NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 110
1910.
Dinsdag 8 Februari
24e Jaargang
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
larnsiM mei ie Komeet ra'Ealle;
Binnenland.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGt-VERWEST, Ie Goes
F. P. D'HUSJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
'?üit den Geldersehen Almanak van 1837
Goes. Met hartelijker) dank ontving de
wyksuiier uit het busje van de bijbelklaese
en van den kleinen meiijesbond f 2,50 voor
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers - Q02l.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 '-ent.
Belangrijke datums.
Van 1 tot en met 14 Februarigelegen
heid tot aangifte voor de kiezerslijst.
Vóór 20 Februarikennisgeving aan de
belastingschuldigen, die nog niet betaald
hebben door den rijksontvanger.
1 Maartlaatste betaaldag der belasting.
29 Maart: ter visieligging en verkrijg-
baarstelllng der kiezerslijst en bijbehoorende
lijsten.
23 Maart tot en met 19 Aprilgelegen
heid tot rcelame.
Tot 21 April: tei vissieligging en ver-
ki-ijgbaarstelling der reclames.
Vóór IS Meidefinitieve vaststelling der
kiezerslijst.
8 Febr. 1910.
Met pamflet, waarvan de eer der eerate
Bigialeering aan De Standaard toekomt, en
dat in het dietriet Edam dienst moest doen
om den vrga. oandidaat tegenover den ohr.
biet. oandidaat er door te eleepen, wordt
•ok door De Nederlander opgenomen.
Met Mad schrijft er deze behartigings-
waardige weerden ender
«Hst is waarlijk onbegrijpelijk hoe men
zulk een veraameling schandelijke nonsens
bijéén krijgt, en dat ter bestrijding van een
man,, die nota-bene niet tot de Gerefor
meerden, maar tof de Lnthersohen be
hoort. Het merkwaardigste van het geval
is wal, dat zulk eei pamflet op «koning
ke«t van ueuscbsm die ons het maken
eeior antithése verwijten 1"
Het té 9i«t overbodig dat het blad dat
sehr$ftwant De Standaard hoeft
er terecht aan herinnerd ehr. historische
leiders durven zich dezelfde tnktiek je
gens ons veroorloven wanneer 't geldt hm
-oandidaat er deor te krijgen.
Men denke maar aan de wijze waarop jhr.
FEUILLETON.
(in Nederbetnwsohen tongval).
JerphaasGoeijen aovoud, Heiterhoe
unaktet? Ha, binde gij doar oob Jaopik-
naef 1 Wel, dat tref isr al heel goed ik mot
mijn vrouw weerom hoalen, die is een dag
of wat bij Heohteld-meu gewest en non mot
ik nog wat tukken, want die wijven hebben
niet goaow uetgepraot, en het is tooh lichte
moan,doarom docht ik lost ik de mester nog
ens genoavend zeggen. Wel, hoe stoat het
leven alzoo
De meesterDat doet mij een considerabel
groot genoegen, dat gij uwen ouden meester
niet vergeetmen aiet dit maar al vaak
wanneer de- mensohen in andere carrières
geplaatit zijn, vooral wanneer zij prespe-
reeren,dan verge'en zij hun oude vrienden
dooh dit heb ik ook nooit van tl vermoed,
gij aijt met edeler principes bezield. Neem
bjj ons plaats, dan kunnen wij nog eens een
amosanten avond hebben.
JacobWel jao, doet dat Jep-naef, wij
woaren daor net aon het proaten over de
kommet Hallies, die zulde bij jeuliietooh
ook wel gezien hebben.
Jerphaas: 01 we; we hebben zoo veul
'last van die kerels, dat men nog geen
sohaepl waet noar de meulen kan brengen,
of ze zitten er wei met de kneukels in ze
touwen op het lest nog willen hebben, dat
men zand onder de persboonea liet moeien
wij hebben ai een heel ongemakkelijken
ik wou, dat al die komiezen op de Mooker-
hai zoaten,daor konden se bikkelkes zuken.
De meesterHa, ha, hawel verbaasd,
'Welk een mal- apropos 1 Wij hebben over,
geen kommiexen gesproken, maar van de
komeet van Halley. Dat komt ervan, als men
zich niet toelegt om de eigen- en zelfstandi
ge nuem woorden naar de letter uit te spre-
kendan wordt het altijd abraoadama. Wat
Sobirameipeuninck in Ede lid van deTwee-
d« Kamet ie gewórden. Immers een alge
meen verspreid Chr. Hist, strooibiljet, dat
zelfs prijkt met namen van adellijke onder-
teekenaare, bevattejo. a. het volgende
Geachte Kiezers in het Kiesdistrict
EDE.
