NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAKS
1910
Maandag 21 Maart
24e jaargang
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
No. 145,
VERSCHIJNT ZESMAAL ?ER WEEK
Wed. S. J. DE JONPE'VERWEST. te Goes
F. P. DV.ü::. te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel,
Binnenland,
UIT DE PROVINCIE.
fieinaËlda ögriehleiï
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 11,25,
Enkele nummers 0,02s1.
UITGAVE DLR EiRMA
1.N VAN
i.
van 1—5 r.egels 40 cent, iedere regel meer 8 cent
Familieberichten van 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 ''ent,
1~.^K!EKZ2ZaeTCS[S2£aKaHEaE- ."T,
Uw eer te na.
Waarlijk, de liberalen in het district
Goes, durven openlijk de hoop uitspre
ken, dat hun twee zittende leden, die
beide dit jaar moeten aftreden, herko
zen zullen worden.
Feitelijk beteekent zulk zeggen niets
anders dan: //Och praat nu toch niet van
die anti-rievolutionairendat zijn man
nen, die zich door klinkende namen la
ten overbluffenwe winden ze om on
zen vinger."
En heimelijk lacht men in eigen krin
gen eens over die „brave orthodoxe boe
ren," die zich aan een naam vergapen.
Doch ditmaal zullen de heeren het
toch wel zeker mis hebben. De oogen
zijn steeds meer open gegaan. Én wij
zjjn de lieflijkheden nog niet vergeten,
welke de Goesche Courant verleden jaar
na de verkiezing van den heer Loh-
man zich veroorloofd heeft.
Zij heeft toen ons Christelijk volks
deel beschuldigd ,de burgers van ons
land te „mishandelen»van de Room-
sche kiezers zeide ze toen te „walgen*
en „onpasselijk" te wordenen watj de
deur dicht deedde vrienden van den
heer Lohman in het district Goes wer
den aan de lezers der Goesche Crt.
voorgehouden als te lijden aan een „be
smettelijke staatkundige godsdienst
waanzin*.
Wy hebben destijds in de Goesche Crt.
van geen enkelen liberaal een ingezon
den stuk aangetroffen, om over zulk ge
schrijf schande te roepen en de verant
woordelijke redacteur is op zijn post ge
handhaafd.
Daarom, zoo thans diezelfde heeren
nog meenen, dat onze menschen op hun
candidaten zullen stemmen, dan komen
zij door die meening alleen reeds hun
eer te na.
Bovendien-is er ook nog de decoratie
kwestie. Daarover dient op Christelijke
wjjze wraak genomen, niet door terug
te schelden, maar door onze mannen bij
de verkiezing verpletterende meerderhe
den te verschaffen. Bevelander.
De S. D. A. P. in 1909.
„Het Volk" bevat het jaarverslag van
den party secretaris der S. D. A. P. over
1909.
Over den groei der party wordt ge
zegd:
De gebeurtenissen van 1909, de be
sluiten van het Deventer Congres, de op
richting der nieuwe party hebben geen
nadeeligen invloed gehad op de werf
kracht der Party, integendeel is deze in
het afgeloopen jaar aanzienlijk toegeno
men in vergelijking met het voorafgaan
de jaar.
Volgens den kwartaalstaat was de loop
van het ledental der Partij in 1909 als
volgt
31 Dec. 1908...877031 Maart 1909...8463
30 Juni 1909...917839 Sept. 1909...9533
31 Dec. 1909...9504.
„Vacantie buiten".
Uit het jaarverslag van de vereeniging
„Vacantie buiten" blykt. dat in 1909 dooi
de vereeniging 106 kinderen uit zyn ge
zonden. Het aantal aanvragen bedroeg
176. De kinderen werden gedurende de
vacantie geplaatst by Christelijke ge
zinnen, verspreid over het geheeleland.
Het bestuur hoopt ook voor het ver
volg op de blyken van belangstelling van
families, vooral ook tot het ontvangen
der kinderen, opdat het aantal uitgezon
denen moge biy ven groeien.
Burgemeester Tutein Noltnenius, te
Apeldoorn, vroeger te Vlissingen, heeft
ontslag gevraagd en gaat zich te Laren
vestigen, wegens zyn wankele ge
zondheid.
