VOOR ZEELAND
Mo. 106
1910.
Donderdag 3 Februari
jaargan;
HISTORISCH
kim eeri ea tarnen pm
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed
S. J. DE JONGE-VERWEST. te Goes
F. P. te Middelburg.
FEUILLETON.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
UE3
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25.
Enkele nummers B 0,02*.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
ii.
Ook het vervolg van bovengenoemd arti
kel uit de Leidache Courant nemen we over
Ala God.de Schepper van hemel en aarde,
de verhouding in het huisgezin bepaalde
met de woorden>Eart uwen vader en uwe
moeder, opdat gij lang moogt leven op
aarde«, wilde Bij een samenleving stichten,
die zon rnsten op eerbied, gehoorzaamheid,
liefde en behulp aamheid en den mensch
tot heil zon strekken op aarde.
Stellen we ons zulk een samenleving voor
waar het kind zijn ouders met eerbied tege
moet komt, hnn wensch voorkomt, hen
liefdevol en behulpzaam helpt en bijstaat.
Dezen wenschelijken toestand kunnen
we ons scheppen en dat moeten wij doen,
willen we een redelijk sohepsel zijn.
Dat we het kunnen, blijkt uit het feit,dat
God 't geboden heeft,wantBij gebiedt niets
wat boven onze krachten gaat. En wjj
moeten 't doen, omdat Hij onze Heere is,en
wjj Zijn diesaren zijn.
Wat heeft na de mensch, dat nietig
schepsel gedaan door het eeren der ouders
te doen bestaan in kostgeld geven P
Hij heeft eeu kille verhouding doen ont
staan, een verhouding, die rust op 't tegen
overgestelde van eerbied, gehoorzaamheid,
liefde en behulpzaamheid, wjjl de kostgeld
gever boven den kostgeldnemer staat, juist
zooveel betaalt als met zjjn goeddunken be
paald is, vader en moeder een kostgangers
hart tosd aagt en hen niet verder helpt,dan
zij als honder van kostgangers verdienen.
Noodlottig zijn de gevolgen van dezen
toestand voor onders en kinderen,voor huis
gezin en staat.
Voor de ouders is deze toestand onteerend
Eer en eerbied komen hnn toe en hiermede
gewordt hnn alle mog> iijka steun, want een
kind, dat zijn oadais oprecht eert, zal hun
allen mogeljjkea steun schenken, zonder
eenig voorbehoud of voorwaarde. Maar een
kind, dat kostgeld betaalt, doet iets,w««rin
niet de minste eer ligt opgesloten, want
kostgeld geven geschiedt bij overeenkomst
zelfs bij de grootste vijanden. Kostgeld
geven is alsoo een öelooning voor de liefde
volste diensten der ouder7,maa? is de liefde
der ouders dan eer» waardeerbaar goed, dat
voor geld verruild wordt Oudere,verkoopt
ge dan uw ouderliefde voor een handvol
geld? »Neeal« zult ge zeggen, //wat wij
voor onze kinderen gedaan hebben, is met
26
Mijnheer Laws was zoo vriendelijk ge
weest om Zondagmorgen te komen preekeo.
Merle moest 's avonds preeken en de kerk
was slampvöl. Geen staanplaatsje ovei ven
binnen en massa's mensohen voor de open
ramen. Toen Merle dat gehcor zag, voelde
hij dat de Geest weer over hem kwam.
Hij nam als tekst Hosea XI1-4 en zeide
dat, daar wij geen woorden of gedachten
hebben hoog en groot genoeg om deEeuwig-
heid te begrijpen, wij slechts doen kunnen
wat de Bjjbel doet de dingen, die ons op
aarde het hoogst zijn, oemen en ze gebruiken
als beelden voor het Eeuwige; en in dit licht
gezien vroeg hij wat hei voor den Hemel-
sohenVader zijn moet zjjne kinderen te ver
liezen. Niet ih den hemel maar iu de ellen
digste en somberste wegen der zonde. Dat
was de kefn van een preek voor een inge
spannen luisterend gehoor uitgesproken: hij
voelde dat het doel trof en zeide san 't einde
dat er gelegenheid was voor hen, die hem
nét den dienst wilden spreken. De eerste, die
dat deed, was Tom Avis en er volgden zoo
velen, dat Merle niets meer doen kon dan
hun namen opschrijven en afspreken wan
neer hij hen gedurende de week zien zou.
