stede,
55
NIEUWSBLAD
V60R ZEELAND
r
AJET
No. 70
1909.
Dinsdag 21 December
24e Jaargang.
o
co
CHRISTELIJK-
lEBROEDERMÜORDER.
te pachten
HISTORISCH
te koop
Knecht
schrijving:
CD
Bilte gluiisrt Öfinicht
ire Gebouwen,
,rd, Bouw- en
OP
imachine
Merriepaard
ie bekomen, bij
oudekerke,
Git meten
Sr,, Gapinge.
te koop een
OOP
4de Knecht
5E, Krabbendtjke.
"gd"
iwame Keuken-
ddelburg
oordeeligste en
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed.
DE JGNGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HU'j, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
CD
FEUILLETON.
)o(
e id:
A. Op gebruik 1
ngeruld per Heo-
rgen ia te leveren
er 1909, ten kan-
C, VAN DISSEL
dere inliohtingen
.NCKE,
ïrijpskerke.
EIL4KD,
napaii.
13 jaar, veulen
jaar oud. Met
it gevraagd, bij
ere.
den St. Pieters-
timmerman te
MEID.
Febr., van g. g.
AdresRes-
sendaal.
UiZIERIKZEE
O
er.
lorgens,
srd des
9t), om 1
;t
ater. 25
ond. 26
aan. 27
)ins. 28
Voen.29
)ond. 30
Trijd. 31
om 7,30
Zondags-
,40.
7,30
7,30
6,30
7-
7,30
6,30
7,30
1,30
1,30
1,30
1,30
2-
1,30
;e van alle be-
soorten. Iedere
bovenstaand ge
rJe.
het handelsmet h
knot voorzien is
H. BOASSON
nr?,
Westdorp voor 7
„SCHELDE".
1909
ater. 25 9,10,
ond. 2610,— 10,—
laan. 2710,30 10,—
)ins. 28 6,30 10,—
Poen.29 710,—
fond. 30 7,30 10,—
rgd.31 8,30 10,—
achter een datum is
hot tweede getal ii
jB., ROTTERDAM.
1909
erd Woensdags en
stdag, van Vlissin-
urg en Rotterdam
vaart de boot ook.
mge Ver west, Goes.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25,
Enkele nummers0,02s,
UITGAVE DLR FIRMA
EN VAN
van 1--5 regels 40 cent, iedere regei meer 8 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 ^ent.
0
Zij die zich met 1 Januari op
ons blad abonneeren, ontvan
gen het tot genoemden datum
gratis.
Dultschland.
Bij de begrootingsdebatten in den Rijks
dag sprak de afgevaardigde Sehrader den
wensch uit, dat de opening van de zitting
voortaan in het gebouw van den Ryksdag en
niet meer in het Koninklgk paleis zou plaats
hebben. Dat schijnt geen onbillijk verlan
gen maar in Pruisen, ondanks 't parlemen
taire stelsel dat er heerschend is, treedt het
persoonlijk gouvernement des Koning» en
dus ook van den Keizer nogal eens naar
voren.
In 1878, bjj de invoering van 't parlemen
taire stelsel, is Koning Frederik Willem IV,
de oud oom van den tegenwoordigen Keizer,
wel er toe aangezocht om zijn jaarlijksche
boodschap nu voortaan in 't vergadergebouw
van de volksvertegenwoordiging zelve te
gaan brengendoch hjjjwas er niet toe te be
wegen.
De conservatieve partgen willen het ook
nu nog steeds bij dit oude laten. Doch de li
berale partijen worden |op dit punt al stra-
banter. Hare leden weigeren al meer bij de
openingsplechtigheid tegenwoordig te zijn,
wanneer die ten Paleize plaats heeft. Steeds
meerderen worden dan ook genoopt weg te
blyven. Een aanranding van 't Koningschap
ligt niet in de bedoeling. Trouwens in ^Ne
derland, België en Engeland, oonstutioneel
geregeerde landen, geschiedt ook al sinds
menschenheugenis hetgeen hier wordt ge
vraagd.
Engeland.
