4
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
IU1S
No
Maandag 1 November
24e Jaargang
CHRISTELIJK-
[er
Held
HISTORISGH
JG
egels enz,
10 ES
»n
lA
LD
Ca)
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wee. S, J. Bt JöNGË-VERWEST te
CO
Goes
r.
P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
1. j l 1_ „I J Z 1_ IJ J J. J TV ,i/> .-1 /.KI eLlf a n Aaimnri fa ai* A n
^azijnen,
is gratis.
es.
d staand
eu handel
gezouten e i
andet in ?o-
des verkie
rt tar ls.
lu De Zeeuw.
I vóór 20 Nov.
hg-
Irekenlijg van
13,
61 a mi
leoht
vjfftelrooieïs
[AN Mz
p s k 0 r k e,
I kan en tegen
faagd, ook die
^SMAJSlj aan
ieoht
[met paarden
lOÜWERSEj
pecht
te
Is k e r k
|ing beschik»
burg.
3SKR, Se-
odigd bj Js
rke,
enwoordtge,
i<3L
'SE, O.- en
1 Kz., Oost'
voor tijdelijk
ngesteidheiit
0)
0)
is naar ba-
IASSEE.
IERIKZEE.
,30; Zater»
Saterdag om
SSB
iEDEREN WERKDAG DI S AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p p, 1,25.
Enkele nummers - v 0,026.
UITGAVE DER F-IRMA
W3> HIIW^.'IM.MIL'UIJ T LI. LI H. m
30 October 1909.
Dr Kuyper heefi 29 October sijn 72en
jaardag gevierd.
Mot een terugblik op velerlei lief en leed
dat hem ia 't afgeloopen jaar is ten deel ge
vallen.
Door den laster zijner vijanden vervolgd
op velerlei toon als aller afsohrapsel uitge
kreten.
Dit ter eener rijde.
Doch ook ter anderer zijde door tien
duizenden vrienden geëerd en vereerd, en
gesteund door hun onwrikbaar vertrouwen.
Wat meer zegt, met don triomfkreet in
de zielDan, hulpe van God verkregen
hebbende, sta ik tot op dezen dag.
Gods hand heeft dr Kuypar staande ge
houden, en zal hem staande houden tot zijn
jongsten snik.
Dat is de bede en de verwachting van al
zijne vrienden.
Van gan8oh de antirevolutionaire partij,
en van velen buiten haar.
Juist op den verjaardag vgndr Kuyper
versoheen in de groote vrijzinnige pers een
afdruk van bei Voorloopige Verslag der
Tweede Kamer op de Staatsbegrooting
Een beele kol >m van de Nieuwe Rotter-
damsche Courantkleine druk, is gewijd aan
de „lintjeszaak".
Do heele tinksohe pers houdt aan en
dringt, sart en tart, om deze zaak aan het
rollen te houdeD. Niet in bet landsbelang,
maar om den goeden naam van den groot
sten tegenstander der revolutie, in wier
dienst al deze bladen, van't hoogst beschaaf
de Nieuwe Courant en het vrome handels
bladtot Het Volkstaan.
En zoo schijnt 't ook in de Kamer ie gaan.
Immers, zoo staat er in het Voorloopig Ver
slag, in alle afdeelingen werden gedachten-
wisselisgen gevoerd ter zake der in 1907
aan den heer Tj hmaoa verleende dec„.atie
en hetge n daaromtrent bekend ward.
En toob - ook van die volie kolom druks
uit de afdeelingen der Tweede Kamer bij
eengegaard, blijkt nog niets ven eenigen
beslissendea aai val of afdoende beschuldi
ging. Men hoort geer. ridderlijk xwaardge-
klelter, 't heeft al veel meer va- het sissend
geluHyan booze slangen.
De Ferrer-zaak.
Eec blad, dat niet van „clericalisms*
kan werden verdacht, is de „Rbeiniseh-
Wsstfaüsoh? Zeitung".
In zijn nummer van 21 October behan
delde dit blad de waarheid in zake de
veroordeeling van Ferrer. En daarin heette
as b« HfcW
tburg.
