NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 290 1909
Zaterdag 11 September
23e Jaargang*
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
A. HU SON.
Binnenland.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wer S. J JONGE /ERWEST te Goes
F. P. D'HUIJ. te middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
ÏEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
?rïjs per drie maanden franco p. p. 1,25.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
ES,'
VHssingen.
Voor de herstemming op 14 dezer blyft
de door ons meest geschikt geachte Candi
das! de heer
55ij die zif'U met 1 Oct. ji.h. op
oun l>lad abonneeren, ontvan
gen hot tot 1 Oot.m. gratis.
11 September 1909.
S. C. Ribent heeft in een cerwaid
stukske in de Ooesche Courant ons van
antwoord gedienddoch hij deed 't in
ïoodanigen vorm dat wij er maar niet
verder op in zullen gaan.
De man kan een groot geleerde, een
hoogst bekwaam medicus zijn, een „scri
bent" is bij niet, en van logica verstaat
hij maar weinig.
Hij haalt van alles en nog wat over
hoop, haspelt allerlei zaken door elkaar,
geeft „noodeloos" onjuistheden ten beste,
en dat alles op een zoo arroganten toon,
dat wij 't hem van harte nazeggen„met
hem is niet te disputeeren''.
Hetgeen hij aan 't slot van zijn philip-
pioa aan 't adres van onze collega de
N. Zeeuwsche Courant zegt tussohen
twee haakjesgeheel ten or rechte dat
nemen wij dan ook met eenige wijziging
over, maar aan Ribents adres.
„Op uw artikel in het (liberale) blaadje
zal ik niet antwoorden. Dat gesohiijf is
al te dwaas, liet zulk een journalis<(?)
een polemiek te begint en lijkt me on
vruchtbaar en noodeloos".
Chr. Nat. Werkmansbond.
(Slot.)
Vergadering van Woensdag.
De morgenvergadering werd geopend
met Ps. 68 10 waarna de Voorzitter P.
J. Hahuijsen, voorging in gebed.
Thans komen aan de orde de voorstel
len inzake sociale wetgeving.
Het voorstel Amsterdam staat in ons
vorig no. Het voorstel Zwolle vraagt po
gingen om te geraken tot pensioneering
van 65-jarigen.
Het voorstel 't Zand om zioh in beginsel
uit te spreken voor staatspensioneerng en
vervolgens het hoofdbestuur op te dragen
deel te nemen aan alle aotie, welke ge
voerd wordt tot het verkrijgen daarvan.
Het hoofdbestuur steunt de voorstellen
van Amsterdam, behalve het eerste, ont-
kent de mogelijkheid van het voorstel
Zwolle en ontraadt het voorstel 't Zand.
Thans wordt over de 2e, 3e en 4e stel
ling van 't voorstel Amsterdam van ge
dachte gewisseld.
Rotterdam drong erop aan uit te maken
of men sturen wil in de richting van het
voorstel Zwolle dan wel in die van 't
voorstel 't Zand.
De Voorzitter acht dit niet noodig, daar
men moet afwachten wat de regeering wil.
Van Hekkenberg vraagt, of men het
voorstel 't Zand niet tegelijk moet behan
delen.
De Voorzitter zegt dat het voorstel 't
Zand niet zal kunnen behandeld worden,
daar die afd. hier niet vertegenwoordigd is.
De afgev. Den Haag verdedigt het voor
stal Amsterdam. Wat betreft stelling 3 hy
gelooft dat het nuttig is, dat er by Minister
Talma met kracht wordt aangedrongen op
het in 't leven roepen van de wet op de in-
validiteits- en ouderdomsverzekering, wat
het laatste aangaat liefst op 65 jarigen leef
tijd.
Dr. J. Th. de Visser juicht van harte de
stellingen van Amsterdam toe, te meer om
dat deze voorstellen ia de lyn bleven van
invaliditeits- en ouderdomsverzekering,
geheel in de lijn der wet Kuyper.
Ieder die in de laatste maanden de arti
kelen in de Voorzorg heeft gevolgd weet
welk standpunt Spr. inneemt in deze, Spr.
wil een gemengd stelsel n. m een verplich
te en eene niet verpliohte verzekering.
Nooit mag de ouderdomsverzekering
worden ter hand genomen, voor de inva'i-
diteitsverzekering, De wet-Kuyper zag dit
zeer goed in.
Spr. geeft een kleine wijziging in 't voor
stel Amsterdam in overweging en stelt
daarom voor
1. De Chr. Nat. Werkmansbond spreekt
bij vernieuwing als zijn beginsel uit dat hij
by voorkeur de ziekteverzekering buiten
wettelyke regeling om uit het eigen initia
tief ziet opkomen en geregeld.
