NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND No 1909. loop iskoecht, •beider Dinsdag 2 November 24e jaargang HISTORISCH co 3 CHRISTELIJK- IEVELD" DP liggers )0P Ilbükg-zieb |ÖP ►ngeu I melken kan en tegen Iht gevraagd, 'ook die BR1ELSMAN, aan VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK De economische toestand der landbouwarbeiders. v J at ni« pdunrd, dat sieraad begon i ws'e **r op bet lichaam te bran- S X DF J0NSE-VERW5T, It Goes fP D'HUIJ, tc Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN CiFiM vms. ïhrijving bde kweg lu de ge- 'Jot 9 Hectaren p (23 gemeten door Weduwe worden inge- jpiovembcr a.s., Ier L. A. VAN lelft E 28. krt 8 November 1st 42. GOES. In 1 tweejarige ïz., Biggekerke, een 11 maanden J. BAAI JENS, fck. 8 Nov., bij J. \elle, PJantlust. ïiveve Poen vóór 20 Nov. burg. la de rekening van 7ISSE, outelande. lei [knecht I Aardappelrooiers luiJSMAN Mz., Grjjpskerke. Igevraagd DEN ENDE, Eansweerd. idkiieeht In die met paarden I, bij J. LOUWERSE Mei Itleaikueclst tANCKE te M e 1 i s k e r k e. bnden aau erk, woning beschi JS, S o u b u bt Mei leid benoodij .oudekert der tegenn JOZIASSE, wember. dagelijks, uitge rgens 7,30 en s i s volgt Maan. 8 7,-. Dins. 9 7,3 Woen.10 7,3 Dond.ll 6,3 Yrijd. 12 7,- Zater.13 7,- isa 1EDEREN WERKDAG DES AVONDS, JA i Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25. Enkele nummers Q,026. Wed Vrijdag zjjn verschenen de rapporten en voorstellen betreffende den économischen toestand van de landbonwarbeiders, inge diend door de Staatsoommisaie voor den Landbouw. Aan de oonolosiën der Commissie wordt het volgende ontleend Trek van de plattelandsbevolking De be volking in de landbouwende gemeenten neemt minder toe dan het geboorte-uver- sehot bedraagt, en ook het aantal personen, in het landbouwbedrijf werkzaam, neemt in verhouding tot de geheele bevolking en tot de in andere beroepen werkzame per sonen af, Absoluut stijgt evenwel de land bouwende bevolking in het algemeen en in het bijzonder het aantal landarbeiders. Zy, die wegtrekken, zijn meestal de meer jeug dige en energieke personen, lu velé stre ken heeft de trek vooral aan vrouwelijke dienstboden in den landbouw gebrek doen ontstaan. Ondanks de Phgsische toestand der bevol king ten plattelgnde in de laatste kwarteeuw is vooruit gegaan, dienen maatregelen ge troffen te worden, om deze vooruitgang gelijken tred te doen honden met de steden. Meer aandacht moet de overheid schenken aan goed drinkwater, door zoonoodig aub- aidie te verleenen voor drinkwaterleiding, verbetering van de bodemverontreiniging geneeskundige hulpoprichting en in standhouding van ziekeninrichtingenbe vordering der ziekenfondsen. De werking der Woningwet. Door wijzi ging en verstandige uitvoering der Woning wet kan aan de juiste, klachten worden tegemoet gekomen en de opruiming van slechte woningen worden bevorderd. Aan de gemeentebesturen behooit meer vrijheid te worden gegeven aangaande de termijnen van ontruiming eener onbewoonbaarver- klaarde woning en van de voorwaarden waarender zij stenn tot den bouw van nienwe weningen of tot 't aanbrengen van verbeteringen in bestaande woningen wil len verleenen. De bouw van goedkoope, doelmatige en aantrekkelijke arbeiders- (Slot) Zeer bijzonder is het a at de sohnldige vronw verder mededeelde omtrent het gebruik van het geroofde zilver en goud. Als een bewijs hoe weinig genot de zonde oplevert, en hoe bitter en wrang de vruohten der ongerechtigheid zijn, kan opmerken, dat zij letterlijk niets had on van al dat geroofde, waar zij medemensohen om vermoord had. geheel die bait, werd door haar, eez voor ontdekking, en omdat haar en haar