Ih-
stemden, met wat zij nu als de
sid bekende, de verklaringen van de
ien overeen, bij wie zij nog in den
'»g en dien zelfden avond want
rd was eerst den volgenden dag ont-
- een ige der gestolen goederen ver-
of verpand had. Zij had al het ge
in een pak gedaan. Contant geld,
ij op gehoopt had, had zij niet veel
en. Tot haar spijt maar vijf of zes
Daarom was zij wel genoodzaakt,
n het gestolene te verkoopen, om zoo
ld te komen, want wij hebben reeds
ld, hoe die koopman, die ze zoo met
id had bedrogen en daarvan arglistig
■oold, hoe die op de betaling wachtte
zij spoedig het geld bij hem moest
d, wilde zij niet, dat zij als dievegge
ingegeven en door de Justitie gestraft,
brengt de eene misdaad de andere
overige had zij in een kelder ge-
eu het meeste zilverwerk, dat ze
reerst bewaren wilde, bad zij in een
sloop gebonden en in haar regenput
iBken.
1 emaohiigen om de meest sohaamtelooze
iasteringen en de gemeenste beschimpin
gen tegen de Spaansche rechtspleging,
tegen de Spaansohe regeerisg en den ko
ning in te brengen.
Het heet, dat Ferrer in plaats van vooi
een krijgsraad, voor den burgelijken
rechter had moeten worden gebracht.
Dartegenover staat, dat naar de Spaansohe
wetten de Ferrer ten laste gelegde feiten
voor een krijgsraad behandeld moeste i
worden.
Dan wordt gezegd, dal Feirer zonder
hooren van getuigen is veroordeeld. Dit
is hieruit te verklaren, dat de Spaansohe
krijgsraad geen mondelinge behandeling
kent. Maur daarentegen is het .voorloopig
onderzoek zoo omvangrijk, als in bij a a
geen ander land. Iu de zaak Ferrer wss
het onderzoek reeds lang voor zijne in-
heohtenisname (1 September) aangevangen
en dat onderzoek kwam eerst in October
tot een einde. Het heeft minstens zes
weken geduurd, zoodat van een lichtvaar
dige behandeling der zaak geen sprake kan
zijn.
De vtle getui-eu zijn meermalen ge
hoord en den beklaagde tegenovergesteld,
om de tegenspraak tussohen hunne be
weringen e die van den beklaagde op te
helderen.
Tot verdediging van den krijgsraad zegt
het niet-„clerioale" blad moet gezegd, dat
het met de allergrootste voorzichtigheid
en gewetensvol te werk is gegaan. Reeds
het feit, dat het onderzoek zes weken
geduurd heeft, terwijl in andere gevallen
het slechts eenige dagen duurt, is een be
wijs daarvoor.
Maar de manifestanten en betoogers
zullen niet overtuigd worden, omdat zij
niet willen overt' igd zijn.
„Het is een leugen, zegt de „Rhein-
Westf. Z'g.", dat de krijgsraad door het
olerioalisrae" beïnvloed zou zijn. Voor den
onbevangen beoordeelaar staat het vast,
dal Ferrer door zjjn eigen vertrouwden
niet slechts op smadelijke wijze is verlaten,
maar dat hij juist door hen verraden is.
De ophitserij in de buitenlandsohe pers
over den gereohtelfiken moord die aan
Ferrer zou begaan zijn, zegt het klad, is
eenvoudig belachelijk, als men bedenkt,
dat in Spanje zelf nergens een protest
tegen het vonnis vei nemen is. Alleen
hebben eenige socialisten en republikeinen,
niet uit sympathie voor Ferrer, maar om
politieke beweegreden de terechtstelling
van Ferrer als voorwendsel genomen om
vreeselijk kabaal te maken".
Leidsche Courant.)
Natunrlijk stond het als een paal boven
iter, dai Ferrer onschuldig was ver-
rdeeld. Maar zie, nu in Spanje het
Het ontzielde lijk van de ongelukkige
ria Leunink lag altijd nog onder de bed-
t verborgen. Haar man zou vooreerst
avig niet thuiskomen ook waren hare
kleine kinderen nog altijd onder bewaring
van dat buurmeisje. Wij gaan al die gruwe
lijke omstandigheden zooals het door
kappen met een scherpe bijl van het ver
moorde liohaam met stilzwijgen voorbij,
welke ijzirgwekkende daad door de moor
denares zoo spoedig mogelijk werd vol
bracht - die afgehouwene liohaamsdeelen
waren het, welke de buren op den volgen
den Maandag,in twee pakken gebonden, op
de plaats hadden zien liggen,zondfr natuur
lijk te weten, welke afschuwelijke daden er
hadden plaats gehad in hun onmiddellijke
omgeving.