Admiraal Hargrove was onder de luiste
renden buiten geweest en wandelde met
Er bij n door de velden naar huis»
.Heeft hjj nog wel eens meer zoo
gepreekt P" vroeg hij.
geen geld te betalen". En tsch, door kost
geld aan te nemen zegt gijJa". Gij ver
laagt u, ouders, door voor geld de eer, die u
toekomt, te verruilen gij bewijst door uw
manier van hard el en, dat gij het leven en
zwoegen der onders niet hoog acht.
Pleit het niet voor het eergevoel der ou
ders, kostgeld aaa te nemen, nog min der is
zulks het geval bij de kinderen, die kostgeld
geven. De verhouding tusschen ouders en
kinderen berust op liefde. Liefde nu vraagt
geen geld voor loon, maar wederliefde.
Liefde zegt alles en doet alles en wordt niet
beperkt of geschat. Liefde is iets, dat niet
te schatten is. Door kostgeld te geven gaat
het kind de waarde der liefde bepalen. O,
wij moeten een bekrompen geest en een
steenen bart hebben om znlk een toestand
te billijken.
Kostgeld geven is hoogst nadeelig voor
ouders en kinderen. Zoolang de kinderen
klein zijn, valt bij de meeste ouders uit
den werkmansstand niet te denken aan over
houden, evennin als ouders oud en gebrek
kig worden Wanneer is nu de tijd voor de
ouders om iets over te houden voor den
ouden dag, om dan niet den kinderen tot
last te zijn, a's deze eeu huisgezin hebben P
Die tyd is daar als de oudere kinderen van
het gezin in staat zijn iets te verdienen.
Maar wal gebeurd dan P De kinderen, die
zich even kunnen weren zonder de hulp
hunner ouders, geven aan hun ouders juist
zooveel zij verteren en dik wjjls nog minder.
Het gevolg is dst dez9 er niets bjj overhou
den, meestal nog moeten bijleggen. De
ouders zwijger, omdat zjj er meestal niet
veel aan kunnen doen. Zij worden gedwon
gen te berusten, om hun kind niet het
ouderlijk huis te doen verlaten. Zjj denken
over de nadeelen niet zoo zeer na, omdat zij
zelf nog wat verdienen en vleien zich met
de koop, dat er een tijd zal komen, waarop
het beter zal gaan, maar die tjji laat zich
lang rog wachten.
Zoo gaan de jaren voorbjj en de ouders
worden ouder en gebrekkiger, gaan minder
verdienen en komen tot de Diaconie of 't
Armbestuur. Hoe komt dat? Omdat zij in
den tjjd waarin zjj iets konden overhouden,
dit niet hebben kunnen doen wegens het
wangedrag dor kinderen.
Kinderen, is het eervol voor u, uwe oudeïs
met den bedelkorf te zien gaan op den ouden
dag, omdat gij hen niat naar vermogen hebt
bijgestaan in den tjjd, dat het in uw macht
was Als gjj nog één ziertje verstand en
gevoel hebt, dan moet het u ondragelijk zijn
_L
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 ''ent.
»Niet juist zoo - ten minste als ik hem
gehoord heb,* zeiErmyn. «Maar ik heb ia
mijn heele le en nooit zulk eeo preek
gehoord."
>Ik ook riet,* zsi de admiraal. .0, Er-
aaya, als het waar is, en wij weten dat het
waar is, hos komt het dat wij er ons soo
weinig aan storen Men sou denken dat
dergeijjke waarheden de geheele wereld
bewegen moesten en zij bewegen niet eens
Barbleton, en nog minder de groote huizen
er omheen.*
„Omdat er zoo zelden naar geleefd
wardt," zeide zij. »Muar Barbleton is nu
bewogen.*
Zoo was het. De korte tjjd van verade
ming tussohen het hooien en den oogst gaf
gelegenheid om den groeten indruk, dien
Merle gemaakt had, te verwerken. Nooit
had hij zulk een vreugde gekend als in de
weken, die nn volgden; niet alleen onder de
betere standen, maar ook onder de laagste»
en meest gesonkenen, onder mensohen, die
nooit ter kerke gingen en alleen waren ge
komen uit nieuwsgierigheid om den doariné
de lijkrede op zijn eigen kind te hooren
houden onder die allen waren er, die zich
bekeerden en tot hem kwamen. Verscheide
ne merkwaardige bekentenissen werden
Merle gedaan, woarnit duidelijk de dwaze
onwetend leid en de gioote ondeugd bleek,
verborgen onder een schijnbaar beschaafde
oppervlakte.