De verkiezings-sgitatie heeft thans haar
periode van volle laaie bereikt.
Union'st en radicaal staan geharnast te
gen eikender overen werkman en Ier kie
zen al meer party.
De Ier is door Asquith's toezegging van
Ierlands jzelfregeering, homerule, een dag
die naar velen meenen, wel nooit zal aan
lichten, den liberalen welgezind gemaakt
de werkman, wars van conservatisme en te
gen het Hoogerhuis vergramd, laat ook al in
menig district eigen voorkeur varen om zich
te geven aan de radicalen in de regeerings-
partij. Terecht gaf bij toe dat in heel veel
(S 1 o t.)
,Ik heb van mijn vroege jeugd af een bij-
ider vermaak gehad om met een fijn
menaes allerlei figuren in hout, hoorn of
sn te snijden. En dat deed ik nu, zonder
9 daarbij te denken, in dien hoornen
oop ook, en sneed een jaohthoorntje in
j tijd van vyf minuten daarin, onder het
kten door. Mij o broeder bemerkte dat, zag
j glimlachend aan en zeide>Gij hebt uw
le kunst nog niet vergetendat is werke-
aardig en zniver gesneden. Maar men
et spaarzaam zijn, want door vljjt en
larzaamheid kan men vooruit komen. En
trom, geef mij den knoop terug, waaraan
zoo alleen niets hebt, ik zal dien wel
der aan mijn overjas laten zetten, en dan
i ik tegelijkertijd een proefje van uw
kunst.» Ik gaf d6n knoop natuurlijk
elijk terug en mijn broeder stak dien in
zijden geldbeurs om dien, zooals hij zei,
jr te kunnen bewaren."
En?" vroeg de President, evenals het
jele publiek in de grootste nieuwsgierig-
verkeerende.
Die knoop zit aan den rok van dezen
die mjj met zooveel sobijn ven broe-
(Oftfd JkSBohuldigt.Ik herken dien knoop
Ier oogen wendden zich naar dezen
lager, die nog altijd op de plaats der
gen stood, alsof hij aan den grond was
ontgeld. Onwillekeurig hield hij zijn
op een knoop van zijn jas en kon een
..wdige ontroering niet vemergen.
gevallen e n drlehoekBgevechthet stel
len van een arbeiderscandidaat nevens ie
candidate! vaa Unionisten en" liberalen,
slechts gevaren opleveren zon, en zelfbehoud
er toe dringen moet de arbeiderseandidatu-
ren bjj deze verkiezing te beperken.;
Gaat 't derhalve aan die zijde, althans
volgens den leider, het parlementslid
SnowdeD, om de demooratie, volgens de
meening der unionisten, althans die van
hun leider, den oud-minister Chamberlain,
gaat 't om Tariefhervormisg, en anders
niet. Hij aoht het vooropsohuiven van de
zijde der liberalen van de quaestie omtreqt
het inoonstituiionneele optreden van de
lords een poging om den strijd onder een
valsohe leus te voeren.
Indien, zoo zegt ChsmberlaiD, de uitslag
van da verkiesingen ten gunste van de
begrooting is, zou niet alleen het nieuwe
ficanoieele stelsel aangenomen zijn en in
de toekomst nog worden uitgebreid, maar
zou het Hoogerhuis tegenover het Lager
huis in een positie van onmacht worden
gebracht. Men zou ondervinden dit. een
toevallige meerderheid in het LagerhuiB
ten allen tijde haar denkbeelden kon door
drijven, tegen den nationalen wil in. Masr
tevens zou de tariefhervorming die den
Britsohen handel zou bevorderen, van de
baan zijn, en het Cobdenisme zegevieren
dat vreemde invoeren van alle belasting;
vrijstellen zou,en zwaarder druk zon leggen
op eigen handel en bedrijf.
01 de Engelsohe kiezer te midden van
't democratisch krijgsgeschreeuw tegen de
lords, d«zen meer gezonden verkiezinga-
kreet zal kunnen hooren
In Birmingham, 't district van Cham
berlain, zal 't wel niet aoodig zijn, want
de liberalen, der Engelsohe gewoonte ge
trouw, om de partijleiders bij de stembus
niet te bestrijden, zullen de herkiezing van
den conservatieven oud-minister niet be
lemmeren.