Laat u niet verleiden uw stem anders
uit te brengen dan op onzen oandidaat
Jhr. O. J. A. 5chlmtnelpenninck,
daar er veel moeite gedaan wordt jnist u,
Nederlandsoh Hervormden over te halen
uw Kerk en uw vaderlandtch geloof te
vertaken door over te gaan naar Ds. Ru
dolph, gereformeerd predikant ta Leiden.
Onze vaderen hebben hun <?o«d,hun bloed
en hun leven veil gehad r oor hun beginsel
en zult gij dat nu ontrouw worden door te
stemmen op Dominê Rudolph te LeideD,
en niet op onzen oandicaat
Jhr. G. J. A. Sohimmelpenninok,
President-Kerkvoogd der Ned.
Herv. Kerk te Rhenen.
Dat kan niet zijn, blijf trouw aan de
nagedachtenis ]on*er Vaderen, en stemt
allen met ons op
Jhr. G. J. A. Schimmetpenninck,
Burgemeester van Rhenen,
Prezidept-ïerkvoogd der Ned.
Herv. Kerk.
En toen ging het tegen een antirevolutio
neiren oandidaat, om een zetel door een
antirevolutionair jhr. v.Gitters, benoemd
tot Commissaris der Koningin ia Gelderland
opengemaakt.
Galukkig komt de (chr. hiat) Nederlander
tegen dergelijke practijken op, ook wan
neer zij door haar eigen geestverwanten
gepleegd worden. Daarom kan ook boven
aangehaalde qut'ifioatie van der liberalen
bedrijf is Klam, ook nog in Ede, dat ar zoo
dibb| bij ligtj en ook in den nnnm niet veel
verschilt, allicht nog elect doen.
s r
was dat ook voor een furieuze uitdrukking,
kommet Halles.Wel vriend Jaoob, hoe komt
gij er aan Men moet om de curiositeit der
samenvoeging, en de daaruit profluerende
vergissing lachen, dat er de lever van schudt.
JacobOcb, dat motte zoo krek niet
ndmen, mester 1 Wy, boeren, spraeken aaor
zoo vort en verstaon mekaor alted geed
maarjkwaoje naomen, die gaon der slecht
net, ik wou moar zeggen, dat wij aon het
sproakeu waoren van die storen met die lan
gen staort,daar zoo veul geschrijf en ge waan-
wel over is gewest, dat't au de kael nothing.
Ik hou het met het bunkske, dat ik van de
mester om te laezen heb gekregen, van het
jaer 1756, en .dat zukke sterens wel secuur
op de jaorgetjjen werken. Wat hebben we
een raor najaor gehad, het vroor toen me
nog aon ginkaauw most denken, en toen
was het weer waerem net as in 4e zomer, en
toen ging de Waol zitten met wel fertig jjs-
dammen en ieder mins docht dat er wel
vijf en twintig deurbroaken zouwen kom
men, en toen ging de Waol schuiven, zonder
dat iemend er van wiest, en toen kregen we
nog wel veertien wijnterewant het snauw
de en vroor, dat het krakte, net as in het jaor
fertig, en dan was het weer zoo waerem, dat
me wissegeer geen vuur kon voelen, en wie
het het van zen laeven geheurd, in de maond
van Mert sloeg hei cnwer wel in twaolf to
rens tegelek, en toen ging het aon het raege-
nen en waejen, dat ons heuren en zien ver
gong, zoodat men geen erpels kon poten en
niet baanwen kon, en gin erten of persboo-
nen kon zaeijen, vooral op laege gronden,
zelfs in mynen hof kon ik gin slaoiof spenao-
zi zaeijen nou is het daer ook laeg en vol
vlekke en erdvloojjen zoodat het gezaeide
bjj de minste kaauw er uitziet, krek of het
verpierd is.
Jerphaa»Xa ik geleuf er den niks ven,
en ik heb het hnele ding in deloohtniet
kannen vijnden.en heb alle aovonden staon
turen, dat ik blijndjwezd.
