IEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
1909,
Maandag 27 September
23e jaargang*
HISTORISCH
No 303.
CHRISTELIJK-
Binnenland.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
_L
De Miljoenen-ilota.
S. J, DE JONGE-VERWÉST, te Goes
f, D HUÖ. ie Middelburg,
PRIJS DER ADVERTENTIËN
JL jtk. r> BOÏJW.
Gemengde Berichten.
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25,
Enkele nummers 0,02'.
rassmasssssks «aumi
Z|| die zlcli met 1 Oct. a.s. op
ons blad abonneeren, ontvau
gon bet tot 1 Oct. a.w. gratis.
Ieder jaar als de minister ran fianao'ön
in de eerste vergadering der Tweede Kamer
de Staatsbegrooting voordraagt legt hjj
daarbij een stuk over dat tot toelichting
dient. Het is de Miljoenennota.
Daie werd ook thans overgelegd bij do
aanbieding der Staatsbegrooting over 1910.
Wjj nemen er iets uit over.
Voor het dienstjaar 1909 bedroegen de
ontvangsten 183'/a miljoen,de uitgaven 182
miljoen. Over IVj miljoen.
Een gunstige afloop.
Daarentegen waren de uitkomsten over
1908 ongunstig. Er zal een vermoedelijk
tekort zijn van 10 miljoen.
Door vermindering met de buitengewone
ontvangsten en uitgaven wordt dat tekort
5 miljoen, ongerekend het tekort van 4
miljoen van de Rijks Verzekeringbankover
de jaren 1903 tot 1908.
Over de jaren 1-892 1908 is er een
tekort van 12Vi miljoen
Dat is niet veel. Maar men moet in
aanmerking nemen dat, om tot die nitkomst
te komen zijn als buitengewone uitgaven
aangenomen die welke als zoodanig werden
aangenomen bij de indiening der verschil
lende begrootingen.
Echter oek deze gewijzigde cijfers geven
nog geen volkomen juist beeld van den
fiaenoieelen toestand. Immers daarin zijn
niet begrepen het tekort van de Rijks
verzekeringsbank over de jaren 1903-1908,
nooh de transactie van 40 miijoeD, welke
in 1905 plaats vond, bestaande in het slui
ten van een leeniDg van ruim 42,000,000
nominaal, waarvan Nederlandsoh-Indië de
opbrengst verkreeg, zonder deswege met
rente en aflossing te worden belast..
Omtrent de vermoedelijke uitkomsten
van het dienstjaar 1909 valt nog weinig
■et zekerheid te zeggen.
De oorspronkelijke begrooting geelt een
eindcijfer van 200 miljoen.
Maar daar komt nog 1 miljoen bij van
latere verhoogingen en 1 Va die suppletoir
(aanvullend) aangevraagd zijn.
Nu daalde het ten vorigen jare geraamde
tekoit door verminderde nitgaven en op
brengst van opcenten op vermogens en
bedrijfs tot 81 miljoen.
Het tekort kan nog dalen tot 5 miljoen.
Maar op het oogenblik staat het zoo
Er is 12 miljoen te kort met en 18 miljoen
zonder de buitengewone nitgaven.
De uitgaven voor 1910 zijn geraamd op
207 miljoen, waarvan 8i miljoen buiten
gewone.
Het totale thans aangevraagde bedrag
is circa 7 miljoen hooger dan dat van 't
vorige jaar.
Op alle hoofdstukken, uitgezonderd I
(Huis der Koningin) en Vila (Nationale
Schuld) is meer gevraagd.
Hinnenlaudsohe Zaken en Oorlog vra
gen ll miljoen meer. Pinanoiën en Wa
terstaat 1 miljoen meer. Marine 3U miljoen
■eer. Justitie en Landbouw l/* miljoen
meer.
Huis der Koningin vraagt 63 duizend
minder. Nationale Schuld 2f ton minder
en Koloniën 25 duizend minder.
Oader de zaken die meer geld noodig
hebben behooren de Kinderwetten 8 ton j
meer; Pensioenen rechterlijke macht
f70000 meer. Algemeene of Rijkspolitie
1 ton meer. Gevangenissen en Rijkswerk-
inrichtingen f87000 meer. Subsidiëu on
derwijs 6 ton meer. Volkstelling 3 ton
meer. Hooger onderwijs ruim 2 ton meer.
