1909.
24e jaargang,
NIEUWSBLAD
VGOR ZEELAND
e
No. 69
Maandag 20 December
I
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
HE BROEDERMflORDER.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S
DE JON GE-VER WEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
KOHING LEOPOLD.
0 i S 1
0
i j;
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25.
Enkele nummers a 0,Q25.
UITGAVE DER FIRMA
ÜN VAN
H
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 ''ent,
/ij die zich met 1 Januari op
ons blad abonneeren, ontvan
gen het tot genoemden datum
gratis.
Omtrent den dood des Konings distilleeren
wij nog het volgende uit de groote bladen.
's Konings adjudant, baron Goffinet deed
zelf mededeeling van den dood van den Ko
ning. Hy zeiden Gisteren hadden wjj nog
vertiouwen in het herstel van den Koning,
thans is hg overleden tengevolge van embo-
jel." (aderverstopping).
Alles ging goed gedurende den avond,toen
plotseling, om tien minuien voor halfdrie
's nachts, de Koning tot den geneesheer
riep»Ik stik, dokter !c Onmiddellijk daar
na na een doodsstrijd van 10 minuten, trad
de dood in. De geneesheer gaf zonder re
sultaat morfine-inspuitingen.
Prins Albert en prinses Clementine kwa
men 25 minuten na het overlijden in het Pal
men javiljoen. De hofmaarschalk, 's Konings
secretaris, de pastoor van Laeken en baron
Auguste Goffinet verschenen onmiddellijk.
Prins Albert omhelsde weenend het lijk
van den Koning.
Aan kot jeioirbod doe Ironings wookton twee
zusters, die zich in een aangrenzende kamer
ophielden, toen de kreet van den koning ge
hoord werd, datjhij zich onwel gevoelde. Gis
teren nog had de Koning met birou Goffin et
gesproken over de plaats in het zuiden van
Frankrijk waarheen hij zich over eenige we
ken dacht te begeven. De Koning bleef zeer
opgeruimd en hoewel de zwelling der voeten
toeaam, hadden de geneesheeren goede hoop.
Zij maakten zich slechts bezorgd over het hart
dat eenige aanleiding tot ongerustheid gaf
BaronGoffinet seinde het overlijden van haar
vader aan prinses Louise.
De Koning werd om 6 uur gisteren g kist.
Onder de betuigingen van rouwbeklag van
vorsten en staatshoofden worden genoemd
telegrammen van keizer Wilhelm, van den
koning en de koniugin van Engeland' van
den koning van Spanje, den keizer van Oos
tenrijk, den koning en de koningin van Italië,
president Fallières en den Pans.
De journalisten hebben gedefiieerd voor
de overblijfselen van den Koning. Het lijk
is neergelegd in een ruim, zeer eenvoudig
Blaapkamervertrek. Twee officieren, ver
scheidene dienaren en twee liefdezusters
houden de wacht.
De Koning is gekleed in groot tenue van
ïk "O X AJ ïi ïi 1^.
De aangeklaagde, nu weder ondervraagd,
gaf toe, dat dit alles zoo gebeurt was, maar
erklaarde, dat zijn opgewondenheid uit
lijdschap was ontstaan door het weerzien
an zijn broeder. En dat hy dsarvarniets
,an de huisgenooten verteld had,dat washok
vaar en dat deed hem thans leed. Hy w,B
Lchter zoo vol gedachten geweest, dat hij
'aartoe op dat oogenblik geen lust had
ffiaddat was zijn karakter zooveel spre-
in deed hij niet.
Na hen traden de waard uit de herberg
de boeren op, die op dien ongelukkigen
ond den vermoorde gezien hadden. Hun
jrklaringen stemden met elkander overeen
,n kwamen hierop neer, dat de aangeklaagde
oen hard en streng mensch was,met niemand
bijzondere conversatie hield, ook nooit eens
gezellig bij hen kwam, maar altijd op de loer
lag of hij een armen wildslrooper betrap
pen kon.
Uit hnn taal bleek duidelijk hun haat
tegen den houtvester, en de eene boer was
nog niet van vóór de balie verdwenen, of
een ander trad op om den houtvester van
aiie boosheid en ruwheid te beschuldigen.