geen oogenblik met rust il gi>g uitwendig geweldig be en zorgeloos haar weg, uit vrees ontdekking werd al dat gestolen goud ver op verschillende tijden door haar in daar in de stad weggegooid, het water geworpen. Behalve de io koffiekan, die ae onder beguneti- van <le nachtelijke duisternis, tóen nd op straat was, op eene stoep in ilzsstr»»t stilletjes had nedergezet, die 's morgens door eenige mensehen, -er hun werk gingen, was gevonden, hslve dle koffiekan was ook het zilverwerk door hear uit den regen- hasid en bier en daar in de stads- an geworpen. De gestolen juweelen ot, ito van groote waarde was, 5 nog langst bij zioh gehouden, der r8°«d op haar blopte lijf <Y\ J9? gedragen, maar lang CO woningen ware door het uitschrijven van prijsvragen met rykasteun te bevorderen. Vakontwikkeling der landarbeiders. Het herhalingsonder wy a moet meer met de eischen van het practisch leven rekening houden. Uitbreiding van de bestaande organisatie van het lager landbouwonder wijs is naar gelang der gebleken behoefte wensehelijk, evenals het geven van onder richt aan arbeidersdochters en -vrouwen in betgeen in het arbeidershnishouding te pas komt. De bevoegdheid der gemeentebe sturen en het verleenen van het z g. land- bouwverlof most in eene verplichting wor den omgezet, met dien verstande, dat het aantal perioden, waarin verlof kan worden verleend, wordt beperkt. De verstrekking van grond en van grond- crediet aan arbeiders behooit wettelijk en onder Staatstoezicht te worden geregeld, daar grondgebruik een belangrijk middel is tot verbetering van den economischen toestand der landarbeiders en de gelegen heid voor zoodanig gebruik den landarbei ders veelal in onvoldoende maté of slechts op voor hen te bezwarende voorwaarden is geboden. De Staat moet hier hulp bieden, als het particulier initiatief of de gemeente te kort schieten. Deze hulp moet er opgedicht zijn om de landarbeiders in staat te stelten zioh een arbeidersplaateje te verschaften, dat hun niet verhinderd hun arbeid in loondienst te besteden. Aan den eigendom moet boven paoht de voorkeur worden gegeven, zoo noodig met fioanoieeie hulp. Aan het arbei dersgrondgebruik bekooren zoo weinig mogelijk kosten te worden verbonden. De Bescherming van den Landarbeid behoort wettelijk te worden geregeld en wel in afzonderlijke wetten. De regeling behoort alleen te omvatten de werkzaam heden verrioht in een bedrijf van land bouw, tuinbouw, bosohbouw, veehouding en veenderij en niet die, welke daarmede middellijk in verband staan. Eea wette lijke algemeene maximale arbeidsdag van b.v. 10 of 8 uur is evenmin als eene veranderlijke maximale arbeidsdag in den landbouw in te voeren. Verbod van nachtarbeid is niet noodig, emdat deze zoo goed als niet voorkomt. Beperking van den arbeidsduue dienen voor pit* stieri en net vuur van het pijnigend nabe- rcuw bij haar werd uitgebloscht. Zoo wordt de zonde gestraft en zoo waar is het, wat de Schrift getuigt„de godde- looien, zegt mijn God, hebben geen vrede," van een schaduw verschrikken sij en de kwellingen van den inwendigen beschul diger houden niet op. Met onwederstaan- baar geweld worden zij, al kunnen zij zioh voor het oog der menschen een poosje lang goed houden naar het verderf, soms uit wanhoop naar den strop gedre ven, tenzij het God behaagt, uit vrij machtige genade nog dergelijken als brand houten uit het vuur te rukken, en, zij het dan ook, o_der toelating dat deaardsohe straf op dier misdaad aan hen voltrokken wordt, hunne zielen nog van een eenwig verderf te redden. Thans moeten wij nog gewagen van de ernstige en zoo lang door bijzonderheden gestaafde beschuldigingen, welne vrouw Wouters