Een goede gewoontemaar die in Enge
land gemakkelijker dan elders is uit te
voeren, wijl men daar slechts twee partijen
heeft whigs en tory's bij een van
welke de overige partijen, insgelijks twee
in aantal - die der Ieren en de we-klieden-
partijzich in den regel aansluiten.
België.
De publieke opinie houdt zieh in een
De President vroeg hem, ot hij op de
woorden van den hontvester wat aan te
merken had. De man begon te stamelen en
kon zich niet verantwoorden, waarop de
President een gerechtsdienaar beval dien
knoop eens van zijn jas te BDyden en aan de
rechters te laten zien. Men vond het juist
zooals de houtvester gezegd had en de knoop
giog van hand tot hand.Werkelijk was daar
op ten jaohthoorntje gesneden,en wat meer
is, ook nog de naamletter van den vermoor
de, hetgeen de houtvester nog vergeten had
er bij te zeggen. De jas van den broeder lag
ais bewijsstuk in de zaal. De houtvester be
duidde aan welke zijde en op welke plaats
die knoop gezeten had, en toen men de jas
daarop nauwkearig bekeek, ontdekte men,
dat juist op de plaats, door den houtvester
aangewezen, een knoop ontbrak.
Nu was het duidelijk, daar de geldbeurs
van den vermoorde tot nog toe niet was ge
vonden, dat de man, die daaruit der knoop
had gehaald, ook moest weten waar die
geldbeurs was, of dat hij ten minste zou
moeten kunnen zeggen hoe hij aan dien
knoop kwam. Zijn antwoord was, dat hij
dien gevonden had.Dit nu was zeer onwaar
schijnlijk Het gevoelen van het publiek
e'oeg plotseling om. In plaats van den hout
vester met afschuw aan te zien, was men nu
door medelijden met hem bewogen en nie
mand twijfelde meer aan tija onschuld.
De President riep nu de getuigen nog
maals op om alles te zeggen wal ze van
dezen beschuldiger wisten, en nu bleek, dat
hij in de laatste dagen veel geld had ver
teerd en zelfs gezegd had naar Amerika te
zullen gaan, hoewel niemand wist h:e hij
aan geld daartoe zou komen of gekomen was.
jj deel des lands minder met den gestorven
koning dan mist zijn „twseda vrouw"
op die hij als weduwe met een miljoenen
erfenis en een nieuwgebouwde villa wè1-
versorgd achterlaat met haar uit hua
huwelijk voortgesproten zoonfjesdee
5-jarigen Luoier-, hertog van Terokeren en
den 3-jarigen Filips, graaf vaa Rsvensieio,
De Koning zoo verhaalt men, had ha^r
aoht jaar geleden te Dover ontmoet. Haar
vader, die concierge der Fransohe legatie
te Boeda Pest was geweest, woonde te
Psrijs in een onaanzienlijke buurt. Ais
vriend had zij een zekeren Durieux, g-.-
weaen onderofficier. Zij liet hem voor haar
broeder doorgaan en hij noemde zieh toen
reeds baron de Vaughan. De pseudo-broe-
der misdroeg ztoh echter zoo ergerlijk, dat
hij van Regeeringswego de grens werd
overgezet.
Als souyerein van den Congo verhief
Leopold deze Carolina Laoroix tot barones
van Vaughan. Zij is een groote. schoor,s
vrouw, aan haar portret ie zien, dat da e-
lijks op de boulevards, meer nog dan dat
van dan Koning te koop aangeboden wordt.
Welk een eere voor eene vrouw uit een
morganatisch huwelijk, lerwjjl de echte
vrouw, de eerste, zoo sehrome'yk door den
overledene verwaailoosd was.
Dat hij in de laatste dagen van haar leven
met zjjn eerste echtgenoote in alles behalve
hartelijke verstandhouding leefde, wsseen
publiek geheim. Al minder en minder ver
toonde hij zich met haar in 't openbaar en
er gingen dikwijls maanden voorbij, dat kg
haar niet zag.
