NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No 8 1909, Zaterdag 9 October 24e Jaargang-
SHRfSTELUK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed.
IIInil0Bl;L!ld6
S„ -1 DE JÖNGE=¥ERWEST, te
F, P.. DSHÖLJ„ te Middelburg;
Goes
PRIJS DER ADVERTENTIËN
UIT Dfi
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25,
Enkele nummers 0,021
m
Da sohsndelijke, door De Standaard
aldus gesigraleerde „lastercampagne" le
gen dr. Kuyper wordt rusteloos degelijks
in nagenoeg de heele Linker pers voort
gezet. Bet folk vooral is sterk in 't richten
van persoonlijke aanvallen. In strijd met
't gewekte vermoeden dat zij nog meer
te berde wil brengen, sohrijft zij nu:
„De aanklacht ia onzerzijds gepubli
ceerd, volledig, zondar terughouding van
wat dok dat voor staving noodig waa. Als
dr. Kuyper de waarheid en niets dan de
waarheid ter verdediging wil aanvoeren,
dan heeft men onzerzijd i geen enkel doku-
ment meer te wachten. Probeert hij echter
zich er uit te liegen, dan zou hqt kunnen
zijn dat zaken die thans geen bateekenis
hebben, ze door zijn beweringen krijgen.
Aan dr. Kuyper zelf de beslissing of hij
op zijn vordediging die toch komen moet,
reeds bij voorbaat de verdenking w>l doen
rusten dat ze door nieuw materiaal weer zal
kunnen worden gewraafc t".
Is 't niet schandelijk den staatkundigen
tegenstander, die zich tegen haar aanval
len heeft te verdedigen bereids te verdenken
dat hij zal willen lieg in
Maakt zulk een snurker het daardoor
niet moeilijk aan den beschuldigde om te
autwoorden
De zin der Wet.
De Risicobank schrijft
In September 1906, alzoo thans drie jaren
geleden, trof een werkman van een onzer
aangeslotenen een ongeval. Sinds een twee
tal jaren reeds verricht de man weer zijn
gewonen dienst zijn volledige werk
zaamheden en ontvangt hij volledig loon
als te voren. Maar nog eteeds door is hij in
't genot eener voorloopige rente.
Overwegende of 't nu eindelijk niet eens
tijd werd dat de R. V. B. hiermede ophoudt,
deden we naar dit geval onderzoek. En we
vernamen dat die voorloopige rente nog
een paar maanden zou doorgaan, waarna
de rentetrekker opnieuw geneeskundig zou
worden onderzocht. In den zin der wet
zóó werd gezegd kan hij nog niet als
volkomen hersteld worden beschouwd, o. a.
werd hem kort geleden door den dokter
het dragen van een kniekons voorgeschre
ven.
In den zin der wet
Sinds twee jaar zijn werk volledig ver
richten en volledig loon ontvangen.
De Ongevallenwet verzekert hem „tegen
geldelijke gevolgen van ongevallen, hem in
verband met de uitoefening van het bedrijf
overkomen".
Die «geldelijke gevolgen* zijn niet aan
wezig, al reeds sinds twee jaar.
Toch een renteuitkeering.
In den zin der wet
Waaruit alweer blijkt dat „de zin der
wet" niet deugt.
Met Leven van deze week bevat,
onder meer, een uitvoerig artikel over
het niet-herkozen Kamerlid Van Kol, met
eenige goed geslaagde afbeeldingen. De
redacteur van het blad heeft ook met
den heer Van Kol gesproken. Aan het
verslag van dit gesprek ontleenen wij het
volgende
„En spijt het u, dat u uitgevallen is
„Neen, rond uitgezegd, ik ben er niet
rouwig om. Het wordt anders zoo'n sleur.
Thans kan ik weer de wieken vrjj uit-
slaan. Eerst ga ik, over een paar weken
al, de zittingen van het Turksohe parle
ment bijwonen. Den president hiervan,
een jong Turk, wou men iu ons land
gedurende de Esrste Vredesconferentie
maar liefst het land uitzetten, toen hij
xioh over z'n tyran kwam beklagen. Ik
nam het voor hem op. En nu heeft hij
mij uitgenoodigd hem te bezoeken. Dan
ga ik langs de Afrikaausohe kust van de
oude wereldzee uen Islam bestudeeren.
