No, 298 h NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. i 1909 Dinsdag 2! September 23e Jaargang* 1 I CHRISTELIJK- HISTORISeH Binnenland. VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed. S. JONGE-VERWEST, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN I ED EREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25. Enkele nummers0,025. UITGAVE DER FIRMA EH VAN van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent. Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, Iedere regel meer 10 cent. ®SESEES353H!3i> Zij die zich met 1 Oct. a.a op ons blad abonneeren, ontvan- gon het tot 1 Oct.a.s. gratis. 20 September 1909. Een andere naam. Door F. wordt in Land en Volk het blad der vrijzinnig democraten het pleit gevoerd voor loslating, of, wil men, weg gooiing van den naam liberaalen er voor in de plaats te nemen democratische unie. Het eerste is goed gedacht. Er is onder dien sohoonen naam „libe raal" al heel wat kwaads gebrouwen. De „liberalen" hebben wat eehte libe ralen nooit zouden gedaan hebben ons den schoolstrijd bezorgd, hebben den mo dernen kerkstaat gepropageerd, hebben door de synode na 1884 en door de open* bare school na 1857, inzonderheid na 1878 gepoogd, het modernisme, ook wel het Christendom boven geloofsverdeeldheid genoemd, de natie in te planten. Zij hebben de voorstanders der vrije school jarenlang gedwongen aan alle kosten der openbare school mee te betalen, en daarna ook alle kosten der oprichting van vrije scholen te dragen. Zij hebben ons den vaooine- dwang bezorgd; en den ieerdwang, die ook aan goedgezinden de sohande eener berisping, ja van gevangenisstraf oplegt voor schoolverzuim. Om niet te spreken van de wrange vrachten van het Manches ter-stelsel door de oud-liberalen tot nog toe vastgehouden. Deze mooie naam had nooit partijnaam moeten worden. Hij is nu voor altijd in disorediet gebracht. En dat de unie-libe ralen en vrijzinnig democraten, op fusie bedacht, zich dezen naam schamen, zegt al genoeg, meer dan duizend vertoogen onzerzijds, hoe onzalige herinneringen hij aohterlaat, wanneer hij indien 't ooit mogelijk ware, wat wij trouwens ontken nen aan de vergetelheid werd prijs gegeven. Het loslaten van den naam liberaal wordt door boveiigenoemden ondankbaren zoon van het liberalisme, en zeker wel door alle vrjjzinnig democraten die al sinds lang van dezen naam niets meer hebben moeten, ook al omdat zij er niets meer mee pro- pageeien kunnen, en 't meer een sohand- naau dan een eerenaam werd aldus verdedigd Wat beteekent „liberaal" eigenlijk f In het algemeen gesproken heeft men er een zeer rekbaar denkbeeld van „loyaal" of «vrijzinnig" Gaat men de politieke beteekenis van het woord na, dan is die het best weer te vinden in de hoofdgedachte van Adam Smith, die hij vaD de Physiooraten overnam, en waar hij zijn trotsohe staatsgebouw uit optrok„laisser faire, laisser allereen gedachte, die op den naam „vrijzinnig" onbetwistbaar aanspraak mag maken. Onder liberale staatkunde moet men dus verstaan een staatkunde, die het „laisser faire, laisser aller" systeem huldigt, of een volkomen vrije ontwik keling van het individu, zoo min moge lijk gebonden aan staatsbemoeiing. In Thorbeoke's sohoone dagen vierde deze politiek haar triomfen, maar weldra bleek het, dat de tijd er nog niet rijp voor was. Wil men toch het «laisser faire, laisser aller" huldigen, dan moet men er in de eerste plaats op bedacht sijn, dat alle individuen onder gelijke voorwaarden kunnen „faire" en „aller". Het scheppen van dezen toestand nu is het doel van den Vrijz.