Toen zij (1902) overleed, bevond hjj zich
te Bagnères de Luchon. Oogeablikkelijk
keerde hg naar België terug, doch vóór hem
was reeds prinses Stefaoia aau het sterfbed
harer moeder gekomen. Hij weigerde de
sterfkamer binnen te treden, zoolang zijn
dochter er was, en liet haar zeggen, dat ;ij
oogenblikkelijk het huis moest verlaten.
Dit voorval, waarvan verschillende men-
schen, zelfs het publiek op straat, getuige
waren geweest, verwekte een heftige ver
ontwaardiging in het land Gansch de pers
koos de partij der prinses en de populariteit
de3 Konings leed er deerlijk onder.
Een Belgisch blad getuigt dan ook terecht
van dezen vorst
Het kan niet gezegd, dat het vooral om
zijn huiselijke deugdeD en zijn persoonlijke
De weduwe van den vermoorde getuigde,
dat haar man, hoewel hij niet gierig was,
juist tot in kleinigheden spaarzaam was, en
dat zij heisa juist in deze handelwijze met
den kcoo herkende.
De President drong er bij den boer erns.ig
op aan te zeggen wat hij van de zaak wist,
en verklaarde hem, dat hij in geen geval
weer user huis issooht gaar», maar in gevan
gen ehap zou moeien big ven totdat deze
s »ak opgehelderd was. De boer wierp een
sngstigen blik op bet aantal toehoorders, die
hem met hun oogen schenen te willen door
boren de pieohïigheid vsn de rechtbank
maakte hem aangedaan, bovenal klonk de
stem van zijn geweten in zijn binnenste, en
overweldigd door de kracht der waarheid,
klonk het nit zijn mond Ik moet het be
kennen, ik heb het gedaan Een luid ru
moer deed zich in de zaal hooreo het was
alsof zich de algerneene sp&uning lucht gaf.
De President gelood stilte en verlangde,
dat de man zijn bekentenis naar behoorei»
zou afleggen.
Deze verhaalde aldus „De vreemdeling
had in de herberg zijn geldbeurs uitgehaald,
en daar had ik toen gezien, dat ze veel goud
geld bevatte. Dadelijk kwam degedsohie
bij mij op o ra te trachten die beurs te roe
ven. De hontvester had mij zoo dikwijls
bekeurd en tot boete laten veroordeeleu,
dat ik doodarm was geworden. Ik bedacht
een middel cm mij op den houtvester, mijn
vijand, te wrqken, en tegelijkertijd mij zelf
doir dezen roof te verrijken. Ik sloop bei
den ongemerkt na toen zij d9 herborg ver
lieten en liep te overleggen, hoe ik bet ge
daan zou krijgen om mijn tweeledig doel te
bereiken. Zij bemerkten mij niet, want het
xmttsssems^ns^mssieassrsssss
edelmoedigheid wazen zal, dat de nagedach
tenis van koning Leopold zal voortleven in
het hart zgcer onderdanen.
Schijnt Leopold II als rneuseh weinig eer
bied te hebben verdiend, als votst heef', bij
zich onsterfelijke lauweren verworven. Hij
heeft België ten bloei gebracht. Dit zeggen
onder anderen de navolgende cijfers den
handel betreffende, tijdens zijn 44-jarige
legearing.
Iu 1865 voerde België in voir 516oailiioen,
de uitvcer werd beegferd op 469 millioen,
Thans berekent men deze bedragen op
3.327 millioen en 2 506 millioen.
Toen de koning den tioon beklom, kreeg
hg gezag over 4.800 000 onderdanenin
1908 telde België 7.386,000 inwoners-
En nu de nieuwe Koning.
Hij (namelijk prins Albeit) werd den 8
April 1875 geboren. Zijn Vader was Philips,
graaf van Vlaanderenzijn moeder Marie
van Hohenzol'ern. Hy beeft zieh als inge
nieur, soldaat en landhuishoudkundige een
flinke dosis kennis en kunde weten te ver
zamelen.
