No. 78.
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND,
1909
Vrijdag 31 December
24e Jaargang.
CHRISTELIJK-
JONATHAN MERLE.
HISTORISCH
11,—
ii;—
10,-
9,-
10,-
10,-
11,-
po
to
1,-
1,30
I:=:
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed.
3,-
RIJKSPOSTSPAARBANK
7 FEUILLETON.
S. J
F,
DE JONGE-VERWEST. te Goes
te Middelburg.
P. D'rlUIJ,
PRIJS DER ADVERTENTIËN
i,03
i,o»
io,os
10,26
10,48
n,°3
U,i5
3S
11.48
12,06
12,33
i.—
1,10
i,i5
1,20
1.23
1,38
1,46
i,54
2,08
2,27
2,35
1,32 2,45
Heen op
elbuig.
•kt 4,40r
30, 11,+
5b, 3,30,
5,9,40b,
r Ver-
örvoeren
I'
ip werk-
•f12,30,
0, f6,55,
open tot
bp staat
ilmarkt.
LD»'.
'0 10,—
11,-
10,30
11,-
8,-
9-
10,-
10,-
latnm is
getal is
IKZEE.
ikzee.
10 1,30
0
30
30
30
30
30
30 1,30
1,30
30 1,30
30 2,-
30 1,30
30 1,30
2,-
1,30
1,30
1,30
1,30
1,30
2,-
0 1,30
0 1,30
0
0 2,—
30 2,-
30 2,-
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25,
Enkele nummers 0,02'.
30
30
30
2,-
In tegenstelling met zijne maandelijk-
sche bekendmaking, dat de spaarbankboek
jes ter verificatie en rentebijechrjj ving elk
jaar werden ingewacht in de maand, waar
in ze werden uitgegeven, brengt de Direc
tie der Rijkspostspaarbank thans teralge-
meene kennis, dat boekjes in de maand
Januari uitgegeven niet tot bovengenoemd
doel mogen worden ingezonden zonder dat
de inlegger daartoe uitdrukkelijk dooi hem
is uitgenoodigd.
Hij vestigt voorts de aandacht der in
leggers er op dat, mochten in de maand
Januari a. s. toch boekjes ter rentebij
schrijving worden ingezonden zonder uit-
noodiging zijnerzijds, deze, door de buiten
gewone werkzaamheden welke in die maand
aan de Directie te verrichten zijn, nood
zakelijkerwijs geruimen tijd onbehandeld
zullen moeten big ven.
Er gaat een gerucht, dat Diogenes terug
gekeerd is in het land der levendon eu een
bezoek heelt gebracht aan onze Tweede
Kamer.
Hij had zijn klassieke lantarentje in de
hand en zei dat hij een Man kwam zoeken.
Een man want hij had vernomen dat
de werkwijze van de Tweede Kamer in Ne
derland van zoo avereohtsohen aard is, dat
zelfs Erasmns mei zijn bijtend vernuft er
geen naam voor zou weten te vinden.
Diogenes, aan het grenskantoor door de
douane gevraagd, waf soort van bagage zijn
lantaren was, en of die ook aan invoerrecht
moest worden onderworpen, bed guitig ge
antwoord, dat de Nederlanders tcoh zeker
nog altijd een te verstandig volk waren, om
het gezond verstand op de grenzen sau een
bijzondere belasting te onderwerpen.
Waarop de tolbeambte, niet wetende of
dit een compliment of een sarcasme was,
den vreemden snaak met zijn flapperenden
mantel ongehinderd heeft laten pass^eren.
Het wes twaalf nur in den middagen lang
niet donker, maar de lantaren brandde hel
der; want, zei Diogenes, ik heb gehoord dat
in Nederland de heeren in de Kamer liefst
bij kuDs'licht werken, den dag tot naoht en
den naoht tot dag maksnde.