Eu tenslotte ga ik voor een flinke studie
reis naar Indië. Zoo ben ik weer onder
dak tot over vier jaar, om dan met frissohen
moed het werk te hervatten."
„Dus dan denkt u weer gekozen te
worden."
„Daarop hab ik goede hoop 1"
'sHeerenloo en Groot Emaus.
Onder leiding van den voorzitter des
bestuurs, den hoer W. te Gussinklo van
Aaitec, is gisteren te Utrecht dejaarlijk-
soha vergadeting gehouden van de Ver-
eeniging tot opvoeding en verpleging van
Idioten en achterlijke kinderen ('s Heeren-
loo en Groot Emaus).
Uit het verslag van den secretaris bleek
dat op Groot Emaus voor achterlijke ver
waarloosde kinderen in dit jaar de school
kon wordeD geopend. Het subsidie van
het rijk maakte zulks mogelijk. Thans
reeds zijn eei- hoofdonderwijzer en een
onderwijzeres van bijstand aau de school
werkzaam. Groot Emaus biodt thans plaats
voor 50 patiënten. Uitbreiding is intusscheD
zeer noodig. De resultaten van den arbeid
stemmen tot dankbaarheid en geven moed
voor de toekomst. Een dames-oomité, dat
werkzaam was om de inkomsten van Groot
Emaus te vermeerderen, was met gunstig
resultaat werkzaam. Een bedrag van bijna
f3000 kon worden afgedragen.
Wat 's Heerenloo betreft vermelde het
verslag dat ds. Koster het voorzitterschap
heeft neergelegd. De uitbreiding van 's-
Heerenloo hield het bestuur ernstig bezig.
Twee nieuwe paviljoenen zijn thans bijna
gereed, waardoor het getal patiënten dat
op 's Heerenloo verpleegd kan worden,
825 bedraagt. In gezinnon (tie zieh in de
omgeving van 's Heerenloo vestigeD, zullen
iu het vervolg patiënten kunnen worden
verpleegd.
Een boerenplaats van oiioa 30 Hectaren
werd voor f16,250 in de onmiddellijke na
bijheid van 's Heerenloo aangekocht. Het
bestuur besloot aan de jaarvergadering voor
te stellen op Lozeuoord de nieuw aange
kochte boerderij een Idiotengestioht te
bouwen voor 500 idiote meisjes, 's Heeren
loo zal dan uitsluitend bestemd zijn voor
idiote jongens. De nabijheid van 3 ge
stichten allen uitgaande van dezelfde ver-
eenigicg, zal financieel de exploitatie zeer
ten goede komen.
Uit het verslag van den penningmeester
blijkt dat voor 'sHeerenloo in 1908 is
ontvangen en uitgegeven een bedrag van
f 93,700.89met een batig saldo van f237.44.
Voor Groot Emaus bedragen de ontvang
sten en uitgaven f 7176.03 met een nadeelig
saldo van f859.345.
De belans der veieeniging wijst een
activa en een passiva aan van f 424.838.095.
De rekening van het suppletieionds van
's Heerenloo wijst een nadeelig saldo aan
van f 1000,38s Op de hoofdzakelijkheid
om dit tekort zoo spoedig mogelijk aan
te vullen wordt door den secretaris ge
wezen. Tot bestuursleden werden herko
zen de heeren ds. F. C. Koster en mr.
R. baTon van der Boroh van Verwolde.
Tot leden van de commissie van oontróle
werden benoemd de heeren J. Das Dz.
van Utrecht, B. Goosens, van Harderwijk
en van der Meij te Utrecht.
Tot plaatsvervangend lid de heerA.P.
Versluijs te Steen wijk.
De oommissie van oontróle had de re
keningen over 1908 nagezien en alle in
orde bevonden. Het bestuur werd gede
chargeerd.
Het voorstel van het bestuur tot het
bouwen van een gestieht op „Lozenoord"
voor 500 idiote meisjes en het aaDgaan
van eer a leening groot f 100,000 worden
aangenomen.
Op voorstel van het bestuur wordt art.
