NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND,
1910.
Dinsdag 22 Maart
24e jaargang
HISTORISCH
Ho. 146
CHRISTELIJK-
Gemengde Berichten.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK,
Wed
S, J. DE JONGE-VERWEST, te
Goes
F. P. D'PUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENT1ËN
.ft...
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25,
Enkele nummers B 0j026.
UITGAVE DLR FIRMA
EN VAN
:D7222^32£IT?2S3S2
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent
Familieberichten van 1—5 regels 30 cent, iedere regel
meer 10 '•ent
Zij die zich met 1 A.pril op
osis blad abonneercn, ontvan
gen het tot genoemden datum
g ratis,
Kamer van Koophandel.
In de vacature van wijlen den heer A.
A. Mes wordt door Handelsbelang voor
bovengenoemd college aanbevolen de
heer F. Keulemans.
Een keuze die eigenlijk alle Middelbur
gers behoorden toe te juichen.
Doch zie politiek of niet een vijf
tal heeren bevelen den heer jhr. Bod-
daert aan.
De Middelb. Crt. is 't hiermede niet
eens.
Zy schrijft:
„De heer Keulemans (is) een man van
wien de leden der Vereeniging bij erva
ring weten dat hij een goed en warm
pleitbezorger van hun belangen is. Hij
weet z£jne gedachten op uitstekende wij
ze weer te geven en is bovendien een
practisch man en een man van de
practyk.
Niets billijker, dunkt ons, dan dat hij
ook als vertegenwoordiger dier Vereeni
ging in de Kamer een zetel inneemt.
Handelsbelang behartigt de bijzondere
belangen van den Middenstanden het
is daarom zoo goed dat zij een vocaal
heeft in de Kamer van Koophandel om te
bepleiten wat nuttig en noodig is voor
dien stand in ons midden.
Gaan wij het lijstje der leden uit die
Kamer na, dan vinden wij onder hen de
heeren J. P. Fokker, H. P. den Bouw
meester, W. J. Sprenger, C. Boudewijnse,
C, M. Ghysen en L. G. Kakebeeke, die
door hun verleden of door hun heden de
groot-industrie of den groothandel verte
genwoordigen.
De heer A. Luteijn is het financieele
element in de Kamer, jhr. H. A. van
Adrichem Boogaert is de man der
scheepvaart.
De grossiershandel vindt zijn vertegen
woordigers in de heeren M. P. van der
Harst en H. Boasson, teiwijl de heer W.
Ch. Noske een byzonderen handelstak
representeert.
De gewone winkel- of anders gezegd
de Middenstand heeft echter in de Ka
mer niemand, die zyne belangen kan be
pleiten, wijzen op zijn behoeften of ad
viezen geven kan wanneer belangrijke
onderwerpen aan de orde zijn, dien stand
rakende.
Is het dan niet meer dan billijk dat de
heer Keulemans den zetel van wijlen den
heer Mes inneme
"W as er een plaats te bezetten, vroeger
ingenomen door een groot-industrieel of
een groothandelaar, dan zou allicht de
heer Boddaert in aanmerking kunnen ko
men voor candidaat.
Thans meenen wij met het volste recht
de kiezers te mogen uitnoodigen Dinsdag
a.s. 22 Maart te stemmen op den heer
FRANS KEULEMANS.
Alle voorstanders van dezen candidaat
werken samen om hem tot lid der Kamer
van Koophandel en Fabrieken gekozen
te krijgen".
Het is een welvordiende eere voor den
candidaat dat hem van die zijde zooveel
lof wordt toegezwaaid. Wij zijn het er
hartelyk mee eensen steunen de aanbe
veling.
21 Maart 1910.
De bordeelen verboden.
Rotterdam heeft nu ook bij gemeente
verordening straf gesteld op het houden
en bezoeken van bordeelen.
Beter laat dan nooit.
Immers Amsterdam, Den Haag, Arn
hem, Utrecht, Groningen waren reeds
voorgegaan.
Wanneer nu 't gemeentebestuur maar
acht geeft op de wenken van den hoofd
commissaris van politie.