Die pakken waren door haar, even alsof
het waschgoed was, ongemerkt medege
nomen naar den waterkant, waar zij ze,
op een oogenblik, dat niemand in de nabij
heid was, want het was nog vroeg in den
morgen, in het water had laten zinken,
mee ende dat aldus de sporen der misdaad
voor het oog der wrekende gerechtigheid
voor altijd waren verborgen. Haar woning
had zjj toen van het hier en daar zich noch
bevindende bloed gereinigd, zoodat alles
opgeruimd was, en ze met een verlicht hart
VP.V.
van 1—5 regels 40 cent, Iedere regel meer 8 een*
Familieberichten van 15 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
ministerie Maura is gevallen en een
liberaal kabinet aan het bewind is ge
komen, heeft de miuiater van Bnitenlend-
sehe Zakeu een geheel anderen kijk op de
zaak gegeven.
Ferrer, zeide hij, is streng, maar vol
komen naar de wet berecht, en tie streng
heid was noodig tot verdediging der
maatschappij. Deze minister heeft alzoo
Ferrer's tereohtsteiiing niet alleen formeel
wettelijk, maar oca beleidvol genoemd.
Niet anders heeft zich uitgelaten de minis
ter van oorlog. Deze minister is zoo moge
lijk nog iets verder gegaan. Tegen een
medewerker van de Parijsche Figaro ver
klaarde hij, dat Ferrer naar wet en reoht
was behandeld. Hem voor den burger
lijken rechter brengen, zou onmogelijk
geweest zijn, zeide hij niet alleen
omdat de wet op de rechtspraak, waarvan
ik zelf de ontwerper ben, de misdrijven
tegen het leger naar den krijgsraad var-
wgs, maar daar bovendien de Spaansohe
strafwet de daden van opstand aan de
krijgswet onderwerpt.
Ook het verleenen van gratie aan Ferrer
zou de minister van oorlog een ongeoor-
loofden uitzonderingsmaatregel hebben
geacht, waar er ook andere veroordeelden
waren terechtgesteld. Integendeel, de
minister meent, dat de conservatieve
regeering aan Ferrer nog meer gelegen
heid heeft gegeven lot het voeren van
zijn verdediging dan zij eigenlijk had
mogen'doen Zij had Ferrer na een kort
geding moeten terechtstellen. Haar talmen
heeft de tegengestelde uitwerking gehad
op de openbare meening in Europa, dan
die zij ei van verwachtte.
Een zaek-Ferrer, zeide minister Luque
ten slotte, bestaat er in Spanje niet.
Zullen na deze ronde verklaringen de
Ferrer-verbeerlijkers niet in hun schulp
kruipen Als het hun werkelijk om Fer
rer en de reohtvaardigheid te doen was
geweest, wie weet Maar thans, nu Ferrer
slechts een aanleiding is om godsdienst
en gezag aan te randen en hunne revolu
tionaire lusten bot te vieren, storen zij zich
aan niets. Jt zelfs, indien Ferrer nit zijn
graf kon verrijzen en den betoogers zou
mededeelen, dat hun muitziek optreden
hem onaangenaam is en niet weinig tot
zijn spoedige tereohtsteiiing heeft bijge
dragen, dan zouden die betoogers, die nu
den mond vol hebben van Ferrer, dien-
zelfden Ferrer uitjouwen en odgestoord
hun bedrijf vervolgen. Wnat de revolutie
geest, eenmaal wakker geroepen, kent
gen eerlijkheid, geeu reohtvaardigheid I
Wanorde vraagt hij, beroering, oproeren
de opstootjes te Parijs hebben het
bewezen moord en brand 1
Nieuwe Zeeuwsche Cout ant.
Karanf
Heilands in doodsangst herhaaldelijk aan
riep Wij deelden toen mede, dat, hoe
die mer.schon ook meenden de waarheid to
zeggen, door te verklaren d&t dit zeker
de stem van Maria Leunink zou geweest
zijn, die e 'enwel zoo niet was. En
wie had die angstkreten geslaakt Nie
kon ademhalen.
Maar nsen 1 hoewel ze dat meende,
het was toch zoo niet 1 Haar geweten, die
beschuldiger, sliep niet. Nu kunnen wij de
merkwaardige omstandigheden nog eens
vermelden en toelichten, wat er in dien
nacht in hare woning plaats greep. De
aandachtige lezer herinnert zich dat er een
paar bu en verklaarden, des nachts een
casr gekerm en angstkreten van een vrouw
in de woning vud Hendrien te hebben ge
hoord dat iemand riep»Is dat voor mijn —iiifle gedachten zou komen, die te zoeker
goed doen.!" en verder den naam des 0 Dasr breekt de naoht aan 1 De duisternis
o-.-j._j_.-:. bedekte het aardrijk en alles is in diepe
rust, ook in die groote stad Amsterdam,
verzenken. De ontaarde vrouw heeft zioh
ook ter ruste begeven. Haar man, die laat,
en zwaar vermoeid van zijD werk was
gekomen, en hare twee kinderen slapen
gerust in de bedstede. Hat is al laat,
»Geen vonnis is hier uitge
sproken, geen moord zelfs ge
pleegd, maar een sluipmoord*.
