NIEUWSBLAD
historisch
VOOR ZEELAND
No. 130,
1910.
Donderdag 3 Maart
24e Jaargang
GHRiSTELUK-
Binnenland.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUSJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
VIT DE PROVINCIE
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers a Gj02É.
UITGAVE DER FIRMA
ïiN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 '•ent.
iè
2 Maart 1910.
Cancan-politiek.
Zeer tereeht wijst de Nederl. er op, dat
al meer in onze Vaderlandsche politiek het
euvel insluipt van de Franscne en Ameri-
kaansche caracowpolemiek.
De nobele beginselstrijd wordt naar deu
achtergrond gedrongen, en men vermaakt
zich met alle personaliteit, in de meest
booze opvatting van het woord. Uit geheele
gesprekken en correspondentiën leest men
saam wat aan een tegenstander persoonlijk
onaangenaam moe: zjjn. Van een eerbiedi
ging van het geheim van het persoonlijks
leven weet men niet meer. Aan alle ver
trouwelijkheid in den persoonlijken omgang
wordt zoodoende de nekslag toegebracht.
ZoobIs de Nederl. terecht opmerkt, keereu
we zoodoende terug naar de verklikkers
of dalatoren uit den Romeischen Keizer
tijd, een stelsel door Roekefort in Frankrijk
weer aan de orde gesteld en in Amerika
nagevolgd.
Men acht dit ptikkelende litteratuur voor
het groote publiek, vult er zijn kolommen
mede, en aast op de min goede qualiteiten
in zijn lezers.
Dit verraadt een afdaling van onzen poli-
tiekon strijd van de nobele hoogte, waarop
hy in beter dagen ten onzent gestaan heeft.
Met de altoos zoo moeilijke oplossing van
gewichtige Staatsproblemen bemoeit men
zich al minder.Prractsch moet onze politiek
en polemiek worden En op de meest on
heilige hartstochten, zelfs op lust aan
schandaal, wordt hierbij gespeculeerd.
Toch zullen de partijen,(lie op dit pad mee
afglijden, er zelve het eerst het gelag van
betalen. Immers achter het min-fijn ontwik
kelde publiek dat aan deze cancans lust
heeft, staat de gezonde kern van ons natio
nale leven, bij wie zulk een cancan-politiek
slechts weerzin wekt. Men voelt, dat wie
daartoe zijn toevlucht neemt, zwak op eigen
beenen staat. Men boezemt er geen eerbied
mee in, en verspeelt het vertrouwen. Inner
lijke zwakh.id koint er in uit.
Gelukkig mag dan ook gezegd, dat de
Pers van Rechts er zich gemeenljjk van
weet te onthouden, al bestaat ongetwijfeld
het gevaar, dat het kwade voorbeeld ook
onder ons nawerkt.En daarom was het goed
gezien van de Nederldat zijn redactie er
eens een ernstig protest tegen hooren liet.
Standaard.
Het Tweede Kamerlid ds. mr. J. An-
kermsD vertoeft, naar de Ned. meldt, sedert
eeuige dagen in Bronovo te DenHaag, ten
einde daar een operatie te ondergaan.
Koningin zn Generaal.
Nu reeds drie jaren leeft de Holiandeche
hud-minister van Oorlog, generaal Bergan-
sius, teruggetrokken van de wereld. Een
beroerte heeft de rechterzijde van zijn li
chaam verlamd en hem de spraak benomen.
Droevig en eenzaam slyt hij zijn voorheen
zoo aotief leveD, meestentijds in een leun
stoel voor het raam gezeten, waar hij het
komen en gaan der mensohen gadeslaat in
de overigens stille straat welke hij bewoont.
Koningin Wilholmina heeft den minister,
die haar eens met zooveel toewijding dien
de, niet vergeten in zijn afzondering. Niet
zelden geeft sij, wanneer sjj uitrijden gaat,
den palfrenier last, om voor den rijtoer het
stadskwartier te kiezen, waar de generaal
woont; xoodra het huis in zicht komt, rolt
het rijtuig zachter, en onder het venster,
waar de zieke uitkijkt, wuift de Koningiu
hem een vriendelijken groet toe. Het laat
zich denken, welk een troost deze attentie
zijner Souvereme is voor den van zwaar
leed bazoohten staatsman.