De afdeeling Dordrecht van het
Nederlandsch Werklieden-Verbond Patri
monium heeft Woensdagavond haar
jaarfeest gehouden. Bij die gelegenheid
zyn telegrammen verzonden aan den heer
ds. A. S. Talma, minister van landbouw,
ny verheid en handel, en den heer dr. A.
Kuyper, minister van staat.
Dat aan den heer Talma luidde als
volgt
„De Afdeeling Dordecht van Patrimo
nium, in feestelijke jaarvergadering
by een, voelt zich geroepen, haar onver
anderd vertrouwen uit te spreken in Uw
beleid, waarop de tegenstander smaalt, en
spreekt de hoop uit, dat het U onder Gods
zegen gelukken mag, een heilrijke sociale
wetgeving tot stand te brengen".
Aan dr. Kuyper werd het volgende tele
gram gezonden
„De afdeeling Dordrecht; van Patri
monium, in feestelijke jaarvergadering
bijeen, voelt zich gedrongen, U in deze
bewogen tijden, waarin de vijand U met
smaad overlaadt, de betuigïngf harer on
veranderde trouw te brengenden de bede
tot God op te zenden, dat het Hem moge
behagen, U nog lange te sparen tot een
zegen door woord en geschrift voor vader
land en volk". (D.Ct.)
Quaestie- Van Heeckeren.
Onder het opschriftBlaam, licht De
Standaard haar vorig schrijven over deze
quaestie als volgt nader toe
Ten onrechte wordt het voorgesteld, jils
bedoelde onze driestar Spanning, op den
heer Van Heeckeren de blaam te leggen,
dat zijn beweren louter verzinsel zou zijn.
Daarvan staat in wat we schreven geen
woord. Er staat alleen in wat hem niet kan
verzekerd zyn. Het dilemma, waarvan
men by deze averechtsche voorstelling
uitging* zondigde tegen de stellige eischen
der logica.
De eenige grief, die onze driestar te
berde bracht,is dat de heerVan Heeckeren
indien zijn voorstelling juist is,alsdan een
hem toevertrouwd geheim heeft geschon-
den.Een Kamerlid mag aan z'n Kamerlid
maatschap nooit het recht ontleenen, om
wat hem in een vroegere betrekking, in
vanzelf sprekend geheim,is toevertrouwd,
als Kamerlid in het publiek uit te dragen.
Nog pas heeft de Tweede Kamer injsoort-
geiyk geval zich ten duidelykste uitge
sproken.
Over het positieve in deze zaak moch
ten we ons daarentegen niet uitlaten.
Gelijk we uitdrukkelijk opmerkten, zou
hiertoe machtiging van Hoogerjhand
noodig zyneen machtiging^die naar
een aanleiding, als zich hier voordeed,
niet kon worden aangevraagd. Wie uit
zucht tot zelfrechtvaardiging ging spre
ken, waar zwijgen plicht is, zou incasu
den eerbied jegens de Kroon verzaken.
Dr Kuyper gaat niet naarTndiëj'ook
geen zyner kinderen; zodat 't bericht in
De Nederlander moet berusten op een ver
gissing.
Op één stem. Te Schiedam is tot lid
van den gemeenteraad gekozen Evers (r.k.)
met 574 tegen 573 op dr J.v. Leeuwen (s.d.)
De gemeenteraad van Rotterdam
heeft met 25 stemmen aangenomen het
voorstel van dr v. Staveren (a.r.)tothet
strafbaar stellen van het houden en be
zoeken van bordeelen. Tegen stemden 14
liberalen overigen, voorzoover aanwezig,
met de socialisten en de Rechterzyde,
voorzoover aanwezig, stemden voor.
Evenals bij 't voorstel tot afschaffing dei-
kermis die beestetroep de burge
meester 's Jacob het woord voerde om in
een prachtige rede, doch tevergeefs, het
voorstel te bestrijden, nam jook nu de
voorzitter (burgemeester Zimmerman) het
woord om 't ontwerp doch ook tever
geefs te bestryden.
De toestanden der vrouwelijke win
kelbedienden.
Wij lezen in De Telegraaf:
Naar wy vernemen, is door minister
Talma, in overleg met den heer Van IJsel-
stein, directeur van Arbeid, mevrouwVan
Herwerden, te Rotterdam, opgedragen een
enquête in stellen naar de verhoudingen,
waarin zich hier te lande het vrouwelijk
personeel, werkzaam in winkels en ma
gazijnen, bevindt.
