NIEUWSBLAD HisroRiseH VOOR ZEELAND. No 7 I9ÜÖ Vrijdag B October 24e Jaargangj 2HRISTELIJK- VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed. Tengevelge van dé steeds grooter wordende oplage van ons blad, verzoeken wij H.H. Adverteerders de advertentiën zoo vroeg mogelijk in te zenden; vooral voor de nummers, die Vrijdags en Zaterdags verschijnen, gelieve men te zorgen, dat de annonces vóór 12 uur in ons bezit zijn, wijl anders plaatsing in de 1ste editie van dat nummer niet kan verzekerd worden. DE ADMINISTRATIE GOUDEN FEEST DEF DTBECHTSGHE ZENDINGSVEREENIGING. X m JGNGE-VERWESt te Gom Po DTIUIJL te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN 9 TWEEDE KAMER. GEMEENTERAAD. Middelburg. Ia de raadsvergadering van gisteren waren afwezig de heeren Den Bouwmeester en Boogaard. De heer v. Teylingeu werd beëedigd. UIT DE PROVINCIE. ÏEDEREN WERKDAG DES AVONDS. 'Prijs per drie maanden franco p. p. 1.25. Enkele nummers 0,02'. Nadat H M. de Koningin-Moeder door een bezoek aan de Zendingstentoonstelling, waarbij zij doet Prof. Valeton ontvangen, door ds. Gunning rondgeleid was, ran haar hooggewaardeerde belangstelling blijk gef even bad, werd deze Tentoonstelling in Tivoli te kalf drie voor pu bliek geopend. Daar ik deze plechtigheid, waarbij wederom 't woord gevoerd werd door den vooszitter dezer jubileerende vereenigiag, prof. Valeton, niet kon bijwo nen, kan ik dienaangaande geen bijzon derheden modedeelen, maar w 1 wil ik een en ander verhalen vaa de Tentoon stelling zelf. Ik doe dit te liever, omdat over een paar weken deze Tentoonstelling ook te Middelburg gehoaden wordt, zij 't op eeBigszins bescheidener schaal. 't Idee eener Zendingstentoonstelling is niet nieuw onze overzeescbe buren hebben dit middel, era belangstelling te wekkeB, reeds vroeger aangel open en niet zonder vrucht. Be Utcoebtsche Zendingsveraenj.- ging paste 't too in overeenstemming met de leuze van één barer voortreffelijkste mannen, wijier Zendeling van Dijken door „de zichtbaarheid" werken, teneinde de harten voor 't onzichtbare te winnen een methode, ia de ZendiDg proefhou dend gebleken. De Tentoonstelling laat ons zien 1 de duisternis van 't Heidendom. 2, 't opgaan vaB den dageraad des Evangelies onder de Heidenen, bepaaldelijk op Nieuw-Gui nea, op Halmaheira en op Boeroe, de drie Zendingsvelden der Utr. Z. V. Ook uit sommige andere deelen onzer Oost zijn belangwekkende voorwerpen tentoonge steld. Ik hoor, dat te Middelburg ook een en en ander zal te zian zijn van Soemba, uit den kring van ds. Wielenga. 1. Van de duisternis des Heidendoms spreken de tallooze korwaars der Nieuw- Guineesoha Papoea's, gedrochtelijke beeld jes, waarin veelal de sehedel e«as afge storvenen verborgen zit, waarin' in elk geval de geest eens afgestorvenen woont, die aangeroepen en vereerd wordt. Hoort de korwaar niet zoo vertelde mij de zoon van Zendeling Jeas, die de vriendelijkheid had mij rond te leiden en mjj een en ander te verklaren dan wordt hg weieens als onnut weggesmeten. Naast de korwaars merken we de amulettan op, dingen van allerlei vorm en aard, bij wgie van lijfsieraad gedragen, maar eigenlijk als beschermmiddel bedoeld zoo droegen reeds Jakobs huisgenooten «oorsierselen» als amuletten, die de aartsvader dan ook nevens andere afgoderij en bij Sicbem begroef (Gen. Bh4). Van de duisternis des Heidendoms getuigen de geestenhui- zen, aan abe zijden open, opdat de geesten in grooten getale zouden binnentrekken en het dorp of den stam hun bescherming ver- leenen. Het Heidendom leeft in gestadige vreeze. De godsdienst der heidenen be staat voor een groot