NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No. 91
1910.
Maandag 17 Januari
24e Jaargang
GHRISTEUJK-
HISTORISCH
KOOP
sknecbt
3RLING
hondster
Gemengde berichten.
ider
tbode.
elburg
fcOTD
)NSB, M i d-
i.s.
ht
Dode
DSTEE
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed.
S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUU, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
UIT DE PROVINCIE.
Zaamslag. Dezer dagen werd alhier een
tweede bietenbond opgericht met 20 leden,
de bedoeling is om bij verkoop van bieten
zooveel mogelijk met de eerste opgerichte
bond zamen ie werken. Een weegbrug met
losplaats zal waarschijnlijk bezuiden de
kom van het dorp worden aangelegd.
1% r0
lusweg, perc.
Dec. 1909.
5r 20 Januari
kantore van
LOEFF.
ieoht
aart
enoodigd bij
Wagenmaker,
)aar, bij J.
raagd
rman.
rke (W.)
by A. VOS,
echt
OELEN Jr.,
INGE,
raat, Goes.
ïuls. Adres
elburg.
elb. leeftijd,
•ouwepolder.
Oostsingel,
vroeger
n de G. G.,
in goede be-
n Be Zeeuw
5IERIKZEE.
Zierikzee.
5
6
7
8
i9
!0
1
!2
!3
54
5
7,30
7,30
7,30
7,36
7,30
6,30
7,30
7,30
7,30
7,30
7,-
66 7,30
6,30
8 7,30
59 7,30
iO 7,30
7,30
1,30
1,30
1,30
1,30
2,-
1,30
1,30
2,-
2-
2,-
2,-
2,-
3,-
2,-
CHELDB".
1310,10,—
'410,30 11,—
510,— 11,—
611,— 10,—
17 7,- 9,-
18 7,30 10,—
19 8,30 10,—
10 8,30 10,—
L 9,- 11,—
een datum is
reede getal ii
ÏOTTERDAM
's Zondags,
an Vlissingen
terdam 8 uur.
'erwest, Goes,
B>
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1.25.
Enkele nummers <102*.
UITGAVE DER FIRMA
LN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 ''ent
Nu aan het werk I
De a.r. Kiesvereecingen in onze provin
cie mogen ditmaal wel oppassen.
Straks bij de verkiezingen, wanneer 't op
een paar stemmen aankomt, en onze oandi-
daat met die paar stemmen uitvalt of in de
minderheid blijft, zou 't jammer zijn wan
neer blijken moest dat die paar stemmen
hadden kunnen worden uitgebracht door
mensohen, die door verzuim der Kiesver-
eenigingen ongewaarsohuwd of onbemerkt
gebleven, nu van de Kiezerslijst waren ge
bleven.
Daarom niet minder ernstig nu de taak
opgevat dan bij de stemmingen.
Nu bet loopgiavers- en pontonnierswerk
goed gedaan om straks den strijd met een
gerust geweten te kunnen voeren.
Alle geestverwanten bezocht, die voor 16
Mei 25 jaar werden of hopen te worden, en
geprobeerd hen wegens huur of loon of
spaarbankboekje, of examen op de Kiezers
lijst te krijgenen de loonkiezers die 't
reeds jzjjn, nog eens herinnerd, dat zij elk
jaar opnieuw en dus ook nu weer, zioh moe
ten aangevenen wel tussohen 1 en 15
Februarien de belastingkiezers nog eens
aangemaand om voor of op 1 Februari hun
belastingschuld bij den Rijksontvanger te
doenj; en alle hierboven genoemden nog
eens gewaarschuwd dat de gemeentebelas
ting op 1 Maart ten volle moet zijn betaald.
Wat 't aanvraagformulier aangaat dat de
aspirantkiezer moet teekenen en dooreen
lid der Kiesvereeniging kan worden inge
vuld, dat formulier is op 't secretarie te be
komen. Aan alle gemeentehuizen zijn zij
aanwezig en moeten ruimschoots worden
afgegeven.Dit laatste wel niet op grond van
een wettelijk voorschrift,maar dan toch van
een ministrieelen raad en wensoh, die men
ten gemeentehuize wel niet zal willen ver-
onaohtzamen.
