iraagd
Rsï
N1EUWSBLAB
VOOR ZEELANB.
lergunning
E HUUR!
ipriuk,
iïïwT"
No 294
1909.
Donderdag 16 September
23e Jaargang,
torlim
ikkersknecht
tl
GHRISTELIJK-
HISTORISCH
Knecht
^knecht
mstbode
delburg
ONGEBODEN
lent
laren 89 Aren
Kemeten 277 V,
ïrsknecht,
jjl
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S.
DE JONGE-VERWEST, te
Goes
FEUILLETON.
Een bekroning der Kinderwetten.
F; P. D HUIJ, ie Middelburg.
1
PRIJS DER ADVERTENTIËN
amypark No 26,
jplevert.
3ELEN
'hoekschen weg
)ostkapelle naar
emeente O o s t-
Notarls D. C.
liddelburg, ten
figsbiljetten wor-
i22 September
sen degelijk ver-
deniers en
Irovlsle.
T5, Bureau De
metselen ver-
DLOO, Seroos-
gevraagd
reden, P.O., bjj
t, bakkerij, Axel,
J. BREVET,
iurg.
lag en Vrjjdag
[•kvrouw.
rdslngel S 187.
Bmber gevraagd
jv
id gevraagd
bjj A.L.VAN
it, Goes.
A
d.
lissingen,
7.io
5
S3
O 1>
CJ
7.46
7.56
8.17
8-55
9.10
9-43
10.51
11.31
13.42
II.30
12.15
7.55
8.05
8.12
8.02
8.27
8.36
8.49
8.56
9.01
9.10
9.16
9.29
9-42
9.51
lO.—
10.4*
12.O3
110.30
11.40
[12.31
1.12
1.26
1.29
3-°S
3-S«
4-14
4.28
burg, Z. Duitschl*
RoosendaalLage
leer dan 150 KM.
6.04
7-iS
8.0I
8.20
8.34
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25.
Enkele nummers 0,02®.
UITGAVE DER FIRMA
EM
."M
Zy die zleh met 1 Oct. n.s. op
oil* blad nI)onno(;rt>i), ontvan
gen het tot 1 Oot.a.et. gratis,
op. Zondag*»
„Alle macht is door God over ons ge»
steld. Zij is Gods stedehouders»zij is
Gods dienaresse; in deze tweeledigheid der
betrekking, in de tweeërlei richting op
en nederwaarts, ligt de gansohe theorie
(van het „droit-divin" het gezag en
het recht dat nit God, en bij de Gods
gratie ons is geschonken). Wij moeten
aan de over ons gestelde Maoht gehoor
zamen om des Heeren wilzij moet ge
hoorzaam wezen aan God".
In deze woorden leert Groen van Prin-
eterer ons, dat de Overheid heeft te rekenen
met de ordinantiën Gods.Gelijk de Overheid
eene aisohaduwing is van Gods oppergezag,
zoo behooren ook hare ordonnantiën, hare
wetten, alB eene eoho te zijn der Goddelijke
trdinantiën.
De Overheid moet niet gebieden al wat
God gebiedt. Doet zij dit, dan worden wij
gevoerd in de armen van die treurige
„staats-al bemoeizucht". Dat is de bron der
dwinglandij en der gruwelijke vervolging
om der religie wille. Dat riep in de dagen
der Reformatie de inquisitie en den bloed
raad in het leven. Daar zijn alle geloofs
vervolgingen uit geboren. Het was telkens
de Overheid, die meende,dat zij, wat God
gebood op het gebied van kerk en gods
dienst, met haar gebod, gesteund door den
sterken arm van het gericht, moest beze
gelen. Da Overheid, die buiten haar
reohts- en machtsgebied ging, niet ver-
staande,dat kerk en huisgezin en mensohen-
hart terreinen zijn, die souveieiniteit in
eigen kring bezitten, waar God haar, als
Overheid, geene maoht gege en heeft. De
Overheid moet dus niet gebieien, al wat
God gebiedt, maar wel is het hare roeping
om met Gods ordinantiën te rekenen. Al
wat de Overheid gebiedt, moet ook van
God geboden zijn, d. w. z. rusten in de
goddelijke ordinantiën en voor het minst
met haar niet strijden.
Om aan dezen allereersten eisoh van de
uitoefening van het Overheidsgezag te
voldoen, is het van noode, dai de Overheid
die ordinantiën Gods kenno en dus dat
God Zyn wil bekend gemaakt hebbe.