Middelbaar ouderwijs oiroa 2 ton meer;
en wel vakonderwijs 2 ton meer; een
halve ton meer voor personeel der R. H.
B- S., 30000 meer voor subsidiën H. B. S.,
terwijl 1 ton minder wordt gevrjagd voor
gebouwen.
De gewone uitgaven op het IXde Hoofd
stuk zouden f 1.194.100 in plaats van
f 394,100 meer bedragen wanneer niet voor
di voor Belgische rekening verrichte wer
ken aan hef Kanaal van Gent naar Ter-
neuzen f 800,000 minder geraamd kon
worden.
Tot genoemde belangrijke verbooging
draagt bij de afdeeling Waterstaat (exclu
sief Gent-Terueuzen) f 874,000, o.a. gevolg
van hoogere raming o.a voor de sluizen
in het Zuid-Bevelandsohe Kanaal f 240,000,
en voor het Wilhelminakanaal i 220,000.
Verder zijn de uitgaven der posterijen,
voor zoover tot de gewone gerekend, en
buiten rekening gelaten de Rijkspostspaar
bank, f 405,000 hooger, waarvan f 226,000
voor uitbreiding van het personeel en
periodieke traklementsverhoogiDgen.
Voor de BrusselBohe tentoonstelling
wordt f 65000 uaeer gevraagd.
De middelen worden geraamd op 188
miljoen, zijnde 21 miijoeD meer dan in
1909.
Tot die hoogere raming dragen voor
namelijk bijde grondbelasting met
f200,000, de personeel© belasting met
f260,000, de belasting op de bedrijfs- en
andere inkomsten met f355,000, de ver
mogensbelasting met f470,000, de suiker-
acojjna met f800,000, de zegelreehten met
f251,000, de invoerrechten f800,000, de
posterijen met f 137,000 en de rijkstele-
grafen en telefonen met f 334,000, terwijl
er voor den aooijns op het gedistilleerd
f 600,000 en voor de registratierechten
f150,000 miDder moest worden geraamd.
In ieder geval is het geraamde tekort
op den gewonen dienst oiroa 12 miljoen,
hetwelk moet aangezuiverd. Daarom moet
de heffing van opcenten op Vermogens
en Bedrijfs ook in 1910 worden voortgezet;
dat brengt f 1,200,000 op. Voorts verhoo
ging van den aooijns op gedistilleerd.
Door deze beide tijdelijke middelen komt
een bedrag van f6,400,000 vrij.
Hel overige moet gevonden worden
uit verhoogde invoerrechten op sommige
artikelen.
Ten slotte een enkel woord over den
stand der kas. Op 18 September was er
voor 15 miljoen aan sohatkistpapier uit
gegeven, terwijl het renteloos voorschot
van de Nederlandsohe Bank 12Vv miljoen
bedroeg, te zamen dus f 27' 4 miljoen aan
vlottende schuld tegen f 15 miljoen op
demelfdeu datum ten vorigen jare.
Nederlandsoh-Indië had op dien datum
bij 'sRijkssohatkist een tegoed van f137,000
tegen een tegoed van f2,5 miljoen ten
vorigen jare.
Hoewel de vlottende sohuld tegen het
einde des jaars ongetwijfeld aanzienlijk
zal inkrimpen zal tooh het nieuwe jaar
ditmaal vermoedelijk niet, gelijk in de
laatste vier jaren het geval was, kunnen
worden ingegaan zonder dat sohatkist
papier in omloop is.
Het is een dorre opsomming. Doch wij
achtten 't noodig althans iets mee te deelen
omtrent de groote kosten, die de groote
Staatshuishouding meebrengt, en de mid
delen door den minister beraamd om den
evenaar weer in het huisje te krijgen.
Niemand betaalt gaarne belasting, maar
het moet.
26 September 1909.
De energieke leider der vrijzinnig-demo
craten op Walcheren heeft in een Dinsdag
te Middelburg gehouden politieke voor
dracht onder meer eenige slagen doen neer
komen op de rechtsche partijen die in het
Kamerdistrict Middelburg aan den heer
Blum de overwinning hebben bezorgd.
Voor den spreker van dien avond was het
een welkome gelegenheid om de positie
zijner part\j voor het vervolg af te bakenen,
en aan de afgevallen of teiuggebleven
geestverwanten van weleer, die als vr(j-
liberale party by deze verkiezing zijn op
gekomen te beduiden, hoe tusschen hen en
de vrijzinnig-democrat en het tafellaken
voor goed doorgesneden is.