De meester :Wel verbaasd, Jerphaas I Hebt,
gij de Aomeet van Halley niet gezien? Hoe
Socialistische propaganda en de godsdienst.
De heer Van der Goes verklaart thans in
het Marxistische Weekblad, in 't algemeen
de meening te deelen van den heer Troel
stra, dat de godsdienstige overtuiging der
genen die zich bij de 8. D. A. P. voegen,een
«private zaak" moet worden geacht. Maar
waarom f
De heer Van derGoes zegt het onomwon
den «Aldus biyft in de 8. D. A. P. plaats
voor aanhangers van welks overtuiging
ook.'
Tot deze by uitstek tactische overweging
komt na de zniver-Marxistisohe, anti-revi
sionistische, anti-opportunistische heer
Van der Goes. Dat dit standpunt alleen ter
wille van de tactiek wordt ingenomen, is
luce clarius in de reet van zyn artikel te
lezen- Immers „de socialistische of proleta
rische wereldbeschouwing" moot gods
dienstloos heeten, zoo heet net daar, maar
»hoever de party-propaganda van de prole
tarische wereldbeschouwing zal overne
men, is een zaak van practijk."
Dit is niet tegenstrijdig, zegt de heer Van
der Goes, het is alleen tweeledig.
Het is echter niet alleen tweeledig, het
is, durven wy zeggen, misleiding en boeren
bedrog.
Wie «zich verplicht acht de hooge betee-
kenis van de godsdieastloosheid der arbei
dersklasse niet te verbloemen", geljjk de hr.
Van der Goes, die moest ter wille van do
tactiek zulk een tweeledigheid over boord
dure en werpen
300 ooit, dan is er by de verkondiging
van het woord dat de godsdienstige overtui
ging door de 8 D. A. P. een „private zaak»
wordt geacht, aan „een wolf in sohaapsklee-
ren« te denken(Nederlander.)
De nieuwe Wet tegen Watervermenging met
Boter.
Op den les Januari jl. ia een nieuwe wetx-
kan dat zijn Zulk een imposant luoht ver
schijnsel, zulk een frappant g6zigt. Wy
hebben er ons verscheidene avonden in
verlustigd. Waarlijk, gij feebê vast naar de
verkeerde luchtstreek gezien, of een oogen-
blik geiroflen, dat zij xioh achter de lager
hangende wolken verschool, of nog niet aan
den horizon verschenen was.
JerphaasGeullio mot hier al knappe ste-
reukundigen zijn, want ik bad er nay nog
wel op gesiepeleerd, en tooh niks kunnen
vijnden.Ik'had van onzen dominé daUitarse
Stedenalmanak gek: ogenkek, zaei hij,nou
mot je egens zien, dat is een bnnkske.
waorin de steren gehael uetgetaekend staot,
en ik zag op die prent in soort van in pluim-
ke, aon een lang, rond taauw, hoog in de
looht, met allerlei soort van vremde dieren
drom hen, en twee kijndsrs, die aon raekoar
zitten, ik weet al niet wat veur spul I Eea
baer, een lenw, een tlang.een melkweg, een
uaaogd met vleugels, en een kerel met oen
baord, die Orion hiatte, en ik wet niet wat
al meer veur gespuis. Ik heb alle aovonden
staon turen, en het was krek alle aovonden
enderlei, men zag allerlei sterens, zoowél
groote als klaane, ïaaer geon steren eon een
teauw met figuren drom ven vremde dieren
of twei tweelingen, en toen docht ik,t is
vast een aordigheid van de stedentec, die
maoke wel ëéns maar zulke kaskenade en
aordighedes, om het boerevolk en dege-
maene lui te begekken. Veur eenige jaoren
was er in hael ander ding in de looht. Het
leken wel een brandende waetgerf,daer had
ma nog plezier af, dan hoefde we saeovonds
geen lanteren op te staaken, want het was
zco lioht als op klaor lichte dag, en ik heb
wisegeer niet kunnen merken, dat het ding
veul kwaod het geaaon, want de wijnter
was as alted, en de zomer was wel wat nat,
zoodat het gres wat spilde, en er op laeg
land, hier en daor wel wat westerpollen
greuide, maor dat kan alaevel beuren, al is
er gin staitsteren.En geleuf me,Joapik-naef,
ouwen komies van Hallies, zoo as gij hem
hiet, is niks .anders als stedenten-kelaosie
bepaling in ,zake boter in werking getreden,
en wsl die waarbjj bepaald wordt, dat boter
niet minder dan 80 pCt. botervet mag bevat
ten. De overige 20 pCt. kunnen derhalve uit
water, kaasstof, zout en esn weinig boter-
kleursel bestaan.