En dit is het geval. Onz? vaderen lieten
ons de ware christelijke belijdenis, in
houdende de hoofdsomma der leer van
God en der eeuwige zaligheid der zielen
na, en deze leert>Wij kennen Hem door
twee middelen. Ten eerste, door de schep
ping, onderbonding en zegeering der ge-
heeie wereld overmits dezelve voor onze
oogen is als een sohoon boek, in hetwelk
Johanna, Reindert en Jan zijn geen
slechte kinderen, integendeel, men heelt
ze spoedig lief. Toch zijn ze niet zoo
lnttik, twee zijn al boven de schooljaren
en de jongste spoedig.
Ziet ge wel, dat men met grooten ook
nog wel wat kan beginnen, dat bet niet
zoo dwaas is de voogdij over grooten te
aanvaarden
In alle drie ait een goed karakter, ze
lijn zaoht van aard.
Hun moeder is overleden, de vader is
een dronkaard.
De kinderen worden verwaarloosd, zóó
dat de vader geschorst wordt in zijn
voogdij, opdat ze spoedig ia een betere
omgeving komen.
Dit geschiedt. De kinderen zijn 100
vies. Ze laten zieh geduldig reinigen, al
veroorzaakte 't hun pijn, vooral de twee
met hnnne onreine hoofden, -oewel Jo
hanna pyn tranen over de wangen rollen,
toch laat ze zioh geduldig reinigen. Op
haar heeft de dokter nog hoop, maar d'r
broer moet naar 't gasthuis. Telkens
alle sohepselen, groote en kleine, gelijk
als letteren zijn, die ons de onzienlijke
dingen Gods geven te aanschouwen, zijne
eeuwige kracht en Goddelijkheidal» de
Apostel Paulus zegt, Rum. 1 20: Welke
dingen alle genoegzaam zijn om de mewchen
te overtuigen en hun alle omohuld te bene
men. Ten tweede geelt Hij zioh nog
klaarder en volkomener te kennen door
zijn heilig en Goddelijk Woord, te weten,
zoo veel als oas van noode is in dit leven
tot zijne eere en de zaligheid der zijnen,
Tot het boek der natunr behoort alzoo
alles, de ordeningen van hemel en aarde,
de gezette tijden, de eirohen van groei m
bloei, leven en beweging, gelijk wij dj?
in de werken der natuur aanschouwen,
Daartoe behoort ook de kennis van het
eigen hart, de ingeschapen Gsdskennis, de
wet Gods in het binnenste, het werk der
wet geschreven ook in het hart der hei
denen, de oonsoientie, de gedachten, die
beschuldigen of ook ontsohuldigen. Én de
overheid buiten de bijzondere Openbaring
lerende, de overheid in heidensohe lan
den, heeft zieh door dat boek der natuur
te laten voorliohten, is aan den wil van
God daarin geopenbaard gehouden. Daar
om doet elk onrecht, elk geweld, waar
tegen ook haar natuur en geweten getui
gen, haar schuldig staan voor God. Op
bloot, natuurlijk gebied is uit dat boek
der natuur de goddelijke wil vrijwel te
kennen, ook door den gevallen mensoh.
Moeilijker wordt het echter, waar de
overheid op het zedelijk gebied, regelend
de verhoudingen van het tuenschelijk le
ven, heeft op te treden. Dan blijkt juist
hoe het verstand verduisterd en het gape
ten bevlekt is. En ofsohoon het werk der
wet, niet uic h«t hart is weggenomen, took
is het in die mate verstoord, dat de over
heid in hara wetten en regelingen telkf sis
mistast en tegen Gods geboden ingaan
En zoo in plaats van gehoorzaam, on
gehoorzaam is, zondigt en doet zondigen.
Helaas, menigmaal in boozen moedwil,
maar ook niet zelden in onwetendheid.
De overheid is dan te blind van oog om
te lezen het boek van Gods ordinantiën
in de natuur.
Nameloos groot is alzoo het voorrecht
der Overheid in Christenlanden, boven iie
in heidenlanden. Zij heeft voor het minst
bij bet boek der natuur een tweede boek
het boek der bizondere openbaring. En
het komt er dns maar op aan, dat zij het
recht gebruike. Behalve Gods wil ter
onzer verlossing, liggen in dat boek de
aanwijzingen van Zijn wil op elk gebied
van ons leven. Zonder in den bijbel een
encyclopedie te zoeken, mogen wij „He
weren dat de Heilige Sohrift de grond
slagen van regt en zedelijkheid, van gezag
worden de aangroeiende haartjes weer uit
het hoofd getrokken. Deze pijnlijke opera
tie geschiedt lot zijn bestwilniet de
dokter, niet de zusters, maar de ouders
pijnigden het kind door hunne verwaar-
loozing; negen maanden moest Jan in 't
gasthuis vertoeven.