%Hij heeft vervolgens, naar men beweert,
ten kaart voor de Presidentloge weten
maohtig te worden en ren daar uit zijn
Grieksehe zoeklicht over de hoofden der
Honderd laten spelen, en toen binnens
monds de volgende alleenspraak gehouden:
Het stukje land dat zij op Grenlea hadden,
zouden zij zeer voordeelig verkoopen, maar
hg zeide niets. Hij raadpleegde mijnheer
Lawten kreeg hulp voor zooverre dit ging
voor zgne studie het eerste jaar thuis.Daarna
raadde de dominé hem aan naar eene oplei
dingsschool te gaan, de ouders van Lucy
juichten dit plan zeer toe en beloofden zijne
moeder te zullen helpen met het bewerken
van het laad terwijl bg weg was, maar zg be
hoorden tot die byzonder-gezegenden, die
eenige dagen na elkander sterven, en dit ge
schiedde juist in de kerstvacantie.
Met een bezwaard gemoed ging Merle
terug. Hij was bang voor Ellie, en toch
ten slotte werd het bem te maohtig. Hem
werd aangeraden naar een ander ooilege te
gaan, waar men een hoogeren graad kon
halen. „Doe dat en gij zult overal terecht
komen ofschoon de stadskerken liever
gestudeerde lui h ebben."
Merle had er juist geld genoeg voorhet
was eene verzoeking voor hem, maar hij
werd plotseling getelegrapheerd om thuis te
komen. Ellie was in doodsgevaar.
Hij vond haar zooals hare moeder die
laatste uren gelegen had. Zijn stem wekte
haar, van hem wilde zij voedsel nemen. Dag
en naoht waakte hij bij haar en bracht haar
langzamerhand weer tot 't leven terug door
een lijden heen, dat h j haast niet kon aan
zien.
i,0 gij honderd knappe beste mannen, is
er dan niemar d onder u die begrijpt dat gij
zoo langzamerhand de belaahing van Euro
pa wordt?
„Gjj beweert dat ge samenkomt om in 't
belang des lands te handelen, en op het pro
ces-verbaal van uwe vergaderingen staat
met letters als oliebollen Handelingen der
Staten-Gezeraal. Maar ge doet niets dan
praten. Praten aan één stuk door. Sommigen
uwer praten drie, vier uur achtereen. Hebt
ge ooit zoo iets van iemand onzer beroemde
Grieksehe redenaars gehoord P Dacht ge dat
de «mannen van Athene" naar zulk geratel
zouden hebben willen luisteren
„Maar ik zie dat gijzelf ook niet luistert.
Gij schrijft, of leest, of babbelt met uw
buurman, of drentelt naar de koffiekamer
Eilieve, waarom houdt ge dan vergadering P
Een vergadering is toch geen tijdverdrijf
en dan een Parlement.
//Wij Grieken hadden geen Parlement
maar ik hob altijd gehoord dat zulk een in
richting het deftigste en verstandigste colle
ge is, dat in de nieuwere tjjdea in een be
schaafd land te vinden is. Heb ik dat mis, en
is bet dns eigenlijk maar een cchlcratisch
troepje, waar de grootste schreeuwers het
woord [hebben en de kracht der longen de
kracht der argumenton vervangt
«Ik begrijp ook niet waarom gijlieden zulk
een brandenden haast hebt.
//Ieder spreker begint met de verzekering
dat hij, om des tjjds wil, kort, zeer kort zal
zjjnik krgg daardoor den indruk, dat gy
spoedig gei eed moet zjjn en dus den tjjd wilt
nitkoopen, om niet te laat klaar te komen.
«Maar als dan zoo'n spreker even van
wal is gestoken, vergeet hij alles, den tijd,
en zijn Delofte van zooeven,en zet een boom
op van wat-ben-je-me 1
't Lijkt wel een boomkweekerij in 't
groot, als men bedenkt'dat ge met uw hon
derden zijt, en dat ieder het recht heeft
zooveel boomers op te zetten als hij wil.