Doch voor de Rechtsche partijen hebben
de overigens jniste klachten vandenhaer
Snijders over zyn vroegere geestverwanten
geen waarde.
UITGAVE DER FIRMA
353K3E3!
Het Kamer district Middelburg was de
laatste twintig jaren bslist Rechts.
Dit hebben de feiten bewezen.
En of nu uit kerkeiyke sympathieën
eenige honderden stemmen aan den opvol
ger van mr Lncasse zijn toegevallen, die
dezen laatste, we geven toe, blijkbaar uit
kerkeiyke of ook staatkundige over
wegingen werden onthouden, het feit blijft
vastgesteld, ook aan gsne zijde, dat het
Kamerdistrict Middelburg in zyn over-
groote meerderheid niet is liberaal in mi
men zin.
Dat over het algemeen de Rechtsche
Kamermeerderheid en 't Rechtsche Kabinet
conservatief zonden zij a, is gemakkelijker
beweerd dan bewezen.
Wij gaan hierop evenwel niet in, dewql
we vermoeden dat de heer Sny'ders op het
oogenblik dat hij zyne rede uitsprak de
Openingsrede nog niet had gelezen.
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 een*.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, Iedere regel
meer 10 cent.
Bakkersraden.
Thani is by de Tweede Kamer ingediend
het reeds in de toelichting tot het wetsont
werp tot beperking van Zondags- en nacht
arbeid in broodbak keryen aangekondigde
wetsontwerp tot instelling van Bakkers
raden.
De benoeming der leden en hunne plaats
vervangers geschielt door Gedep. Staten.
In elke provincie zullen éen of twee Bak
kersraden worden ingesteld. De voorzitter
en diens plaatsvervanger zal uit de ambte
naren der arbeidsinspectie worden benoemd
waardoor een band tusschen Bakkersraden
en arbeidsinspectie wordt verkregen, voor
de richtige naleving van de Bakkerswet en
van andere wettelyko voorschriften, den
arbeid in de bakkeryen betreffende, zoo
zeer gewenscht.
Voor de benoeming der arbeiders- en der
patroonsleden zal in hoofdzaak het stelsel
voor de samenstelling der raden van beroep
(Ongevallenverzekering) gevolgd worden.
Hun zittingstyd is gelijk aan dien der leden
van de Kamers van Arbeid.
Voorts bepaalt het ontwerp, wanneer tan
leden en de plaatsvervangers onta'ag moet
worden verleend, en wanneer dit kan ge
schieden (dit laatste alleen op voordracht
van den Bakkersraad,1.
In afwyking van de desbetreffende bepa
ling in de wet op de Kamers van Arbeid zal
de voorzitter, indien in een vergadering de
stemmen staken, slechts een beslissende
stem hebben, nadat het nemen van een be
sluit tot een volgende vergadering is uitge
steld en de stemmen dan opnieuw staken.
De bevoegdheid der vergadering om te
beraadslagen of te besluiten wordt niet,
als in de wet op de K. v. A., afhankelijk
gesteld van de aanwezigheid van een be
paald aantal leden patroons en een aantal
leden-arbeiders, maar, behalve van de
tegenwoordigheid van den voorzitter of
diens plaatsvervanger, van de aanwezig
heid van ten minste de helft der leden,
onverschillig of deze tot de patroons dan
wel tot de arbeiders behooren.
Gelijke verplichting als op de K. v. A.
ruft, tot het uitbrengen van een jaarverslag
wordt aan de Bakkeisraden opgelegd.
Wie de krachtens deze wet ver isohfe
opgaven niet doet, kan gestraft worden
mat hechtenis van ten hoogste een maand
of geldboete van ten hoogsie f 100. Op
het opzettelijk doen van valsehe opgaven
wordt gevangenisstraf van ten hoogste zes
maanden gesteld. Wordt die valsohe op
gave gedaan ter staving van eigen of
anderer benoembaarheid tot lid-patroon,
lid-arbeider of plaatsvervanger, dan kan
een gevangenisstraf van ten hoogste een
jaar worden gcëisehl. Beide laatstgenoemde
feiten worden als misdrijven beschouwd.
Opcenten.
Ingediend is een wetsontwerp, waarbij
bepaald wordt, dat ook voor het volgende
belastingjaar tien opcenten op de bedrijfs
ec op de vermogensbelasting zullen wor
den geheven.