Wat ook gedaan werd om Johanna te
vrijwaren voor zulk pijnlijk trekken, het
bate niet. Heur haardos moest er af; na
een anderhalve maand inspanning werd
zij op last van den dokter naar 't gast
huis gebracht. Zij heeft er tien maanden
moeten vertoeven, dooh met gunstiger
gevolg dan d'r broer. Jan heeft nog een
kale plek overgehouden, maar -Johanna
d'r hoofd is gedekt met gezond haar en
ai is het kort, 't staat h'r mooi. In elk
opzicht, ook in haar kleoding zng zij er
bij ons bezoek zoo rein blozend uit en
laehte ons met h'r zachte oogen vrien
delijk toe.
»Zou je wel weer naar je vader willen F"
«Ja m'nheer."
't Was haar aan te zien, dat ze meende
wat ze zei.
«Heb je 't hier goed?" Haar pleeg
ouders konden deze vraag niet hooren-,
zij kwam ons tegen in het zonnige Apel-
en vrijheid, ook voor de Natiën en Re
geeringen aanwijst." Wel is Gods Woord
niet een wetboek met artikelen, die men
maar heeft op te slaan om nauwkeurig
geformuleerd te vindon, wat mag en niet
mag, moet en niet moet, wat God gebiedt
en verbiedt en die de regeering dus voor
haar gebied maar heeft over te schrijver
en in hare wetten heeft op te nemen.
Dat niet. Maar in de Heilige Sohrift zijn
ons de beginselen aangegeven, waarvan
de overheid bij het vervaardigen harer
wetten heeft uittegaan. Daarin zijn de
hoofdlijnen getrokken, waar binnen ze in
haar regeeringsbeleid zioh heeft te be
wegen en waarbuiten ze niet kan gaan,
zonder de Goddelijke ordinantiën te
schenden.
Gelijk alle oreatuur is ook de overheid
op haar terrein gebonden aan den wil van
God en is zij ook geroepen tot gehoor
zaamheid aan den Schepper van 't Heelal.
Dien wil heëft God h*ar geopenbaard in
Zijn woord, verkondigd in Zijne werken
der natuur en beschreven in Zijne bijzon
dere openbaring. Dien wil ie kennen, en
meer en meer te leereD kennen, naar het
lioht haar gegeven, is dus de eerste roe
ping aller Overheid. Dooh nu komt de
vraag: hoe zal zij hem leeren kennenF
Wat de kennis van Gods wil aangaat,
voor zoover die ook voor de Overheid en
haar regiment in de natuur is geopenbaard,
staat haar de weg van onderzoek en naden
ken open. De lessen der historie, van het
verleden, de wijsheid van de groote den
kers, de ontw kkeling der rechtsbedoeling
in de van God meest begaafde volkeren,
de uitspraak der corscientie, deze allen
staan haar daarbij ten dienste.
Wat de ksuöi» van Gods wil betreft, voor
zoover die oo i voor de Ovevheid, hare wet
geving en regeeing in de Heilige Schrift
is bekerd gemaakt, wordt haar dezelfde
weg gebodenonderzoek en nadenken. En
ook hierbij staan haar hulpmiddslen ten
dienste, ten eind.* ai t dek rechten weg te
verlaten en op een glibb rig pad te gera
ken. De studie v u thooiogan en juristen,
die belijden, dat le v r~za des Heeren het
beginsel der Wetenschap is, kan zij zich
dienstbaar maken. Met. de belijdenis der
kerk, voor zooverre d. se o^k haar terrein
bestrijkt, haude ze wel te; dege rekening.
Waar Jicht ter voorlichting zich haar aan
biedt, staat het aan haar om. er gebruik van
te maken. AUoen houde m?n wel in het oog,
dat d« Overheid haar tank haeft te vervul
len voor eigen verantwoordelijkheid. Zij
staat en valt haar eigen hear. Z\j leeft on
der niemands voogdij, ook niet der kerk.
Zoo zij in eeuig punt den raad der kerk
volgt en dn kerk dwaalde op dit punt, dan
is zij niet verantwoord. Zy zelve is schul-
doorn, op weg om haar pleegmoeder van
't spoor te halen.
„Ja m'nheer, 'k zou hier anders wel
willen blijyen, maar vader wil mij zoo
graag terug hebben."
Hoe kwamen wij tot de vraag: „zou
je weer naar je vader willen F"
In d'r vader was nog een vader: hij
miste zijn kinderen en dat door den
drank 1
Da ontzetting uit de ouderlijke maoht
ontnuchterde ham, hij vervloekte den
drankhij werd geheelonthouder.