Men kon het duidelijk merken, dat hij niet
één vriend onder al die getuigen had, want
allen verklaarden, dat ze hem er zeer goed
toe in staat achtten, omdat hij sleohts leefde
om het zijn armen evenmensoh lastig ta
maken; dat hij bovendien met gretige oogen
luitenant-generaal met epauletten, den de
gen en het groet kruis, en ligt op een rust
bed] Zijn gelaat is wasbleek. Zijn trekken
zijn over hst geheel weinig veranderd. Het
schijnt dat hij zonder lijden is heengegaan.
De handen liggen gekruist op de borst, Hij
diaagt zwarte pantoffels, waaronder de witte
sokken te zien zyn, Het hoofd ligt zeer laag.
Er is weinig in de kamer.dat haar het aan
zien van e n doodsvertrek geeft Slechts
twee luchters branden op den schoorsteen,
verder is er hoegenaamd geen versiering.
Deze urerste eenvoud vereenigd met zoo
veel majesteit maakt een diepen indruk.
De troepen mosstan gisteren in groot-
tenue uitrukken bij gelegenheid van den
44en ve iaardag,der troonsbeklimming van
koning Leopold. Ean tegenbevel werd ge
geven.
(Leopold II, Louis, Philippe, Marie, Vic
tor, koning der Balgen, hertog van Saksen
prins van Saksen-Coburg Goths, was 9
April 1835 te Brussel geboren.)
Hij huwde in 1853 mat Aartshertogin
Marie, Henriette,aartshertogin van Oosten
rijk, geboren 1836 te Pest, thans eenige
zoon, prins Leopold geboren. 1860, stierf in
1869. De troonopvolger werd toen Prins
Boudewyn zoon van 's Konings broeder,
den graaf van Vlaanderen Philippe.
Deze prins Boudewijn stierf in 1891,tosn
werd diens broeder prins Albert troonop
volger.
De Nieuwe Courant schrijft van den Ko
ning:
Met Leopold II verdwijnt een merk
waardige figuur van den troon, een bui
tengewoon koning, zij het geen buitenge
woon man. Hy Leopold II had alle eigen
schappen van een dier leiders van maat
schappij en handelswereld, een die? mach
tigen wier besluiten en daden volken in
beweging brengen, doen lijden of zich
verheffeneen van die ongekroonde ko
ningen van Amerika, die wie weetï
in de toekomst wel'ieht gekroonde
vorsten zullen zjjn, daar zij steeds meer
over 's werelds loop beschikken.
Zijn populariteit ïp, in weerwil van zijn
burgerlijken eenvoud nooit groot geweest.
En met reden. België sag hem van te dicht
bij. Voor ons, die verder afstaan rees deze
gestalte grooter op, in volkoiaener, harmo
nischer vormen. Wij zagen de bewegende
hand, waarachter de beweging vac het
brein viel na te speuren, het zorgvuldig
overdachte plas dat aan dat leven ten
nat coeoj matigen, a o aomofci en kwaad
aardig had rondgezien, alsof bg van plan
waa een moord te doen, enz.
De maening van het publiek werd hem
gedurig vijandiger, en al de toehoorders
schenen hem hoe langer hoe meer voor
schuldig te gaan honden. De rechters lieten
zich niet zoo spoedig door dit vooroordeel
meesleepen, want z(j begrepen zeer goed,
dat de boeren en houthakkers den natuur
lijken vijand beschouwden, omdat hij, ge
trouw aan eed en plicht, gestreng er op
koest letten, dat zy geen herten of ander
wld stroopten maar met dat al waren
sr *ch zeer verzwarende omstandigheden.
E?®kwam het lijk daar in dan waterput
Wie vl die goederen in den tuin begraven?
Was d iyn vzn den houtvester niet om den
hals vaLden vermoorde gevonden P Had hjj
zich ove. het wederzien yan zijn broeder
niet tegei. zjjn eig6n hniegenooten stilge
houden
Daar de vetuigeaissen der boeren en
aorpehngm aien op hetzelfde neerkwamen
besloot de President daarmede maar op te
houden.
Nog één houthakker moest getuigenis
afleggen, pt was de laatste, een wild
uitziend, lieflijk mensch, dezelfde die
zich, vij aan het begin vaD dit
verhaal hebbc medegedeeld,op dien avond
juist zat te ekiagen, dat hij door deD
houtvester bekurd was, toen deze zelf
juist de herberg<isii]QQQiri|d om een oogen-
In dat o: zicht is dit levea geslaagd als
weinige. Koning Lsopoli II heeft ootzsgl k
veel voor België gesaai, heeft heel zija
streven volbracht.