Het Kamerlid Heemskerk.
Vermits de waarneming van het ambt
van betaalmeester niet te vereenigen is
met die van het lidmaatschap van de Twee
de Kamer der Staten Generaal, is het de
bedoeling aan den heer Heemskerk, afge
vaardigde voor Rotterdam, een verlofstrak
tement toe te kennen ten bedrage van de
helft zpner wedde vanaf het oogenblik dat
door hem zitting is genomen totdat hy,
geen lid van de Tweede Kamer der Staten-
Generaal meer zijnde, opnieuw in werke-
ïyken dienst zal zyn getreden.
TWEEDE KAMER.
De KoniDgin benoemde tot voorzitter
der Kamer mr. graaf F. v. Bylandt. Deze
werd door den tijdelijken voorzitter ge
ïnstalleerd hij aanvaardde zijn taak met
een rede, en kondigde tegen Dinsdag
eenige benoemingen aan in verhand met
het veranderde Reglement van Orde.
UIT DE PEOYÏNCII!.
Heden had in de legerplaats bij Mil-
llngen door H. M. de Koningin de uit-
leiking plaats van het vaardel aan het
le Regiment huzaren. Wegens de gewone
Zaterdageohe vervroegde afwerking onzer
courant kunnen wij heden geen verslag
er van opnemen.
Eervol ontelageD, ingang 1 Nov., P.
Botb, kommies le klasse te Heinkenszand
A. s. Woensdag te 2 ure zal te
Goes de eerste algemeene Vergadering
gehouden worden van de Zendingsver
eeniging in N. en Z. Beveland tot steun
der zending op de SaDgir en Talauer
eilanden. Des avonds om 7 uur wordt
er een zendingsbidstond gehouden in de
kerk der Herv. Gem. te Goes, waarin ds
H. P. StegeDga van Wolfertsdijk en prof.
dr J. J. 0. ValetoD, voorz. van het Singir
ooneiié zullen voorgaan. Ook de middag
vergadering is voor belangstellenden toe
gankelijk. Zondagsbode
Wij lezen in het Zeeuwsoh Landbouw
blad
De verplichte hengsten keuringen in Zee
land zijn geëindigd. Zij werden gehouden
te Oostburg, Middelburg, Hulst, Kattendijke,
Cortgene, Zieriksee en St-Maartensdgk.
Aangegeven werden 176 dekhengsten,
voorgebracht 161, goedgekeurd 111, waar
van 2 ondanks oornage, afgekeurd 38,
waarvan 1 voor oornage en uitgesteld 12,
waarvan 2 voor cornage vermoedelijk van
voorbijgaanden aard.
De goedgekeurde zijn
Middelburg.
Albert, W. Poppe, MiddelburgHarison
II, C. Franse, KleverskerkeHardi, J, P.
Rrijhoudt N en St-Joosland Major de
Lierde, Jaoob, Bourgeois, Goliaih, Phenix,
allen van S. Janse, N- en St Joosland;
Tail d'Or, J. J. Mesu, Ritthem Ré ?e d'Or
en Crouma, J. Koppejan, Zoutelande.
Kattend ij ke.
Major II, A. Langebeeke, Heinkenszand
Icarus, W. Kskebeeke, Goes Espoir d'Ide
ex Buffalo, Timans (Boerenb), 's Heeren-
hoek Pomme d'Or de Pomm en Distingue
de Nivauoonrt, H. A. Hanken,Wilhelmina-
polder; Mont d'Or de Waohtebeeke, M.
en D. v. 't Westende, Ovezande; Sultan,
P. Dees, KrabbendijkeSalvator en Leo,
G. Luijk, Vlake.
Cortgene.
Oscar, G. Heijnsdjjk, Wolphaarladijk
Isaurue, A. N. v. Lange read, Colijnsplaat
Fox, G. Luijk, Vlake
Men schrijft uit Zeeuwsoh-Vlaanderen
aan de N. R. Ct.
De handel in aardappelen met België
begint zeer levendig te wordenook de
prijzen verbeteren. Voor goede tafelaard-
appelen, onverschillig welk soort, betaalt
men f 3 a f 3.10 per 100 kilogr., voor
industrie f 2 per 100 kilogr. Jammer, dat
er zooveel zieke aardappelen zijn. Ot
sommige akkers zijD slechts de helft van
de geroo'de aardappels leverbaar.
Moord te Steenwjjkericold.
