NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND,
No. 117
1910,
Woensdag 6 Februari
24e jaargang
HISTORISCH
CHRISTELIJK-
Gemengde Beriehten.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
PRIJS DER ADVERTENTIËN
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25,
Enkele nummers 0,02'.
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent
Familieberichten van 1—5 regels 59 cent, iedere regel
meer 10 cent.
HERIJK.
Middelburgook voor St Laurens en voor
Nieuw- en St-Jooslsod 16, 17, 18, 22, 23,
24 en 25 Februari, 1, 23 en 4 Maart.
15 Februari 1910.
Rotterdammer en Nederlander aijn 't niet
eens of baron v. Heeokeren behoort tot de
ohr. historische unie dan wel tot de georga
niseerde antirevolutionaire partij.
Baron v.Üeeokeren was in 1888 antirevo
lutionair, eveials de heeren die nu tot de
obr, historische unie behooren. Toen hij
wij meenen in 1883 (of '86) oandidaat der
antirevolutionairen in het kiesdistrict Zutfen
was, sohreef zijn vader, de oud-minister van
buitenlandsohe zaken uit 't kabinet-Kap-
peyne, in de Zutfemche Courant een inge
zonden stuk, waarin hij zijn geestverwanten
waarsohuwde, dat zijn zoon op staatkundig
gebied niet was liberaal, maar antirevolu
tionair.
Sinds dien tijd is de jonge v. Heeokeren
als bnitenlandsoh gezant buiten de partij
politiek geraakt. Of hij de vriendschap nog
heeft aangehouden met de oude vrienden,
zullen de a.r. leiders in Zuid-Holland't beste
weten. In ieder geval zij hebben meenen
wij wèl zijn oandidatnur .n 1904 naar
voren geschoven. Zuid-Hollands Staten
verkoren toen (4 Augustus) 4 Roomsohen, 4
int ire v en 2 Chr. Historisohen tot leden der
Ëerste Kamer.
Dit jaar treedt baron v. Heeokeren v. Keil
af. Wanneer alsdan geen van beide partijen
hem avnvaardt, bestaat er niet weinig ge
vaar, dat hij zijn zetel verliest.
Melden wij rog dat de oude mr v. Heeoke
ren v. Keil op kerkelijk gebied rechtzinnig
(althans „ethisch") was, evenals Roëll, de
Bruyn Kops, Bastert en anderen, dooh in
politiois vrijzinnig.
VIT DE PROVINCIE.
Hemelvaartsdag.
Dr Wagenaar te Middelburg, predi
kant bjj de Geref. Kerk C, schrijft ter toe
lichting
Verleden week werd ik gedaagd om als
getuige op te treden en als deskundige een
verklaring af te leggen in zake de vt rbali-
seering van eenige mannen, die op den
Hemelvaartsdag veldarbeid hadden ver
richt.
De president vroeg eigenlijk slechts twee
dingen.
Ie. de beteekenis van A, B en C in de
naman der gemeenten te Middelbnrg
en 2e. of bij de Gereformeerde Kerken in
Nederland de Hemelvaartsdag een erkende
Christelijke feestdag is.
Bij de beantwoording der eerste vraag
nam ik, ook omdat ik twijfelde de beschul
digden wel tot een der Geref. kerken in
Nederland behooren, de gelegenheid waar,
om op te merken, dat vele Gereformeerde
landbouwers en arbeiders in Zeeland niet
behooran tot een dtr genoemde Gereform.
kerken, maar in den volksmond Oud-Gere
formeerd heeten en dat hnn Kerkgenoot
schap leeft onder de Dordtsche Kerkenorde
van 1619, wier art. 67 voorschrijftde
Gemeenten zullen onderhouden, benevens
den Zondag, ook den Kerstdag, Pasohen en
Pinksteren met dt>n navolgenden dag. En
dewijl in de meeste steden en provinciën
vrn Nederland daarenboven nog gehouden
worden de dag van de besnijdenis en der
Hemelvaart Christi, zullen de Dienaars
overal, waar dit nog in het gebruik niet is,
arbeiden, dat zjj zich met ds andere mogen
eonfirmeeren-
Tot de daar bedoelde provinciën nu be
hoorde Zeeland niet.
En in de gearresteerde Kerkenordening
van Zeeland, uitgegeven volgens de Reao-
latte der HH. Gec. Raden van den 13 Febr.
1755, luidt art. LVI ik heb dit den HH.
Rechters vooi gelezen uldus
De Gemejnten sullen onderhouden be-
nefens den Bondag den Chriatdach.Paesch-
daoh ende Pinoxaterdach.