11 der statuten in dien geest gewijzigd
dat de oudste in dienstjaren der directeu
ren lid uitmaakt van het bestuur. Na bi -
spreking vau enkele zaken in het belang
van den arbeid der vereeniging, wordt
de vergadering gesloten,
Ontlast.
Nu het met onze Rijksfinanciën spaak
loopt, de vette jaren uit hebben, en de
magere zioh aandienen, poogt men weer
stemming te makes tegen den steun door
het Rijk verleend aan de Vrije Seholen.
UIT<JÜVE DER FIRMA
EN VAÏ-Ï
Art. 185 van de BegrootiDg voer Bin-
nenlandsohe Zaken vreagi zes millloen
driehonderd vijftigduizend gulden voor
da Vrije seholan, en dit nekt 't budget,,
zoo heet 't dan.
Kon men die 6 '/2 uillioen in kas hou
den, hst tekort zou op verre na niet zoo
onrustbarend zijn.
Wij zijn 't dus, die het budget bezwa
ren, en de belastingbetaler moet wel
verstaan, dat de nieuwe of verscherpte
belastingen grootendeels overbodig zonden
zijn^ indien wij de kas niet plunderden.
Hier nu sta ais onomstootelijk feit
tegenover, dat de publieke kas door de
Vrije school in geen enkel opzicht be
zwaard wordt, maar integendeel wordt
ontlast.
Volgens het jongste Verslag ons door
de Regeering medegedeeld, werd op 15
Januari 1908 de openbare Lagere School
bezeoht door 312.272 jongens en door
250 915 meisjes.
Saam alzoo 563.187 kinderen. De Vrije
scholen 138.221 jongens en 177.867 meisje»,
wat esn totaal geeft van 316.088.
Bestond de Vrije school niet, dan zouden
derhalve Rijk en Gemeenten nog moeten
voorzien in het noodige om 316.088 meer
kinderen op de Openbare school onder
dak te brengen.
Nu werd blijkens de Jaarcijfers in 190T
aan het Openbaar Onderwijs door de
Overheid in to'aal ten koste gelegd een
bedrag van 25 1miilioen gulden en ont
vangen 2 V4 miilioen, soodat de zuivere
uitgaven bedroegen 23 miilioen, d. i.
over 563.187 kinderen geslagen, nog iets
meer dan f 40 per kind.
Moest nu de Overheid naar dien maatstaf
ook voorzien in de behoefte van de
361.088 kinderen, die thans ep de Vrije
School gaan, zoo zou uit de Overheidskas
hiervoor bovendien te betalen zijn 141 mii
lioen gulden, of, zoo men de kosten voor
inspectie euz, buiten rekening laat 131
miilioen.
Thans betaalt het Rijk ons aan subsidie
f 6.350,000.
De Vrije school ODtlast alzoo het Over
heidsbudget met zeven miilioen gulden.
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 een?.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, Iedere regel
meer 10 cent.
Kaast de Maasbode".
Natuurlijk poogt het rocmsoh-katholieke
Centrum, ook na den gevallen uitslag in
B:eukclen, nog te betoogen, dat er van
roomeohs zijde verstandig is opgetreden.
Vooral de bladen in Rotterdam k ij gen
nog een reprimande.
Die weten er volgens het Centrum niets
van.
Zoo sohrijft het Centrum»Er zullen
wel bladen zijn, die zieh niet willen laten
overtuigenvooral te Rotterdam schijnt
men op meer dan een redactie bureau
over deze zaak te kunnen sohry ven zon
der er iets van te weteD, maar voor wie
wil zien, is de zaak nu geheel duidelijk".
Maasbode en Rotterdammer kunnen dezen
scheen aantrekken
Iutussehen komt nu na de stembus een
tweede roomsoh-katholiek orgaan feitelijk
verklaren, dat het nevens da Maasbode
positie kiest.
Da Hsagsehe Residentiebode schrijft na
melijk
De meening, door velen gedeeld, dat
het rechtsche district Breukelen eigen
lijk den Katholieken toekwam, is geble
ken onjuist te zijn. Onder die omstandig
heden kunnen we niet ai te zeer treuren
behalve om den persoon descandi-
daten dat het district Breukelen, het
welk door de anti-revolntionairen bezet
was, niet met liberale hnlp aan de
Katholieken is gekomen.