deel in vruchtelooze pogingen, om dia vreeze te besweren. Van die vreeze getuigen ook die Papoesche woningen op palen, op eenigen afstand van den oever in zee opgetrokken, getuigt vooral het feit, dat da-veelal bewonderens waardige kunstvaardigheid zich in de eerste plaats rieht op de wapensmederij, of als men de bewerking van 't ijzer nog niet meester is, op het snijden van pijlen en speren uit hard hout e. d., op het vervaar Jigen van schilden, soms met menschen- haar gestoffaerd. Het lied van Lamech wordt in de Heidenlanden onverpoosd ge zongen. De trom, van slangenvel op een bamboekoker gespannen, de koeboor (tri tonschelp, waarop men een vervaarlijk ge luid kan voortnrengen, niet ongelijk aan dat van den misthoorn) roepen maar al te vaak ten strijde. Eén der acht tafereelen door vier kweekelingen der Zendingsschool ss&mgesteld laat ons aen terugkeer van een »rsak«, een moordtocht, zien de «dap pere» Papoea's, die twee menschenhoofden als zsgeteekenen medebrengen, worden met gejubel door haar stamgeneoten ont vangen. 2. Doch de tentoonstelling spreekt ook van den dageraad opgaande over deze volken, in doodssehadnw neergezeten. We zien kerkjes, scholen, een ziekenhuis"ir aanbouw we zien een verzameling kor waars, ingeleverd bij éen der Zende'ingen, opdat hg ze verbrande of als zegeteekenen, Gode tot eer, naar het Moederland zende. We zien een Christendorp op Boeroe- regelmatig vaa aanleg, zindelijk onder houden, op den achtergrond de klapper, tuinen, waarmee de Gemeenten trachten in haar onderhoud te voorzien wee moedige herinnering van den vroeg ont slapen Storm, die met dezen aanleg be gonnen is. We zien de scheepjes, die de Biijde Boodschap brengen over de wateren der Molukkenwe groeten Zendeling Hueting, den vredestichter, die op Halma heira een oogst aanschouwen mocht, die heel ons Cnristenvelk deed ontroeren van blijdschap. Doch al licht de morgen, 't is waarlijk neg geen volle dag. Meer dan ooit is er behoefte aan krachtige bulp, opdat de oogst niet op 't veld verrotte. „De oogst" de vrucht van den arbeid is voor een groot deel 't besef't Heidendom geeft odb niet, wat wij behoeven doeh dit besef drijft nog niet per se naar 't Chris tendom ook de Iilém breidt de armen uit en loktkom tot mij 't Is zaak, Mohammed vóór ta zijn En wat deen wij nog ontzettend weinig I De rg grafische voorstellingen, in tuin eenvonc zoo luide sprekend, klagen aanvoor alles milli- oenen, voor de Zending nauwelijks enkele tonnen goads 1 Waarlijk, deze «prediking door de zichtbaarheid" is treffend, is be schamend bij al 'i verblijdende, dat zij biedt. Wel gepast was dan ook de toon, dien Prof. Valeton aansloeg in gebed en ope ningswoord der samenkomst in de Dom kerk op Dinsdagavond. Wat heerlijke ure 1 In de stampvolle kathedraal, reeds in zichzelf zoo indrukwekkend, 'n schare an 't begja tot 't einde medevoelend met bede, feestwoorden en lofgezang. Hartelijke be langstelling las men op aller gelaat- Ds. Adriani gaf op te zingen Gezang 8 1 en 2, 't Te Deum Laudamus, dat gansoh de Christenheid verbindt. Dan las Prof. Valelon, dé man der „Psalmen" en „Prefeten", Psalm #5, en ging voor in een gebed, dat geheel een weerklank was op dezen Psalmverootmoediging onder zoo grooten zegen niet ons, o Heer, niet ons Uw Naam alleen 1 De openingsrede sloot zioh aan bij da beraadslaging der melaatsohen vóór 't be legerde Samaria (2 Kon. 7:9): God heeft grootelijks gezegend wij mogen niet zwijgen wij moeten 't den huize des Konings boodschappen wij moeten eindigen met 't den Koning-zelf te zeggen in blijden, ooimoedigen dank. Dr Heldring van Amsterdam sprak de feestrede uit over 't geloof, dat de over winning e er wereld is (1 Joh. 5 4), wijl 't uit God geboren is. Ook dit woord was goed, vooral ook door de grepen uit 't leven der Utreohtsohe Vereeniging, waar mede de Spreker zijn gedaehten illustreer de. Onwillekeurig dacht men gedurig aan de beteekenis van des Sprekers vader, onzen grooten filantroop-zendingeman Otto Gerhard Heldring, die ook voor de Utr. UITGAVE DER FIRMA ■SN V*K van 1—5 regels 40 cent, Iedere regel meer 8 cenr. Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Z.-V. zooveel geweest is. De balde, die Dr Heldring b.v. bracht aan de nage dachtenis van Van Dijken, was ook een hulde aau den man, die in dezen een- voHdigen, Godvreezenden werkman een geschikte krscht veor de nog zoe jeugdige Utreohtsohe Zending ontdekte. De Feest redenaar sloot mst een opwekking van Beets, om „goeddoende niet te vertragen" naar ik meen, ontleend aan een der liederen in 1871 bij 't Zsndingsfeest te Heirloo gezongen. De goede woorden werden door solo- en koorgezang afgewisseld, en 't slotwoord en dankgebed uitgesproken door ds Barger. De Gemeente eindigde met 't Hallelujah, eeuwig dark en eere Utrecht, 6 October 1909. K. WIELEMAKER. Dinsdag zon in behandeling komen het wetsontwerp tot goedkeu-ring ee»er over eenkomst met de naamlooze vennootschap „Zeehaven en kolenstation Sabang» te Amsterdam betreffende den aankoop van een deel harer bezittingen op ket eiland Wé Die overeenkomst heeft de strekking om door het van regeeringswege aankoopen, en daarna weder in erfpacht uitgeven, van de Sabangache haventerreinen en het daar op door de genoemde maatschappij tot stand gebrachte, te belttten, dat de aic een verdedigingsoogpunt zoo belangrijke ha ven in handen zou komen van vreemdelin gen, bü wie onze defensiebelangen niet veilig zijn. Zoolang de Nederlasdsche Han delmaatschappij het overgroete deel der aandeelen van de naamlooze vennootschap in bezit had, was dit gevaar natuurlijk niet te dachten nu echter bekend in, dat de Handelmaatschappij haar aandeelenbezit van de hand wil doen, mocht de Regeering niet stil zitten en dienden maatregelen van voorzorg getroffen te werden. De heer v. Karnebeek had echter drie bszwaren lo. de te geringe plaatsruimte van de Sabangsche haven voor de binnen vallende schepen 2o. de plannen met de Aroebaai zoodat er wel eens twee havens dicht b'.j elkaar zonden komenSo. dan buitensporigen prijs dien de Staat wellicht zou moeten bitalen, indien de Regeering, door politieke noodzakelijkheid gedrongen, bet erfpachtscontract met de Maatschappij tusscuentgdsdas -vóór 1958 opzegt. Die prgs bedroeg toch volgens artikel 10 veertig maal het gemiddelde dividend over de laatste tien jaren en wanneer dus dit bijv. 20 pC is, zou de Maatsehappij de kleinigheid van 800 pCt van haar aandee- lenkapitaal uitbetaald krijgen. Aan welke verleiding, zoo vroeg zich de afgevaardig de van Utrecht af, zal de Maatsehappij niet blootstaan, indien het haar mogelijk wordt door het opdrijven van het dividend en het uitlokken van politieke troebelen een bui tengewonen, voor den staat hoogst voor- deeligen slag te slaan, De minister loste de twee eerste bezwa ren op. De Sabaigbaai is 1500 M. lang en 900 M. breed, terwijl de diepte toelaat dat er 12 der grootste schepen ongehinderd kunnen vertoeven en in- en uit var er. De basi zal als kolenstation en zeehaven recht van bestaan behouden, ook al komt er nog een haven in d Aroebaai bij. Wat t derde punt aangaat stelde de minister, na overleg met de Sabangma&tsohappjj een zooda nige regeling voor dat in 't door den heer v. Karnebeek genoemde