„Is er dan geen Man onder u, die een
systeem van vergaderen bedenkt, waarbij
zulke rare dingen onmogelijk zijn
//Ik ben maar Diogenes, maar ik hond
van eenvoud en gezond verstand. Simplex
sigillum veri is mijn lijfspreuk en daarom
voel ik me in mijn ton zoo thuis. Die voldoet
aan de ei6ohen van den eenvoud, zoowel als
aan die van het gezond verstand. Behangers
en meubelmakers heb ik niet r codig (dat is
eenvoudig), en frissche luoht heb ik uit don
blauwen hemel volop (dat is gezond en ver
standig tegelijk
Merle's baste leerling had zijn plaats als
schoenmaker ingenomen. Toen men hoorde
dat hij terug was, werden et bestellingen
gedaan,die sleohts hij uitvoeren kon, en zoo
gauw als hij Ellie alleen kon laten, ging het
genie van het college als vanouds er op uit
om damesvoeten te meten, en te genieten in
het bestudeeran der bezitsters, vooral als «ij
mooi of hoog, of ook wel soms gracieus
waren. Vrouwelijke jjdelheid amuseerde
hem, als het op voldoende afstand was ten
minste.
Maar het meest van alles interesseerden
hem oude heeren met eksteroogen. De oude
dominé Grauby van Tranoliu verklaarde,
dat zijn werk het leven dragelijk maakte.
Merle maakte met oneindig veel moeite
weer een paar sohoeneD voor hem en kwam
oen paar dagen later hooren of zjj goed
waren.
„Best, best I" riep de oude heer, „maar
Jonathan, Jonathan Merle, ik kan tooh niet
begrijpen hoe een werkman zooals gij het
goede, dat gij voor uw medemensoh doen
kunt door je ambacht uit te oefenen, kunt
wegwerpen, alleen oaa een handvat aan je
naam te lebben 1"
«Ik geloof niet, dat het daarom te doen
is r' z»i Merle goed gehumeurd.
„Wel! Wat is het dan? Jé krijgt Jasg
niet zooveel geld als met schoenmaken en
wat je positie betreft, je bent visoh nooh
vleeseb, zelfs geen haring Uk wil gelooven,
dat de meisjes je zullen naloopen
„Ik hoop het niet, mijnheer 1'' zei
Jonathan.
UITGAVE DLR FIRMA
L'.N VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 ''ent.
«Waarom staat er niet een Man onder u
op, die zegtGeachte mede-afgevaardigden,
laat ons toeh ens eindelijk den knoop door
hakken. Praten en breien moeten samen
gaan. Laat ons ieder die te lang praat royaal
afkloppen; en als er dan zoo weinig tijd ia
es we allee soo'n brandenden haast hebben,
den beschikbaren tijd verdoelen en ieder
prater tien minuten of een kwartier geven.
Dan zal er zakelijk gesproken worden en
zullen niet enkele brutaaltjes met het leeu
wendeel van des tijd gaan strijken.
«Ik hoor u wel eens spreken van den
naiionalen tijdmaar ik geloof dat dat
kortswijl, geen ernst is. Zoo iets van de
Sycofanten bij ons in Griekenland, die
vandaag beweren dat het papier dat ze in
de hand hebben wit is en morgen dat het
pikzwart is. Die vergeten ook, opzettelijk
of bij ongeluk, wat ze gisteren verteld
hebben.
„Gij mannen van het Nederlandsche
Parlement ie daar dan geen Man onder u
die de koe bij de horenB pakt P Geen
Columbus die het ei op tafel zet, zoodat
het dojer den slaapmutsen om hem heeD
om de ooren spat en zij uitroepenJa
waarlijk, hij heeft gelijk
Toen Diogenes dit gezegd had, doofde
hij den lantaren uit, want hij had ver
geefs gezocht, en verdween even geheim
zinnig als hij gekomen was.
Men zegt dat hij hoofdschuddend naar
zijn land is teruggegaan, peinzende over
de vraag, of het oude Griekenland geluk
kiger zou geweest'lzijn met een soort van
Parlement als het tegenwoordige Neder
landsche en dat 'hij or toe neigt om| de
vraag ontkennend te beantwoorden.