-Dem. Bond. Het is jammer dat de «liberalen" niet •1 voor vijftig jaar deze sohoone lenze „Alle individuen onder gelijke voorwaar den vooruit" hebben aangeheven. Zij zonden er heel veel onrecht door hebben tegengehouden en, als partij, machtig en geëerd gebleven zijn. Ver van Jljn. De secretaris der Liberale Unie, het Kamerlid Roodhuyzen, schreef dezer dagen het volgende omtrent de Vrij-Liberalen „Over de Vrij-liberaleD, die telkens weer hun oowpas kunnen veritieereD op de artikelen van mr. Plemp van Duiveland en prof. v. d. Vlugt, zullen wij maar zwijgen. De eerste heeft zoo veel invloed, dat hij in zijne heftige Staal-oampagne van alle Vrij-liberalen slechts één aan zijne zijde had, nl. den heer Van Karnebeek, en de laatstef De mortuis nil nisi bene." Dit slot zal zelfs anderen dan Oud-libe ralen ergeren. Prof. Van der Vlugt, indertijd zoo uit bundig van Links toegejuicht, als de eenige man, die in de Tweede Kamer Dr. Kuyper staan ken, nu door den Secretaris va>, de Liberale Unie met breed of klein gebaar op zij geschoven als politiek dood 1 Zoo gaat de glorie der wereld voorbij 't Laat zioh echter aanzien, dat deze „doode" het der Liberale Unie nog lastig genoeg maken kan 1 Mr. A. Voorhoede.) Dubbelzinnige politiek. In zijn antwoord aan den heer Rood huyzen, zet de vrijzinnige heer Elout, „liberaal zonder meer", de puntjes nog eens precies op de i'st Handelsblad 7 Sept. 11.) Hij schrijft o. a. «De heer Roodhuyzen sohrijft «historie", niet zooals zij is, maar zooals hij haar voorstelt. Of hij b.v. „uit den treure" wil herhalen dat de L. Unie in 1908 het blanco- artikel niet heeft losgelaten, doet er, uit een hiztorisoh oogpunt, niets toe en hij zou zioh de moeite van pie herhaling dan ook kunnen sparenals het hem om historie te doen was. Historisch staat het zooDe L. Unit kwam in 1905 met het blanoo-artikel voor den dag, vergezeld van de bewering, dat tegenstanders van alge meen kiesrecht zioh gerustelijk daarvóór konden verklaren, aangezien daarmee fei telijk nog niets werd gedaan. Aan deze onoprechte voorstelling hebhen de Vrij zinnig-democraten zioh nooit schuldig ge maakt. Zij zijn er steeds rond voor uit gekomen, dat het blanco-artikel voor hen een middel was om tot algemeen kiesrecht te komen wat het, indien heteenigen zin zou hebben, ook wel moest wezen. „Op even dubbelzinnige wijze heeft de L. Unie in 1909 gehandeld met de leuze van bezuiniging op militaire uitgaven. Terwijl algemeen kiesrecht en Staatspensioneering uitdrukkelijk werden geprockmeerd als stembus-leuzen, werd de militaire bezuini ging weggemoffeld in het algemeene phra setjevasthoudende aan het program van 1905". Pro memorie uitgetrokkenEen phrasetje dat bovendien, als het ernstig moest worden genomen, ongerijmd wsre. Immers, in het program van 1905 stond het blanco-artikel, dat reeds in 1908 was losge laten en stond de dwangverzekering die nu, in 1909, opzij werd geduwd met de voor keur" voor Staatspensioneering. ii Dat behoorde de heer Roodhuyzen te weten „Hjj weet het trouwens natuurlijk zeer wel, maar houdt zich van den domme, ge woon als h\j is aan verkiezingsvergaderin gen, waar de brutalen altijd allichtde halve zaal hebben. Wanneer hij ons echter wil doen gelooven aan de zuiverheid der Um'e-bedoelingen in zake StaatspensioneC' ring, zal hij daarvoor eenige jaren geduld moeten hebben. Wij hebben de Unie nu al zoo vaak het roer zien omgooien, dat we niet zoo gauw gelooven in de bestendig heid van een leuze, die even voor een stem bus is aangeheven. Trouwens den schrijver in De Vaderlander schijnt de Staatspensio neering niet zoo ter harte te gaan als dhr Roodhuyzen.Want in zijn concept-program voor 1918 komt Staatspensioneering reeds niet meer voor. Wat de vrijzinnig demo craten, binnens- of buitenskamers, over de Staatspensioneering hebben verhandeld, doet er niets toe,- het resultaat is geweest dat ze niet als de L. Uniein de gauwigheid voor den dag zün gekomen met een nieuwe leuze in een zoo principieels quaestie. Wat enkele personen deden, is natuurlijk niet bindend voor de partij". Aldus de heer Elout. Hier behoeft niets bij. 