Dat er van 't op tal houden of brengen van
ons vriendental op de Kiezerslijsten nogal
wat afhangt, kan blijken uit 't feit, dat w jj
in dit jaar staan voor een belangrijke Staten
verkiezing.
Aftredende Statenleden zijn in de
districten
Middelburg de heeren J. Blum en nr
A. A. de Veer (beiden anti-rev.) en H.P.den
Bouwmeester (lib.)
Vlissingen de heeren A. Loois en G. van
de Putte (beiden antirev.)
Ooesde heeren W. Kekebeeke en J. N.
Elenbaas (beiden lib.), M. de Jonge Jz. en
mr C. Lueasse (beiden antirev.)
Zierikzeede heeren mr A. J. F. Fokker,
B. Giljam en mr H. O. Moolenburgh (allen
lib);
Sluisde heeren ar F. J. N. van Dam, mr
P. G. J. Hennequin en J. A. Neeteson (allee
lib.);
Rulstde heeren B. Dumoleyn, J. A.
van Rompu, A. Moerdijk en J. F. A. M- van
W nesberghe (allen kath.)
Tholende heeren fi. J. Tichelman en A.
Hollestelle (beiden antirev.)
Van deze aftredenden zijn er 12, die tot
een der Reohtsche partijen behooren.
Slaagde nu de tegenpartij erin, bijvoor
beeld in Tholen, ons twee zetels weg te
kapen, en verspeelden wy, bjjv. in Vlissin
gen, ook nog een zetel, dan zouden de Staten
van Zeeland op het doode punt staanen
zouden de aftredende gedeputeerden Blum,
Rompu en De Jonge en het Eerste-Kamsrlid
Hovy, bij trouwe opkomst van alle partijen,
niet anders dan bij het lot kunnen herkozen
of misschien ook wel uitgeworpen worden.
De party verhouding is 24 Rechts, 13
Links.
By niet-herkiezing van 4 der onzen werd
de verhouding 20 Rechts en 22 Linksen
was de Rechtsche meerderheid voor lange
jaren weg.
En dit nu zou, onder meer, jammer zjjn,
met 't oog op de Reohtsche meerderheid in
de Eerste Kamer, en de niet-herkiezing ten
gevolge hebben van het uitnemende a. r. lid
den heer Godin de Beaufort, die, zelfs naar
bewering der liberale pers, tot de bekwaam
ste Kamerleden behoort, en met den heer
v. Nierop de krachtigste financieële speciali
teit geldt; en evenzeer de uitwerping van
'ti andere a. r. Zeenwsche lid Hovy, die zich
op 't gebied van Zending en Sociale qnaes-
tiën een verdienstelijk lid der Kamer toont.
Zal dit alles in gewenschte richting zoo
blijven, dan is nu krachtige en wakkers voor
bereiding noodzakelijk.
«Heerlijk" Jachtrecht.
De redactie van het Dagblad van Noord-
Brabant richt een open brief aan den Minis
ter van Landbouw,aan welke missive wy bet
volgende ontleenen
Op Moergestel rnst het heerljjk jachtrecht.
Dat is nu uitgemaakt in hoogste instantie.
Het is een recht, dateerende van 1300, zegge
en schrijve den jare dertien honderd, over
gegaan van geslacht op geslacht op geslacht
en in de twintigste eeuw door de boeren van
Moergestel betwist. Tevergeefs echter be
twist. Want de oude papieren hebben de
geldigheid van dat heerlijk jachtrecht vast
gesteld, en de boeren, die van hun velden
moeten leven, die zaaien om te kunnen
maaien, moeten dulden, dat het wild van
den heerljjken jaohtheer de jonge vrucht
afknaagt, en dat de jager met zjjn gevolg
van rakkers en honden de velden plattrapt,
als deze, na een slechten zomer als die van
het vorige jaar, nog een laatste Bnee hooi
beloven.