tegen den slager Sleumer, zijn vrouw, en den schoenmaker Andries Kuijk had uitgebracht. Zou men kunnep geloo- ven, dat alles, letterlijk alles gelogen was Zij had, ioo bekende zy nu zelf, dit samenweefsel van leugens uitgedacht om alle argwaan en vermoedens van zich af te wenden en de Rechters op een dwaal spoor te brengen. Ja, wat nog onbegrij pelijker en snooder is, zij kende die drie menschen nauwelijks en niets had zij met hen te maken gehad. Persoonlijke wrok of haat was bet dan ook geenszins, maar wel schijnt zij de gedachte gekoes- UÏTGAVE- DHR FIRMA het bijsonder de aandacht verdient de regeling van nachtrust en schafttijden. De arbeid in eigen bedrijf van vrouwen en kinderen behoort te worden vrijgelaten. Stommige werkzaamheden zouden kunnen worden verboden. Een verbod van al en loonarbeid der gehuwde vronw en meer in hei bijzonder der moeder ware te rechtvaardigen evenwel zou daaruit geldelijk verlies van het gezin in sommige tijden gevaar voor een tekort aan arbeidskrachten komen te staan. In elk geval is het wensehelijk, den loonarbeid der vrouw eenigen tijd vóór en na het einde der zwangerschap te verbieden. Voorts is het wensehelijk, den loonarbeid van het kind beneden den 12 jarigen leeftijd te verbieden. Bijzondere bepalingen zijn noodig voor bescherming van den koppelarbeidaf zonderlijk verbod van Zondigsarbeid niet. De bestaande Zondagswet behoort evenwel streng te worden gehandhaaid. Veiligheids- en andere beschermende voorschriften nopens den omgang met dieren alsmede met machines mogen niet ontbreken. Voorschriften moeten worden gegeven betreffende de bescherming van stofver- wekkecden arbeid in besloten ruimten en de ventilatie der stallen. Landbouwverkékering. De landbouw- ongevallen-verzekering behoort, zoodra mogelijk bij afzonderlijke wet te worden geregeld. Een gedwongen ziekteverzekering is niet gesehikt voor den landbouw, omdat te veel arbeiders buiten den verzekerings- dwang zouden moeten vallen, in vele gevallen de werkgevers de wet zouden kunnen ontduiken en ten slotte omdat een dwangverzekering onnoodig kostbaar zou worden. Vrijwillige verzekering, onder controle van Overheidswege is voor den andbouw aangewezen. Het verzekeren van geneeskundige behandeling en ver pieging geschiede niet door dezelfde or ganisaties als dat van een nitkeering. De overheid bevordere fondsen tot genees kundige behandeling bij verpleging bij verpleging bij ziekte, alsmede uitkeerings- kassen, door het particulier initiatief opgericht. end dien O O J 8an 'S door .7as m het water gevonden deelen van het lichaam der ongelukkige dienstbode alle kenteeke- nen hadder, dut zij met een slachtersbijl vyaren afgekapt 1 De reeds bejaarde slager met zijne vrouw 'en ook de arme schoenlapper werden thans door Hendrien voor geheel onschuldig ver klaard. Niemand, dat bekende zij, onder bet storten van vele traneD, „niemand had er eenige schuld aan ah zij alleen," en dus waren deze eenvoudige men schen, die zij door hare goddelooze leu gens als verdachte booswichten had aan geduid, niet het minste met haar of met de vermoorde dienstmaagd in aanraking geweest. Intussehen waren deze drie per sonen de slachtoffers van deze boosaardige lastertaal geweest, en hadden tengevolge daarvan, ruim drie weken lang in de ge vangenis moeten zitten. Alle drie werden terstond op vrye voeten gesteld. De beambten der stedelijke regee ring begeleidden hen op de meest eervolle wjjze, in een rijtuig van het Stadhuis naar hunne woningen. Aan hunne onschuld werd de meest mogelijke openbaarheid ge geven en aan elk hunner werd, van wege de stedelijke regeering, een geldsom ge schonken, om hun eenigszins