Blijkt echter, met het oog op het geheel
der verzekeringen van Staatswege te rege
len, een wetsontwerp op de ziekteverzeke
ring noodig dan dringt hy er by de regee
ring op aan
a. dat deze zioh zooveel mogelijk aan-
sluite aan de bestaande uit de maatschappij
zelf opgekomen fondsen
b. dat de kosten van ongevallen tot nog
toe gedragen door Staat en Werkgever niet
grootendeels goschoven zullen worden op
den hals van hen die gedwongen zullen
worden tot deelnemen aan de Ziekteverze
kering.
Verder de stellingen 8 en 4 van Amster
dam.
De secretaris is het niet eens met dr. De
Visser, en wenscht de zaak zoo te regelen
dat het particulier initiatief niet gedood,
maar versterkt worde.
De heer Broen zegt, dat 't hoofdbestuur
meende dat de stellingen van Amsterdam
eigenlijk uitspreken wenschen van he
Program. Het voorstel van dr. de Viseer is
in strijd met art. 32 van dat program.
Dr. de Visser bestrijdt dit, wat tot een
uitvoerige discussie leidt, waarna Amster
dam den eere-voorzitter dankt voor z'n hel
der betoog en zegt er mede accoord te gaan.
Dr. de Visser brengt ten slotte de vol
gende wijzigingen aan in zijn voorstel „ge
let op het onvoldoende karakter der onder
linge ziekteverzekering, en met bet oog op
het geheel der verzekeringen doze conclu
sie aangenomen met 84 tegen 38 stemmen.
De punten 3 en 4 van Amsterdam worden
hierop aangenomen.
Zwolle twkt zijn voorstel in. Dat van
't Zand wordt voor kennisgeving aange
nomen.
Thans komen aan de orde de voorstellen
inzake de ongevallenwet.
Voorstel Rotterdam
De Christelijke Nationale Werkmans
bond dringe bij de regeering aan op her
ziening van de ongellenwet ten gunste
van den arbeider.
De afgev. van Rotterdam verdedigt dit
voorstel en toont aan, dat deze wet zeer
vele leemten heeft.
Sliedreoht en Amsterdam steunen het
voorstel Rotterdam.
Den Hangj wensoht eene commissie te
benoemen, die deze zaak zal onderzoeken
en verschillende gegevens te verzamelen,
om deze uit te werken, en dan bij de
regeering op herziening aan te dringen.
Dr de Visser zegt, dat Udding van Am
sterdam den goeden weg aanwijst, nl. een
oommissie te benoemeD, die aantoont, dat
de ongevallenwet onrechtvaardig is en
onvolledig werkt.
De voorzitter stelt voor dat benoemd
wordt eene oommissie tot onderzoek. Dit
wordt aangenomen.
Dr de Visser stelt voor dat benoemd
worden de heeren de Haan en v. d. Pluim,
uit Rotterdamdeze heeren stellen voor
dhr. Leemans, van Sliedreoht, er bij te
benoemen. Alzoo geschiedten alle drie
nemen de benoeming aan.
Nn komt aan de orde de quaestie Ar
beidscontract.
Utrecht wil de Centrale Commissie voor
de Statistiek onder de leden van den
Werkmansbond gegevens doen verzamelen
over de werking en toepassing van dat
oontraot.
Amsterdam wil het bestuur opdragen,
het initiatief te nemen om in zoo uitgebreid
mogelijken kring een adresbeweging aan
de Regeering op touw te zetten, met het
doel de Regeering te verzoeken over te
gaan tot het instellen van een Staat»-
Etquêle iaat de werking en toepassing
va" de Wet op het Arbeidscontract.
Het Hoofdbestuur ontraadt aanneming
van beide voorstellen, maar stelt voor aan
een oouimiasie uit zijn midden op te dragen
een onderzoek in te stellen bij de Bonds
leden, naar de werking van het arbeids
contract en daarover een rapport samen
te stellen.
Amsterdam lioht zijn voorstel toe en
verwondert ziek dat 't bestuur de aanne
ming ontlaadt.
De voorzitter ïegt, dat de minister niet
bereid zal wezeD een Enquête te doen
instellen, daar deze wet nog slechts een
jaar oud is.
Amsterdam gaat hier niet mede aoooord.
Een Staats-erquête wil ze en dan tegelijk
eene oommissie uit het hoofdbestuur, dan
werken die samen.
Rotterdam dringt aan op vergemakke
lijking van het verkrijgen eener aote van
onvermogen bij geschil tussohen dienst
personeel en patroons; wat te Rotterdam
door den Burgerlijken Stand vaak wordt
geweigerd.
Dr. De Visser zegt dat die klacht door
de afd. Rotterdam moet overgebracht
worden bij den Raad dier gemeente.
