het richten van
een adres aan de Tweede Kamer betreffende
de voorgestelde wijziging van de Gemeentewet,
f. inzake aanleg straat bij Klein-Vlaanderen
door J. A. van der Heil. j. tot verkoop van
grond aan de Wagenaarstraat aan de Vereeni-
ging voor een Christ. Kweekschool, h. inzake
de invoering van progressie bij de inkomsten'
belasting der öeweente. i. regeling jaarwedden
van een aantal Gemeenteambtenaren.
Aan mej. E. J. van Wuijckhuize,
klerk 2e kl. der posterijen en telegraphie
te Middelburg, is op haar verzoek, met
ingang van heden, eervol ontslag uit
den dienst verleend.
Bij kon. besluit zijn benoemd tot
gezworenvan den Nieuwlandepolder
B. Nieuwenhuijse te Kruiningeen van
het waterschap Poortvliet C. T. de Rijke
te Poortvliet.
Vrederust". Op 30 en 31 Maart en
1 April j.l. hadden op de stichting „Vre
derust" te Bergen op Zoom voor de
eerste maal de examens plaats voor het
verpleegpersoneel. Tot leerling verplegers
(groep a) konden worden bevorderd de
asp.-verplegers P. M. van den Ouden, M.
Mersie* en A. M. van der Zande* en tot
leerling verpleegsters (groep a) de asp.-
verpleegstersL. Jedeloo, G. Traas, J.
Traas*, J. R. Blom, W. Zoetekouw*, H.
Parlevliet, G. C. Jerj; hanion*, J. Slik, J.
van der Meer, E. de Jong*, A. Moet*, A.
van Hogerhuis*, B. Kramer*, T. Paauwe*,
M. M. Francoijs*, M. M. J. van Driel, M.
Traas en J. C. van Gameren*. Tot leerling
verplegers (groep b) werden bevorderd
J. F. van Wel, R, Hornstra, A. Kootstra,
F. Boon*, en A. Versteeg*, en tot leerling
verpleegsters (groep b) M. Varkevisser en
G. M. S. de Rouw, terwijl het diploma
der Vereeniging konden ontvangen de
leerling verplegersL. van den Haak,
H. van de Ualiën, E. Pettinga en C. W.
van Dijk. (Die met een achter den naam
geteekend zijn, zijn voorwaardelijk ge
slaagd). l'oor den Voorzitter, Ds. J. H.
Donner werd de uitslag bekend gemaakt,
die daaraan een gepast woord toevoegde.
Ds. de Ligt ging daarna voor in dank
gebed.
Biggekerke. Onder Valkenisse aan de
duinen, in deze gemeente, is een stuk
grond aangekocht en bestaat het voor
nemen daar een badhotel te bouwen.
De vergadering van vertegenwoordi
gers der christelijke partijen in de provin
cie Utrecht heeft, naar De Tijd meldt,
besloten, in verband met de aanstaande
Staten-verkiezingen, alle aftredende leden
der christelijke partijen niet alleen te
steunen, doch wanneer een dier leden zich
niet herkiesbaar stelt, zijn zetel te laten
aan die christelijke party, welke hij ver
tegenwoordigde en den nieuwen candidaat
met alle kracht te steunen.
De heer De Groot heeft in verband
met het raadsbeluit inzake 't ontslag van
dr de Gelder zijn ontslag genomen als wet
houder van Amsterdam. De verkiezing
te zijner vervanging is bepaald op 13
dezer. (De gemeentewet eischt die binnen
14 dagen.)
Gisteren, 1 April, herinneringsdag
voor den B-lel inneming door d« Wa
tergeuzen woei aldaar geen vlag van
den toren
Dan houden Alkmaar en Leiden (1573
en 1574) beter hun vierdagen
Een geslaagde Aprilgrap.
Men meldt uit Leiden aan de N. R. C.
Het Leidech Dagblad had Donderdag het
bericht, dat ter herinnering aan het welge
slaagd Philologencongres en als waardee
ring voor de hartelijke ontvangst der
congressisten door Leidens burgery So-
phokles' Philoktetes nogmaals zou worden
vertoond, ditmaal in de oorspronkelijke
taal, terwijl de beroemde schrijver der
tragedie zelf tot de uitvoering zou worden
uitgenoodigd Kaarten waren Vrijdag tot
een beperkt aantal gratis verkrijgbaar aan
het akademiegebouw, zoo heette het.
Dat het gisteren by den concierge der
academie storm liep om kaarten, bewijst