1909. 24e Jaargang, NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. No. 73. CHRISTELIJK- HISTORISCH Vrijdag 24 December JONATHAN MERLE. [mg e ;ht leeht, Ie. VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed. S. J. DE JONGE'VERWESt te Goes F. P. D'KUS-J, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN 'ónrg I00p 3IJERS, H. DE ibouwer, IRSE, s. ge- jaarzön- b SPAR- esthoek. lt 3elwerk, burg. PUTTE, Vaarde ligheden t Mevr. Pieter- geen 26, als ekwaam ï'g-g-V. IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p. p1,25. Enkele nummers 0,02E. UITGAVE DER FIRMA 5£ij <lie zich met 1 Januari op ons blad. abonneercn, ontvan gen het tot genoemden datum gratis. 23 Deo. 1909. Burgemeestersbenoemingen. De Blurn, ons Kamerlid voor Middel burg, heeft bij Binnenlandsohe Zaken ook de Burgemeestersbenoemingen ter sprake gebracht, en wel onder tweeërlei opzicht. Ten eerste pleitte hij voor benoeming van den burgemeester nit de ingezetenen, en ten anderen kwam hj op tegen het te i?rif geven van verlof om buiten de Ge meente te wonen. Beide zaken, waarvan ieder zal toegeven, dat ze gewenseht zijn, gewensoht zelfs in hooge mate, maar zonder dat, gelijk de Minister opmerkte, het vol doen eraan altijd mogelijk is. Wat ons bij deze bespreking bovenal interesseerde, was dan ook iets anders. Er bleek toeh uit, dat zoowel de heer Bium ais de Minister het begrip „gesohiklhaid", nevens bekwaamheid, ook in verband brachten met de plaatselijke gesteldheid der Gemeente, en met de vraag of de sollicitant bon doen verwachten, dat tus- sohen hem en zijn gemeentenaren een vertrouwelijke verstandhouding zal be staan. Dit is juist, wat van liberale zijde steeds veronachtzaamd is. Men schoof van.buitenaf een liberaal heer in het dorp in. Die libe rale Burgemeester zorgde er aan voor, dat bij vacature e.n liberaal tot Secretaris werd benoemd. En zoo kwam van liever lede heel het dorp onder liberale beade ming. En dit nu mag niet niet. Er moet ook gerekend worden met den geest der ge- meentenaren, en in den regel is nngeBohikt te achten een soilioitant, wiens geest tegen dien geest ingaat. Dan komt er geen vertrouwelijkheid, dan komt er geen aansluiting, en dan wordt burgemeester nooit een burgervader, gelijk het toch zijn moet. I^Keuze ven een burgemeester door den Gemeenteraad, gelijk het in andere landen is, verhoedt dit kwaad natuurlijkmaar dit sluit onze wet nu eenmaal nit. Standaard. TWEEDE KAMER. Vergadering van Woensdag 22 Dec. De behandeling der begrooting van FEUILLETON. HOOFDSTUK II. Thomas Merle, Jonathans's vader,was een afstammeling van Hugenoten, die hun weg gevonden hadden naar dit dorp en waar zjj van ouder tot ouder schoenmakers geweest waren. Thomas had slechts een kind,en een zorgzame huisvrouwhij had een rijk man kunnen zjjn, maar dat zat niet in hem. Zoo dra hjj een zekere som over had, had hij ook iemand gevonden die het veel meer noodig had, en toen hij ouder werd, gingen er veel der bewoners weg en dus werd zijn verdien ste ook kleiner. Hij hield veel van zijn ambacht en zjjn zoon erfde die eigenschap in meer volmaakten vorm. Jonathan had een natuurlijke harts tocht om alles volmaakt te doen, die geheel onafhankelijk was van wat hij er mee ver diende het gezicht van Parijsohe of Lon- densohe schoenen, die hem gegeven werden om te verstellen, deed hem wensohen naar Londen te gaan om zijn ambaohl beter te leerrn. Toen hij zeventien was, wist hij er evenveel van ais zijn vader en daar er op 't dorp niet genoeg voor hen beiden te doen was, gaven zijn ouders hem zjjn zin. Jonathan was van een triestige natuur hij bad al zijns vaders teederheid, maar in plaats van diens veerkrachtig optimisme, zijn moeders angstige bezorgdheid en twij felen aan zioh