Allicht hadde onder die omstandig
heden Breukelen het begin eener brenke
gegeven in de coalitie. Ware de meer
derheid van rechts bij eerste stemming
Katholiek geweest, dan zou onze meening
eene andere geweest zijn.
Om aan onzen candidaat niet te scha
den, hebben wij deze beschouwingen
vóór de stemming voor ons gehonden.
Nu de beslissing gevallen is, meenen wij
ze onzen lezers niet te moeten onthouden.
Let wel op den aanvang van dit stukske
„De meening, door velen gedeeld, dat het
reohfsche district Breukelen eigenlijk den
Katholieken toekwam, is gebleken onjuist
te zjjn".
Kras gezegd 1
Ons zelfs te kras.
Ook blijkt de Residentiebode er niet blind
voor, welke treurige gevolgen een over
winning van den roomschen oandidaat bij
de herstemming in Breukelen kon gehad
hebben.
Ons verheugt deze kijk op de zaken
ten zeerste.
Het been komt nu wel weer in het lid.
En dan herhalen we ten slotte: door
overleg kan in de door vele roomscnen
gewenechte richting wel iets bereikt wor
den, maar niet door kaper-politiek. Rotterd,
Uit bet district Breukelen zelf wordt
Dog aan de Tijd gesohreven
Wie trouwens mocht gedacht hebben,
dat er in hst district gisteren eenige ani
mositeit zou hekbeu geheersoht tusschen
de strijdende partijen, waarvoor van buiten
af door de liberale pers en haar teeke
naars geducht was gewerkt, kwam al
evenzeer bedrogen uit. Gisteravond heb
ben wjj, vóór het bekend worden van den
afloop, ons nog even naar de hoofdplaats
van het distriet begeven.
Er was wel eenige belangstelling, maar
minder dan op 22 September. De men-
8ohen praatten er nauwelijks over en de
groote aardigheid was, datVer-Loren het
Ge-Wonnen had. De krekels m h:t gras
zongen nog luidruchtiger dan de Breuke
laren. Er was volslagen rust in den ouden
rustigen Mernistenhemel.
Klingelend rolde af en toe een rijtuig
aan met een stembus uit een afgelegen
district en op het Raadhuis zaten de heeren
van het stembureau luchtigjes over de
dingen van den dag te praten oordeelend
dat men bu.ten het district Breukelen meer
drukte maakte var de herstemming dan
daarbinnen.
De speculatie op de kerkelijke hart
stochten is mislukt en vreedzaam als tus
schen de Katholieken en Protestanten in
de Minahassa ging het ook toe onder de
mannen van Breukelen.
Aan de Rechterzijde is met dezen uitslag
geen sehade berokkend. De Katholieken
in het district, eenmaal een besluit geno
men hebbend, hebben hun oandidaat met
eere uit den strijd gebracht en zijn in
ondervinding rijker, dat de vrees van al
wat liberaal is voor een Katholiek nog
niet is uitgeziekt.
Het gebeurde zal geen kwaad bloed
zetten tusschen de oude bondgenooten en
als straks in het Utreohtsohe deel van het
district, een verkiezing moet plaats hebben
voor de Provinciale Staten, dan zullende
katholieke kiezers daarvan ben ik over-
tiigd aan den oandidaat der Christe-
lijk-Historisohen al hun stemmen geven.
Voor de liberale partij valt bij het ge
beurde geen garen te spinnen.
De Bloemendaalsche advocaat
Mr P. Tideman.
Onder het. opschrift De Bloemendaalsche
Alcibiades lezen wij in het Centrum, doch
knippen het uit de Rotterdammer
De heer mr P. Tidemam is blijkens
zijn hoog wetenschappelijke practijken en
daden van den j oogsten tijd een man,
die voorbeschikt lijkt om zioh als een
andere, Tidemacsohe Alcibiades, in den
lande berucht en, nu ook op meer daad-
tastelijke wijze daar buiten, als „van het
hondje gebeten" bekend te maken.
De Bloemen daalsohe weledelgestrenge
was voor weinige maanden nog dood on
bekend en slechts een simpel kleinen
kring van ingewijden kon profiteeren van
zijn juridische metamorphosen en verge
zichten. Tot plots een in trant en stijl
geschreven Volks-artikel hem ook voor
meer wijdioher gemeente aanschouwen
deed als onbaatzuchtig meester-strijder
voor alles wat mr Tideman in zijn onna
speurlijk speurdersbrein als waar en billijk
en rechtvaardig meende op te moeten
vatten.