Het Praeadvies van het Hoofdbestuur
wordt ««ingenomen met algemeene stem
men, behalve Amsterdam.
Voorstellen inzake Tienurige arbeidsdag.
Enschede wil aan het Hoofdbestuur op
dragen er bij de Regeering op aan te
dringen, dat de 10-urige arbeidsdag bij de
wet worde geregeld.
De afgevaardigde van Enschede verde
digt dit voorstel op grond van Art. 8 van
ons Program van W easohen en zag gaarne
bij de regeering er op aangedrongen dat
niet te veel niizonderingen worden ge
maakt.
De heer v. Ooij zegt, dat hij met ver
wondering heeft gezien, dat tegen de motie
Schaper is gestemd door dr. De Visser,
terwijl deze later in de VoorzoTg het
Program van Wenschen uiteenzette. Tooh
meent Spr. dat om deze eeae afwijking
dr. De Visser niet uit den Bond behoort
te treden. Hij is en blijft de man van
onzen Bond. (Applaus.)
Dr De Visser zegt, v. Ooy en de vergade
ring hartelijk dank voor het hernieuwde
vertrouwen. Het speet hem deerlijk dat hy
in de Kamer door dhr Schaper is genoemd
een decoratief aanhangsel van den bond.
Doch als morgen aan den dag dezelfde
kwestie in de Kamer aanhangig wordt ge
maakt, zal spr dezelfde mening toegedaan
zyn als toendaar spr heeft geleerd dat het
voor den werkman kwaad is wanneer hem
zaken worden voorgespiegeld, die ieder
weet dat niet kunnen worden verwezen
lijkt Toen de motie Aalberse in de kamer
was aangenomen, kreeg hy arbeiders bij
zich, die hem vroegen»Dominé krygen
we nn den 10 nrigen arbeidsdag voorde
verkiezing of daarna". Dat komt omdat
men het verschil niet kent tnsschen een
motie en een wetsontwerp Voor een motie
is het goedkoop stemmen, die sorteert geen
effect. Doch als een minister voorstelt de
invoering van den 10 nrigen arbeidsdag,
dan is er een wetsontwerp en daar zal spr
vóór stemmen,maar tegen dergelijke moties
zal hy stemmen, dat zijn verkiezings
balletjes, w»ar hij nooit aan mede zal doen.
Hy heeft aangedrongen by de regeering op
een degelyk onderzoek, naar een arbeids
duur voor volwassen arbeiders. Er is een
dringend onderzoek hoog noodig door de
regeeringdsarop heeft hij steeds aange
drongen.
Er is geen wet op de regeling der arbeid,
alleen is er een regeling voor vrouwen en
kinderen, en dan nog maar in de fabrieken.
In Frank ijk hseft zelfs een socialitische
Miaiéter deza wet nog niet durven indienen.
Spr. is echter sterk voor een 10-urigen
arbeidsdag; hij wenscht niets liever.
Wat zou met zeggen als die wet werd in
gediend en aangenomen, en het loon werd
bekort Eerst moet ook dat worden vast
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cenr.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, Iedere regel
meer 10 cent.
gesteld, want besnoeiing op het loon mag
daarmede niet gepaard gaan.
Daarom heeft Spr. gestemd tegen de
motie Schaper.
Spr. raadt aan bij de regeering ernstig
aan te dringen op een onderzoek van ar
beidsduur voor olwassenen om te komen
tot regeling van den arbeidsduur. De Voor
zitter dankt Dr. De Visser voor zijn helder
betoog.
Hij geeft de overweging om te stemmen
over het voorstel Enschedé of het voorge
stelde van Dr. De Visser.
Broen vraagt of bet Wetsontwerp Kuy
per destijds niet sprak van een 10-nrigen
arbeidsdag, dcch die later in de prnllemand
ging. Mocht in de komende periode de re
geering niet alleen de werkgevers naar de
oogen zien, maar iets voor de arbeiders
doen.
Alkema dankt ook Dr. De Visser
voor zyn heldere uiteenzetting van zijn
standpunt, hij zal dit in zyne afdeeling me
de dealen.
De afgevaardigde van Den Haag stemt
toe dat de vakorganisatie in Nederland nog
veelte wenschen overlaat, maarmeende dat
door een wet cp den tienurigen-arbeidsdag
meer aaneensluiting zou worden verkregen.
Hy stelt voor de a wensch van Enschedé op
te nemen onder de wenschen in het pro
gram.