Men kan dus niet zeggen, dat in de z.g.
„Gereformeerde Gemeenten" de Hemel
vaartsdag een erkende feestdag is. Het
Oud-Gei efonueerde leven in Zeeland ken
de hem ganschelijk niet.
Op de mij gedane vraag, of bij de »Geref.
kerken in Nederland* de Hemelvaartsdag
tot de erkende feestdagen behoort, kon ik
niet anders dan toestemmend antwoorden
'k Heb nog opgemerkt, dat men overal
slechts des ochtends kerk houdt, doch na
tuurlijk ook meegedeeld, hoe de Generale
Synode van Utrecht in 1905 het oude
Dordtsche artikel 67 heeft gewijzigd en dat
dit nu voorschrift
«ue Gemeenten zullen onderhouden,
benevens den Zondag, ook den Keistdag,
Paschen, Pinksteren en Hemelvaartsdag. De
onderhouding der tweede feestdagen wordt
in de vrijheid der Kerken gelaten".
Officieel erkend is dus bi] de Gereform
kerken in Nederland evenals Kerstdag,
Paschen en Pinksteren en in betrekkelijke
tegenstelling met de 2e feestdagen, de
Hemelvaartsdag.
Het deed mij leed deze verklaring te
moeten afleggenwant principieel vind ik
de gelijkstelling in de Wet van Zon- en
feestdagen t.o.v. verboden arbeid fout. Een
vorige maal heb ik nog gewezen op het zes
dagen zult gij arbeiden en al uw werk doen;
doch de Heeren wilden maar weten of
Hemelvaartsdag een door de Geref. kerken
in Nederland erkende feestdag is.
Nu, dat is ze.
Verdrietig was me voorts deze verklaring
te moeten afleggen,omdat ik alle vervolging
die niet de toestemming der consciëntie
leeft, bedenkelijk acht. En dit is hier onge
twijfeld het geval.
Of het sociaal gewesscktof ongewesscht
is op Hemelvaartsdag 'n algemsenes vollen
vacaatiedag te onderhouden, dat weetik
niet. Men heeft hier ook op Walcheren
dergelijke dagen zonder eenigen religieu
zen achtergrond. Doch hierin heb ik geen
welgevestigde overtuiging.
Daar echter het kort verslag in de bladen
den indruk kan wekken, dat ik ijver voor
Hemelvaarts-ruot, meen ik deze verklaring
te moeten publiceeren.
does- Zaterdagavond j.l. hie'd de ring
„Goes" van Chr. J. V. zjjue eerste vergad. in
1910. Ook ditmaal was de Gaesche C. J. V.
weder gastvrouwe. De opkomst gaf geen
redenen tot klagen* Tcoh kon zjj nog grooter
zijn geweest. De ringvoorzdnr. H. Janse
Bz., opende op gebruikelijke wijzs de verga
dering. O ua. kwam ter tafel een rapport
van H.B. ringagenten. De toestand van de
meeste afd. werd bevredigend genoemd.
Sommige afd. waren voorutgaand in leden
tal, terwjjl ook de werkzaamheden met meer
lust en ijver werden verrioht, Eenige afd.
lijden aan bloedarmoede en hebben een kun
dig arts en versterkend voedsel noodig. Veel
aandacht wjjdde men verder aan het wei k
der Prov. Commissie. Men voerdejbespre-
kingen over den a.s. Prov. Bondsdag, alsook
over het meer geldelijk steunen van het
werk der Prov. Commissie. Deze bespre
kingen gaven vaak aanleiding tot breedvoe
rige gedachtenwis8eling.
Vandaar dat reeds een groot gedeelte van
den vergadertijd was verstreden, eer men tot
andere pun'en der agenda kon overgaan.
Dhr. A v. d. Linde vau Kloetinge gaf een
verhandeling over «De werkzaamheden in
oi.ze afd.". Een naar vorm en inhoud kranig
stuk werk. De immer terugkeerende bood
schap „leden der J- V. uw ideaal moet
hooger reiken*, werd ook nu weer gebracht.
De spreker vestigde allereerst de aandacht
op de bjjbelbesprekingen. Hp noemde deze
de hoofdschotel op onzen disch. De opper
vlakkige wjjze van bijbelbespreking in de
afd. werd door hem ten zeerste gelaakt. Men
dringt niet door tot de diepte der H. S men
ziet vaak niet hare rijkdommen. Studie,
nauwgezette studie, blijve aanbevolen. De
vraagstukken van den tjjd toetse men aan
Gods Woord. Wanneer men zóó deJB.S.
onderzoekt zal het meer tot zegen zijn.