Scherpenisse. In de Vrij dag gehouden
vergadering van den dijkraad van het cal.
waterschap Scherpenisse is besloten voor
1910'11 naast het gewone dijkgeschot te
heffen het1 !0 met de bijdragen van de aan
grenzende polders Poortvliet en den Hou
wer. De begrooting voor den dienst 1910'11
wordt vastgesteld met een ontvangst van
f 26808.575 en een uitgaaf van f 34023.95.
Voor 't houden van toezicht op de werken
wordt aan den gemeente-veldwachter de
gewone gratificatie van f 40 toegekend.
Serooskeike. Hedenavond hield de
heer Zwagerman, Zuivelconsulent, een
lezing tot bevordering van de geiten-
fokkerij, in het lokaal „Rehoboth*. De
spreker werd ingeleid door dhr. J. R.
Tak die de aanwezigen welkom heette
en de fokkerij aanbeval. Een 30-tal be-
langstelleuden woonden de lezing bij.
Daar dergelijke lezingen reeds meer dan
eenmaal in „De Zeeuw" uitvoerig ver
meld werden, bepalen wij er ons toe,
te zeggen, dat na afloop getracht werd
eene plaatselijke afdeeling tot bevorde
ring van de geitenfokkerij op te richten.
Dit pogen gelukte. Alle aanwezigen tra
den als lid toe, met een totaal aantal
geiten van 87. Als bestuursleden wer
den gekozen de heer L. Adriaansse, A.
Goedbloed, J. Jongepier, P. Joziasse en
H. Tavenier. De heeren Tak en Van
Hekken werden bij acclamatie verzocht,
om als adviseur op te treden en gaven
aan dien wensch gehoor,
j De vereeniging besloot zich aan te slui-
J ten by den Provincialen Bond voor de
geitenfokkerij. De heer Tak beloofde voor
j zij n rekening een volwassen Zwitserschen
bok ten behoeve van de vereeniging aan te
schaffen, welke mededeeling met groot
applaus begroet werd. Na de gewone plicht
plegingen werd deze zoo uitmuntend ge
slaagde vergadering gesloten. Moge de
nieuwe vereeniging strekken tot heil onzer
veldarbeiders en klein-landbouwers
Goes. Deze dagen wordt door het Leger
desHeils wederom de jaarly ksche Zelfver
loochening-aanvrage gehouden, waarin
Officieren en soldaten zich niet alleenTahet
een of ander ontzeggen om daarvoor het
Centrale fonds te steunen, doch ook allen
op zich hebben genomen een zeker be
drag aan geld te collecteeren, en waar de
uitkomsten van den Legerarbeid zoo-
velen van alle gezindten ten goede komt
twijfelen we niet of alle weidenkenden
zullen ook ditmaal hiervoor hunne gave
gereed maken, en daardoor mede werken
dat ook de voorgenomen uitbreidingen
van het maatschappelijk werk in Neder
land uitgevoerd zullen kunnen worden.
Middelburg*. De hospitaal geemploy-
eerde R. Segers wordt met ingang van
26 Maart overgeplaatst van het militair
hospitaal alhier naar dat te Breda.
Donderdagavond is de schipper H.
bij het afladen van hooi bij een der aan de
Loskade liggende schepen alhier zooda
nig gevallen dat hy een ernstig schedel
breuk bekwam. Per rijwiel-brancard
werd de man naar het ziekenhuis
vervoerd. M. C.
Beskens. Aan den vuurtoren alhier is
in plaats van P. Burgers aangesteld, I.
Kesteloo, te Zierikzee.
Een onbegrypelyke vergissing had
vorige week onder Biervliet plaats. De
landbouwer Calon in den Wilhelmina-
polder zag immers een gedeelte van zijn
met tarwe bezaaide landen omgeploegd
door - het personeel van zijn buurman.
i By kon. besluit is aan J. de Vlieger
eervol ontslag verleend als gezworene
van den Zonnemairepolder.