En zooals een Duitsoh predikant eens ge
zegd heeft: //pasgeboren kinderen huilen
altijd veel, zijn gauw ziek, en altijd lastig
te moeten zien, dst uw ou iers van deur tot
deur strompelen om een aalmoes? Met an
dere ouders is hst gebeurd, den uwen wacht
geen beter lot. Gjj kunt det verhoeden en
moet hot verhoeden door hon bij te staan
naar uw beste krachten.
Is het kostgeld geven nadeeFg voor de
oudets, het is zulks niet minder voor de
kinderen zelf.
Als de kinderen beginnen, kostgeld te
betalen, zjjn zij nog betrekkelijk jong en
'kennen wei' ig de waarde van het geld.
Daardoor gaan zij onnoodige uitgaven doen,
nemen minder goede gewoonten aan, worden
verkwisters, en, als zij hun gewone uitgaven
door de een of andera omstandigheid niet
kunnen voldoen, worden zij onrechtvaardig.
Als zij zelf een huisgezin gaan stichten,
zijn zij arm, en blijven arm, zonder eenig
VOoruRzieht.ooit ie's te zullen erven van hun
ouders, die niets hebben kunnen sparen
wegers het wangedrag hunner kinderen,
Hoeveel bejaarde mannen en vrouwen zijn
er niet, die met smart op hun jeugd terug
zien, waarin zjj overvloed hadden en be
hoeften aannamen, waaraan zij nu niet
kunnen voldoen,
Het valt hard, betere dagen gekend te
hebben. Hadden zjj zioh in huE jeugd
geen weelde veroorloofd, zij zouden nu met
meer gelatenheid huu lot dragen en geluk
kiger zjjn.
De oorzaak van dit. nawee ligt ie het kost
geld geven, waardoor zjj heer en meester
werden van een handvol geld, dat hun deze
kwade parten heeft gespeeld.
Kostgeld geven is onteerend en nadeelig
voor het gezin. Vader en moeder, broeders
en zusters worden door het kostgeld nemen
kostbaas en kost vrouw, knecht en meid
van den kostgeldgever.
Welk een treurigen zedeljjken invloed moet
het bostg ld geven uitoefenen op vader,
"hnoeder, broers en zusters
De ouders staan van natuur boven de
kinderen, die hen hu verlagen tot kostbaas
en kostvrouwbroers eo zusters, die do
-geljjken behooren te zjjn van de oudera
kinderen des gezins, worden hun knecht
en meid.
Het kostgeld geven is ook nadeelig voor
het gezin.
Hoe lang duurt het kostgeld geven?
Zoolang de kostgangers iets verdienen en na
kostgeld betaald te hebben, iets overhouden,
langer niet. Betalen zij niet, dan moeten de
ouders en de andere kic deren tobben en
zwoegen om hun kind en broeder-kostganger
en slechts moederliefde en geduld kan hen
verdragen".
Merle kon ni>. t helpee, dat hij de.chS, dat
moeders niet dadelijk met zulk eane groots
familie behoeven te beginnen, en ook niet
zonder hulp zjjn. De arme Barbleton-kerk
was zoo lang dood geweest, en ofaohooa hij
genoot van de kracht, die zij nu ontwikkei-
do, had deze nog geen vorm, en wam hij
onervaren in 't org&niseeren. En iedereen
wilde den domiuè zelf spreken. Iets in zijne
saohte stem en ia zijn diepe droevige oogen,
die zoo vreugdevol schitterden ais hij over
Jezus' liefde sprak, trof de harten der men
sohen en maakte het hun gemakkelijk om
hun zorgen en zonden te vertellen. Hij voel
de zioh trotsob en vol triomf,cat hij de blijde
bood'ohüp brengen mocht 1 <uijr, mensohe
lijk ge«oel wus ook geprikkeld. Het
scheen wel alsof hij nu overal mooie kleine
jongetjes moest ontmoeten en se zonder een
liefkozing niet voorbij kon laten gaan.