geval de schade voor het Rijk niet zoo groot zal zijn. Ook komen er in 't contract bepalingen voor die de mogelgkheid van een dergelijke truc zoo goed als wegnemen. Do Kamer, op deze bezwaren en aange brachte wijzigingen niet voorbereid, stelde de besprekingen nit tot heden Donderdag. Aan de vaststelling van een aangifte biljet voor de belasting naar het geschatte inkomen ging een korte discussie vooraf. De heer v. Dunni had bezwaar tegen de vraag, in het biljet gedaan, of de aan- geve. personen in dienst heeft die een inkomen van I 525 of meer hebben. Spr. meende dat het niet aangaat de belasting plichtigen naar het inkomen van derden te vragen. Ook maakte hij nog eenige opmerkingen o?or de redactie van som mige vragen. Waar gesproken wordt van een eigen huis wensohte de heer Van Dunré uit te maken dat daaroader ook bedoeld, wordt een huis waarvan men het vruchtgebruik heefthg acht echter een wijziging van de door Burg. en Weth. voorgestelde redactie niet noodig. Ook wees hij erop dat er tal van be drijven zijn die door een naamlooze ven nootschap worden gedreven. De directeur eener zoodanige vennootschap heeft de personen niet in zijn dienst en zal das de vraag niet beantwoorden. Trouwens de verordening geeft geen vrijheid die vraag te doen. Hij stelt voor die vraag te laten ver vallen. Dit vooistel wordt met algemeene stem men aangenomen In het concept wordt gezegd dat bet biljet ca aoht dagen zal worden terug gehaald. De heer Snouch Hurgronje stelde voor 14 dagendit wordt aangenomen. Daarna wordt het biljet vastgesteld. Aan de orde kwam nu bet voorstel van B. en W. betreffende het verzoek van de diaconie der Ned. Herv. gemeente om vrij stelling van 't verstrekken van medicijnen en verbandmiddelen. B. en W. kunnen, voordat met egfers is aangetoond dat de financieels toestand der diaconie onhoudbaar zal worden, geen termen vinden om voor te stellen aan het verzoek te voldoen. Zjj geven den raad in overweging aan de diaconie uitvoerige gegevens te vragen, met cijfers toegelicht, waarnit blijkt dat een overnemen van dezen last door het burgerlijk" arm bestuur gebiedend noodza kelijk is. Den heer De Veer wil het voorkomen dat aan de diaconie kon worden medegedeeld dat er geen verplichting bestaat. Zij kan bedoelen wie ze wil. De heer Heijte zegt dat de diaconie der Ned. Herv. gemeente steeds heeft gedaan wat ze moest doen, voor hare armen, echter als bg het burgerlijk armbestuur wordt aangeklopt dan helpt die. De heer De Veer zegt het is niet onze zaak maar die der diaconie, hg wil ze ant woorden doe wat n goeddunkt, daaren boven bshoeft de diaconie geen cijfers te geven. Hjj stelt voor mede te deelen dat er geen enkele wettelijke verplichting is die de diacenie het verstrekken van medicijnen aan hare armen oplegt. Dit voorstel wordt aangenomen met 8 tegen 6 stemmen. Voor de heeren v. Dunne, Fruin, Verhage, Gratama, DeVeer, Sannes, De Rgcke en v.d.Harst Tegenstemmen de heeren Sprenger, Van Teijlingen, Tak, Hcijae, Snouek Hurgronje en Érmerins- Subsidie Huishoudschool. Door B. en W. wordt voorgesteld afwij zend te beschikken op het verzoek der Middelburgeche huishoudschool em sub sidie nit de gemeentekaB. De commissie van financiën stelt voor 't gevraagde subsidie ad f 300 te verleenen. De heer Van Dunni zegt mee te gaan met 't voorstel van de commissie van financiën, omdat hg overtuigd is van 't nnt der school. Dit in de eerste plaats voor de dienst boden, maar ook in de tweede plaats om dat de min Ier gefortuneerde dan langs goedkoopcr weg beter voedsel zal kunnen ontvangen. Een uitgaaf van fSOO om dit aan de meisjes uit