Hangende het proces en ook daarvoor
hebben de boeren zich tegen dewildplaag
min of meer krachtig verzet. Proces-ver
baal volgde op proces-verbaal. Het werd een
heel stapeltje daar op de griffi van de recht
bank te 's Hertogenbosch. Wjjl echter het
heerlijke jachtrecht niet vaststond, ont
brak de grond voor eene vervolging es
zijn de processen-verbaal zonder gevolg
gebleven.
Intusschen is, als gezegd, het hangende
proces ten gunste van den jachtheer beslist.
Is dus uitgemaakt, dat er boven het gewone
twintigeeuwsch eigendomsrecht van den
boer nog 'n ander recht bestaat, het hoog-
heidsrecht van haas, konijn en fazant, het
recht van deze lieve diertjes op levens
onderhoud ten koste van den armen boer
en ten voordeele van den rijken jachtheer.
Jagen, Excellentie, is een nobele sport,
nitgeoefend ter ontwikkeling vhn de beste
eigenschappen des mens iheljj ken lichaams.
En der ziel,laten we dat ook maar aannemen.
Voor 'n oogenblik jachtenthousiasten zjjn.}
Maar jagen geeft ook aanleiding tot het
doen van voordeelige zaakjes. Eenmaal een is
een, doch tweemaal «wee is vier, Excellentie.
Als een haas, door 'n ander wordt gevoed en
grootgebracht, dan is dat voor dengene, die
het beest nemen mag, een voordeeltje. Twee
hazen brengen echter twee voordeeltjes, vier
zelfs vier. Is het wonder.dat de heeren jagers
op het heerlijk jachtveld van Moergestel wild
gingen «zetten». Uwe Excellentie zal mis
schien weten, dat zulk wild zich snel voort
plant welnu, het leefde van den boer, dat
eerste,tweede,derde en vierde geslaoht hazen
en fazantende heerljjke jaohtheeren zetten
er wel het wild neer, maar vergaten het
voedsel ervoor te verstrekken. Daar moest
de boer maar voor zorgen.
De boer heeft zich toen verzet. «Rel
letjes te Moergestel* werd een vaste rubriek
in de bladen. Als de heeren kwamen jagen,
werden ze vergezeld door een troep ketel
muziek makende boeren, die de haasjes en
fazanten opschrikten en voor zich uitdreven.
De procureur-generaal te 's Hertogenbosch
waarschuwde de politiezooveel mogeljjk
door de vingers zien. De menschen kalmee-
ren. Geen strergheid. Veeleer, toegevend
heid.
Heeft de procureur generaal gevoeld, dat
het niet aangaat een heerlijk jachtrecht uit
de veertiende eeuw met den sterken arm te
verdedigen in onzen tijd f
Intussnhen is toch de politie er aan te pas
gekomen. Een boer van de »Vrjje Hoef
kreeg op 'n goeden dag bezoek van hetjacht-
gezelschap en haar ketelmuziek makend ge
volg hjj dreigde den jager met een riek, zoo
deze het wagen zon op het land van de Vrjje
Hoef te komen.
De boer is veroordeeld door de Bossche
rechtbank. Tot gevangenisstraf Excellentie.
Woensdag kwam hy voor het hof.
Waarom zjjt gij in hooger beroep ge
komen vroeg de president.
Beklaagde had die vraag niet voorzien, hjj
aarzelde een oogenblik. Maar toen eenvou
dig en klaar: «omdat ik dacht, dat het zoo
niet konniks gedaan te hebben en dan in
de gevangenis.»
De getuig n kwamen op. Boeren utt
Moergestel, die hadden meer gedaan aan de
relletjes.» Een der raadsheeren zeijullie
bent de schande van Moergestel.
Getuige haalde de sohouders op.
Een ander Oproermakers zyt ge.
Weer een beweging van »och kom.«
De president vroeg herhaaldelijkhebt gjj
eenig begrip van de Jachtwet.