Tom Avis was eeu bekeerde,die een half
leger van anderen aanbraoht. Hjj bekende
openlijk hoe de drank en't spal erhembjjna
onder gebracht hadden de arbeiders en de
meesters besloteu te samen den drank nit
de Broomhill boerderij te bannen, en Tom
ging naar het Witte Hart, toen bij wisi dat
de meeste zjjner kennissen er zijn zouden
en deed daar eene bekentenis die o.m. ten
gevolge had dat «sjjnheer Pol worth op een
donkeren avond naar den dominé toe ging
en san het studeerraam klopte. De twee
mannen spraken te samen tot diepinden
nacht. Pelworth had al lang geen vrede
l te onderhouden. Dan is wel het betalen ge
ëindigd,maar de verhouding en de gewoonto
van den kostganger zijn er nog vader en
moeder beschouwt hjj nog als kostbaas en
kostvrouw, broers en zusters als zjjn die
- aars on dienaressenen dat alles zonder
yoorui'zicht, dat zoonlief later deze gratis
verrichtte diensten nog zal vergoeden. De
gez'nnen, waarvan hier sprake is, konden
door naleving van Gods gebod, een hemel
zjjn, nu zijn ze een hel, waarin zich geen
redeljjk mensen thuis kan gevoelen.
Voor de maatschappij werkt dit kost-
geldstel.vei nadeeligdrie instellingen, wei
fee een smet werpen op ons leven, worden
er door bevolkt het krankzinnigenge
sticht, de gevangenis en het armhuis.
Wie kas zeggen, hoeveel Ijjders in he.
krankzinnigengesticht hnn deernisweardi
gen toestand te danken hebben aan dewsn-
verhoudingen in het huisgezin, welke ver
oorzaakt wordt door kostgeld geven en
namande jongeling gaat zich door het
lichtzinnig omgaan met geld, schuldig ma
ken aan buitensporigheden, die da nadse
lig© gevolgen hebben voor gsest en lichaam
de andere haisgenooten worden teleurge
steld in hua verwschtinger.
In da gevangenis vinden we velen, die
kuu seksende te Wijten hebben aan een
HehtziüBiga losbandige jeugd. Hadden zjj
die jeugd geleefd volgens Gods geboden,
I Aan zouden ze nu niet daar zuchten en
kwyaen.
De armbesturen zijn het meest belast
met ouden van dage», die voor hun ouden
dag iets hadden kunnen overhouden, als
de kinderen hun behulpzaam waren ge
weest in den tijd dat zij het, konden en
moesten doen volgens Gods woord.
Deze toestand met zjjn weinig eervolle
gevolgen is door den mensch in het leven
geroepen, doordat hjj zijne oogen afwendde
van God en Zjjne geboden.
En met deze afschuwelijke gevolgen voor
oogen, billijken èn ouders èn kinderen het
kostgeld geven.
Vele oudeis prijzen hue kinderen, die
kostgeld gevss en noemen hen //knappe
kinderen." Nu vraag ik waarin die knap
heid van zulk een kind bestaat. De ouders
onteeres zich door dit stelseleer en eer
bied komen hun toe en daarmee ontvangen
zij allen mogelijken steun en bijstand in
in tijdelijke zaken.
Door kostgeld krijgen zij slechts wat zjj
aan hun kinderen verdienen.
Sommige ouders redeneerensis wjj
kostgeld aannemen, krjjgen wjj ten minste
iels. Dat is waa>, maar hoe lang duurt
dat? Zoolang het lieve kroost zulke gelegen
komt. Maar om hun geldelijke verplichtin
gen ten opzichte der ouders na te komen,
sullen de kinderen zich geen offers ge
troosten, n, evenals zjj getrouw geworden
zjjn in het brengen der verschuldigde eer
en eerbied, zullen zjj ook vroeg of laat on
trouw worden in hef batalen.
Mesechen, die met het houden van kost
gangers iets willen verdienen, moeten niet
hun kinderen als zoodanig in huis nemen.
Dat leert de ondervinding duideljjk
goaoeg.
Maar nemen de ouders geen kostgeld dan
krjjgea zij niets en hebbes toch da kinderen
te hunnen laste,
Zeker, doch daarom gaat het toch niet aan,
dat zij, dcor den nood gedrongen, zulk een
toestand dolden.
De oorzaak ligt vaak in de ouders zelf, die
spreken van //knappe kinderen", als ex kost
geld betaald wordt. Daardoor worden de
verhoudingen in het huisgezin, door Gcd
geregeld, verbroken.
Daar vela ouders zich bij dezen toestand
neerleggen, ontstaat bij de kinderen ds over
tuiging, dat hij goed is, dat de ouderB geen
reden tot klagen hebben en dat de rekening
der kinderen vereffend iB.
De opmerking, dat het kind voor zijn ei
gen toekomst moet zorgen, houdt geen steek.