Die moord schynt wel een beetje uitga-
lokt, al is 't waar dat Je moordenaar biy'-
kens allerlei praatjes op zyn werk (b\j was
bij een boer vlijtig aan het aardappelen
delven) met moordplannen heeft rondge-
loopen.
Wat was het geval? Vrouw Harwich,
bLigenaamd Haring, by de bnren algemeen
bekend als voor geen klein geruchtje ver
vaard, had nu eenmaal een haat tegen haar
schoonzoon opgevat. Van der Vegt had nog
's a vod da vóór den moord, toen hy van
Steenwyk naar zyn schoonouders fietste,
tegen een arbeider die met hem op fi state,
gezegd, dat hij zoo naar zqn kind verlaBgde
en zoo gaarne zjjn kind eens wilds zien.
Doch, wat gebeurt er Van der Vegt klopt
op de gesloten vensterluiken van de wo
ning, waarbinnen de gehate schoonmoeder,
doch eveneens zijn vrouw en zyn geliefd
kind zich bevinden. Op zijn vraag om tjjn
vrouw te spreken en zyn kind te zien wordt
hem van binnen toegesnauwd/,Kom dan
morgen maar weer, je zal 't kind niet zian."
Hij was er nn eenmaal en hield vel. Daarop
vliegt de voordeur open en ontvangt v. d.
Vegt een geweldigen slag met 'n mestvork
tegen het hoofd, terwql hij van binnen
hoort roepen»Sla er op, sla den smeerlap
dood''. Razend geworden, slaat v. d. Vegt
met zün mes terug en treft zyn schoonva
der, terwyi hy direct daarop de toesnel
lende en razende schoonmoeder met het
doodend staal den halsslagader afsny'dt-
Woedend buiten zichzelf vliegt hy thans
het hnis, mogelijk om nog meer te dooden.
Zijn jonge vrouw, die zich eenige oogen-
blikken schuil heeft gehouden, treedt thans
weer de woning binnen, grqpt hem cordaat
by den schouder en zegt ender zacht duwen
naar de denr«Och, Lute, doe m(| nu toch
niets. Met het nog van bloed rookende mes
in zqn hand staat hy stil, weifelt, ziet in de
brekende oogen van zijn stervende schoon
moeder, siddert en is buiten de woning.
Daar komt de bloeddorst weer boven en
vervolgt hij andermaal zyn schoonvader.
Gelukkig zonder hem nogmaals te kunnen
treffen. Naar men beweert moet de dochter
meer aangedaan zün 'over het verlies van
haar man dan over dat van haar moeder.
De drievoudige moord te Koekange. By
de eerste huiszoeking by den zoon Klaas in
de lade van het kabinet tusschen dekleeren
gevonden is een zakboekje waarin aantee-
keningen van den vader over den verkoop
van schapen. Ook stond in hst boekje,
waaruit eenige bladenden waren gescheurd
de handteekening van den vermoorden
sohaapherdersknecht Jan Winters. Over de
herkomst gevraagd, kon Klaas geen inlich
tingen geven. OJk is by hem opdehilta
(een laag zoldertje) verstogt gevonden een
oude wagenas(kollinges)waerop heel nauw
keurig past de moer,die bij het Rjk van den
vermoorden scheper Dekker, met gryze
haren er aan is gevonden. Men acht dit een
zeer belangryke ontdekking.
Aan H. M.de Koningin is dezer dagen
een zeldzaam schoon geschenk voorPrinses
Juliana aangeboden, dat deze in leter jeren,
wanneer ze het kostbai e voorwerp zeil al
lang niet meer gebruikt, ook wel zei waar-
deeren om de zqde, vanwaar het kwam.
De vereeniging vanNederlanders, wonende
te Johannesbnrg, heeft nameiyk een kom,
schotel en lepel van zuiver goud doen ver
vaardigen, dienende tot 't gebruik van pap.
Versierselen kannen deze voorwerpen niet
dragen, want zuiver goud is daaitoe niet
ts bewerken,alles is dan ook met den hamer
geslagen, maar de vorm is zeer sierlijk, en
het is gelukt in alle drie voorwerpen een
Koningskroon en een J. te stempelen. Het
prachtige geschenk is gesloten in een zeer
mooi kistje van Rhodesia teakhout en werd
door den voorzitter der Nederlandsche Ver
eeniging, prof. dr. P. J. Muller, naar Het
Loo overgebracht. Vad,