Deze toch schreef, naar de Rotterdam-
mer herinnert, in zijn rapport van 23 Juli
1909
„Ik meen de aandacht te moeten ves
tigen op een tweetal maatregelen, die
binnen het bereik van den gemeente
wetgever liggen en zonder welke ik
stellig geloof, dat het verbod der inrich
tingen bedoeld in art. 1 der concept-ver
ordening, op den duur weinig of geen
invloed ten goede zal uitoefenen op de
zedelijkheid in haar geheel
lo. het in het leven roepen van straf
bepalingen tegen vrouwen, verdacht
van clandestine prostitutie, die zich op
den openbaren weg, op duideiyk waar
neembare wijze, voor ontuchtige doel
einden aanbieden of die zich op den
openbaren weg door de aandacht trek
kende geluiden, duidelyke gebaren, of
op andere in het oog loopende wyze als
prostituée kenbaar maken.
2o. strafbepalingen tegen het uitstal
len en verspreiden van pornografische
lectuur en zedekwetsende platen en af
beeldingen, dikwyis de eerste aanslag
op de jeugdige kuischheid en daardoor
de naaste aanleiding tot het betreden
van den weg der ontucht.
De redactie van de laatste strafbepa
ling ware zóó te kiezen, dat tevens ver
boden werd het aanplakken of neer
schrijven van zedekwetsende afbeeldin
gen of woorden op van den openbaren
weg zichtbare wyze. Het aanstootelijke
bekladden van muren en schuttingen,
een verschijnsel, dat te Rotterdam veel
vuldig wordt waargenomen zou dan
tevens kunnen worden bestreden.
Er is reeds, gelijk bekend is, een
wetsontwerp door de Regeering inge
diend, dat o. m. den verkoop van porno
grafische afbeeldingen en lectuur beter
regelt, dan tot nu toe in de strafwet
geschiedde, maar het is zeker niet on-
mogeiyk, dat het nog geruimen tijd zal
duren, alvorens dat ontwerp tot wet zal
zijn verheven. Voor den gemeen te-wet
gever is dus, naar mijne meening, nog
alle aanleiding, in navolging van Am
sterdam, ook den zoogenaamden „vuil-
handel" bij verordening te verbieden.
Wij zijn 't met De Rotterdammer eens
datbehoudens den grooten moreelen invloed
dien dit optreden der gemeentelijke Uve. beid
oefent, de practische gevolgen niet groot
zullen zyn, indien n,et het bordeel-verbod
door deze maatregelen wodt gevolgd.
VIT DE PROVINCIE
Goes. Met hartelij ken dank ontving de
wijkzuster voor verleende hulp voor het
busje, twee giften, éen van f 5, en éen van
f2.50.
Hoofdplaat. Burgemeester Thomaes
is zeer ernstig ongesteld.
Rentrachement. De ryksveldwachter
M. D. Bijl is van Kerkwerve naar hier
overgeplaatst.
Kattendijke. Vrijdagavond waren,
niettegenstaande het gure weder, vele in
gezetenen van ons dorp in de O. L. school
vergaderd, teneinde te bespreken op welke
wijze de dag, waarop dhr. I. J. E. Feleus
zijn 25 jarig jubileum als onderwijzer zal
herdenken, zal worden gevierd. Dadelijk
kwam hier aan het licht hoe bemind dhr.
Feleus hij zijne ingezetenen is en vele
woorden vol lof en waardeering werden
nu reeds gesproken. Er werd een commis
sie benoemd, waarin ook dames zitting
namen. Deze commissie werd opgedragen
den dag van het ambtsfeest dhr Feleus op
waardige wijze te huldigen. Die dag welke
in Mei a.s. is, zal nader worden bekend
gemaakt.