Dezer degen deed Koningin Wilhelmina
in een fijne beweging ?an haar grootmoedig
vrouwelijk gevoel den ouden generaol we
ten, dat zij op een bepaald uur zou voorbij
rijden vergezeld van prinses Juliana. En
inderdaad hield het rijtuig op'tafgesproken
uur stil onder de vensters zijner woning,
terwijl de Koningin het rechterhandje van
dc prinses op ea neer bewoog. De generaal
was zóó geroeid, dat hij zijn tranen niet
weerhouden kon... Fgr.
Uit een correspondentie in de AIk-
maarder van 26 Febr. blijkt ons dat de
kwakzalver Eilers niet de aandacht verdient
die wij aan hem gewijd hebben.
De redactie kent verschillende gevallen
van genezingen die gebleken zijn 't niet te
wezen.
De eenige patient die in dat blad verklaart
door E. genezen te zjjn, maakt deze mede-
deeling krachteloos door er aan toe te voegen
gebruik te hebben gemaakt van een ligtent
van het Witte Kruis. Een geaezing waar de
redactie dan ook terrecht een loopje mee
neemt.
Wjj namen dan ook trouwens niet een be
paald persoon in bescherming, en ook niet 't
onbevoegd uitoefenen der geneeskunde,
maar hiertegen kwamen wij op dat een leek,
die beweert zeker geneesmiddel te kennea
en dit door deskundigen wil laten toepassen,
zonder nader onderzoek gevangenisstraf kan
oploopen.
Onze Chr. Zangvereenigingeo hebben
de vorige week over het hoofd gezien de ad
vertentie Zangersdag van Chr. Zang
verenigingen op Zuid-Beveland.
Wie der directeuren voor znlk een Zan
gersdag iets gevoelde werd uitgenood igd
ons zijn kaartje te zenden. Tot nog toe kwa
men veel te weinig zulke bewijzen van in
stemming onder het motto Zangersdag
tooh bestaat er zeker wel liefhebberij voor.
W slnu, laten wij de heeren directeuren van
Chr. Zangvereenigingen nog eens mogen
opwekken.
Friesland en Gelderland hebben reeds
zulke ZaDgersdagen, Zeeland, en met name
Zuid-Beveland kon er ook best een hebben.
Wear een wil is, is een weg. Wjj blijven nog
deze week op eenig bew jjs van instemming
rekenen.
Middelburg. Voor de afd. van Patrimo
nium, trad alhier Woensdagavond op ds.
Wielingamet het onderwerp *De vloek en
de zegen van den arbeid
De spreker begon met er op te wijzen,
dat de predikanten en Patr. elkander niet
uitsluiten. Patr. is een sociologische orga
nisatie, die bedoelt behartiging van het
stoffelijke. De predikanten hebben een
geestelijk ambt, zij werken en graven de
fundamenten uit Gods Woord, daarom slui
ten sij juist bij elkander san.
Komende tot zijn onderwerp, wees hij op
vier zaken, waaruit wij zouden zien de
vloek en den zegen van den arbeid, n.l* de
omvang, karakter, beteekenis en resultaat
van den arbeid.
Omvang van den arbeid.
Er zijn niet weinigen die den arbeid be
schouwen als een vloek, en wijzen u daar
om naar 'iet paradijs, arbeid en is voor hen
een moeite, een kruis, sij beschouwen het
als behoorende tot het ontbonden zijn.Hier-
tegen willen wjj opkomen, op grond vanjde
Schrift//Mijn Vader werkt tot nu toe, en
Ik werk ook", enOok in den staat der
rechtheid was de plicht tot arbeid. De Deïs
ten geiooven dat God niet meer werkt maar
gewerkt heeft. Wij geiooven dat God alles
onderhoudt door Zijn voorzienigheid. Was
er bij God geen sprake van arbeid, zoo zou
hij een doode Gcd zijn, want absolute rust
is dood. Ook wij, die zijn beelddragers zjjn,
moeten evengoed arbeiden. In de twee
de plaats gaat de verwijzing naar het
paradijs niet op, want A-iara werd drie
voudige arbeid opgelegd, n.l. heerschap
pij over de dieren, het belast zijn met het
bebouwen van den akker en tot bewaring
van den hof. Adam bad de maoht over de
dieren. Hjj was de koning en gaf den dieren
hun namen. Ook bebouwde hij den akker.
Wel was alles klaar, maar op den duur zou
bij moeten arbeideD, ook voor den val zou
zaaien en oogsten elkander afwisselen. Ook
moest hij den hof bewaren opdat er geen
verwildering zou ontstaan. Dit is het drie
voudige bewijs, dat wij moeten arbeiden.