Zijn groots werk, het werk van rijn leven
is ongetwijfeld de Congo. Ei al moge de
laatste jaren het CongovraagsSuk voor Bel
gië ean pijnlijk verloop hsbben gehad,vooral
toen een Belgische commissie de schaduw
zijden van dat groote werk voor den dag
braeht België snl er zijn Koning niet min
der om danken dat hij 'a lands omraag en
bevolking alduo vergrootte en daarmede
België vein ef tot den rang eener koloniale
mogendheid.
Ia 1876 deed Koning Leopold hiertoe den
eersten stap, n.l. door sen internationale
aardrijkskundig congres te Brussel bijeen
te roepen, tot beraadslaging over da explo
ratie en exploitatie van Afrika, 'e Konings
handelsgeest, die hij roads als lid van den
Senaat in 1853 aaa don dsg legde, zat hier
voor. Hij was da eigenlijke stichter van
den Cocgostaat, waarheen hij Stanley zond,
om te verkennen n de kom3t dsr handela
ren voor te bereiden. Hij rioht zich daar
mede fiaanoieel te gronde," zeiden de Bel
gen in 1889 tijdeas de groote feesten te
Brussel waarmede Stanleys terugkomst uit
het zwarte werelddeel gevierd werd.
„Hij verrijkt zich op kósten van de inlan
ders heette hot later, ea noch doo eet
exès d'honnsur noch door cette indignitê deed
men hem recht.
In 1889 vermaakte hij de kolonie, welks
sonvereiniteii ham in 1885 w»a opgedragen,
aan zijn land,het welk dit geschenk verleden
jas.r eerst ten volle aanvaard heeft, door de
inlijving te proc'amseran. De Koning blssf
hert en hoofd en hand van 't groote werk,
rastaloos es onvermoeid, voorisfbeidende
aan de verdere ontwikkeling, bedacht op de
verdediging ven de nisuwe kolonie, scosis
bleek uit de oprichting onlangs *sn het
groote Byn-iioaat, waarbij naast bet leger,
wearover da kolonie besehrki, ook voor een
kleine vloot gezorgd werd.
Terwijl gedurende dit, juist 44-jarige,
bewind de nyve heid van het dichtbe
volkte land tot ODgekanden bloei kwam,
zorgde Leopold niet minder voor don af
zet harer voortbrengselen, waartoe wij
slechts behoeven te reppen van de groote
uitbreiding van België's handel in alle
werelddeelen, ia 't bijzonder in 't land der
toekomst China, dank aan 's konings aan
moediging- De iniathp-'A •-*-
«- V a-v ->-s «"V*** xscMO
iaatsie zou ook wel niet veel goads van
den houtvaster te vertellen hebben, ja was
hst mogelijk, dan zou hij tegen geen val-
sche getuigenis opzien om zijn vijand in
het verderf te storten
Met schelle en toornige slem begon deze
beschuldiger zija aanklacht. Hij vertelde,
dat hij den houtvester met zeer begeerige
oogen naar de beurs met goudgeld had
zien gluren dat hij een poos later, nadat
die twee weggegaan waren, ook w »s ver
trokken, omdat hij ock naar de stad moest,
en dat hij, voorbij dc houtvesterswosing
komende, daar licht hal zien branden. De
deur ging toen juist Opsa ?n de houtvester
trad naar builen ia den maneschijn. Hij
droeg een voorwerp op den rughot scheen
wel ean sak te wesiasf Wst het was kou
getuige natuurlijk niet zeggenhij bleef
ook niet staan kijken, msar lisp op den
eenzamen weg voort, die naar de stad
voerde, waar hij wezen wilde, toen hij nog
flauw in da verte een doffen val hoorde
als van een zwaar lichaam eeö plomp
scheen het wezen, alsof er iets in het water
viel. Dat was zeker het lijk geweest, 't
welk op dat oogenblik door den houtvester
in den waterput werd geworpen. Doch
stilstaan deed de getuige niet.