In de maand Febiuari werden uit
Zeeland verzonden doorBergen op
Zoom 77.210 Kg. oesters en 85.<89 Kg.
mosselen Krabbendijke 10 479 Kg. oes
ters; Kruiningen-Ierseke 309.171 Kg.
oesters4096 Kg. mosselen en 18.748
Kg. alikruikenVlake 44.989 Kg. oes
ters en 20 Kg. mosselenBruinisse
49.130 Kg. oesters, 1.033.020 Kg. mos
selen.
Ten bewijze hoezeer de plattelands
bevolking in sommige streken van ons
land nog op groote begrafenissen gesteld
is, kan dienen, dat Dinsdag te Achteveld
een eenvoudig landbouwer is begraven,
tot bijwoning van wiens uitvaart ongeveer
90 gezinnen waren uigenoodigd. Rekent
men nu elk gezin gemiddeld op 5 personen
dan kan men zich voorstellen welk een
schare de teraardebestelling bywoonde.
Daar 't sterfhuis zelf te klein was, diende
het grootste café van het plaatsje tot bij
eenkomst der treurenden, in welk café
tevens na afloop der plechtigheid de in
wendige mensch versterkt werd. Bij deze
gelegenheid werd o. m. een hoeveelheid
van 10 emmers koffie opgedronken. Dat
ook de hoeveelheid verorberd brood en
kaas reusachtig was, laat zich begrijpen.
Paedagogische bezwaren.
In het nabij Alkmaar gelegen dorpje
Koedijk woont een dichter van 21 jaren,
Hessel Jongsma genaamd, onderwijzer
der openbare school en volgens getuige
nis van het schoolhoofd, de heer Wasse
naar, was er als zoodanig niet het minste
op hem aan te merken. Nu wil echter
het geval dat dit schoolhoofd de jeugd
ter gelegenheid van het 40-jarig bestaan
van het „Schoolverbond" een vijftal va-
derlandsche liederen wilde laten zingen,
waaronder het „Wilhelmus", „Wien
Neerlandsch Bloed" en ,,'t Is plicht, dat
iedere jongen", waartegen echter de heer
Jongsma bezwaren had om ze aan de
kinderen te leeren. Nader omtrent deze
bezwaren ondervraagd, antwoordde hij,
dat die van paedagogischen aard waren
en met de neutraliteitsquaestie niets
hadden uit te staan. Het schoolhoofd
stelde van de weigering om der school
jeugd deze liederen te leeren den burge
meester van Koedyk in kennis en ook
den schoolopziener in het arrondisement
Alkmaar, doch dezen beiden autoriteiten
mocht het niet gelukken den jeugdigen
onderwijzerdichter te overtuigen, dat het
op zijn weg lag aan het verlangen van
i het schoolhoofd om den kinderen deze
liederen te leeren, te voldoen en tot heden
is hij in deze weigering blijven volhar
den, wijl hy paedagogische bezwaren
had, tegen zyn eigen overtuiging in der
jeugd liederen te leeren, welker inhoud
i volgens hem boven hun bevatting ging.
i Een typisch staaltje van de wijze waar
op de schooljeugd zelf van het conflict
i tusschen schoolhoofd en onderwijzer
kennis draagt is wel dit* gisteren zeide
een meisje van ongeveer acht jaren tegen
de kostjuffrouw van den heer Jongsma
„Juffrouw, u moet meester van middag
maar geen eten geven, want hij stuurt
ons schoolfeest in de war(Hand.)
Fred, van Beden weer op Walden.
Dr. Frederik van Eeden uit Amerika
teruggekeerd, zal nog eens trachten op
de kolonie Walden onder Bussum, de ge
bouwen en fabrieken in goeden staat
terug te brengen. De poging, om een
communistische kolonie te stichten, heeft
jommerlyk schipbreuk geledende ar
beiders hebben de fabrieken verlaten,
bedryf en klanten meenemende, zoodat
Dr. v. Eeden zonder bedryfskapitaal met
de leege gehouwen bleef zitten. Bij voort
durende verwaarloozing der gebouwen
verminderde de waarde zeer, zoodat bij
verkoop de schuld lang niet zou gedekt
zyn. Dr. v. Eeden heeft de schuldeischers
ten deele tevreden gesteld, en zal nu nog
eens, en dan als eigenaar en particulier
ondernemer de zaken exploiteeren, op
gewone, burgerlijke, zakelyke wijze. Vol
gens eigen erkentenis heeft de ervaring
hem geleerd, dat het gezag onvermijdelijk
is. Alles ziet er nu netter en ordelijker
uit dan in de communistische dagen,
wijl hij nu kan doorzetten de maatre
gelen van zindelykheid en hygiène, iets
wat hij by de „vrije" arbeiders nooit heeft
kunnen gedaan krijgen in de brood- en
chocoladefabrieken. Bij niet opvolging
der voorschriften kan nu, evenals overal
elders, onmiddellijk ontslag verleend wor
den.