te gemoet te komen voor de schade en het verdriet, dat zij door de boosaardige leugens van Hen drien onverdiend geleden hadden. Het vonnis over Hendrina Wouters uit gesproken, veroordeelde haar tot een afgrij selijke doodstraf het zoogenaamde rad braken, waarvan wij, om het gevoel on- van S—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cem. Familieberichte» van 35 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent Gezelle. Had er gelegenheid voor bestaan dan hadden wij gister ondtr het verslag uit Middelburg van dr. Wagenaars lezing als noot het volgende gezrt uit een verslag dat wij vroeger in „Luctor et Emergo'' vonden van een lezing van ds- Crispeels te Zaam- slag over Gezelle Later als onderpastoor verplaatst naar Kortrijk, toonde hij daar al de liefde van zijn hart voor armen en ellendigen. Reeds in Brugge droeg hij de eholera-lijders in zjjn soutane naar het ziekenhuis. Te Kort- rjjk liep hy rond in een verschoten en ge scheurde soutane Eene nieuwe, die hij ge kregen had, schonk hij aan een arme vrouw voor een bruidsmantel. Zijn schoenen, zijn paraplui en zijn borstrok, alles gaf h:j weg, want hij had een gebrek in den nekhij kon alleen maar „ja" knikken, als men hem wat vroeg- Eens toen hij 1600 fr. ontving voor de vertaling van Longfellow's werken liet de Burhemeester die som vastzetten op de spaaibank, maar Gezelle smeekte soo lang, tot zijn tranen den burgervader be wogen ook dit geld aan den dichter te ge ven, om een plaatsvervanger te koopen voor een armen neef, die een dienstplichtig nummer getrokken had. Streepjes. De verkiezing in III is voor Middelburg uiterst leerzaam geweest. Gebleken is weer de winbaarheid van dit district voor de anti-revolutionairen, en de jammerlijke verdeeldheid onder de vrijzin nigen. Boudewynss was een soort concentratie- liberaal die met z n vrijzinnig-democratisch etiket de democraten irok. Maar toch tevens den behoudend-liberalen vertrouwen in boezemde. Het staat dan ook vast, dat de oud-libe ralen hem reeds bij eerste stemming steunden en dat de antirevolutionair slechts zuiver rechtsche stemmen verkreeg. De controle wees dit uit. Een verblijdend verschijnsel. 't Valt immers niet teostkennen, dat sommigen van rechts van oordeel waren dat zonder steun der oud-liberalen in III geen zetel meer kon worden bezet. Dit nu ver slapte de energie an zou mogelijk tenge zer lezers niet te kwetsen, netst niets mededeelen. Van het oogenblik af, dat deze zoo zwaar schuldige vrouw tot eene volledige beken tenis van hare misdaden was gekomen, scheen hare vroegere verstoktheid te heb ben plaats gemaakt voor een diepe neer slachtigheid, die soms aan wanhoop grens de. Ach! zij was een tooi,beeld hoe de dui vel zjjne kinderen eerst verlokt en verleidt en dan door wanhoop tot den strop tracht te brengen- Wat is de taal des Heeren in het allervolmaaktste gebed niet waardig, aanhoudend in onzen mond te zijn„Leid ons; niet in verzoeking, maar verlos ons van den booze." Hoewel Hendrien tot de Roomsche kerk behoorde, werd haar, naar het toenmalige gebruik in ons Vaderland, een gerefor meerd leeraar toegevoegd, om haar tot deG spoedig naderenden overgang in de eeuwig heid voor te bereiden, zoo ver dat middely- karwys mogelijk was. Dagelijks bezocht deze haar, en mag men afgaan op de teeke nen van berouw, die zy aan den dag legde, vooral by 't hartverscheurend afscheid van haren man en twee onnoozele kinde ren, dan zou de bedienaar des Goddelijken Woords het Evangelie der zaligheid niet tevergeefs aan deze moordenares ter elfder ure hebben gepredikt. Ten minste, onder alle teekenen van een verbroken en versla gen geest,[ging zij de ontzaglijke