Het is begrijpelijk dat deze maatregel
dringend noodzakelijk geacht werd door
den wetgever, waar niet zelden boter met
meer dan 80 pCt. water tegen hooge pry zen
verkocht en het publiek derhalve groote
schade berokkend werd,
Wjj hebben in den loop dezer maand, der
halve na het inwerking treden der wet ons
overtuigd, dat groote waakzaamheid der
inspecteurs noodig zal zijn om de wet te
handhaven, daar wjj op twee verschillende
plaatsen in de hoofdstad boter deden koopen
welke watergehalten verteoyden van 83.13
en 46.10 pCt. en met het opschrift „Natuur
boter A f 0.55 on f 0 60 per pond" prijkten.
Het spreekt van zelf dat wy de autoriteiten
op deze wetsovertreding opmerkzaam ga-
maakt] hebben, zoodat een vervolging te ver
wachten is,
Wjj achten het nu Tan zeer groot belang
dat het publiek zooveel mogeljjk mede moge
werken tot handhaving dezer wet, en waar
het aantoonen van vervalsebing met vreem
de vetten dikwijls tot de zeer moeilijke
vraagstukken der scheikunde behoort, is dit
niet het geval met het constateeren van het
aanwezig zjjn van pl.m. 80 pCt. botervet.
Reeds een reageerbuis van 21/, eentim.
diameter is daartoe voldoende. Indien deze
gevuld wordt met b.v. 20 gram boter en deze
daarna boven waterdamp langzaam gesmol
ten wordt, moet 4/5 van het gaheele Volume
(boter en kaasstof en water), Ba volkomen
bezinking, uit helder botervet bestaan.
Een te hoog gehalte aan water- of kaas
stof blijkt uit deze eenvoudige proef on
middellijk, en de huisvrouw die bjj ont
vangst der boter zich de meeite van dit
onderzoek getroost, zal daardoor belangrijk
mede kunnen werken tot handhaving der
nieuwe en zoo hoogst noodzakelijke- wijziging
De Meester-. Wel na heb ik in mijn ge-
heeie leven nimmer zulk een oroustüleuxe
uitlegging der hemelteekenen gehoord, en
ik moet u zeggen, vriend Jerphaas, dat
dezelve enorm afwijkt van het gevoelen
van vroegere en latere schrijvers. Wat is
het tooh jammer, dat gy niet wat digtar bij
ons dorp woontik zoude u voorzeker in
onze sterrekHudige bijeenkomsten opnemen
en u in weinig tijds doen zien, dat het kaar
tje van de komeet ven Halley, zooalo het in
den Studentenalmanak staat, vol energie en
volkomen juist is, en het verwondert mij,
dat uw predikant, die overigens een soiiede
man is, u dit niet heeft verklaard. Het touw,
dat gij er op gezien hebt, met al de vreemde
figuren, is niets andei's dan de koers of de
route, die desa staartster doer de andere
sterrenbeelden maakt; ik kan u dit niet
beter aan het verstand brengen, dan onze
dilligenees tot voorbeeld aas te nessen, b.v.
de dilligenoe van Vermeulen rijdt 's mor
gens vroeg van Zutphen bij Beok af, ver
wisselt te Dieren, by Hupkes, van paarden,
dan te Arnhem hij Sanderslebsn, vervolgens
bjj Rutgers, te Wageningen, dan bij de Vos,
te Amerongen, en zoo vervolgens op iede
réa afstand van drie uren, tot Amsterdam
toeen dit is zoo alle dagen de vast bepaal
de route, die deze wagen nemen moet. Zoo
ook is het met de komeet van Halley. Gij
moet nu het z g. touw op het karntje mssr
volgen, dan ziet gy, dal hij op het eind van
Augustus bij het sterrebeeld de Stier ver
sohij nt, dooh meer zichtbaar is op den 1
Ootober, bij de voorpoot der groote Beerin,
en zoo vervolgens. Nu zult gij zeggen, waar
toe al die vreemde beesten Niets is een
voudiger dan dit. Gij hebt tooh wel meer
gehoord, dat de oude EgyptenaTen alles
door teekenen en figuren duidelijk zochten
te makenzoo deden zij dan ook met de
sterren, en deze figuren zijn van hen over
genomen. En wat nu den invloed betreft,
dien de staartsterren op onze aarde uitoefe
nen, ik ben scrupuleus, om my over deze
influentie tij deelareeren,
der boterwet.