't Is kort, klaar en krachtig 1 XXXI. De sociale kwestie van hare Chris telijk Godsdienstige zijdel „De Heilige Schrift leert, dat de mensche- lijke samenleving niet naar eigen goedvin den mag worden ingericht, maar gebonden is aan de wetten, die daarvoor door God zeiven in de Schepping en in Zijn Woord zijn vastgesteld". Dat dit geen ij dele klank is leert Gods Woord ons zoo duidelijk. Reeds bij Babels torenbouw, waar het Kainietisch geslacht zich een naam wilde verwerven en zich in menigten samentrok, zien wij de eerste beginselen. Dat was niet een opvolgen van het bevel»zyt vruchtbaar en vervult de aarde." Vandaar ook het fiasco, de verstrooiing over de ge- heele wereld. Waar die samenleving naar eigen goedvinden wordt ingericht en die wetten niet worden erkend, of op zy ge drongen, daar ontwaart ge de grofste zon den, de bandeloosheid, al wat weerzin en afschuw wekt. En in de beschaafde streken wat zien wij anders dan mislukking van het pogen, om zich al te scheiden van de wereld en een wereld in 't klein voor zich in te richten. Wat is gebleven van de kolonie van internationale broederschap te Blaricum wat van de inrichting van Van Eeden Wij hebben in ons land den afloop gezien, wij hebben beluisterd den klaagzang der mis lukking, van Van Eeden zelf. Wanneer wjj zien hoe het volk van Israel doot zijn wet ten gebonden was door God zelf gegeven, dan zien wij dat volk in een idealen staat, waar geen ander volk op bogen kon. Dat was een heilig volk, een erfdeel des Heeren. Wanneer naar eigen goedvinden de samen leving werd ingericht dan vermeerdert de ellende, waarvan de praktijk reeds blijk gaf. Wanneer men wilde een week van 9 dagen, zooals de Fracsche Revolutie, dan zag men ook daar spoedig hoe afwijking van de ordinantiën Gods ook in dezen, geen stand honden kon, eu de terugkeer tot de Goddelijke orde der samenleving in deze zaak is de grootste zegepraal geweest voor de christelijke zedeleer en voor de Godde lijke orde. Dat pleit voor de echtheid, voor het onwrikbaar vaste van het Goddelijk be vel. Dan eerst is de menschelijke samen leving zuiver, ais daarin ook de wil Gods gekend wordt. Eenvormigheid is het uitvloeisel van een na&T eigen inzicht geordende samenleving. En eenvormigheid is de vloek van het leven. Juist het bestaan van allerlei onge lijkheden is in den wil Gods gegrond, en dient juist om de vervulling der aardsohe levenstaak van den mensoh mogelijk te maken. Het is naar die orde dat er is: heer en knecht, dienstbare en vrije, arbeid en kapitaal. Het is naar dien regel dat er verscheidenheid der gaven is op intel- lektueel gebied en wat daarmee in verband staat. Die ongelijkheden zijn door den Schepper in de schepping gelegd, juist ten behoeve en nutte van den mensoh. Wan neer wij ons een wereld denken van enkel rijken zonder arbeiders, wat zou er dan van de menschelijke samenleving terecht komen. Of omgekeerd, een wereld van arbeiders zonder kapitaal om produetie te leveren Een ieder voelt het tot welke uitersten dit leiden zou. Juist die veel vormigheid geeft kleur en tint aan het leven en stelt den mensoh in staat om de vervulliDg van zijn aardsohe levenstaak