In een Vrijdag te Grljpskerke ge
houden vergadering van de geitenfokver-
eeniging „Ons Belang", die des avonds
7l/j uur werd geopend door den voorzitter
J. Brouwer, die een woord van dank bracht
aan de aanwezige 32 leden, werd mede-
deellng gedaan, omtrent de dit jaar te
houden algemeene vergadering en ben
toonstelling van geiten te houden te
Grljpskerke en wel op den 2e Pinksterdag
n.m., hetgeen met nagenoeg algemeene
stemmen werd goedgekeurd. Door den
secretaris P. K. Geschiere werden de notu
len voorgelezen, waaruit bleek dat den 2e
April 1909 de vereeniging aanving met 32
leden en dat het aantal leden thans be
draagt 90. De penningmeester J. Wisse,
bracht verslag uit omtrent den toestand
der kas, hetgeen met een vrij goed slot
eindigde. Daarna werd overgegaan tot
stemming van 3 bestuursleden. Gekozen
werden J. Brouwer, voorzitter, Joh. Boo
gaard en Adr. Vos tot bestuursleden. Na
nog eenige besprekingen over het aankoo-
pen van rasgeiten, sloot de voorzitter om
10 uur de vergadering.
Hoedekenskerke In de gemeente
raadsvergadering van Vrydag onder voor
zitterschap van dhr burgemeester was
met kennisgeving afwezig dhr Verbeek.
De voorzitter deelt mede dat het vervoer
der grind van de haven naar de wegen is
aanbesteed aan M. de Pree voor f60 per
M3. en het lossen daarvan aan H. v. Oosten
c. s. voor f 325 per M3. Een besluit tot af-
en overschrijving op de gemeentebegroo-
ting voor 1909 wegens tengevolge van het
natte najaar meerdere uitgaven voor de
wegen, wordt goedgekeurd, alsmede een
ontwerp besluit tot wijziging van den
ligger der wegen en voetpaden. Wordt
aangeboden het jaarverslag over 1909 en
door den secretaris daaruit het belang
rijkste voorgelezen. Op verzoek van öed.
Staten wordt daarna het in de vorige ver
gadering genomen besluit tot beschikking
op den post voor onvoorziene uitgaven
der gemeentebegrooting over 1909 omge
zet in een wijziging der begrooting. Goed
gekeurd zonder hoofdelijke stemming.
Nog wordt aangewezen de rooilijn aan
den grindweg bij Kwadendamme waar
door W. de Baar een woonhuis wordt ge
bouwd. By de daarop gevolgde rondvraag
zegt de beer Walraven dat het noodig is
de kantonnier na regen steeds het water
van de wegen aflaat. De voorzitter zegt
dat dit ook gebeurt, ook heden was de
man weer bezig, maar Hoedekenskerke
heeft veel grintwegen en hij kan niet over
al gelijk zijn. De heer Den Dekker vindt de
kantonnier meer op den weg moest wezen
doordat hij allerlei andere dingen te doen
heeft, gaat er veel tijd verloren, die hy
beter op de wegen kon gebruiken. In het
bijzonder keurt hy het af dat hij lantaarn
opsteker is, daarmee heeft hij iederen dag
als de lantaarns branden moeten (dus bij
donkere maanï veel werk. De voorzitter
zou meer voelen voor een hulpkan tonnier
en wel een die op Kwadendamme woonde
dan kon die ir. den omtrek daarvan de
wegen onderhouden als het noodig was
en dan behoefde de kantonnier niet daar
heen. Met loopen daar naar toe gaat veel
tijd verloren. De heer Den Dekker acht
beter 't lantaarnopsteken op Hoedekens
kerke aan een ander op te dragen. Dat zal
voor de gemeente voordeeliger uitkomen.
Hy deed een voorstel in dien geest. Weth.
Groenewege bestrijdt dit, de kantonnier is
noodig voor alles en nog wat, ook is het
lantaarnopsteken naar behooren niet
ieders werk. f 'e voorzitter is het daarmee
geheel eens, zoo een nat seizoen als het
nu achter den rug zynde, is uitzondering.
In stemming gebracht wordt het voorstel
Den Dekker met algemeene stemmen ver
worpen, behalve die van den voorsteller.
De voorzitter zegt nu het daarvoor te hou
den dat de Raad van oordeel is, dat B. en
W. goed doen met door te gaan op den
ingeslagen weg om een hulpkantonnier
aan te stellen als dat noodig is en zullen
naar aanleiding van deze beslissing zij
daarvan nu nog 'n ruimer gebruik maken
dan tot nu toe geschiedde. Daarna sluit
hij de vergadering.