Niet minder wees de spr. ook op het een
zijdige om alléén bij bgbelbespr. en bid
stond te leven. De roeping van den christen
isGod te verheerlijken op alle terrein des
levens. Dus ook hebba men oog en oor voor
de kunst. Men oefeae zich op het terrein
der letterkundemen betrede dien bloe
menhof. Niet minder bestudeere men ook
de maatschappelijke vraagstukken. Sociale
studie zij dringend aanbevolen. Ook Zen
ding en Kerkelijke Geschiedenis worde niet
vergeten. „Het peil verhoogd" zij de leuze.
Een tweetal vrienden vroegen den spreker
nog eenige ophelderingen eu vulden nog
iets aan. Dhr. de Vriend inzake de metho
diek bij bjjbelbespr.dhr. J. A. Flink
omtrent uitvoering der werkzaamheden.
Laatstgenoemde wees op het gevaar, dat
leden der J. V. giftag zichzelf hooreis en
«meenen* hel te weten. Men zoeke hulp bij
deskundigen en sobame zich niet geleid te
worden Een welverdiend applaus was de
uiting der yerg. en de voorz. bracht hulde
voor het verrichte werk.
De punten„Onze Oranjevorsten" inl.
dhr. Augustijn en „De stuwkracht voor onze
varecn."ini. dhr. de Vriend, bleven terwille
van a-, ii tijd achterwege. De voorz. sprak
nog een kort slotwoord, liet zingen 't laatste
vers uit Ps. 21 en ging voor in dankzegging.
Het was een goed samenzijn. De broeder
band werd bij vernieuwing gesterkt en
wanneer de nuttige wenken, door versohil-
lende broeders gegeven, nu ook behartigd
worden, dan zal de C. J. V- ook op Z, Bev.
meer kracht ontwikkelen en meer zegen
brengen.
öoes De centrale hengstenkeuring, die
hat vorige jaar hier ter stede plaats bal op
Vrijdag 5 Maart, zal dit jaar gehouden wor
den op Vrijdag 4 Maart. (6r. Crt
Door den raad van Borssel n is tot
gemeentegeneesheer b sneered de heer J.van
dar Kwast, gemeentegeneesheer te Nieuw-
Beijerlaod. Ds heer an Beuringen van
Helsdingen t- Castrioum.io de vorige raads
vergadering als zoodanig benoemd, haa
bedenkt. Besloten werd tot het uitvoeren
van herstellingen aan den havenmuur en
aan het plateaude opgemaakte raming
van kosten beloopt f 1877,33. Op uitnoodi-
girg van Ged. Staten werd het in de vorige
vsrgtdering genomen besluit tot '1 aangaan
eecar laeaing voor een te stiohten dokters
won ng, gewijzigd in dien sin dat de leesisg
zal worden afgelost in 20, inplaats van ia 33
jaar. Als lid van het armbestuur werd her
benoemd dhr C. van de Velde, en eindelijk
werd besloten voor proef aan te schaffen
pl.m. 25 M'. basalteteenslag voor da wegen
en beschikbaar te stellen 70 voer zand voor
den Westeindesohen dijk. (M. C.)
Middelburg Wij vernemen dat de heer
R L. Houwink, thans adjuuet-ins, ectenr
dor posterijen en telegrafie alhier, met in
gang van 1 Maart wordt benoemd tot direc
teur van het postkantoor te Groningen.
Serooskerke (W.> Maandag trad aliier
voor een tamelijk opgekomen publiek in
het lokaal Rehoboth, als spreker op de heer
Plugge, arts te O. en W. Souburg. Na inge
leid te zijn door ds Muiier, voorzitter van
de atdeeling van Het Groene Kruis alhier,
sprak de h6er Plugge over de Tuberculose.
Achtereenvolgens behandelde spreker de
uitgebreidheid, de oorzaken,de verschillen
de vormen, de behandeling,de vooi behoed
middelen en de wijze van bestrijding der
tuberculose. Op bevattelijke wjjze werden
dezs punten uitgewerkt eu verklaard voor
het aandachtig gehoor. Ds Müller was dan
ook de tolk der geheele vergadering, toen
h\j den heer Plugge dankzegde voor zijne
leerrijke bespreking.
Men meldt uit Zeeland
De agenten der Bondsfabrieken kunnen
Dinsdag 15 Februari aanvangen met het
contracteeren van bieten- Van 22 Septem
ber tot begin October kan de landbouwer
op termijn leveren en wal zoo dat er een
verhooging bestaat van f 1,50, van f 1 en
van 10,75, met den grondprijs van f 12,50
of een halve gulden hooger dan bjj de
vorige campagne.