Arbeid is plioht, luiheid is des duivels oor
kussen, ook in den hemel is er arbeid. De
gedachte die het sooialisme over den arbeid
hesft, is heidenseh.De arbeid is esn Christen
wsardige roeping.
het karakter van den arbeid.
Ia hat zwest Uws aisnsohijns suit ge brood
eten. Fn nu meet de mensoh als een ont
troonde koning arbeiden. Er zijn aaensohen
die laven van hat zweet van vroegere ge
slachten, dat veroordeelen wij niet, alleen
dit, dat mea niets doet, dit is in strijd met
ons beginsel. Ook zijn er die arbeiden uit
diepbetreurde noodzakelijkheid, omdat de
drang der omstandigheden, die hen oplegt.
Ook vinden zjj den naam van arbeider on
waardig. In de Gem. gratie, deel III, heeft
dr. Kuypor zoo schoon laten uitkomen het
karakter van den arbeid. Da irin toont hij
aas, dat degene die in phjsieke kraoht
werkt, niet alleen de arbeider is, dat spier
kracht niet alleen is het ware, maar dat ook
degene die geestelijke arbeid verricht ook
als arbeider optreedt in niet mindere mate.
De arbeid van Christus was een geeste
lijke. De arbeid is zwaar geworden,hjj geeft
veel stof tot droefenis, de zonde heeft als
straf de zwaarte van den arbeid medege
bracht. De mensch is verward. Het eene
van den mensch wil het andere niet. De
harmonie is verstomd tegenover kerk,staat,
maatschappij, enz., dit alles maakt den
arbeid zwaar. Alles, heel de natuur schijnt
tegen den mensch en maakt hem den arbeid
moeilijk. De vloek rust op den arbeid.Toch
is onze arbeid een goddelijk beroep, een
heiliga leveasroeping. Doch er zjjn ver
keerde beroepen, b.v. die drankzucht en
onzedelijkheid bevorderen enz. Ia den
arbeid moet het b seld Gods uitkomen. Wij
belijden dat er verband is tusschen arbeid
en godsdienst. Hoe meer men God dient,
hoe beter men ook in den arbeid zijn plicht
doet.
De beteekenis van den arbeid.
Niet te kunnen arbeiden is bedroevend,
al is ook uw brood verzekerd, daarover zyn
tranen geschreid. Uit het niets doen vloeit
allerlei zonde voort. Toch kan de arbeid
te zwaar zijn. Door het machinereeren is er
veelal verkeerde arbeid ontstaan, halve
arbeid. D9 arbeid verheft den mensch, om
dat hjj kunstenaar is, die werkt tot heil der
menschheid, want wij zijn een organisme
Wie ook zjjn werk verwaarloost zondigt
tegen de menschheid. Ook datrom sluit
men zich in den arbeid aaneen tot chr. vak
organisatie. Wa moeten in den arbeid
samenwerken. Ook heeft de arbeid betee
kenis voor het rjjk des Heeren. We kunnen
niet als naar willekeur arbeiden. Wanneer
We alle krachten hebben ingaspan*- en dan
hebben we onze taak voor het rijk Gods
volbracht. In arbeid is alzoo een vloek en
een zegen. Heel ons leven vertoont een
dubbel karakter. We hebben de oplossing
in Gen. 3. Oorspronkelijk was de arbeid
een zegen. Maar san de andere zijde heeft
Gods gerechtigheid den vloek er doorge
vlochten, zie slechts de slavernij en de
hongerloonen.
Het resultaat van den arbeid.
Allereerst dat we ons huis mogen onder
houden. Wie niet werkt doet onbereken
bare schade aan zjjn gezin. Allereerst moet
onze arbeid beoogen het onderhoud van
het gezin. Welk een loon is dat resultaat
van den arbeid niet. De volkomen vracht
van den arbeid zal door den christen in de
eeuwigheid genoten worden. Het resultaat
van den arbeid is ook voor hen, die niet
arbeiden kunnen. Dat is de christelijke
barmhartigheid. Wel is de maatschappij
egoïstisch,zoowel proletariër als kapitalist,
doch de vrucht moet zijn mededeelzaam
heid. Het resultaat van den arbeid is alles
wat we zien op het terrein van het Konink
rijk Guds.Er is geen gebied van den arbeid
wsar geen rijke vruchten worden gevonden.