Hij dacht er niet verder over na; kon
hem zoo iets ook in de gedachten komen
Maar nu d9 houtvester gevangen genomen
werd, kwam die geheele historie weer
duidelijk in zijn gedachten terug en mocht
tand op te komen, dikwijls op gevaar of
van inconstitutioneel te worden voor ba-
langrijke binnanlaiidsehe hervormingen,
in 't bij7or.der de defensie en daarvan
allereerst de versterking der vesting Ant-
w.rpen 'egelijk met uitlegging der stad
als handelshaven, het bouwen van militaire
luchtballons, de legerhervorming die hij
zoo be eerig was nog op zijn sterfbed te
bek'achtigen. Wat België betreft aa-ze-
len vs y niet fa zeggen, dat hij een g oot
koning is geweest.
Helaas was hij niet alsKoniag groot.Lao-
pold II heeft da koninklijke waardigheid
niet hooggi houden, zijn echtelijke ontrouw
jegens de zoor veraarde koningin Henrietta
en een te veel toegeven aas de verleidingen
waaraan zij die op hoog9plaatsen gesteld
zijn het meest blootstaan, zjjn houding
t< genover zyn dochters hebben het aanzien
der Krooi niet bevorderd. Sprak de erfe
lijkheid mee? Leopold II was dc zoob
eener prinses van Orleans en in sijn aderen
stroomde het bloed der regenten en Philippe
Egalités, wier geestesgaven door de macht
hunner zinnen werden overtroffen- Maitres-
ssn speelden reeds vroeg sen ro! aan hat
Belgische hof een legio was hst aantal da-
mos dia zich in da gunst van dan vorst ver
heugden, eerst uit da kooge kringen, later
ook uit mesr burgerlijke, en zelf? uit dc
allerlaagste zooals het voorbeeld vsn Ca
roline Lacroix, dia zich barones Vsnghan
noemt, bewijst.
ZS scheen esn zoo groote macht over den
oudea Koning te hebben verkregen, dat bij
zich, hasr terwille, over alle bedenkingen
van hoofscheid verhevea heeft en, wat hij tot
dusver vermeden had, met haar samen
woonde.
Herhaaldelijk is het tussohen de energiek
optredende barones, die op een ville, gren
zende san het kasteel van Lsekep, woonde
en 's koaings dochter démentie® tot botsin
gen gekomen, waarover het volk zoo ont
stesd werd, dat de barones meestal maar in
Frankrijk bleef. Men moge verder 'e Ko
nings (/uitverkoop van schilderijen", v» sa?-
over de heels Europeesoha spotpers z oh
vroolijk heeft gemaakt,vergaven kunnen
ergerlijk waren da processen, waarin de
Koning z'ch terwi'le vaa zijn dochters bet
betrekkeu, de sohsa falen waarmede deze
gemoeid gingen en die nog dreigen te vol-
g-.B. In Kocing Leopolds handen heeft da
koninklijke waai-diat™-" r
geudimziumg was, aan den rechter mede
te deelen.
Somber had de gevangene ziltea foelui
steren. Zjjii belangstelling was groot ge
worden. Scherp atairde hjj zija beschul
diger, die vlak voor de balie stond, in het
gelaat en wendde geen oog van hem: uf
zoolang deze stond te spreken. Maar op
het eind vloog er als het ware een licht
straal over het gezicht van den beschul
digde. Hy sprong op. Zijn oogen fonkel
den en met sidderende stem riep hy, op
zijn beschuldiger wijzende uit: „Dat is
de moordenaar Dat ig de moordenaar
Men kan begrjjpen, dat er een groote
ontsteltenis onder het talrijk publiek ont
stond, toen de van moord beschuldigde
houtvester zoo plotseling opsprong en, met
den vinger op zijn beschuldiger wjjzende.
dezen op zijn beurt voor den moordenaar
van ?jju diep bstrenrden broeder uit
maakte. Allen keken verschrikt op en
niemand kon begrijpen, wat deze uitroep
wol beteekende. Ook de President van
het Gereehtshof was door deze onver
wachte wending van de zaak verrast. Bjj
herstelde zich echter spoedig en vrceg wat
de be.C'uldiger zeggen wilde.
De houtvester kon van innerlijke aandoe
ning niet spreken. Wat hij gevoelde aangaan
de de'rouw zijns Gods. Die hem zooon-er-
wachts een lichtstraal in deze stikdonkere
duisternis deed opgaan, liet zich zoo spoedig
niet onder woorden brengen. Zijn hart klopte
bjjna hoorbaargroote zweetdroppels parel-
TJit Leopolds leven.