Als hg nu maar niet aan den' Mibado
van Japan of den Keizer van China, als
die voor zijn ton komen te staan, vertelt
wat hij bij het licht van zgn lantaren nit
onze Presidentsloge' gezien heeft
A. BRUMMELKAMP.
(Rotterdammer).
Overleden in 1909.
In 't straks afgeloopen jaar zijn onder
meer overleden
De Vorstelijke personenMoelei Mo
hammed, broeder van den Sulfan van
MarokkoMatia Theresia van Bohen-
zollernVorst Karei van Sohwarzburg
Sonderfcausen oogarts dr Karei Theodoor
van Baijeren hertog George van Mvokien-
burg Strelits, Prinses Waldemar van Dane
„Wel,als je daar dan niet van houdt,waar
houdt je dan wèl van
„Misschien kan ik ergere kwalen dan
eksteroogen genezen, mijnheer
„Wat dan? Nu Jonathan, ik zal je eens
wat opbiechten. Ik wil natJurlijk jouw
positie aiet bij de mijne vergelijken, omdat
ik het Heilig Avondmaal moet bedienen,
maar dat daargelaten heusoh, ik geloof
niet, dat ik ooit zooveel goed deed als gij sis
schoenmaker kant doen. Ik gaf een massa
geld weg, maar ik weet volstrekt niet of ik
er niet meer kwaad dan goed mee ,'deed
en dat kunt gij nog Diet eeps
„Ja mijnheer, dat denkt u nu. Ik kan u
sleohts zeggen, dat,A's u de eaeneohen even
veel opwekkerde en vertroostende woorden
gegeven hebt els mij, u aangenaam verrast
zult zijn als uwe rekening wordt opge
maakt I"
z/Dat is heel aardig gezegd,Jonathan,maar
het is toch niet zooveel waard als een gemak
kelijk zittende schoen. Ik zeg maarschoen
maker, blijf bij je leestEn zie je, Jonathan,
je zou ten minste moeten studeeren.jWaarom
doe je dat dan niet es doe je het minste ake
ligste preekstoel-lapwerk I"
Merle antwoordde niet dadelijk; toen zeide
hg «Toen ik schoenen begon te maken,
mijnheer, kon k het niet zóó en als ik ga
preeken, weet ik dat het in den beginne ook
lapwerk zjjn zak Maar voor eiken bjjzonder
begaafden dominé zgn er minstens honderd
noodig die flink en goed hun werk kunnen
doen zonder er lapwerk van te maken, en als
ik dat na twee jaar niet kan, ga ik naar mgu
marken Koning Leopold van België Her
togin Adelaï van Braganza, en Groothertog
Michael van Rusland.
De staatslieden, enz.Rozjestwenski
vica-admiraal in Rusland, generaal Canzió
(Italië), schoonzoon van Garibaldi, Erast
von Wildenbruch, Duitsch dichter San-
cha y Herrus, primaat van SpanjeCo-
quslin, siné en cadet, tooneelspelersJ.
Hofmeyr, minister in de Kaapkolonie
Ferrer, leider der Anarchisten te Barce
lona; Hofaieyr, piofss&or ïe Stellenbosoh
Dhanis, Afrika-reizigerIto, eerste minis
ter in Japan Tsjec* Tsji Toeng, lid van
den Grooieo Raad in China; Gallifet, oud
minister in Frankrijk; mevrouw Armstrong,
evangaliste in Spanje; Penne, president
van BraziliëDonald Currie, Engelsok
reederEdban Paoba, opperbevelhebber
van het bger io Turkije Professor Engel
man te Berlijn Karpof, ohef der Peters
burgsehe geheime politie.