Deze vader mocht zijn kinderen be
zoeken. Hij maakte, ondanks den grooten
afstand, druk gebruik van deze gunst.
Hij verzocht al spoedig om in zijn ouder
lijke maoht hersteld te worden, maar er
zou lichtvaardig gehandeld zijn, indien
terstond zijn verzoen ware ingewilligd.
Doch bij hield aan tot de Voogdijraad
geen termen meer had om zijn verzoek
van de hand te wijzen.
Tot ons kwam 't bevel, ons voor of tegen
vaders wensoh te verklaren.
Dit was de reden, dat we Johanna voor
de vraag steldenzou je wel weer bij je
vader willen wezen F
Nu is haar antwoord ook te verklaren.
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cenr.
Familieberichten van 1 —5 regels 50 cent, Iedere regel
meer 10 cent.
dig, Zy blijft geheel verantwoordelijk voor
hare daden.
Wij onderschrijven alzoo Groen's woord
»De souverein is de stedehouder Godsder
halve gehouden God te belijden, openlijk te
vereeren en te dienenanderen tot uitoefe
ning van de godsdienst behulpzaam te zyn,
en zoover zyn rogtmatig gezag strekt, de
wet van God tot rigtsnoer zijner daden en
verordeningen te stellen"en belijden op
bet staatkundig terrein„de eeuwige be
ginselen van Gods Woordzóó evenwel,
dat 't Staatsgezag noch rechtstreeks, noch
door de uitspraak van eenige kerk, maar
alleen in de consciëntie der Overheidsper
sonen aan de ordinantiën Gods isgebon-
den."
15 September 1909.
Liberale bevoorrechting.
Wij lazen gisteren in het avondblad van
de roomsch-k&tholieke Maasbode
ii Wie nog meerdere illustratie verlangt
van di3 groote vrijheden van 't liberalisme
en w"; nu - g zoo hardleersch is, dat hij
niet inziet,hi a wars van alle «exclusivisme*
het liberalisme is, leze eens de volgende
advertentie, die in de N. R. C. te vinden is
Openbaarmaking vonnis.
Bij thans in kracht van gewijsde gegaan
vonnis van 't Kantongerecht Rotterdam I,
den 12den Aug. 1909 gewezen, is Adrianus
den Elzen, geboren te Veur, 30 Oct. 1873,
boterhandelaar, wonende te Zoetemeer, ter
zake vanmargarine leveren, terwijl niet
op alle verpakkingen 't woord «Margarine*
voorkomt, gepleegd binnen 2 jaren sedert
een vroegere veroordeeling van den veroor-
delde wegens overtreding eener bepaling
der Boterwet onherroepelijk geworden is,
veroordeeld tot hechtenisstraf gedurende zeven
dagen, met last tot openbaarmaking der
rechterlijke uitspraak door plaatsing van
een uittreksel daarvan, op kosten van den
veroordeelde, eenmaal in de Nieuwe Sotter-
damsche Courant en eenmaal in het Rotter-
damsch Nieuwsblad.
Voor uittreksel,
de Ambtenaar van het Openbaar
Ministerie by het kantongerecht
Rotterdam I,
DE KUYPER.
Ziedaar nu, geachte lezer, ds bedeeling
van het recht.
Ziedaar vrouwe Justitia, staande in het
atrium van het rechtepaleis, met de weeg
schaal in de hand en den blinddoek voor de
oogen.
Masr de blinddoek schijnt toch niet zoo
strak toegehaald, of men heeft nog net
eventjes gelegenheid om te zien, dat zulke
advertenties toch maar alleen thnis hooren
in liberale bladen.
Dezelfde vraag deden we ook Jan en
Reindert (de laatste is voor de pijnlijke
operatie bewaard gebleven) en beider ant
woord was, dat cok zij zioh weer bij rader
terugwensohten.
Geen wonder, zij zagen dat vader, die
hun telkens bezocht, nuohteren waskon
den ten laatste geloovenvader drinkt
niet meer. Zijn vaderhart hebben ze leeren
kennen, den tand der liefde van vader
en kinderen is samengevlochtenze zijn
blij elkaar vaak te zien, dooh altijd bij
elkaar te zijn zou de maai van geluk vol
maken.
Nu de kinderen er niet tegen op sagen
tot vader terug te keeren, neen er naar
verlangden, bestond er bij on8 ook geen
bezwaar.