Op den bezoeker moskte Leopold een
sympathisken indruk, die wel voorsl aan
sijn eenvoud te danken zsl zijn geweest. De
lange gestalte, wet het kleine hoofd, en de
lange witte baard viel te midden v;n déa
diohtsten kriag van hoveliogen en diplom?
If n terstond in het oog. Da levendige oogen
schitterden schrander en lustig, verradende
belangstelling en aandacht voor alles wst
oas heia heen gebaarde. Leopold liep wat
voorover eo trok wat met het linkerheso
door de jioht, die hem dikwijls pleegde. Ala
hij sprak onderstreepte hij g?arne niet eon
licht gebaar der rechterhand de woorder,
waarop hij dos nadruk legde. In Brussel zag
men hem dikwijls, door een zijner getrou
wen, baron Snoy of Goffinet, begeleid, als
eenvoudig burger door de straten flaaoeren
of in een tabakswinkel gaan om zijn sigasr
saa te steken. Nog minder plichtplegingen
ra&gkle hij op beFlaad of in het buitenland.
Op esn uilstapje, waarby de Koning slechts
door zijn tuinier Knight begeleid weri,
rustte hij in een dorp en vroeg aan een on 'o
boerenvrouw orn een glas melk. Het echte
Viaamseha type oer vrouw vermaakte hem.
Zij hield den Kozing en Knight, die druk
Engelsch spraken, voor Engalschen en
bromde in haarzelf „Nu ben ik toch
nieuwsgierig oevee! die langneus van een
Engelschman voor mijn melk zal betalen".
De Koning lachte,en zeide in plat-Tlaamsch:
a Wees zoo g .ed, madnm, dit portret van den
langneus aan te nemen»,waarby hij haar een
vyiörancsluk in de hand dinkte.
Toen. koning Leopold eons te Luik een
openingsplechtigheid bijwoonde, en z.ch
later onder de menigte begaf, sprsk hij een
man uit de burgerwacht aan die ham jbe-
kendvoorkwam. ,/Nuhoegoan de zaken?"
vioeg da Koning. «Ach, Sire slecht?"
//Maar gij, gij zij t toch tevreden?"
//O ja, Site heel tevreden, myn zaken
gaan goed». //Dan handelt gy zeker|in sui
ker „Neen Sire''. «Of werkt in de nijver
heid 1* „Sire ik ben deurwaarder". //Ah,
ik begrijp het", zeide Koning lachend,
//wanneer jij als deurwaarder tevreden
beat, moeten de zaken werkelyk slecht
gaan".
De Koning is een handelsman van top
tot teen. Te Pdiijs liep hij dikwijls dooi
de markthallen en vroeg naar alie prijzen
der levensmiddelen. »lk wil wedden",
hij met moeite do wc o den uit
//Geloofd sy God, Die mjjn smeekingen
om sjjn onschuld in deze zaak aan het licht
te brengen Diet heeft afgewezen, hoch mjjn
gebed gehoor heeft ontzegd. Die man, mijn
heer de President, ie de moordenaar, of ten
minste weet hy van den moord af".
De President zeide met nadruk //Herstel
u, beschuldigde, en wacht een weinig, totdat
uw aandoening wat voorbijgegaan isdan
kunt gij aan de rechtbank en aan de gezwo
renen mededeelen wat de oorzaak van uw
plotseliDgen uitroep tegen dezen man
hier is".
De houtvester hernamwIk kan niet
wachten, maar ik wil sprekenGedrukt
onder do vreeselijke be chnldiging van
broedermoord en terwijl alles tegen my
scheen to zjjn, heeft God de Heere, my a
Helper in den nood, een teeken gegeven,
waardoor de waarheid zal geopenbaard
worden. Laat ik zcojgeregeid mogelijk zeg
gen wat ik bedoel Mijn broeder droeg op den
treurigen avond, toen hij zoo onverwachts
werd opgeroepeuom voor God te verechy-
nen, een jas met groote platte hoornen
knoopen. Een dezer knoopen was losgegaan,
en terwijl wij zoo in .blijdschap en vrede
naast eikander iaten te praten, viel mjjn cog
op dien lossen knoop en trok ik dien onder
het gesprek van zijn jas.
{Slot volgt).