Inwoners of vroeger inwoners onzer pro
vincie dr Meager, mej. "Gerth van Wijk,
oud-directrice der meisjesschool te Middel
burg, Muller, lid van den gemeenteraad te
Ierseke, v. Ruynen, hoofd eener seuool t
Axel, Lijbaart, lid van den gemeenteraad
te Biervliet, Dsn Boer, lid dor provinciale
etsten te Goes, ds Littooij te Middelburg,
da O. Los te Terneuses, mej. Pelt, direc
trice van bet Gasthuis te Middelburg,
Nierse, hoofd eoner school te Middelburg,
Van Westen, raad van den polder Walche
ren te Vrouwepoider, Ant. A. Mes, voor-
zittssr van Handelsbelang ta Middelburg,
M. Rijk, wethouder te Ovezande, F. van
Overbeeke, voorganger in de geref. kerk te
Aarden burg, jhr. mr. E. P. Schorer, lid van
den gemeenteraad te Middelburg, Been
hakker, gemeentesecretaris te Borsele,
Butijn, dijkgraaf van 't waterschap Waarde
eu lid van den gemeenteraad te Krabber-
dijke, kapitein Wortman te Middelburg,
Weisfeit, burgemeester van St Kruis,Van
Braband, secretarie van Hontanisse, dr J.
Koosnan Az., geneesheer te Goe3, Mulder,
opzichter van den waterstaat te Breskens,
Weisfeit, deurwaarder te Oostburg, Ver
hoeve, pastoor te IJzendyke, dr Geill, oud
geneesheer te Nisse, R. Broere, directeur
der Rijks Kweekschool voor onderwijzers
te Middelburg, Laenhouts, burgemeester
van Zuidzande, D. C. La Porte, rustend
geneesheer van Wolf aartsdijk, van Wijck,
oud-wethouder te Hoek.
De ministers eu oud-ministers: Bevers,
Seyffardt, Majkey en Pierson (allen tevens
leest terug
„O, neen, o neen I Je zult vinden dat de
menschen geen goeden smaak hebben, neen
Jonathan, je bent een echte haring en het zal
een heelsu tijd duren voor het zout er uit is
dan zal je net zijn als die menschen waarvan
men zegtzij hooren niets dan hun eigen
slechte preeken en zijn half heidensch omdat
zg niet beter wetec."
Merle bleef zwijgen. Hij dacht er over dat
het geheim van zijn succes bij het schoenma
ken lag in het nooit tevreden zgn met zich
zelf en hg bad dat dezelfde geest bg hem al
zgn verder nieuw werk mocht bezielen.
sfloe is het, denkt ge er nog over na
vroeg mijnheer Grauby.
„O neen, volstrekt niet mijnheer, maar
wenschie u soms meer schoenen gemaakt te
hebben nu dat ik hier ben
„Ja, me dunkt van wel, als jij je nu toch
eenmaal als een dwaas aan wilt stellen."
Merle achtte het beter hier niets op te ant
woorden. Hg ging weer druk aan het werk
aan zijn handen- en geestesarbeid,want hij
had nog een examen te doen. Alle hoop om
mGrenlea te blijven was buitengesloten daar
de lucht er niet goed voor Ellie was en Merle
was maar bly, dat de zaak zich zoo van zelf
oploste.
Hij gaf alle gedachte om weer naar het col
lege te gaan op,hg wist genoeg om als dorps
predikant dienst te doen en hij deed zijn exa
men en werd in Juli geordend.
Mynheer Law, die Merle tdaarna ontmoet
te, zag den eigenaardig zoekenden blik van
Merle's diep-liggende oogen. Die man, dacht
oud-leden der Tweede Kamer)
de leden of oud-leden der Tweede Ka
mer: Hrautsen, Schepel, de Ridder, de
Meljier, Vaa Limburg Stirum
en der Eerste Kaaier: Hearkens, v. Bone-
val Faurev. Alphen, v. Lamsweerde en
Vening Mcinesz
de predikanten J. v. Dijk M*., Littoog,
Sol-arten, Roose, v. Regteren Alten»,
Hoinecken, Gispen, Binnensa, jhr. L. de
Geer, Gewin, J. G. Verhoefl, Bavinok,
Chavannes, G. van Dis, Gemser, ten Have,
O.Los,Loujsn,dr. G J. v.d.Flier eu anderen.