(Dr. van Hamel Roos en Harmens in het
Maandblad tegen f ervalschingen
Met uitzondering van hen die tot üa
hospitaalsoldaten behooren, moeten cb
dienstplichtigen der Landweer, die in do
jaren 1905, 1906, 1908 en 1909 tot de
Landweer zyn overgegaan, dit jaar voer
herhalingsoefeningen gedurende 6 dagen
onder de wapenen komen o.a. van het 38 r
Landwssrdiatrict
Zij die beboeren tot de Infanterie den 0
Mei, en zullen gelegerd en geoefend worden
te Bergen op Zoom, waartoe zy zich te Mid
delburg moeten aanmelden.
Zy die behooren tot de Genie, Vesting
artillerie en Pontonniers op verschillendj
nader by publicatie aan te geven dagen.
By zonder wordt de aandacht erop gever-
tigd, dat zij, dia voor vergoeding in aan
merking wenschen te komen, het daarte
te maken verzoekschrift moeten richten
aan den Minister van Oorlog, doch dat dj
indiening moet plaats hebben bij den Bal
meester. Opdat de vorzoeksohriften spoe
dig kunnen worden behandeld, is het wen-
schelyh, dat belanghebbenden zich wenden
tot de gemeente-secretarie, alwaar ook da
modellen voor het verzoeksohrift zullen
worden verstrekt.
TJIT DS PROVINCIE.
de zieken.
Beweerde niet-vervolging gepleegd mis
drijf.
Do minister van justitie heeft aan de
Tweede Kamer doen toekomen een nota van
inlichtingen op bet adres van G. van dei-
Bliek, te Vliesingen, houdende klaohi
over niet-vervolging van gepleegd misdryf.
Het botreft de verduistering van tot eeno
nalatenschap behoorende gelden (zaak wed,
G. v. d. W., die als erfgenaam naliet de echt-
Wy weten toch, dat aan de Maan dees
invloed niet kan ontzegd worden. Men
denke slechts aan de eb en vloed, het ryp
worden der druiven deor de volle Maan, do
veranderingen, die het weder ondergaat by
het eerste of laatste kwartier,en dan vooral
ook, dat men opgemerkt heeft, dat water
znchtigen, by eene wassende maan, meer
zwellen, de winterhanden es voeten (mm
permissie) meer jeuken en het violiera zaad
dan gezaaid meer dubbelden geeft en de
kropsalade minder aan het schieten geëx-
poneerd is. Doch ia de leer der dwaal-en
staartsterren ben ik niet genoeg geconter-
fr.it, om my hierop zoo dcoessief te verkla
ren wel lezen wy; dat, toen Mitridates ge
boren werd, er een luchtster versoheen, en
in den 80-jarigeu oorlog waren er allerlei
vurige luchtverschijnselen, die deze zware
en bloedige beproeving prognosticeerden
Ook kwam het mij «enigszins verdacht voor
dat juist nu er zulk een eclatant luchtver
schijnsel heeft geëxteerd, het geheels jaar
door, "t roodvonk op een contagieuze wijze
heeft gegrassoerd, en zoolang we niet per
fect van het tegendeel overtuigd zyn,houde
ik de sentimenten onzer voorouders in
waarde, on die dachten positief, dat er zeer
dikwijls, voor en na het verschijnen van
buitengewone luchtverhevelingen, pesti-
lentieuze kwalen en enorme misgewassen
ontstonden.
JerphaasJao, mester I Ik kan er met
me dom verstand zoo niet by, om jou ge
voelen te geleuven of tegen te spraeken, en
gy hebt het zoo afgedraeid netjes veurge-
draegen, dat ik 't warempel haoet geleuven
mot. Maor ik mot goan, anders breng ik
den donkeren aovond thans, want de moan
dnnrt moar tot negen nren. Nou, Joapik-
naef, houdt oe goed, zeg de vrouw genoa
vend, en ik bedank oe, mester, veur de
vrindelykhet 1
0-—