Een 70-jarige vrouw te Surhuizum,
was voor ongeveer een jaar zóó geval
len, dat ze maanden bedlegerig was.
Nu kon ze met een paar krukken weer
wat loopen. Zondagmiddag 1.1. was ze
even buiten haar woning. Waarschijn
lijk is ze bij een sloot uitgegleden. Toen
haar man na een half uurtje thuis
kwam, vond hy haar in de sloot, doch
de levensgeesten waren geweken. Te
Odoorn is een kind van den bakker in
het kanaal verdronken. Aan de Prins
Hendrikkade te Amsterdam is een jon
gen uit de derde verdieping van een
huis gevallen In bedenkelij ken toestand
werd hij naar het gasthuis vervoerd,
waar hy in den loop van den nacht
overleden is. De 18 jarige jongen uit
Den tiaar, die gisteren tusschen Am
sterdam en Haarlem bij een botsing
tusschen een autopakketrijtuig en een
tram der E. S. M. ernstig aan hoofden
beenen werd gewond, is in het gasthuis
te Haarlem overleden. Op de tweede
verdieping van een huis in de Bloem-
straat te Amsterdam zijn de kleeren
van een 7-jarig meisje in brand geraakt.
Het meisje werd in zeer zorgwekken-
den toestand naar het Binnengasthuis
gebracht, waar zij weldra overleed.
Te Wageningen is op een overweg in
een kar van een landbouwer door de
stoomtram aangereden. Het paard werd
gedood; de kar geheel verbrijzeld, de
tram bleef op de rails. De zoon redde
zich door van de kar te springen. In
de Meer onder Ubbergen is gevonden het
lijk van een sigarenhandelaar te Nijme
gen, die sedert veertien dagen werd ver
mist. Eergisternacht is de hofmeester
H. T. Hoogterp, uit Amsterdam, aan
boord van het stoomschip A urora derKon.
Ned. Stoombootmaatij. byDungenss over
boord gevallen en verdronken. Bij het
station Zaandam was men bezig een
waggon hout te laden. Voor schafttijd.liep
een houtwerker tusschen twee treinen
door, waarvan de één in beweging was.
Om zijn jas te halen, keerde hij terug en
werd toen door de buffers gegrepen en zij
waarts weggedrukt. Met inwendige kneu
zingen werd hij weggevoerd. Een land
bouwer te Ba neveld is gisteren aan
bloedvergiftiging overleden. De** vorige
week had hy een aan een besmettelijke
ziekte gestorven rund van de huid ontdaan,
terwijl hy een wondje aan een zijner han
den had. Weldra zwollen nu hand en arm
zoodanig op, dat een ingeroepen genees
kundige spoedig inzag, dat hier geen hulp
meer kon baten. Een 16-jarige land
bouwerszoon te Stolwijk had de onvoor
zichtigheid een patroon uit een geladen
geweer met zyn mes te willen verwij
deren. Het schot ging af, en de jongen
kreeg de lading hagel grootendeels in 't
gezicht; het eene oog is gegeel verloren,
terwijl aan het behoud van het andere
ernstig wordt getwyfeld. Een meisje
van 5 jaar uit Ro'terdam, dat te Haar
lemmermeer logeerde, is daar gistermor
gen met de beentjes omhoog in het pri
vaat gevonden. De dood was reeds inge
treden. Een vrouw te Rotterdam ge
raakte in brand door het vlam vatten ha
rer kleeren aan een petroleumstel. In haar
angst sprong zij uit het raam der tweede
verdieping en kwam in den tuin harer
buren terecht die de vlammen doofden,
doch de vrouw was ernstig gebrand en
gewond, en bekwam schedelbreuk.