Voorts: Wiggelendana, hulpprediker te
Depoksendeiingsusler Blinde, geb. De
Haan, te Soekaboemizendeling Lett, op
de Mentawei-eilanden E. Nijland, schrij
ver over de zending
de professoren en oud-professoren van
den E?, Heoker, De Goeje, Grongrijp, Van
Hasselt, Martens, en Rsuwenh"ff.
Voortsdr. Greshoff, directeur van hel
Koloniaal Museum te Haarlem Marie Jut>
gius, directrice van het Bureau voor Vrou
wenarbeid; VanHattum van Ellewoutsdijk,
lid der Staten van Zuid-Holland te's Gra-
venhege KleiD van Brandes, schilder
dr. Sabmeltz, directeur van 's Rijks e'hno-
grafisoh museum te Leidendr. Fischer,
rector ven het geref, gymnasium te Arn
hem Bauduin, voo-zitier van de Holland-
sohe Maatschappij van Landbouw.
Verder Mo lier us, commissaris der Ko
ningin in Gelderland Banning, katholiek
letterkundige S. M. S. de Rsaitx, lid van
don Hoogec Raad Zwartendijk, vader der
gszondheidskolouiesArmand Sassen, di
recteur der Rijks Postspaarbank dePos-
sois, oud-opperstalmeester van Koning Wil
lem IIIKroesen, oud lid v&d den Raad
van Indië IJssol de Schepper, fabrikant te
GoudaFeith, oud-president van den Hoo-
gen Read j Van der Wijok, iid van dar.
Raad van SteteEene, oud-lid vau den
gemeenteraad te DordrsohtMevrouw v.
Marken te DelftChevaliier, burgemeester
van Valburg; Vlaanderen, oud-hofarts
der Koningin Moeder; Douairière Kleiok
geb, van EogendoipGangel, schoolopzie
ner te Harderwijk; S. M. S. deSa*orniU
Lohosan, president der Rekenkamerde
Koo, journalist; Voormolen, oud-hoofd
commissaris van politie te Rotterdam Dr.
S. J. v Royeo, oudste honsoeopatisch ge
neesheer te Utreoht; Mej. F. Sjoers, oud
directrice van Bethel Fieule Teding van
Barkhout, stichtster van hei Haarlemsoh
diaoonessenhuis. i
hij, zal nooit tevreden zyn met slechts te
preeken zonder antwoord te krygen, en waar
zou bg in deze wereld een gelgk besnaarde
ziel vinden? Hij gaf hem drie of vier brieven,
zich in stilte verwonderend in welke van die
dorpen hg 't minst te lijden zou hebben.
„Weet u iets van Barbleton, mgnheer
(/'t Is een aller ongelukkigste plaats", zei
mynheer Law, en veitelde in 't kort het ver
haal van een twaalftal jaren, een melauc liek
verhaal van allerlei mislukkingen.
,/Zij hebben het ongeluk daar twee of drie
stumpers te hebben gehad die nooit eigens
anders beroepen snllenworden en sommigen
gingen er om gezondheidsredenen vandaan,
anderen om andere redenen er inoet iets
verkeerds zijn, het is een zeer grootö plaats
met een mooie kerk. Ik geloof dat mynheer
Ralt, de oudst 3 diaken, de schuld is."
Merle dacht na, en zeide
//Zou het iets helpen als ik het eens pro
beerde, mijnhee
„Br is niets mee verloren als gij er eens
een paar Zondagen gaat preeken," was het
antwoord,//maar breng je zelf er niet te
gauw door in 't nauw."
wik moet mij zoo gauw ik kan vestigen,"
zei Merle. //Ned, die in mijn huis komt, wil
ook niet gaarne wachten, en wij hebben alles
zoo netjes voor de jonge vrouw in orde 1"
"Ah la zei mijuheea Law. In zgn eenton'g
leven leek het hem,alsof het gisteren was dat
hij zgn eerste bezoek bracht aan Jonathan's
eigen vrouw.
Wo> dt vervolgd.)
st, Goes,