mogelijk te maken. Er kan geen arbeid gedaoht worden zondertapilaal, en omge keerd. Dat dit wel wat meer in het oog gehouden mocht worden in onzen tijd is beslist zeker. Alles heeft zijn onderling verband en samenhang. Neem dit weg, en gij sohept een verwarring, die uitloopen moet op een toestand die niet bmtaanbaar is. Zoo wordt door dr. Kuyper in zijn «Antirevolutionair ook in uw huisgezin", er op geweien dat de standstevredenheid een der heohtste grondslagen onzer samen leving is. Siandstevredenheid in den goeden zin, om ♦evreden te zijn in zijn stand, waarin men van God gesteld is. Niet is dit bedoeld als zouden wij niet naar lots verbetering mogen staan of ons alles moe ten laten welgevallen. Dat tooh ook heeft dr. Kuyper niet bedoeld. Tevredenheid met onzen stand is het schoonste wat men zioh denken kan. Laat anderen de rijk aards benijden, vloeken tegen degenen die met aardsohe goederen rijk bedeeld zijn, geen christenwerkman doe daaraan mee. Wij weten dat ook de bezittenden slechts rentmeester zijn. Hoe ze zioh van dit rentmeesterschap kwijteD, moeten zij ver antwoorden. Hierop komen wij in onze reeks wel terug. C. H. Tot 't aanhooren der siuitingsrede van den minister van binnenlandache za ken waren Zaterdag eenige leden der Eer ste en Tweede Kamer in 'tgebomw dei- Tweede Kamer onder voorzitterschap van den voorzitter der Eerste Kamer bijeen De voorzitter beroemde tot leden der oom- missie van ic- en uitgeleide de heeren v. Velzen en v. Lamswaerde, leden der Eer ste-, v. d. Voort v. Zijp, Smeenge, Dolk en vWuuren, leden der Tweede Kamer. De minister van binnenlandsche zaken, op de gebruikelijke wijze, in het Koninblijk rij tuig ter vergaderzaal gereden en door de Commissie binnen geleid, sprak de slui tingsrede uitwaarin hij wees op de in dit laatste zittingsjaar tot stand gekomen wet telijke maatregelen. Hij noemde onder meer Eens voorziening in het Regentschap, ingeval van troonsopvolging tijdens de minderjarigheid van den Troonopvolger regeling der voogdij o^er den minderjari gen Koning; de ter Tweede Vredesconfe rentie gesloten verdragen, het Algemeen Arbitrageverdrag met de Staten van Ame rika, alsmede het verdrag met Zweden no pens de strandvonderij voorschriften voor de toepassing der algemeens akte van Alge- ciras en van andere verordeningen in Marokko, tot uitvoering van het op 17 Juli 1905 te 's-Gravenhage gesloten verdrag betreffende de burgerlijke rechtsvordering, alsmede eena wet tot uitvoering van enkele bepalingen van het op genoemden datum mede te 's-Gravenhage gesloten verdrag betreffende de curateele en soortgelijke maatregelen van bescherming. Wijziging der wet op het notarisambt en van een artikel der gemeentewet. Aanvulling der wet tot regeling van het Middelbaar Onderwijs door bepalingen betreffende subsidieering van bijzondere Hoogere Burgersoholen. Wijziging der Bevorderingswet voor de Zeemaoht 1902. Bepalingen betreffende de toekenning van pensioen aan de weduwen en weezen,van militairen en gepensioneerde militairen der zee- en landmacht, beneden den rang van officier; heffing van personeele belasting wegens motors ijtuigenvaststelling van nadere bepalingen omtrent den accijns op den wijn nadere voorziening omtrent de gelegenheid tot inwisseling van de munt biljetten en aan de vaststelling van nadere bepalingen omtrent het toezicht en de zorg voor de zaken der munt. Aanvulling en wijziging der Militiewet 1901, hoofdzakelijk strekkende tot hei doen opkomen van de jaarlijksohe lichting der militie in twee ploegen en in verband daarmede tot verkorting van den dienst van het blijvend gedeelte en