Voor deze termijnleveringen wordt toege
staan een hoeveelheid van 5000 K.G. per
hectare, met recht van opschuiving, zoo dus
dat meerdere levering dan genoemd gewicht
geldt voor een volgenden termjjn. Onder de
voorwaarden van pulplevering is die, welke
den prjjs bepaal', ook verandeid, daar deze
f 0.50 hooger is. N. R. C.
Niet al het nieuwe Is goed.
I.
Onze bouwgronden moeten eene zekere
hoeveelheid planten voedsel bevatten, zullen
ze een gemiddelden oosgt op kunnen leveren.
Tot de stoffen, welke als planten voedsel
dieuer, behoort ook het kali. Nu zijn de zand
en veengronden arm aan kali, doch met de
kleigronden is hot anders gesteld, deze zij»
van natnre rijk aan kali. Onze kleigronden
toch,denken hun onts'aan aan de verweering
van kalihoudsnde gesteenten. De stoffen,
door de verweering van het oorspronkelijk
gesteente ontstaan, werden van de bergen
gespoeld naar de Noordzee en slibden later
aan. De rjjkdom aan kali is op vele kleigron
den enorm groot, zóo groot zelfs, dai de
geringe hoeveelheden kali, welke wjj met
den stalmest of in de kunstmeststoffen aan
bodem toovoeren, belecheljjk klein SGhjjnen.
Wanneer dus het bodemkali spoedig ge
noeg, voor een klein percentage zelfs, ver
weerde, dan zouden de kleigronden jaar op
jaar, zulk een groote hoeveelheid kali als
plantenvoedsel leveren, dat er geen sprake
van een opzettelijke kalibemesting zou zjjn.
Nu leert de praktijk juist anders. Op vele
kleigronden wordt eene kalibamesting met
goed gevolg toegepast. Hoor eens, wat de
tegenwoordige landbouw wetenschap daar
van zegtTot voor eenige jaren gold alge
meen de leer, dat kalibamesting op kleigron-
deu overbodig was, omdat deze gronden van
nature eene onvoldoende hoeveelheid kali
als planten voedingsstof zouden bevatten. De
genomen proeven hebben ereuwel aange
toond, jdat dit standpunt niet meer ouasn-
tasrbsar is". En ook dit„Vroeger is deze
kalibehoefte niet gebleken, de proefvelden
hebben aangetoond, dat zjj thans bes'aat".
Aldus spreekt het Beknopt verslag der
Land- en Tuinbouwproefvelden over 1904,
1?05 en 1906, opgemaakt dus door mannen
van het vak en van Regeeringswege uitge
geven.
En in ditzelfde verslag leest men op pag.
12 van eon proefveld met 0.2 pCt en 0,16
pCt. kali in den boven- en ondergrond, (vlak
dat Diet uit asjeblieft!) en waarop eene
kalibomesting in 1905 en 1906 zeer voordee-
lig werkte. Wat leert ons dus de ervaring
Dit,dat de kaliverbindingen in onze klei
gronden niet voldoende in de kalibehorfte
onzer gewassen kunnen voorzien, indien
men op die gronden een sterken kaliroof-
bouw drijft, zooals men in den tegenwoor-
digen landbouw doet. Verliep de verwering
snel genoeg, dan had dit geen nood, maar
nu wel, omdat de verweering te langzaam
geschiedt. De ervaring van een lange reeks
Van jaren heeft geleerd,dat het, indien men
van zjjn gronden hoogs opbrengsten wil
krijgen, noodzakelijk is, de behoefte aan
direct,dus snelwerkend kali te dekken door
toediening van in water oplosbare kali-
verdingen, zooals men die aantreft in de
Stassfurter kalizonten.
Waarzeggerij aan de deur.
Wij lozen in het N. v. d. D.
Alles gaat „vooruit", althans met zjjn
tijd mee. De waarzeggerij ook. Adverten-
tiën van juffrouwen met en zonder kof
fiedik, ei, spiegelglas en dergelijke on
schatbare hulpmiddelen zijn er al geweest
zoolang er advertentiën bestaan, maar als
de nering misschien een beetje verloopt,
als 'tniet meer zoo stormt naar de juf
frouwen die 3 boog in geheimzinnig half
duister gezeten zjjn, dan is er allicht eene
juffer die in vredesnaam besluit van haar
hoogen Py thia-zetel Daar de straat te da
len en te trachten daar klantjes te vinden,
die niet uit eigen beweging tot haar zou
den gekomen zijn. Dit is wel het nieuw
ste Mevrouw Lenormand, ef althans hare
volgelingen, sanschellende aan de huis
deuren en daar hare diensten aanbiedende.