Evenala zijn oom ondernam hij veel rei
zen, eerst in het land self 1897 o. a daalde
hij in etn kolermijn af en beproefde er met
eigen hand wat bet houwen van steenkolen
is. Daarna reisde hij ia Frankrijk. Duitsch
land, Nederiaud, Italië, Turkije, Rusland, de
Scandinavische rijken, Algerië hg vsrbleef
vier maanden ia Amerika en ieder herinnert
zich nog zijn reis naar Congo, waarvan hij
nauwelijks teruggekeerd is.
Naar men zegt mo-t hij de eenvoud in per
soon zijn en schijnt hij een afkeer te hebben
van alles wat naar aanstellerij zweemt. Zoo
verhaalt men dat hij zich eens met zijn aide-
de-camp, toen nog kolonel Jungblutb, incog
nito te Potsdom bevond. Den dag van zijn
vertrek begaf hij zic'a naar het stat:on, waar
van de wachtzaal feestelijk met plsnten en
vlaggen versierd was. Niet wetende dat dit
te zijner eer was geschied, gaat hij langs den
gewonen weg het station uit om in den trein
plaats te nemen. Moar het uur van het ver
trek g-at voorb'j en do trein vertrekt niet.
Op zgn vraag antwoordde de stationschef
hem dat men op prins Albert van België
wachtte en toen deze zag dat er aan de geno
men beslissing i iets te veranderen viel,maak
te hij zich bekend, alhoewel,hij eerst aUe
moeite had om den beambte fe doen gelöoveD
was nog duister en stormachtig. Ik hoopte,
dat zij elkander souden verlaten, want zoo
lang zs bij elkander waren durfde ik geen
aanval te wagen. Beiden bloven eensklaps
bij een eikenbosohje staan, hadden een zeer
levendig gesprek dat ik eohler niet kon
verstaan, daar ik niet al te dieht bij durfde
komen omarnaden elkander, zooals ik bij
het flauwe schijnsel der anaan, die juist
opkwam, zien hos, en gingen v rooi ijk en
vriendelijk verder. Ik liet hen een poos
vooruitgaan en kon niet beg'ijpen, wat de
reden vaa deze omaroaiDg was. Ik sneed
onderwijl een dikken knuppel in het eiken
bosch en voelde toevallig de lijn van den
houtvester, die hij daar zeker verloren had
en die ic de struiken w»s blijven hangen.
Daarna volgde ik hen weder.
Ik zag hce zij de hoatvsscsrswoning bin
nentraden, doch had gesoeg gehoord om te
begrijpen, dat da vreemdeling daar niet al
te lang zou blijven, en daarom wachtte ik
hem sf, totdat hij er na verloop van onge
veer een uur weer uitkwam. Omtrent vijf
tig schreden v.m het huis snelde ik op den
niets kwaads v rmoedenden man toe, die
vroolijk en opgeruimd zijns weegs ging
en slbeg ik hem met den knuppel op bat
hoofd. Hij viel zonder geluid te geven
onmiddellijk sis dood neder. Ikjmsekte
verder met de Hin, lie ik om zijn huls sloeg
een einde aan zga leven. Om nu mijn deal
te bereiken en dec houtvester onder de
verdenking te brengen, dat hij den vreem
deling gedood had, sleepte ik het lijk.onder
begunstiging van da eenzaamheid en stilte
van het bosch, naar de houtveaterewocing
en wierp het spoedig in den put. Vooraf
had ik den doode uitgeplunderden de
T-'.wsantr.yggff^gssgEasagsaa 3
dat hij werkelijk de persoon in q laestie was.
Hijvindt ook veel smaak in bet rookea van
de democratische pijp 6n ie'lerenmiddag„8a-
voureert« hij met welgevallen den Brussel
seben drank bij uitnemendheid, het „geuz?-
lambic". O'er het algemeen moet hij e~n
zeer huiselijk, eenvoudig leven leiden. Het
is waar, fortuin schijnt bij niette bezitten en
zoolang bij de vermoedelijke troonopvolger
was, schonk het Rijk hem een jaariijVSoh in
komen VDn 2C 0,000 francs.