Koudekerke Vrijdagavond werd door
dhr A. de Smidt de laatste les in het land-
bouwboekhouden gegeven. Deze cursus
die door 16 personen werd bezocht stelde
voor een overzicht te krygen van de uit
gaven en ontvangsten van een boerderij
groot 55 H.A. De heer W. Koolewasde
tolk der deelnemers toen hy na 't eindigen
der les dhr De Smidt in gevoelvolle woor
den bedankte voor de moeite en 't geduld,
welke hij zich had willen getroosten om
ons te onderwijzen en hoopte dat hetgeen
in theorie was geleerd ook in praktijk
mag worden gebracht en bood hem
namens de deelnemers een gravure aan,
voorstellende een landschap. Ook de heer
De Smidt dankte zoowel deelnemers als
bestuur der lanbouwvereeniging die het
mogeiyk gemaakt hadden deze cursus te
geven en hoopte dat het moge strekken
tot welzijn van het landbouwbedrijf.
Op den 4en April 1910 worden van
het 3e regiment infanterie gedetacheerd
als vast personeel in de Legerplaats by
Harskamp de sergeant Roks als menage
meester onder-officieren, de sergeant
Geervliet als sergeant in het patronen-
magazijn en de sergeant Geelhoed als
terrein-sergeant.
De heer Caland, hoofdingenieur,
en de heer Kempees, ingenieur van den
rijkswaterstaat, hebben de keeten geïn
specteerd, welke gebouwd zijn ten dienste
van het werkvolk aan de tweede doorvaart
bij de spoorbrug te Vlake. Alles werd in
orde bevonden. Met het werk zal spoedig
begonnen worden.
Goes. Naar wij vernemen, wordt de
acte van oprichting der Naamlooze Ven
nootschap Waterleiding-Maatschappy Z.
Beveland op Dinsdag 5 April a. s. des
namiddags 127a uur op het Stadhuis
alhier gepasseerd door den Notaris M. C.
Schram te Kruiningen, daartoe by loting
aangewezen.
's Heer-Abtskerke. De raad dezer
gemeente stelde Zaterdag vast eene ver
ordening tot bestrijding van den Ameri-
kaanschen kruishessenmeeldauw, terwyl
aan den Raad werd aangeboden het
gemeenteverslag over 1909. Present
waren 6 leden, afwezig A. van der
Meulen.
Borssele. In de Zaterdag gehouden
raadsvergadering waarin alle leden aan
wezig waren behalve dhr. A. Boone
werd aanbesteed het herstellen van den
Westelijken Havenmuur en een gedeelte
van het plateau van de haven dei-
gemeente Borsele. (Raming f 1877,33).
Ingeschreven werd doorH. J. Keule
mans, Middelburg, f23ï5, G. v. d. Sande,
Borssele, f2354, A. Wissekerke, Elle-
woutsdijk, f2238, J. de Pree, Neuzen,
f2260, A. de Kuiper, Heinkenszand,
f2180, J. de Munck, Borssele, f2410, A.
Karelse, Az., Borssele, f1985. Gegund
(gelijk wy reeds gemeld hebben) aan A.
Karelse, Az. te Borssele. Verder kwam
ter sprake het bouwen eener dokters
woning. De kosten van de te bouwen
woning worden geraamd op f5300. De
raadsleden vonden goed, dat burgemees
ter en wethouders overgaan tot publiek
aan te besteden van dezen bouw.
Voor den te leggen keiweg van de
haven tot den opril hij dhr. J. Bruinooge
ongeveer 256 M. lang, breed 2% M. krijgt
de gemeente f500 van het buitenbeheer
van den polder Borssele. Dhr. de Regt
vindt f 500 wel wat weinig. Een op
merking van den voorzitter, dat wan
neer die 256 M. dyk verhoogd worden,
het buitenbeheer ook niet meer dan
f500 noodig heeft voor de begrinding
hiervan valt hiertegen niets te zeggen
dat niet meer gegeven wordt. Aange
nomen werd den keiweg te leggen.
De begrooting is f2880. Nog zal een
proef genomen worden met op den opril
bij dhr. Bruinooge bazaltslag te leggen.
Te Opwlerde geraakte een gehuwde
werkman met zijn hoofd tusschen een der
werktuigen in de stroocartonfabrieken
bleef op de plaats dood.