We weten bij ondervinding, dat vele kinde
ren juist door te vroeg beschikking te krij
gen over hun geld, een ongelukkig leven
tegemoet gaan. In plaats tot steun, dient het
geld hun om verkwisting en zorgloosh lid te
leeren. Bovendien eerst meet de verschul
digde eerbied bewezen worden, daarna pas
sparen. Voldoen de kinderen aan de ver
plichtingen hunner ouders, dan maar ook
dan alleen zullen zjj eenmaal met Gods
zegen en de beste wensohen der ouders, zelf
een gezin gaan stichten.
De onders van hun kant zullen dan niet in
gebreke blijven, hun kinderen voort te hel
pen. Daartoe zjjn zjj door de kinderen zelf
in staat gesteld» Zij zullen ook neg iets aan
hun kinderen kunnen nalaten bjj hun dood.
Men zal wellicht nog verschillende rede
nen opwerpen, die pleiten voor het kostgeld
geven, doch het pleit niet voor de onderda
nigheid van het schepsel, zich te onttrekken
aan do verplichtingen, hem opgelegd door
den Schepper, die gebiedt,;Eer uwen vader
en uwe moeder, opdat gjj lang moogt leven
op sarde."
saet zijn ambacht, «naar bed rija geweien er
altijd mee gesust dat het voor hem niet erger
was oas een he/'berg te hebben dan voor
broeder Balt om zulk oen humeur te
hebbers.
„Ja, mijnheer Polworth", hüd Tom ge
zegd, en hat „Witte Hart" is vóó fsisoenlijk,
dst het de ondergang van eon heele massa
weer zal sijn, die, evenals ik, nooit nsar een
minder café gaan zouden. »En denk u eens
aan de vrouwen
Want bet uiterst fatsoenlijke //Witte
Hart" was de eerste stap naar den afgrond
geweest van menige boe: en vrouw, die nu
eene ellendige drinkster was.
«Deck aan de vrouwen,* herhaalde Merle,
en Polworth vond het geen offer meer zijn
ambacht op ie geven want hij begon het
te hstsn. Zijn nichtje had er ook wat tegen
voorei s'nds Tom Avis niet meer kwam,
essar mijnheer Polworth hsd het „Witte
Hart" gehuurd en was een geboren her
bergier, en wat hjj kon verdienen door er
een koffiehuis van te maken, zou de huur
met goed maken.
»Maar ik heb er al veel ts veel geld mee
verdiend 1" reide hij, »eu zoo iaug als ik er
niet bij verlias, kan ik mij veroorloven voor
niets te werken. En wat beteekent dat ook
Ik ben een dwaas geweest om mijselve af
te sloven om twee meesters te dienen, als
het zoo gemakkelijk is er Een ie dienen."
Zoo werd er dus een koffiehuis van ge-
maant en hoewel de meeste aristocratische
klanten en hunne bedienden wegbleven,
had Polworth toch rollen vrede en deed hij
•aar
zijn werk «set zooveel liefde als dit i
mogelijk was.
„Hebt u ooit zulk een staggen jou ven
gezien als Gilbert Ralt geworden is?" vroeg
mijnheer Poiworth eens aan Merle, toen zjj
e&iksen over zjjne bezoekers praatten. »En
het koori hensoh niet omdat hij zoo in de
hoogte gestoken wordt, dat weten wij allen.
Ik vond hem een aardigen jongen vroeger,
maar hij is nu erger dan de oude heer zelf.
Die arme meisjes Zij zullen wat ie verdu
ren hebben met twee van hen 1"
„Willem voelt het het meest'', zei Merle.
Leonard en Willem Balt zouden bij hem
belijdenis doen, en hunne vertrouwelijke
mededeelingen waren erg pathetisch- „Gib
heeft het ook hard, mijnheer Polworlh".
Merie daoht intustohen bij zioh zelf dat
hij heel goed wist wat Gilbert soheelde. De
eerbied dien hjj voor vrouwen voelde
siaakte dat hij haar wel wat streng beoor
deelde, en hjj had nooit eeu zuster gehad
om hom met msisjesverdriet te doen kende
maken. De gedachte aan Gilberts verbitterd
leven maakte hem boos en deed hem wen-
sober, cut juffrouw Frances er eens flink
van langs zou krijgen- Maar toen hij gele
genheid had dit zelve te doen, kon hij niet.
Het gebeurde zoo. In de vreugde over
haren zoon was juffrouw Avis er toe geko
men hare vrees te overwinnen en met hem
en Rose naar hei Avondmaal te gaan- Zjj
vonden het geen van allen aangenaam dat
Frances niet meeging, maar deze weigerde
hardnekkig.
Wordt vervolgd