Oostenryk-Hongarije.
Hat proces-Friedjung ia nog in vollen
gang. Vrijdag weid de Kioatisehe afge
vaardigde Zagorsts als getuige gehoord. Hij
verklaarde noo.t in Belgrado geweest ta
sijc. Eens heeft hij in een partioulier ge
sprek g. zegd dat Kroatië een „Slovenski
Jug" aoodig heeft om tegen -ie Maayaren
caet bommen op to ireden, zoo deze Ce Kro-
aten nog meer willen knechten. Hij ver
klaarde verder„Wij, Kroaten, vaa da
Kroatisohrcoh'.spartij, zijn trouw aan den
koning en staan en vallen mot de taonarohie,
daarom waren mij de tochten van Supilr»
naar Belgrado en usar Italië verdacht. Of
hij er geld voor ontvangen heeft, weet ik
niet."
D-' Fiieöjung wees er op, dat hij kar ge
dwaald hebben In zijn oordeel, maar dst hij
zich in goed gezelschip 'e ond, dasr de
troonsoproigr-r, micisiei Beok et> minis er
Aehrenthal van dezelfde saeening «sare a's
bij. Hij is o- eituigd, door zijn publicaties ia
het belang van het lend en ia het openbaar
belang gebendeld te hebben.
TWEEDE KAMER.
(Zittiag van Zaterdag.)
De bagrooting voor Binaenlandsche Za
ken werd Zaterdag en wordt hedeu avond
voortgezet. Ouderwijs, met name het mid
delbaar onderwijs was aaa do orde Minis
tsr Heemskerk hsaft ontworpen een stelsel
van subsidifering van gemeentelijke bur
gerscholen. Wordt thtns op vrij willekeu
rige wijze gesubsidieerd, de minister
wenscht voorUmn een stamcijfer (f 3000 o£
f5000 naar inate het een 3- of öjir^ei
cursus geldt) rsd te mm en en toorts yc or
elke parallelafdeeliBg r en verhooging van
f 1000 toe te kennen. (Geqaeentsr, tot dus
var niet ia het genot van rijkssubsidie, er-
tabakszak, de brieventasch en den zakdoek
waaraan ik tocb weinig had en die mij zou
den hebben kunnen verraden, begroef ik in
den tnin. De knoop heb in de geldbeurs
gevonden en aan mijn jus, waaraan juist
een knoop ontbrak, genaaid. Wie kon aan
zto iets denken
Aldus eindigde de merkwaardige be
kentenis van den waren schuldige. De ge
zworenen verklaarden hem schuldigde
houtvester werd onmiddellijk vrijgespro
ken de President beval zgn dadelijke invrij
heidstelling. Plechtige stilte heerschte in
de zaal, toen de zwaarbeproefde man op
stond en zijn plaats in de baak der be
schuldigden verliet. Zgn lippen stamelden,
hoewel onhoorbaar voor de menechen, eeu
dankzegging aan zijn God. Die hem zoo
wonderlijk had verlost. Hg groette de
rechters stilzwijgend en ging naar de
weduwe ven zijn broeder, die met haar
twee kleine kinderen op de bank der ge
tuigen, in diepen rouw gehuld, zat. Hij
reikte haar de hand, nam op iederen arm
een der vaderlooze kleinen en fcuste hen
onder een stroom van tranen. Ge6n oog in
de zaal bleef droog. Daarop gaf hij zgn
schoonzuster een wenk en verliet, de kin
deren op den srm houdende en door de
weduwe gevolgd, de zaal.
Zwijgend maakten de toeschouwers hem
plaats en al was het niet bjj «lies, dan toch
bg sommigen kwam de waarheid der god
delijk® woorden voor de sand&eht„Geen
geval, geen zorg, geen list doet ons meer of
minder zijn, God is Rechter, Die beslist",
en»Qewis er is ten God, Dis leeft. En
op dcez' aarde vonnis geeft".