Het resnltaat van alie wecken is tot eer van
God. Niemand onzer fcchte dan zijn beroep
te gering,allen hebben we elkander noodig.
Heil den christen, die in de eenwigheid
zjjn God zal kannen dienen voor - jjn arbeid.
Op deze lezing (die naar mij werd mede
gedeeld de eerste was, die voor een sociale
vereeniging werd gehouden door den
spreker) volgde een aangename gedachten-
wisseling. Jammer echter dat er zoo weinig
belangstelling was. Wanneer za' het werk
van mannen die zich belangeloos geven,
beter worden gewaardeerd
W. WATTEL Jz
Correspondent.
Goes- Maandag hield de vereeniging
„Handelsbelangen" baar jaarlijksche algem.
vergadering, die door 31 leden werd bijge
woond.
In deze vergadering werd h6t jaarverslag
door den secretaris uitgebracht,waarin werd
gewezen op de belangrijke zaken dit jaar
door „Handelsbelangen» verricht of gesteund
De penningmeester deed rekening en ver-
an woording van zjjn gehouden beheer.
Hieruit bleek, dat de ontvangsten bedroegen
f 187,865, de uitgaven f 150,28, zoodat da
rekening sloot met een bafig saldo van
f 37,585-
Voor de spaarkasrekening waren deze cjj-
fers respectievelijk f 100.19 f3.90 en
f 96 29'|
Hierop volgde het verslag van de oommis
sie, die een onderzoek heeft ingesteld naar
het credietwezen te dezer stede. Deze com
missie heeft bij haar onderzoek niet den
steun gekregen, dien het groote belang der
zaak vorderde.
Van 300 u'tgezonden vragenlijsten werden
slechts 22 en dan nog onvolledig ingevuld bij
de commissie ingebiacht.
Wordt voorgesteld het rapport der com-
miesie, met voorstellen of conclusien te
deponeeren bjj het Bestnnr ter nadere
overweging.
Het kort verslag van den boekhouder
eindigde met de opmerking, dat te weinig
gebruik wordt gemaakt ven de gelegen
heid tot 't inschrijven van slechte betalers
en het nemen van informatiën, wat toch
niet daaraan kan worden toegeschreven,
dat de toestand hier zoo buitengewoon
gnnstig is.
Slechts 5 slechte betalers werden inge
schreven en geen enkele informatie werd
genomen. Ook dat verschijnsel zal bij het
bestuur een puot van overweginguitmaken.
Hierop volgde de verkiezing van be
stuursleden. Aan de beurt van aftreden wa
ren de heeren A. S. J. Dekker, A. W. A.
Ross en C. J. Smit van wie laatsgenoemde
verklaarde niet meer in aanmerking te wil
len komen. Herkozen werden de heeren
Dekker en Ross met overgroote meerder
heid van stemmenen gekozen werd de
heer F. A. C. Laban na hersttemming met
den heer Ven Opdorp.
Aan het eind der vergadering deelde de
heer deu Hollander mede ais voorzitter van
Handelsbelangen te bedanken.
Hij had Lier toe aanleiding gevonden in
de handelwijze van de onderteekenaars
waaronder leden van,Handelsbelangen"
van het rekest inzake de verkooptent der
N. V. Kledingmagazijn v.h. F. Q. C. den
Hollander.
Waar hij als directeur dier Naaml. Ven
nootschap de belangen van derden had te
behartigen, zou het kunnen gebeuren, daar-
toe genoodzaakt door de handelingen van
bedoelde concurrenten, dat hij verplicht
werd dingen te doen, die hij als voorzitter
van „Handelsbelangen" niet zou kunnen
verdedigen.
Toen deheer A. S. J. Dekker, die den
voorzittershamer had overgenomen, op de
desbetreffende vraag het antwoord had ge
kregen, dat het besluit van den heer den
Hollander onherroepelijk vaststond, biacht
hjj onder instemming der vergadering den
voormaligen voorzitter in zeer waardeerende
bewoordingen, dank voor alles wat deze in
het belang der goede zaak gedurende zpn 8
jarig voorzitterschap had gewrocht
't Zandt. In de afgeloopen week hield
de Vereeniging voor Bjjz L. O. op Geref.
grondslag haar derde jaarvergadering.Nadat
door den voorzitter, den heer D.de Bree,deze
op gebruikelijke wijze geopend was, werden
door den secretaris en den penningmeester
verslagen uitgebracht over het afgeloopen
jaar. Daarna kwam aan do orde verkiezing
bestuursleden. Met bijna algomoene stem
men werden de aftredende heeren D. Cop-
peolse en J> de Schipper herkozen, en in
plaats van dhr. D. de Bree, die wegens ver
trek naar elders bedankt had werd gekozen
dhr. H. Dekker. Hierna werd als lid van het
locaal comité gekozen dhr. W. Louwerse.