onmiddellijke aansluiting van dien dienst aan het tijd perk van oefening. Eene wijziging van de soldjjen by de Landmacht. Wet tot verzekering van den goeden staat der voorname rivieren en stroomen des Rjjks. Wijziging der Motor- en Rijwiel wet op het punt van bevoegdheden der gemeente besturen. Verbetering van de rivier de Waal. Aan leg van spoorlijnen in onderscheidene ge deelten des lands Met de stoomvaartmaatschappij „Zee land" een nieuw contract wegens postver voer met detusschenVlissingen en Queens- borough varende stoomschepen dezer Maatschappij. Aanvulling der wet tot in stelling eener Rijkspostspaarbank ten aanzien van bet verbinden van inlagen in in de Rijkspostspaarbnnk totzekerheid van het voogdjjbeheer. De Tiendwet 1907 aan- vuld. Nieuwe bepalingen tot regeling der visscherijen. Herzining wettelijke regeling omtrent het opsporen van delfstoffen. Wet, houdende bepalingen ter voorkoming van scheepsrampen, tot het instellen van een onderzoek omtrent voorgekomen scheeps rampen, en omtrent maatregelen van tucht ten opzichte van schippers, stuurlieden en machinisten. In verband met de tot stand gekomen reorganisatie der arbeidsinspectie de Ar beidswet, de Veiligheidswet, de Hinderwet, de Phosphorlucfferswet 1901 en de wet van 22 Mei 1905 (Staatsblad no. 143) gewijzigd is, alsmede de Ongevallenwet 1901 om nieuwe tekorten voor de Rijksveriekerings- bgnk te voorkomen, en om onbillijkheden op te heffenen het op de landmacht in Indië betrekking hebbende art. 42 van het reglement op het beleid der Regeering van Nederlandech-Indie. Aanleg van een spoorweg van Tjikampek naar Cheribon. Regeling muntwezen in Suriname. Nieuwe overeenkomst met de Nederl. Handel maateohappiW Tot zoover de siuitingsrede. Den minister werd op de gewone wijze wederom uitgeleide gedaan, en de verga dering werd gesloten. Er was veel volk op het Binnenhof om den minister te zien uitrijden. UIT DE PROVINCIE. Goes. Door den penningmeester in dank ontvangen voor verleende hulp der wijk zuster f7.50. Waarde. Zondag is ean 2-jarig kind van den landbouwer A. D in den Emanuel- polder alhier al spelende in een waterput geraakt, waaruit het later door den vader levenloos is opgehaald. Kamperland. In de Zaterdag gehouden vergadering van de AR. kiesvereeniging alhier is tot oandidaat gesteld voor de a.s. Gemeenteraadsverkiezing dhr. F. van de Moere, landbouwer. Aangesteld tot rijksveldwachter ter standplaats Brouwershaven A.J. Voer man te Filippine. Uit Westelijk Zeeuwsoh-Vlaanderen meldt men De oogst der granen is in de afgeloopen laatste dagen binnengehaald, maar hoe, behoeft men niet te vragen. Het koreD, dat reeds éen week of vier in de struik stond, is voor het grootste deel ontkiemd en dus bijna waardeloos. De sohade die de landbouweis en vooral de kleine land man du jaar lijden, zal hen lang hengen, maar ook voor den arbeider ziet de toe komst duister. Zij tooh faan een werk- loozen winter tegemoet, en de verdiensten zijn dezen zomer zeer schraal geweest, terwijl alles even duur is. Werd er anders in het najaar nog een flink stuk geld verdiend met de suikerbieten, nu laat het zioh aanzien, dat dit schromelijk zal tegen vallen. Proeven die genomen zijn, van suikerbieten op suikergehalte, geven tot heden een zeer laag cijfer, nl. 7 peroent. Binnen eenige dagen zal een aanvang gemaakt worden met het rooien der aard appelen. De voorloopers die dezer dagen daarmede zijn begonnen komen tot de treurige ontdekking, dat er veel rotte knollen zijn, aan sommige struiken zit geen enkele eetbare aardappel.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1909 | | pagina 1