Gisternamiddag is uit den Ryn
onder Alphen,ter hoogte van's Molenaars,
opgehaald het lijk van het bijna 8-jarig
zoontje van den olieslagersknecht A. v.
't W.. te Alphen, dat sedert 25 Februari
vermist werd. Ter plaatse waar het lijk
thans is opgehaald, werd onmiddellyk na
vermissing van den jongen twee dagen
gedregd en gevischt.
Omtrent den moord op de Haar (gem.
Beilen)wordt nader gemeld: Vry dagavond
half-elf kwam H. Pekel te Tiende
veen in den winkel van W. Vaartjes, om
tabak te koopen. Toen hij daarvan voor
zien was, wilde hy niet heengaan, eer hij
G. Oost, die by Vaartjes inwoont, had ge
sproken, en hy eischte, dat Vaartjes Oost
zou roepen. Vaartjes weigerde en trachtte
Pekel uitzijnhuistedringen.Zy geraakten
handgemeen, en toen Vaartjes zag dat hy
het onderspit zou moeten delven, riep hij
om hulp. Op dit geroep kwam Oost met
een geweer in de hand in den winkel en
gaf Pekel een slag. Deze trok daarop een
blinkend voorwerp, waarschljnlyk een
mes, uit den zak en wilde daarmede Oost
te lyf. Oost verdedigde zich met het gela
den geweer, dat hy afschoot, met het ge
volg, dat Pekel zwaar gewond in den
buik neerviel en spoedig daarna den laat-
sten adem uitblies. De marechaussee uit
Hoogeveen werd gehaald. Deze vond in de
i zakken van Pekel nog drie messen, waar
bij een scheermes. Oost werd gearresteerd
De brigadier der marechaussee is belast
met h«t voorloopig onderzoek. Gisterna
middag is het parket uit Assen te Hooge
veen aangekomen.
Wy hebben gemeld, dat de 27-jarige
Steven J. uit Noordwoldej te Munster ter
dood is veroordeeld. Van zijn geschiede
nis vinden wy in een Duitsch blad bizon-
derheden. Hy was laatstelyk stalknecht
by een pachtboer op de hoeve Lütkenbeck
by Munster, maar werd spoedig ontsla
gen, omdat hij de dienstmeid Maria Am-
mermann niet met rust liet, angstig
maakte en met den dood dreigde. Den
12en JaHuari 11. schoot hy het meisje
dood en verwondde den boer die na een
paar weken overleed. J. werd in een her
berg gevangen genomen. Hij had daar
juïst dezen brief „aan den rechter" ge
schreven »Ik heb de meid en den boer
met myn volle gedachten doodgeschoten,
uit wraak, omdat ik met Maria Ammer-
mann liep en dat wou de hoer niet heb
ben. En toen is ze me ontrouw geworden,
en toen heeft mij de boer gisteren weg
gestuurd en nu zit ik hier zondergeld.
Schryf aan myn moeder, dat ze me alles
moet vergevenNu wil ik ook dood,
ik wil myn eigen rechter wezen." Vóór
den moord had hy aan zyn broer ge
schreven, die kapelaan was en in Decem
ber is overleden, dat hy in een klooster
wou „en door de wildernissen van Indië
trekken om rust te vinden", Hy nam het
doodvonnis kalm op en vroeg of het niet
binnen de acht dagen kon voltrokken
worden.
Er waren twee getuigen uit Nederland
n. 1. de commissaris van politie te Leeu
warden, en de commandant der grens-
gendarmerie de heer Pikenaar te Vlis-
singen. Hun informaties waren ongun
stig. Jonkman diende by de huzaren,
klom op tot marechaussee, maar werd
wegens slecht gedrag weer in het huza-
renregiment teruggeplaatst. Hij was on
betrouwbaar, dronk en maakte het den
meisjes lastig.
Te Marion in Arkansas opende het
gepeupel Maandag de deuren der gevan
genis. Zoo ontsnapten er ook eenige ne
gers. De blanken kregen Donderdag twee
van dezen te pakken en knoopten ze aan
stonds op. Andere negers kwamen er met
een dracht slagen af.
Men weet, dat onlangs te Metz een
in eersten aanleg veroordeelde vrouw,