Nog werd in beginsel opgericht een z. g. n.
halve stuivers vereeniging. Na eene korte,
maar gezellig gemaakte pauze, verkreeg
het hoofd der school dhr. W. B. Kroeze het
woord. In korte en gebondene trekken gaf
Z.Ed, ons een referaat te hooren over Het
doel der opvoeding, speciaal dat eener Chr.
opvoeding, waartoe geeischt wordt, geen
stelselmatige, maar een spontane samenwer
king tnsschen huisgezin en school. Deze
korte lezing werd door de aanwezige leden
met belangstelling aangehoord. De voorzitter
dankte dhr. Kroeze voor zjjn gehouden
referaat, en sprak h erbjj den wenscb uit,
de hoofdpunten hierin behandeld recht be
tracht mogen worj en. Hierna werd de ver
gadering met dankzegging gesloten door dhr
L. Schuman, onderwjjzer aan onze school.
St. Maartensdijk. Voor een tameljjk
druk bezochte vergadering trad heden na
middag alhier op de heer Zwagerman, zui»
velconsulent te Middelburg tot net houden
eener lezing over verbetering van't rundvee,
contróle- en stierenvereenigingen. Op dui
delijke en voor allen bevattelijke wijze
bracht de heer Zwagerman zjjne hoorders
op de hoogte van de be3te middelen om het
rundvee te verbeteren en schetste de voor-
deelen, die contröle-vereenigingen en
stierenvereenigingen voor den veehouder
opleveren. Staande de vergadering werd
dan ook tot de opriehting vau een controle-
vereeniging tot melkonderzoek besloten.
18 veehouders traden als lid toe met ruim
100 koeien. Alhoewel hiertoe nog niet idade-
ljjk besloten werd, bestaat er ook groote
waarschijnlijkheid, dat 'n stieren vereeniging
zal opgericht worden.
Drinkwatervoorziening in Westelijk
Noordbrabant.
Uit het jaarverslag van de Gezondheids
commissie, zetelende te Bergen op Zoom,
blijkt, dat niet alleen het comité voor het
totstandbreagen van een drinkwaterleiding
voor Zuid-Beveland, welker prise d'eau
onder Ossendreoht gelegen is, alle hoop
heeft op verwezenlijking harer grootsohe
plannen, maar dat ook kans bestaat dat ae
gemeenten Ossendreoht, Woensdreeht en
Hoogerheide van deze waterleiding zullen
kannen profiteeren. Voorts wordt het denk
beeld overwogen om te Halsteren een prise
d'eau te maken voor een leiding, die het
eiland Tholen en de Noordtrabantsohe ge
meenten Steenbergen, Nieaw-Vosmeer,
Halsteren en Wouw van water voorzien
moetterwijl van andere zijde pogiDgen in
het werk worden gesteld, om dezen ge
meenten water te veisohafien uit de drink
waterleiding, tot welker totstandkoming de
burgemeester vanKlundert 't initiatief naai.
Er is dus wel aotie op dit gebied in Westelijk
Noordbrabant.
In de Maandag te Koudeke ke ge
houden vergadering van den gemeenteraad
werd medegedeeld dat op 1 Jan. 1909 93
leerlingen de openbare scho 1 bezochten, dat
18 haar verlieten en 20 nieuwe leerlinge.!
bijkwamen.
Vau de Vsreenigirg tot instandhouding
van de Chris*, bewaarschool te Koudokerke
kwam een schrijven in waarfcjj zjj hare te
leurstelling betui6de met het ach rg ven van
11 Dec. 1909 waarbjj voor 1910 slechts f 100
subsiai» werd verleend dat zjj onmogelijk
met dit bedrag kon roi dkomen en verzoekt
onder de gestelde voorwaarden haar alsnog
een subsidie te willen veriaenen en wel voor
minstens f 10 jaar van f 125.
Buig. en Weth. stelden voor dit bedrag te
verleenen, onder bepaling dat, mocht de
school door schenkingen in voordeelige con
ditiën geraken, de raad alsdan het bedrag der
subsidie «al kunnen verminderen.