Telkens dezelfde ontkenning.
Zie Excellentie, dat is juist de kwestie.
Zy, de boeren van ons platte land, zjj mo
gen van de voorvederlijke gebruiken nog
zooveel hebben overgehouden, eenig begrip
van een recht uit de dertiende eenw, hebben
zy kinderen van negentien honderd en zoo
veel toch niet.
De beklaagde is in beroep gekomen, om
dat hy niet begrypen kan misdaan te hebben
De relletjesmakers snappen er niets van,
dat zij de schande zijn van Moergestel. Zij
voelen het niet als een beleediging als men
hen soheldt voor oproermakers. Als hun ge
vraagd werd, wat zij daar deden op het jacht
veld, dan klonk hetons land verdedigen 1
Run land, Excellentie, hun eigendom 1 Wat
is dat voor 'n recht, dat nog aanspraken
geeft op den eigendom van een ander f
Een recht uit de middeleeuwen, uit den
tyd van de lijfeigenschap en der heerendien
sten. Maar een recht, dat wij in onze2oe
eenw niet meer begrypen kunnen. Een recht
dat reeds lang afgeschaft zon zijn, als de Ja-
gerkommissie niet zoo treuzelde. Maak er
toch een eind aan Excellentie.
Middelburg. In de Raadsvergadering
van Woensdag 19 Januari te 2 uar worden be
handeld onderstaande zaken: 1. Notulen. 2.
Stukken. 3. Verzoek eervol ontslag Onderwijzer
J. Steijn. 4. Benoeming Voorzitter Burgelijk Arm
bestuur. (Aanbevolen wordt Jhr. C.J.J. A. van
Teijlingen). 5. Rekening Kamer van Koophandel
en Fabrieken over 1909. 6. Wijziging begrooting
Godshuizen l9ro. 7. Voorstel B. en W. tot het
plaatsen van een lantaarn aan den Noordweg. 8
Idem naar aanleiding van het verzoek van den
Walcherschen Turnbond om een Gymnastiek
lokaal der Gemeente te mogen gebruiken. (B. en
W. adviseeren afwijzend wijl er geen geschikte
lokaliteit beschikbaar is en 't gebruik van school-
tokalen zijn bezwaren heeft).
Goes. Omstreeks het einde dezer maand
zal met het stoomschip «Oranje" hier te
lande nit Indië terug komen de sergeant
der infanterie Kant, die zich in Insnlinde
zoo door dapperheid onderscheidde dat hem
het Ridderkruis der Militaire Willemsorde
werd eoegekend. Voor zijn in aienst treden
woonde dhr. Kant in Goes, waar nog zijn
ouderB en andere familieleden verbljjf
houden.
Middelburg. Onder het vee van den
landbouwer A. Cornelissen Sr. op den Se-
geersweg alhier heeft zich een vermoede
lijk geval van miltvuur voorgedaan. Voor-
loopige maatregelen ter vookoming van
uitbreiding der ziekte zyn genomen. In
cverleg met den plaatsvervangenden
districte-veearts is bevolen dat door be
doelden landbouwer geen melk mag wor
den afgeleverd.
Vlissingen. Nogmaals lurinneren wij
aan de lezing op 18 dezer van prof. P. A
Diepenhorst over het interessante onder
werp :,De commune van Parijs. Zeker znllen
velen nit de omstreken, vooral uit Koude
kerkeen Souburg, opkomen om deze leer
rijke lezing te hooren. Gereserveerde
plaatsen kosten f 0,25, andere plaatsen zijn
vrjj. Wie eenigszins kan verzuime daarom
niet prof. Diepenhorst te hooren.
Ons blad bevatte er indertijd een uitge
breid verslag van, toen de prof. deze lezing
ook in Goes gehouden had, en zelfs vrjjzin-
nihen dezelve openlijk prezen-
Rlllsnd-Bath. Gisteren is alhier ge
sticht eene afdeeling van de Zeenwsche
Landbouw Onderlinge- Dit is de eerste in
deze provincie.