Mr Tideman speurde en speurde om
zijn haat tegen dr Kuyper bot te vieren
hij speurde en speurde, maar snuffelde
nog veel meer om uit zijn Bloemendaalsche
verget elheid eens weg te komen en meer
op den voorgrond te raken.
Mr Tideman deed een ontdekking 1
Toen fluks een onthulling 11
Daar was onder Kuyper een grove
lintjeszwendel gedreven.
Daar was een juffrouw Westmeyer en
haar potdichte advocaat mr Tideman. En
dan Westmeyer ea Kuyper, en Kuyper
en Lehmann, en Lehmann en juffiouw
Westmeyer, hallo, wie gooehelt er
nog eens mee, mr Tidemen belooft er
onder mogelijke linksohe regeering stellig
een lintje voor.
Eu mr Tideman riep in zqn lintjes-
nachtmerrie heel het linksohe kamp bijeen
om al die lintjes-mannen eens danig te
verminken. Eo dat alles duurt nog voort
in een klaaglijk roepen naar een Kuyper-
brochure, terwijl mr Tideman thans zweeg
in zijn voorbereiding om steeds naar hooger
te streven. Dit streven naar hooger, ge
nomen in figuurlijke ea letterlijke geogra
fische beteekenis. Maar in zijn ijver
wie zal het hem verwijten streefde
hij te ver om... in IJmuiden terecht te
komen.
Er deed zioh een aardig kansje voor
om nu ook naar buitenaf bekend te wor-
cen door middel van een Zweedsoh oor
logsschip, de Bvalen.
Wij leten hier het zakelijk rapport van
de zaak volgen, zooais het werd opge-
teekend door den kapitein-commandant
van den Zweedsohen oorlogsbodem.
Dinsdagochtend 21 September wilde het
roer van den onderzeeëer Bvalen, die zioh
op 25 Eugelsohe mijlen afstand van de
Nederlandsohe kust bevond, niet meer
werken. Op last van den ka. itein werd
het anker uitgeworden, met het voornemen
dat het sehip ten anker zou blijven liggen,
totdat het roer hersteld was. Immers zag
men in, dat het meeilijk ging met een
gebrek aan he1" roer zioh naar de haven
van den Hoek van Holland te begeven.
De commandant verlangde een sleepboot
teneinde het vaartuig naar den Hoek van
Holland te sleepen. Aan den sol ipper van
de Vlaardingsr zeillogger Alida werd ge
vraagd, of deze een officier van de bvalen
aan boord wilde nemen om hem te Hoek
van Holland aan wal te zetten, opdat die
officier aldaar een sleepboot sou kunnen
bestellen. Op het bevestigend antwoord
van den schipper zond deze tegelijkertijd
een sloep om den offioier af te halen. De
verzegelde koffer, waarmede de luitenant
ter zee aan boord van de logger kwam,
bevatte kleeren van dien effioier.
De schipper van de Alida bood toen
aan het Zweedsehe vaartuig met zijn boot
naar den Hoek van Holland te sleepen,
teneinde nog voor den naoht aan te komen.
Op de vraag van den kapitein hoeveel
het sleeploon zou bedragen, antwoordde
de schipper dat daarover de reeders moes
ten beslissen. Daar de commandant nog
voor den naobt in de haven wilde zijn,
accepteerde hij te worden gesleept. Mid
delerwijl werden de reparatiën aan boord
bewerkstelligd, zoodat de kapitein de voor
waarde stelde dat hij de sleepboot ken
gebruiken, totdat het roer zou sijn hersteld.
Daar de wind ging 'iggen en de Alida in
een slechten stroom kwam, stemde de
commandant er in toe, dat de sleepboot
voor anker ging liggen. Des avonds kwam
het reserve roer gereed maar het kon
wegens de ingevallen duisternis niet ge
steld worden, zoodat het den volgenden
dag in volle zee geplaatst werd.
Terwijl daaraan gewerkt werd begon
de Alida te sleepen. Toen brak de tros,