zelf. Toen hij in Londen Binnenlandsche Zaken wordt voortgezet. De heer van der Molen bepleitte het nut van dagnormaalscholen en betoogde dat de bijzondere kweekscholen in ver houding tot de bijzondere normaallessen onvoldoende gesubsidieerd worden, waarbij de heer de Visser zich aansloot, die tevens het nut uiteenzette van geconcentreerde normaallessen, als een goeden ovorgang van de bestaande normaallessen voor de kweekscholen. De heer Ter Laan klaagde dat aan de oprichting van normaallessen, speciaal ten aanzien der speciale no. maal lessen, absoluut geen eischen worden ge steld, zoodat ze door iedereen kunnen wor den opgericht. De heer Roodhujjzen dankte den Minister dat hjj recht heeft doen we dervaren aan honderden door wachtgelden toe te kennen aan de vroegere onderwij zers der opgeheven normaalscholen. De Minister antwoordde dat ingrijpen de veranderingen op het gebied der op leiding van onderwijzers zal moeten wach ten op het gereedkomen van den arbeid der Ineenschakelings-Commissie Dit neemt echter niet weg dat geleidelijk enkele ver beteringen zijn aan te brengen. De nor maallessen, al zijn die niet geheel vol maakt, zijn onmisbaar en tegen geconcen treerde normaallessen zijn verschillende be zwaren, vooral van localen aard; de Ministei erkende de ongelijkmatigheid van snbsidieering der bijzondere kweekscholen on bjjz. normaallessen en zal daaraan zjjn aandacht wijden. Bij het verdere debat achtte de Minis ter in antwoord op een desbetreffende vraag van den heer Dolk den tijd nog niet gekomen voor een leerpiehtregeling voor zwakzinnigenen drong de heer Verhejj aan op ruimeren regeeringssteun voor be wegingsspelen en op een centrale school voor opleiding in gymnastiek. De Minister zeide dat binnenkort een wijziging van de lageronderwjjswet aan de orde zal komen, waarbij dan het rak gymnastiek aan nadere herziening kan worden onderworpen, en tegelijkertijd de Wensckelijkheid van een centrale oplei dingsschool kan worden overwogen. Bij de afdeeling Kunsten en Wetenschap pen stellen de heeren Dolk, Eland, Helsdin gen, en anderen een motie voor, die later zal worden behandeld, waarin wordt uitge sproken de wensohelijkheid dat de regee ring de uitvoerbaarheid onderzoekt van onteigening ven alle terreinen tussohen den nieuwen verkeersweg Spui-Buitenlof, de kwam, kreeg hij een schrik door al de ellende, die hij rond zich zag. Dag en naoht vervolgden hem dezelfde woorden„De vreugde ia verwelkï bij de mensohen".Yoor het uiterlijke had hij vrienden, maar er was niemand met wïen hij vrijuit praten kon dat was nog nooit gebeurd. En het minste van alles zou hij nog aan den twijfel en den angst uitdrukking uebben kunnsn geven, die werden opgewekt door alles wat hij zag wat nog aangewakkerd werd door de praat jes van zijn medearbeiders. Met zjjn ziel hield hij vast aan het geloof zijner vadereD, maar zijn verstand was aan het dolen en het had uiets in zioh zelf om zioh aan vast te klemmen. Op Zondagen werd er van hem verwacht dat hij zioh van 12 uur tot 9 uur 's avonds onzichtbaar maakte, en op een somberen achtermiddag stond hij voor Westminster- abbey en keek hij naar da hooge grjjze muren, les heer, die naar binnen wilde gaan, bleef staan om met hem te prateD en vroeg hem of hij de gesohiedenis van de kerk kende. Jonathan's kennis was ver kregen door de weinige boeken, die hij te pakken had kunnen krijgen en daarna ver slonden had. In zijn ijver om het bee je dat bij wist zoo goed mogelijk te vertellen,werd hij spraakzaam en de heer,die zieh door zijn ernst voelde aangetrokken, wandelde met hem op en neer totdat de dienst begonnen was en vroeg hem ten laatste om met hem mede naar binnen te gaan. Jonathan aar zelde. Hij had gehoord dat een Cathedraal- dienst „gewoon-Paapsoh" was, een „werk ïiN VAN Kapelshrug, flofstiaai en Hofsingel, ten einde te komen tot een doelmatige uitbrei ding van de rijksgebouwen aan de zuidzijde van het Binnenhof, hetgeen tot verfraaiïog van het historische Binnenhof te 's-Graven- hage zal strekken. De heer Blum bepleitte steun voor dj restauratie van een van Zeelands mooiste j historische gedenkteekenen den bekenden Kampveersohen toren te Veere. De minister antwoordde te zullen onder zoeken of deze restauratie terstond dringeed noodig is. De heer Schaper stelde voor een subsidie van f 5J.50 te verleenen aan openbare lees zalen. Hij deed dat, zeide hij, met de bedoe ling zoolang het onderzoek in zake deze quaestie hangende is, afgescheiden van eventueele plannen voor de toekomst, al thans aan de openbare leeszalen, die reeds subsidie genoten, deze te hergeven. De heer de Visser, bij wien zioh de heer Limburg aansloot, achtte dit den verkeer den weg. De minister handelt verstandig door thans principieel steun te verleenen door het aanvragen van f500 voor de Vereeni- ging van Openbare leeszalen, door midcel van welke vereeniging de distributie aen de locale leeszalen moet plaats aebben. Dan wordt aan de quaestie het partjjkarakter ontnomen, dan krijgt men eenheid op dit gebied, vooral in de ruiling van boeken tus sohen de verschillende locale leeszalen. De regeer'ng steunt thans principieel de zaak en onpartijdig door bemiddeling te zoeken van een onpartijdig lichaam. De heels Kamer, exoept de socialisten en de heer Teenstra was 't hiermee eens en verwierp het voorstel. Bij de Wachtgelden ton behoeve van ge wezen burgerlijke ambtenaren laakte de heer Van Veen 't dat de regeering bij Kon. besluit heeft uitgemaakt, dat de gewezen en tegenwoordige onderwijzers bij rijksnor maallessen burgerlijke ambtenaren zijn en dus bij opheffing der rijksnormaallessen recht hebben op wachtgeld 6d pensioen. Reeds zijn ruim BfO aanvragen ingekomen, en dit aantal zal belangrijk toenemen. Het zijn geen burgerlijke ambtenaren. Uit de antwoorden der betrokken minis ters bleek dat de minister van biimenlsnd- sohe zaken het reeds vorig jaar met den heer v. Veen eens was, en de minister van financiën van tegengestelde nseening was en van den raad van state gelijk gekregen had. Er is dus niets meer aan te doen. van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 "ent. des duivels." «Kom maar. Je zult er geen spijt van heb ben zeide zijn nieuwe vriend vriendelijk, denkend dat zijn aarzelen in geen andere re den zijn oorsprong vond. Jonathan gaf toe. Het kooge plafond met de booglijnen was boven h mdè muziek zwol aan langs de pilaren en een menigte van stemmen viel in. Hij voelde zich meegesteept een verlangen zooals hij dat gevoeld had byjzonsopgang of bij maanlicht en toeh weer geheel verschillend een gevoel van ver broedering kwam over hem. Hij bleef met zijn medgezel achteraan staan,totdat de preek begon toen gingen zij samen naar voren. Jonathan dacht dat hij daar wel deD heelen avond had kunnen staan luisteren. Hij had nooit zulk een preek gehoord een {zeld zaam voortbrengsel van ware reine gedach ten. Zijn medgezel keek hsm meermalen aan en toen zij er samen uitgingen zeide hij „Ik hoop dat u nog eens komen zult Het bloed steeg Jonathan naar het gelaat. «Mijnheer", zeide hij. »Zoudt u mij niet wat boeken kunnen opgeven, die mij even duide lijk doen zien als aan dien mijnheer, dat wat hjj gelooft waar is „Besta jongen, dat kunnen boeken niet deen zeide de vreemdeling verrast en ont roerd maar hij schreef toch haastig eenigu titels op van boeken die hem het eerst vcor den geest kwamen en vroeg den naam van den jongen en zijn adres. z/Ik zal je schrjjven,'' zeide hij, »ik h.b nu een afspraak en morgen ga ik buitenslands, maar houd dit en hij gaf Jonathan het Terecht zei dan ook minister Heemskerk tot den hoer v. Yeen u had een jaar eer der moeten komen. Na de aanneming van de begrooting van Binnenlandsohe Zïken kwam wederom Oorlog san de beurt. De tijd liet echter slechts toe, da^ twee sprekers het woord voerden.