Woorden gesproken door Mr. P. J. Troelstra tij
dens de socialistische betooging in het Concert
gebouw te Amsterdam op Woensdag 27 Octo
ber j. 1.
...teeg schijnrechtspleging waar
bij het minder om vaststelling der waarheid, dan
om het door de politiek gevorderde vonnis te
doen was«. Woorden niet gesproken maar
hetgeen nog erger is geschreven door
eenen rij wat meer dan Troelstra, door ...Het
Weekblad van het Recht, orgaan
niet van de Socialisten, maar van de juristen!
Red. Zeeuw.
Terecht merkt X in Het Centrum op
naar aanleiding van bovengenoemd zeggen
De redactie van het Weekblad van het
Recht* staat nogal onder den invloed der mo
derne strafrecht-theorie. En naar men weet,
vraagt deze theorie niet meer naar persoonlijke
schuld en verantwoordelijkheid, maar erkent
zij alleen de maatschappelijke verantwoorde
lijkheid. De straf is geen vergelding voor het
bedreven kwaad, maar een middel tot sociale
verdediging.
Meermalen is er reeds op gewezen, hoe hij
doorvoering dier theorie de persoonlijke vrij
heid en veiligheid gevaar loopt. Bij conse
quente toepassing dier theorie zal zoogenaam
de straf ook de doodstraf kunnen worden
opgelegd, alleen omdat de maatschappelijke
orde het eischt, zonder dat gevraagd zal behoe
ven te worden naar persoonlijke
schuld.
Maar dat is dan ook een van de redenen,
waarom we de moderne theorie zoo afgrijse
lijk vinden.
Merkwaardig echter is, dat, nu men een
oogenblik meent zonder daarvoor nochtans
maar eenig bewijs bij te brengen dat straf
is opgelegd meer tot beveiliging der maat
schappelijke orde of, wat in casu hetzelfde
beteekent omdat de politieke toestand het
vorderde, derhalve overeenkomstig de mo
derne theorie, consequent toegepast, de mo
dernen opspringen van verontwaardiging
daarmede leveren zij toch het beste bewijs, dat
wat er dan ook op hunne congressen mocht
zijn of worden verkondigd zij in de praktijk
het strafrecht willen zien blijven steunen op
persoonlijke schuld; persoonlijke verantwoor
delijkheid.
Inderdaad, zegt de N. Prov. Gron. Crt., een rake
zet. Met den schrijver hopen we, dat de moder
nen het zullen blijven onthouden, wanneer zij uit
de Ferrer agitatie tot kalmte zullen zijn terugge
keerd.
Bixmettirmd.
De z.g. lintjes-kwestie
Naar uit het Voorloopig Verslag betref
fende het onderzoek der Staatsbegrooting
1910 in de afdeelingen der Tweede Kamer
blijkt, werden in alle afdeelingen gedach
ten wisselingen gevoerd ter zake van de in
1903 aai) den heer Lehman verleende
had nu, zoo zou men ten minste den
ken kunnen, volstrekt niets te vreezen.
Zij was in het bezi van een aanzienlijke
waarde aan goud, zilver en ook diaman
ten had eenig geld over, van datgene
waarmede zij hare schuld bij den menu-
faoturenkoopaian had afgelost, die haar
nu ook niet meer bij het Gerecht voor
oplichterij kon aanklagen, en die ge
roofde goederen lagen, rustig en wel, in
haren regenput verborgen, waar niemand
mend anders ls Henarien zelf. Het was j reeds over elf uren en 't loopt naar midder-
haar natuurlijk sS spoedig bekend, dat de
moord, aan juffrouw Tommei gepleegd,
aan het licht was gekomen. En evengoed
wist zij, dat de vermoording van de dienst
meid voor ieder menschenoog, behalve het
hare diep verborgen was.