Heden Zaterdag zijn te Bergen op
Zoom voor het front van den onder com
mando van den majoor jhr. v. Spengler
staanden troep beëedigd en geïnstalleerd
de Reserve Tweede Luitenants Juten en
Koopmans.
O. en W. Souburg. Alhier is men op
West Souburg met het graven voor een
nienwe gasleiding begonnen,wat voorzeker
de bewonerB aldaar ten goede komen zal.
Aansluiting volgt aan Vlissingen langs de
westzijde van het kanaal.
O- en W. Souburg. Alhier werd by
een ingezetene in onze gemeente het vol
gende schayven ontvangenWil goed uwe
kippetjes verzorgen, daar we ze a. s. Don
derdag komen halen. Datmen hier niet erg
mee was ingenomen valt te begrijpenmen
meende dan ook dat best was de politie te
waarschuwen en de kippetjes op den zolder
te brengen.
Zaamslag. Door het Ryksteleioonkan-
toor alhie zijn in den loop van 1900 verzon
den 534 en ontvangen 694 telegrammen.
Landbouw Onderlinge".
De St. Crt. no. 10 bevat de Koninklijk
goedgekeurde slatnten vac de Vereeniging
„Onderlinge Landbouw-Verzekerings - Ver
as niging voor Bedrijfsrisico „De Zeenwsohe
Land boa w-Onderlinge" te Middelburg.
Zij is aangegaan voor den tijd van 29
jaar te rekenen van 4 Ootoher 1909 en vangt
hare werkzaamheden ten opzichte der ver
eeniging aan op 1 Januari 1910.
De vereeniging heeft ten doel de verzor
ging en de schadeloosstelling van arbeiders
en, in een bepaald geval, van hunne nagela
ten betrekkingen, indien deze arbeiders
voor leden der Vereeniging landbouwwerk-
zaamheden verrichten en ten gevolge van
die werkzsamhe 'en, door een ongeval wor
den getroSenen de bevordering en de
uitvoering van al die maatregelen, welke
kannen rtrekken tot opheffing of verminde
ring of meerdere verdeeling van het be
drijfsrisico, zoowel voor de leden der Ver
eeniging als voor hunne arbeiders, voor
zoover het onderwerpen betreft, die by
besluit van de algemeene ledenvergadering
binnen de bemoeiingen der Vereeniging
worden getrokken.
Borssele. In de raadsvergadering van
Donderda waren sleehts 5 leden tegen
woordig. Met algemeene stemmen werd tot
gemeente-geneesheer alhier benoemd dr van
Beunrngen van Helsdingen Castrienm (de 2
andere sollicitanten hadden zioh terugge
trokken) Besloten werd een dokterswoning
te laten bouwen voor plm. f 5000. De voor-
zitte- vroeg den raad om B. en W. te mach
tigen een geldleening aan te gaan van f5006
tegen 4'/a pCt. Dhr de Regt vroeg of znlks
niet kon tegen 4 pCt, hetgeen de voorzitter
ontkennend beantwoordde. Daarna werd
besloten met den benoemden geneesheer te
onderhandelen om zioh te verbinden 2 3
jaar hier te blijven en f 400 huishuur per
jaar te betalen. Op een verzoekschrift van
J. Boone en anderen om een flets» en voet
pad aan te leggen van den Monsterwegnaar
den Steiger werd besloten daarmede een
proef te nemen en het grintslijk daarheen te
vervoeren. Een tweede verzoekschrift van
G. Mol Az. e. a. om de beplanting langs den
Monsterweg tiet meer te doen plaats heb
ben wegens de onkosten en de schade aan
de daarlangs gelegen landerijen en den
grintweg, vond geen instemming doordat de
voorzitter opmerkte, dat de beplanting moet
geschieden volgens een vroeger genomen
besluit en stelde daarom voor de eigenaars
te maohtigen bet plantreoht af te koopen,
waartoe werd besloten. Verslag van de
commissie tot wering van schoolverzuim
over 1909 werd uitgebracht en voor kennis
geving aangenomen. Daarna werd overge
gaan in besloten vergadering tot het behan
delen van twee reclames Hoofd, omslag.
tfoesche Crt.)