- de beeren Van K&rnebsek en Merchant, welke laatste heden zija rede aai voortzetten. De afgevaardigde vsc Utrecht betoogde, dat het beleid van dezen Minister ten op zichte van den oommandant van het veld leger onzeker en verward is. Went komt er oorlog, dan krijgt die commandant het be vel over een aantal verspreide divisies, en wordt zijn funotie feitelijk overbodig. En verder kwam hij op voor het uiistekende (ia Duitsohland en Zwitserland reeds ver wezenlijkte) idee van een weerbelasticg, drukkende op hen, die van dienstplicht zijn vrijgesteld. (Een ^denkbeeld indertijd reeds door 't tegenwoordig Rotteidamsch Kamerlid Heemskerk aaa de hand gedaan). De heer Merchant, die, sohoon jurist en waarschijnlijk nooit een geweer /gezien" hebbende, als de militaire specialiteit der vrjjz.dem. paitij paradeert, hiermede den ouden heer Virly Verbruggen van voor jaren, afgevaardigde voor Botterdam, ook een burger-specialiteit in militaire zaken, opvolgende en perpetueerende, behandelde velerlei. Onder anderen de houding van «Ons Belang» tegenover «Onderlinge Voor zorg» den afgevaardigde voor Steen wijk,zoo insinueerde hjj, «is het met zijn Christeljjk- Nationale veresniging van onderofficieren alleen om de centen te doen van de ver eeniging «Onderlinge Voorzorg». De proef met het tweeploegenBtelsel, con stateerde spreker, werd nu door alle des kundigen, op dsn heer Van Twist du, als een mislukking beschouwd. Wat de kadervorming betreft, het ware in het belang hiervan wensobelijk, dat de regeering terugkwam op de pas ingevoer de gradatie van la klasse sergeant en sergeant tout court. Nu gebeurt het vaak, dat oudere, verdienstelijke sergeauten, ge hoorzamen moeten aan jonge „apen", om dat zij bijvoorbeeld geen gymnestiek-akte kunnen behalen. Ea eveneens achtte hij verkeerd den overgang van sergeant-naa- joor-instruoteurs naar de administratie, waardoor „perkament geworden inktkoe lies" de meerderen worden van hen, die het leger opvoeden. Ook een betere op- kleine gezangboekje dat hij gedurende den dienst gebruikt had. Er stond geen naam in. Jonathan wachtte en wachtte op den be loofden brief, maar hij kwam niet, en bij merkte dat de hem aanbevolen boeken zoo duur waren, dat het veel tjjd zou kosten om er van tijd tot tijd een aan te schaffen. Tot nu toe verdiende hij nog weinig en bad be sloten zjjn ouders gold te zenden, maar hjj hoopte spoedig werk bij het stuk te krijgen en wat zou hjj werken om die boeken te krij gen 1 Maar voordat hij ze had, haddeu ijja ka meraden het vergif, dat in twijfel geborgen is, al weggenomen. Zij hielden niet van zijn stijve manieren en terughoudendheid. De vlugheid, waarmee hij werkte en de net heid, waarméde hij het deed, wekten huu jaloersohhaid op od de slechtste onder hen besloten uiu hem tot hun eigen legen stan daard nuar beneden te inaLn. De arme jongen had een harden tijd maar toen hij er door was, kon hij niet twij felen, dat God hem geholpen had en hem had bijgestaan bij eiken vorm van wreed heid of ruwhsidjjuist alsof de Heere persoon lijk naast hein gestaan had. Hij verlangde naar de hulp, die boeken geven kunnon om zijn geloof meer te bevestigen; maar de per soonlijke angst van den twijfel was voofbii, en daarmee ook die vage zwaarmoedigheid, die de vloek is van het jeugdig genie. Intussohen was er een zaohter invloed Op hem gaan werken. Zijn groote wensoh om «eer "van de gesohiedenis te weten te komen, had