den minderen stand te leeren is Diet te veel. Andere spiekers verklaren zieh voor of tegen. De heer Ermerinslid van het bcBtuur der huishoudschool, wijst erop dat die school niet alleen ten doel heeft een goede opleiding te geven voor dienstmeisjes, maar ook aan burgervrouwen onderrioht te geven in koken en andere huishoude lijke zaken. Ia den beginne kostte het moeite leerlingen voor de school te krijgen, maar in den laatsten tijd is dit veel ver beterd, nadat ook gelegenheid was gegeven kosteloos onderwijs te bekomen. Zooals de inrichting thans is, is er plaats voor 24 meisjes en 21 dier planteen zijn bezet. De lessen worden gegeven in gehuurde lokalen en er is slechts een onderwijs kracht. Na de verdediging van den heer Erme rins is de heer De Veer overtuigd dat het geven van subsidie niet noodig is. Er zijn slechts 21 plaatsen bezet van de 24 en dus, waar het een tweejarige eursns is, genieten slechts 12 meisjes het onderricht. Daarvoor aoht hij een uitgave van f300 uit de gemeentekas te groot. De heer Gratama stelt voor f300 te geven, op voorwaarde dat 5 meisjes van 't Herhalingsonderwijs hier gratis onder rioht zullen krijgea. Dit worct met alge meene stemmen aangenomen, nadat een voorstel van B. en W. om geen subsidie te verleenen met II tegen 3 stemmen, die der beeren De Veer, Heijse en Ver hage, was verworpen. De overige punten der agenda worden aangehouden. Goes. Gisteravond werd van uit Rot terdam aihier door de politie gebraeht een minderjarig meisje wonende te Wemel- dinge, zij werd vervolgens van hier naar Wemeldinge overgebracht. Goes. In het logement van dhr. Blanker alhier werd door de politie aangehouden de minderjarige J. L. de Wilde, oud 14 jaar, geboren en wonende te Soherpenisse, waar hij Maandag de ouderlijke w-ning was ontloopen. Diens opsporing was ver zocht door den burgemeester aldaar. Middelburg. In een gisterenavond ge houden bijeenkomst v. vrijzinnige kiezersin het derde distriot is oandidaat gesteld vooi den raad de heer G. Bondewijnse (v.-d.) LA^UBOÜW. Stand der Landbouwgewassen op 26 September 1909. Aan 't verslag, dat met etn opgaaf van den stand der temperatuur in de zomer maanden begint, ontleenen wij 't volgende Hieruit blijkt, dat, vooral gedurende de maanden Juni en Juli het weer buiten gewoon koud, donker en regenaohtig was, terwijl zomer8che warme dagen zoogied als niet voorkwamen. Dientengevolge was de ontwikkeling der gewassen 2 weken en meer bij gewone jaren ten achter en kon eene normale vrnehtzetting bij som mige gewassen, o. a. bij erwten niet plaats hebben. Van 4 tot 16 Augustus was het weer beter, zoodat de vroege gewassen konden worden gesneden en gedeeltelijk ook binnengehaald. Op 8 en 9 Augustus trokken zware onweersbuien over ons land, waas-door veel schade werd aange richt. Van 16 Augustus tot omstreeks 16 September was het weder bijna onafge broken regenaohtig, zoodat de oogst geen voortgang kon nemen. De te velde staande gewassen begonnen nieuwe scheuten te vormen en wat gesneden op het lan-' lag of stond leed zeer in qualiteit. Van vele peroeelen haver en tarwe begonnen de korrels in ds aren te ontkiemen. In ver band daarmede is het dan ook meer de qualiteit daD de opbrengst der meeste gewassen, die van het ongunstige weer te lijden heeft gehad. Wat in laatstgenoemde periode is binnengebracht was voor het grootste deel daarvoor niet gereed. Dook ook toen omstreeks half September er eenige droge dagen kwamen zijn er nog veel producten in onvoldoenden staat van droogheid in de schoren geborgen. Op dq

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1909 | | pagina 1