Oudelande. Naar wij vernemen zal a. s.
Woensdag 19 Januari des avonds te half 7
de Ghr. Zangver- «Hosanna" van Baarland
eene uitvoering geven in de Herv. Kerk
alhier.
Baarland. In de Vrijdagavond gehou
den vergadering der Antirov- Kiesver. zyn
respectievelijk tot voorz. en secr. gekozen
dhr; G. de Jager en F* Elenbaas Johz. Ook
zal binnen enkele weken dhr. H. Wolzak
voor de ver. optreden met het onderwerp
»De doodstraf."
Zierikzee. By de gisteren gehoudene
stemming van een lid van den gemeente
raad werd gekozen de candidaat der libe
rale kiesvereniging, de heer L. Doeleman,
met 446 van de 745 stemmen. De heer A.
Timmerman (a. r.) bekwam er 299.
De antirevolutionairen verliezen daar
door den eenigen door hen bezetten raads-
zetel. De Raad bestaat nu weer gelijk van
ouds sinds menschanhengenis nit 12 vrijz.
en 1 katholiek.
Als kantoren waar de Nederlandsohe
pasmunt, mits voor niet minder dan vjjftig
gulden voor de zilveren en tien gulden voor
de nikkelen en bronzen, kan worden inge
wisseld tegen rijksdaalders, guldens enhalve
guldens, zjjn aangewezen: de Nederland-
sche Bank te Amsterdamde kantoren der
betaalmeestersen in Zeeland de navolgen
de kantoren der directe belastingen, invoer
rechten en accynzenAxel, Goes, Hans-
weert, Heinkenszand, Hontenisse, Hulst,
Sas van Gent, Vlissingen (directe belastin
gen en accjjnzen). Vlissingen (invoerrechten
en accijnzen), en IJzendyke.
Vlag van H. K. M. Prinses Juliana.
Het Stsbld. no. 358 bevat een besluit van
den 8Bten November, houdende vaststelling
van de ondersoheidingsvlag voor H. K. H.
Juliana, Prinses van Oranje Nassau, Herto
gin van Mecklenburg.
Deze vlag is een langwerpige vlag van
oranje kleur, waarvan de hoogte s/s van de
lengte bedraagt, driehoekig uitgesnede over
V» van de lengte van de vlag in vier vakken
verdeeld door een staand vierarmig kruis
van Nassansoh blauw, ter breedte van 'isvan
de hoogte der vlag. het midden van het kruis
liggende op van de lengte der vlag, gere
kend van de broekzyde in het midden van
het kruis een medaillon van oranje kleur,
ter middellijn van u van de lengte van de
vlag, waarop geplaatst Ons wapen zooals dit
is vastgesteld by het Koninklijk besluit van
den lOden Juli 1907 (Staatsblad no. 181),
nader gewijzigd by het Koninklyk besluit
van den 18den Juli 1909 (Staatsblad no.
271); bet schild gedekt met de Koninklijke
Kroon; in het bovenste oranjevak aan de
broekzyde een jachthoorn van azuur, ge
snoerd en geopend van keel, beslagen van
zilver (Oranje); in het onderste oranje vak
aan de broekzyde een aanziende stierenkop
met afgerukt halsvel van sabel, gehoornd
van zilver, getongd van keel en gekroond
met eene driebladige kroon van goud (Meck
lenburg.)
Ret afscheid van Burgemeester van
Leeuwen.
Uit Amsterdam meldt men
Vanmiddag had ten stadhuize in de bur
gemeesterskamer, de laatste door mr. van
Leeuwen geleide vergadering plaats van het
college van B. en W. Na afdoening der
werkzaamheden bood de oudste wethouder,
de heer F. F. A. Delprat, mede uit naam van
zyne ambtgenooten, de heeren dr. N. M
Josephus Jitta, mr. Z. van den Bergh en inr.