Ook kon zij zioh toen nog wel verze
kerd houden, dat geen mensoh het minste
vermoeden tegen haar had opgevat. Zij
i aoht. Doodelijke stilte heersohie er op
j da eenzame gracht en in haar woning,
i De duisternis, die haar omgeeft, toen zs
da lamp had uitgedaan, verschrikt haa
j Het was alsof zij de bloedige en bleeke
j gedaante van Maria Leunink in een hoek
i van het vertrek dreigend zag oprijzen.
Doodelijk benauwd werpt zij zioh op het
bed, maar kan daar geen rnst vinden.
decoratie en hetgeen omtrent deze zaak
bekend werd.
Al spreekt het van zelf, dat het tegen
woordige Kabinet niet verantwoordelijk
is voor een in 1903 verleende deooratio,
vertrouwd. men dat de Regeering de Ka
mer omtrent een en ander wel zal willen
inlichten. De volgende vragen zijn gedaan
1. Welke zijn de regels, welke bij het
verleenen van decoraties aaa ingezetenen
plegen gevolgd te wordtn Van welke
autoriteiten worden daarbij i iformaties
gevraagd Ia bij do decoratie van den heer
R. Lehman de gebruikelijke weg gevolgd?
Gaarne sou men de ter zake daarvan
uitgebrachte ambtelijke adviezen aan de
Kftmer overgelegd zien
2. Welke rageli gelden ten aanzien van
de v aag, tot het ressort van welken Mi
nister de voordrachi tol toekenning eener
eoorat'e behoort
3. Komt hst meer voor en aoht de Re
geering het oorbaar, dat door een Minister
Je weg wordt aangewezen, door het volgen
waarvan iamani aanspraak zal kunnen
maken op een ridderorde
4. Aoht de Regeering het in overeen
stemming met goede politieke zeden, dat
oen Minister geld aanneemt voor een
partijkas on op ds in de verklaringen van
Dr. Kuyper vermelde wijze over Bsgee-
ringsaangelegenheden oorespondentie voert
met iemand, die geer erlei oflioieele positie
bezit
5. In verband met de verklaring van
Dr. Kuyper, dat de heer E. A. Lehm. n
niet op een lijst betreffends het v_rleenfen
van decoraties kon geplaatst zijn, omdat
zoodanige lijst door het Kabinet, dat aftrad.,
niet „gearresteerd" was, werd verder de
7raag gesteld, of vóór dat aftreden eer,
voorloopige lijst werd opgemaakt, en zco
ja, of de naam van genoemden persoon
daarop kwam.
Deze laatste vraag heeft veel van een
onbeschaamdheid. Wat 'n democratischer»
tijd beleven wij toch 1
UIT m PKOYINCIE.
Door Gedeputeerde Staten van Zeeland
is tot plaatsvervangend lid der commissie
van aanslag in de belasting op bedr\jfs- en
andere inkomsten voor den kring Kortgese
benoemd dhr A. van Hee te Wissenkerke.
Westkapelle Dat niet altijd alles voor
den wind gaat, zal wel door iedereen wor
den ondervonden dat is ook in dit bijna
afgeloopen jaar in denlandbonw-opbrengst
en landbouw-arbeid wel bevestigd de op
brengst van tarwe en gerst is tamelijk, de
peulvrucnten beneden het middelmatige,
de aardappels zijn goed van opbrengst en
kwaliteit, de prijzen van de peulvrachten
Zij wentelt zioh op nare legerstede om en
om gaat het bed uit en wringt zioh
over den vloer van bare woning, geteisterd
en gefolterd door haar geweten. Angst en
helsohe smart ontpersen haar den luiden
uitroep>Wat heb ik nu aan al dat
goed Wat zal ik er nu mee doen I" en
doen haar onwillekeurig den naam van
den Heere Jezus maar ach? niet met
een verbroken en verslagen hart, maar
als in wanhoop aanroepen 1
Dat gekerm van de schuldige vrouw en
die angstkreten van een ontwaakt geweten
werden door hare buren gehoord, zooals
wij vroeger al verhaald hebben, dooh
zij legden dat alles, onder den indruk van
hetgeen zij later hoorden, verkeerd uit:
want het was niet de meid, het slachtoffer,
maai de misdadigster zelf, die zoo zuchtte
en kermde.
Gevraagd zijnde, waarom zij nu eigenlijk
zoo zwaar beangst was, zeide Hendrien,
dat de duivel haar des nachts zoo bang had
gemaakt, - en haar zslfs had doen gillen en
schreeuwen: „Och Heere Jezus! wat zul
dat goed mjj nu baten."
(Slot volgt.)