Voor de rechtbank hebben we verklaard:
„de herstelling van dezen vader in zijn
ouderlijke maoht is een bekroning der
Kinderwetten."
De edelste vrucht dezer wetten wordt
niet gezien als de kinderen alleen gered
worden, neen, maar wanneer ook de ou
ders tot inkeer komen, het niteengesoheur
de gezin wear èin wordt.
We hebben voor de rechtbank het lijden
der kinderen niet verzwegen, opdat de
vader zou verstaan welke pijnen ze hebben
De Christelijke bladen van Rotterdam
ziet men niet, want die blinddoek, weet u....
Of zon het waar zijn, wat 'n geestig lezer,
die ons op deze advertentie opmerkzaam
maakte, ons schreef, dat n.l. de niet-lezers
dier bladen, 'n overgroot aantal Christenen
dus, die bjj boterknoeiery geen belang heb
ben, omdat het alleen de ontwikkelde lezen
dier bladen zyn,de intelleotneelen onder de
liberalen, die gevaar loopen door dien ver-
valscher van boter by den neus te worden
genomen F
We weten het niet,maar zeker is dat hier
weer een eigenaardig lieht geworpen werdt
op een der kostelijkste vrijheden, door de
liberalen ons gebracht,zooals ook de Vader'
lander opmerkte, n.l. de vrijheid van druk
pers.
Wat, vrijheid van drnkpersge moogt
toch zooveel kranten drnkken als ge maar
wilt en daarin schrijven wat ge verkiest?
Welzeker mogen we dat,maar ds liberalen
hebben van meet af aan door hun schande
lijke en stuitende protectie der liberale pers
met honderden middeltjes er voor gezorgd,
bewust of onbewust, direct of indirect, dat
de Christelijke peis er onder bleef.
Het is met deze en al dergelijke door de
liberalen gepredikte vrijheden, evenals met
de vrijheden om een dnif uit te laten, zooals
dr Kuyper het eens geestig uitdrukte.
Maar ziet u, vlak voor mijn duiventil
staat een boom, en die boom heeft takken,
en op een van die takken zitetn valk l
Vlak voor mijn til
Tot zoover de Maasbod*.
Het heeft ook ons menigmaal geërgerd
dat de rechtbanken, stoombootonderne
mingen, polderbesturen, gemeentebesturen
(voor een deel), kerkvoogdijen (voor een
deel), in den regel hnnne bekendmakin
gen in de vrijzinnige bladen plaatsen en
ons blad stelselmatig voorbijgaan.
Natuurlijk zwijgen wij hier van de
gunstige uitzonderingen. Bijv. heeren nota
rissen, gedeputeerde staten, enkele hypo
theekbanken, de Breede Watering bewes
ten Yerseko, enz. staan zoo hoog dat zij
bij de liberale ook de anlirerolntionaire
pers willen steunen.
De klacht van de Maasbode oum grano
sails genomen, heeft dan ook onze instem
ming.
Maar laten wij de exolusivisten in onze
omgeving niet te hard vallen.lmmers er zyn
ook tal vaa reohta stemmende, gereformeer
ds mensohen en kringen,die bij voorkeur ia
de linksohe bladen alleen annonoeeren ja
selfe ons Reohtsohe kabinet begaat dezelfde
zonde.
Eenige maanden geleden bevatte de
Goesche Courant een advertentie van
ruim een kolom, van een dor ministeries.
Terstond maakte de N. Z. Crt. hier werk
moeten verdragen tengevolge van zyne
verwaarloozing.
De President dier rechtbank gaf zyn
goedkeuring aan deze verklaring te kennen,
hopende dat het den vader tot een leering
mocht strekken.
Acht dagen na dien is de vader in zijn
voogdij hersteld en heeft zijn kinderen
tot zioh gehaald.
Voor eenige dagen hebben we dit her
boren gezin bezocht.
Johanna zagen we het eerst; zij nam
als 'n moedertje melk. Hoewel we er nogal
vroeg bij waren zag zij er zindelyk en
wel gekleed uit. Zij verwelkomde ons met
haar goedig vriendelijken glimlach en
diende ons bij vader aan. Zij verdiende
een complimentje dat ze zoo vroeg alles
al op orde had.
Hoewel het gezin moederloos is, dooh
de vader zijn werk thuis heeft, zijn ze
onder vaderlijk toezicht. De goede ver
standhouding onderling was duidelyk
merkbaar.
Ze zijn blij, dat ze weer bij elkaar zijn.
De vader werkte eertijds voor de kioeg,
nu voor zijn kinderenze hebben hun
vader weergevonden en dat door de Kin
derwetten, 't Kind,