Of zjj geluk heeft dat wil zeggenof
zjj inderdaad klantjes krijgt P wel, zie
hier wat ens een Amsterdamsoh huisva
der sohrjjft:
Vanmorgen ontving mijn huis, zooals ik
's middags hoorde, bezeek van een agent
van politie en een rechercheur om onder
zoek te deen naar den verleren geuden
verlovingsring van mjjue dienstbode. Ik
begon met 't vreemd te vinden een pelitie-
onderzeek op die schaal. Den verigea dag
had het meisje ens gezegd, dat zjj haar
gouden riag verleren had, hij het speelen
ef bij het sehrebben, dat wist zjj niet, en
later in deu avend had ajj verlof gevraagd
om hjj het naasibf zijnde politiebureau aan
gifte te doen van haar verlies. Bjj hare
terugkomst had zij nog verteld, dat er
zeer omstandig aanteekening gemaakt was
van het geval, dat zjj zelfs had mesten
opgeven hoe oud zjj was en ueg meer.
Wel zeer bij zonder veor zee's simpel
geval, doch men denkt er niet over deer.
Maar nu vanmorgen dat perseenlljk bo-
zoek P Toen kwam er een nieuw licht.
Toen vertelde de rechercheur dat hij na
tuurlijk niet kwam zoeken naar eeu ver
loren voorwerp; er waa heel iets anders
in het spel. Het meisje had obs maar wat
verteld, maar op het politiebureau de
waarheid gezegd. Het lichtgelsovige kiui
had ziek aan ouzo huisdeur laten «waar
zeggen". Sr was op een eshteud véér 12
uur een juffrouw aan de deur gekomen,
groot van postuur, wat «oh eaaslagdoek
en een spoormandje. Zij deed in «Iadiseh
spiritisme" en wist het kind te bewegen
twee «brieven" a raison van een kwartje
vau haar te keopea. De brieven, met daar
in besloten mansportretten, zjjn ep het
ooganblik in handen van de pnlitic; ik
kan er dus aiet meer van zoggen. Gm
hot meisje echter nog beter ep de heegte
van het heden en het toekomende te bren
gen, had de juffrouw met den omslagdoek
nog voer korten tjjd dien ring noodig, en
daar ging hjj
Indische legertoestanden.
Yoor heden zal mijn onderwerp zijn het
kazerneleven en wel meer bepaald het con
cubinaat leven" in de kazerne.
Wat is het aonoubinaa» leven zult ge
vregeD, ers ik voeg er aan toeHoe is het
in de kazerne gekomen, en hoe worden we
daarvan weer veriest P
Wat in het ooneuliin»a»!evoö f
Maar Iaat ik eerst eens opschrijven wat
dezer dagen in eeu Christelijk weekblad
werd vermeld. Daar lazen we a.a.
Een gewichtig vonnis, waardoor de
bjjxit in onze Indische reohtsbedeeliog
eene eigene plaats Kreeg, en dus gewet
tigd werd, is door het Hooggerechtshof
uitgesproken. Twee tabaksassistenten te
Medan stonden terecht, omdat zij hunne
huishoudsters niet als bedienden hadden,
aangegeven, De raad vaB Justitie te Me
dan spreekt hen vrij, °P grond dat eene
huishoudster geen bediende is. Het O. M.
is vau andere meaning. Thans bevestigde
bet Hooggerechtshof de vrijspraak, op
graad datin de Nederlandsoh-Indisohe
saamieving eene huishondster hare be-
zoldigjng niet, zelfs niet voor een gedeel
te, geniet voor het verrichten van huis
houdelijke divnuBteu en dus als huisbe
diende zij ais meesteres in huis den
soepter voert, en die bezoldiging haar
uitsluitend in hare hoedanigheid van
bijzit wordt gegeven, terwijl het door een
vrouw verhuren vau baar lichaam toch
zeer zeker njet als verhuur van diensten
kan worden besohouwd
is het niet fraai
Hierdoor is de uitdrukking„hjj leeft
met zijn meid" in onze saamieving veroor
deeld, en geijkt die andere uitdrukking
«hij heeft eene vrouw in huis", die dan ook,
wijl zij den scepter voert, op den titel van
Mevrouw reoht doet gelden.
Nederl. Krjgsman.
•*..V *ÜfT