hem naar een avondschool ge leiding van het kader beschouwde hij als dringend noodzakelijk. In da avondvergadering zag de minister van koloniën achtereenvolgens aangeno men het wetsontwerp tot regel mg van het NederLmdscae ocderdaanschap,van de be volking van Nederlandscu-Iudiëalsmede de wetsontwerpentot goedkeuring van de gratificatie voor de uitrusting van den gouverneur van Suriname, tot voorziening in hot kastekort van den Indischen dienst in 1910, tot verhooging van da Indischs be grooting voorl910 in verband met den aan leg van een stoomtramweg vanTasikma'aja naar Singaparna; en rot definitieve goed keuring van de begrooting voor Curasao. Men is thans bezig aan die voorSuriname. Bij 't uiteengaan der Kamer, een nurna middernacht, waren nog slechts vier leden tegenwoordig; namelijk de ondervoorzitter v. Nispen en de sprekers Colijn, de Visser en Hugenholtz. Eerstgenoemde had 't over dentreurigen financieelen toestand en het beheer in deze koionie. Bet stelsel van den toenmaligen gouverneur Idenburg, nl. bestrijding van de huishoudelijke uitgaven voor de kolonie in engeren zin uit eigen middelen, de overige te dragen door het subsidie van het moederland, in vsrband waarmee de belas ting werd verhoogd, heeft sprekers sympa thie niettoch bestrijdt hjj 't niet. Wel komt hij op tegen de'vruoht er van. Immers volg-ns dit systeem zou het subsidie dat gevraagd wordt,belangrijk lager moeten zjjn dan het nu is, tsaar het is ongeveer even hoog als de vorige jaren, in weerwil van de belastingverhooging. Het tekort dit is het ergste is voornamelijk teweegge bracht door ie hooge uitgaven voor de huis houding in engeren zin, veel minder door eocnomisohe uitgaven. Daarom moet er bezuinigd wordenen dafkaD, bijvoorbeeld op het krankzinnigenwezcD, dat in verhou ding 13 maal zooveel kost als bij ons, en ook op armwezen en het rechtswezen. En dan moet 't streven zijn een vast bedrag (fixum) als bijdrage voor Suriname vast te stellen. Tegen dit laatste verzette zioh laatstge noemde spreker, die tevens afried een accijns op alcoholvrije dranken te leggen en aandrong op invoering van handelsboek- houding. Voor eeu goed deel hangt de wel vaart van Suriname af van de vrang, of men goede werkkrachten kan krijgen. In dit verband vraagt hij naar de resultaten van het rapport inzake de behandeling van Ja- lokt, waar dames les gaven en hij gehoord had, dat geschiedenis werd onderwezen. Ean dame was iets heiligs en geheimzin nigs in Jonathans oogen. Alles wat hij van dames wist, had hij uit Walter Soott, want hij had nooit de «konin ginnen der natuur» waarlijk bezig gezien. Hij had een groote vrees voor al wat vrouw was, te beginnen met zijn moeder; zjj snauw den hem allen af. Zelfs Luey Wbite die hand aan hand met hem naar school placht te gaan, en gestraft weid omdat zjj tegen hem lachte in de kerk, was haar hartje hoog gaan dragen sedert zij in dienst was en zjjn hospi ta hield hem er verbazend onder. Hoe vree- se! jjk zou zulk een geleerde dame wel niet zijn 1 Bevende ging hij er heen. En zie] het leek wel een berentuin waar twee goedi ge dames armzalig aan het tobben waren met de t'g kwajongens. Juist dien avond kwam het tot zijn toppunt de lessenaars werden omgeworpen, de schriften vlogen door de lucht en op een gegeven oogenblik werd het gas uitgedraaid. Jonathan sprong op en riep»S'ohaam jullie je 1" Een plotselinge stilte volgde, want elke jongen was verbaasd van wien die slem kwam. Daarna hoorde men een luci fer afstrijken. Jonathan stak de pit aan, die het dichtst bij kern was, en stond er naast met een paar oogen, die niemand aanlokte zich met hem of met het gas in te laten. Wo- dt vervolgd.) V.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1909 | | pagina 1