eeuwig heid in; en wij laten deze zaak aan God over die ook den snoodsten misdadiger niet te snood acht om hem nog te redden van het eeuwig verderf, wanneer deze in den weg des gelo ofs tot Hem komt. Het bloed van Jezus Christus, Gods Zoon, reioigt van alle zonden. volgo hebben want wie wint voor zjjn groep niet graag een zetel dat men op der oud-liberalen hulp zou gaan steunen en dezen naar de oogen zien.j En met onze zelfstandigheid zou :t dan dra gedaan zijn. Hoewel toch, in gemeentelijke zaken, vaak overeenstemming blijkt tusschen hun oordeel en dat van onze mannen, principieel staan wij nog steeds tegen hen over. Wy zijn antirevolutionairen en niet eon- irvatievpn. De gezonde vooruitgang wordt ook door onze mannen gediend, ea meer dan eens stemden onze mannen met de meer democratische leden der linksche par tijen mede. Wy ryn antirevolutionairen en blyven dat, ook in den Raad. Principieel staan wij tegenover alle frac ties der linkerpartijen, maar zoeken heil noch in anti-socialisme, noeh in een samen gaan met de consesvatieve richting- Wij gaan ons eigen pad- En nu bleek weer by de herstemming, als de drie rechtsche groepen trouw opkomen, dat het derde district kan bezet worden. De vrijz. democraten verwarden den toe stand. In strijd met het besluit hunner kiesvereeniging belegden zejsen allegaart jes verkiezitgssamenkomst, stelden een candidaat die bij de conservatieve elemen ten sympathie wekte en welke candidaat naar luid de Midd. Grt. bezwaar tegen som mige punten van het vrjjz. dam, gemeente program had, rnasr die nasr goede getuigen thans verklaren, zich in geen enkel opzicht door een program wilde doen binden. Toch viel die candidaat. Loontje komt om zijn boontje. Dai Leider Trouw. De wijze, waarop de pers besproken heeft, wat wij naar aanleiding van de cam pagne tegen Dr. K. schreven is vermei- denswr.srd. Terwijl schier heel ae pers, die er mede instemde, één of meer seinengangendo ci taten uit het vlugschrift of het artikel af drukte, lazen we in alle bladen, zonder uit zondering, die om de een of andere reden met de verse jjn ingenomen wart Up Zaterdag a geduchte doodvoK »Toen het gebed ^5 besluit een van de van deze rechtspleging >werd Hendrina W outers, nadat zy de, Heeren van 't Ge recht nogmaals om ver schooning voor haar gruwelijk misdrijf gebeden had, naar buiten geleid, waar de afgrijselijke dood straf op het rad haar wachtte. Ofschoon anderen, zoo zij niet bewusteloos vau doods angst zijn, veelal onder handenwringend misbaar en andere wanhopige teekenen ter strafplaats gaan, trad zij in ootmoedige houding, en met neergeslagen oogen naar haar dood, en ontving haar vonnis in het acht-en-twintigste jaar haars ouderdom?. En met de volgende opmerking sluiten wy dit verhaal: Het past ons niet in fari- zeeuwechen hoogmoed den staf te breken over deze zondares. Ook wy zijn van na tuur tot alle kwaad geneigd en tot alle geestelijk goed onbekwaam. Dus zijn het de onverdiende goedertierenheden des Heeren, die ons nog van dergelijke zonden bewaard hebben. Evenwel zegt de Schrift. »wie zjjn broeder haat, is ook ee n dood slager.* Niet ons, 0 Heere! maar Uwen Naam zij de eere 1 Wat onderscheidt ons, dat wij het licht van Uw Evangelie mogen leven 1 Laat zooveel arbeid der liefde aan ons niet vruchteloos zjjn, ja tot verzwa ring van ons oordeel verstrekkenwant wie den wil des Heeren geweten maar niet gedaan heeft, die zal met dubbele slagen worden, en het zal Tyrus en Sidon iu dien dag verdragelijker zijn dan ons, die op de gioote zaligheid, geopenbaard in Christus, geen acht willen geven. MiddeCl^A

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1909 | | pagina 1