Amsterdam stelt voor: >de Jaarverga
dering gehoord de bespreking over wette
lijke regeling van een 10-nrigen arbeidsdag
dringt er by de regeeriDg ernstig op
aan een onderzoek in te stellen naar
de arbeidstijden in Nederland, om daarna
zoo spoedig mogelijk by de Staten Generaal
in te dienen een wetsontwerp hetwelk
den 10 unr arbeidsdag regelt". Dit voorstel
wordt aangenomen, zoodat hierdoor het
voorstel Enschede vervalt.
Rotterdam stelt voor de houding van
Dr. de Visser inzake de 10-uren motie
in de Kamer goed te keuren. Dit wordt
met algemeene stemmen aangenomen (Ap
plaus).
Dr. de Visser dankt voor dit vernieuwde
bewijs van vertrouwen en hoopt zijn krach
ten te blijven wijden aan den Bond. (Ap
in de nn volgende voorstellen komen
verschillende andere sooiale aangelegen
heden ter sprake.
VHssingen vraagt bij de Regeering aan
to dringen tot het maken van een wet
tot regeling der huisindustrie.
Het Hoofd bestuur stelt voor de Regee
ring in kennis te stellen met de wenschen
in ons program vervat.
VHssingen vereenigt sioh met het prae
advies.
AangenomeD.
Sliedreoht wensoht dat de Bond zoo
spoedig mogelijk de noodige stappen doe
om te komen tot uitvoering van de 3e
alinea van art. 20 in verband met art. 12
van ons Program, zoodat op de werken
onder beheer van het Departement van
Waterstaat niet meer op Zon- en Chr.
feestdagen wordt gewerkt. Zoo het noodig
blijkt dringe hij ten spoedigste aan op
aanvulling of verandering van art. 86 van
de Algemeene Voorschriften voor de uit
voering en het onderhouden van werken
onder beheer van het Departement van
Waterstaat Handel en Nijverheid.
Het Hoofdbestuur steunt dit voorstel.
De vergadering kenrt het praeadvies
goed en machtigt het hoofdbestuur tot het
doen van de noodige sfappen.
Bols ward stelt voor om, gelet op de
steeds toenemende werkloosheid ten platte
landeen op de noodzakelijkheid dat de
Bond ook 41 zyne aandacht wijdt aan de be
langen der kleine af deelingen, het Hoofd
bestuur in zyn geheel of door middel van
werkverschaffing, in de eerste behoef*en
der leden en hunne gezinnen te voorzien.
Het gunstig preadvies van het Hoofdbe
stuur wordt aangenomen.
De vergadering geeft zyn ontstemming
te kennen dat de regeering geen vertegen
woordiger van den Bond of van Patrimo
nium heeft aangewezen in de commissie
van onderzoek.
Rotterdam vraagtZal verhooging van
invoerrechten bevorderlijk zijn aan den
bloei der nationale nijverheid
Dr. de Visser is noch protectionist, noch
vryhandelaarhij is leek op dit gebied,
doch hy zal steeds overwegsn het voor en
tegen, wanneer op een of ander artikel in
voerrecht of verhooging daarvan wordt
voorgesteld. Maar de Werkmansbond doat
beter zich er bniten te hondendaar da
qnaestie niet te beoordeelen is zonder voor
afgaand* ernstige stadie.
Rotterdam is bereid dit punt van de
agenda af te voeren.
De qnaestie kan in de Voorzorg worden
besproken.
Den Haag vraagt: Wat kan de Bond
doen tot verbetering van da positie der
tninrabeiders (Heerendiensten).
De afgevaardigde van Dqn Haag lieht
deze vraag toe. De atd. had hierop
gaarne een antwoord van de plattslands-
afdeelingen. In de Voorzorg heeft zij dit
meermalen gevraagd, dooh geen antwoord
gekregen. Zijn er nn geen leden, die bij
adellijke heeren werken en inlichtingen
kunnen geven? Spr. hoopt, dat er binnen
kort bij hen antwoorden inkomen.
De voorzitter gelooft, dat dit (huis hoort
in de Vakafdeelingen.
De. afdeeling van Oostkapelle zegt dat
de toestanden voor deze personen hier
goed zijn. Zij hebben f 6 per weekdat
is hetzelfde loon als 't geen de landarbeiders
genieten, en er gaat nog wel wat tussohen
kaai en sohip. Men moet bij dergelijke
loonbesprekingen rekening houden met
plaatselijke toestanden.
De afd. worden verzocht nog iets mede
te deelen in de Voorzorg.
Rotterdam vraagt -. Wat kan er gedaan
worden om onze kinderen de zomervaoantie
te doen doorbrengen in een andere ge
meente
De afgevaardigde van Rotterdam lioht
zijn vraag toe, dooh wil het voorstel aan
houden tot het volgend jaar, dewijl er te
weinig afdeelingen uit het centrum des
lands vertegenwoordigd zijn.
Dit wordt goedgevonden.
By de rondvraag vraagt Zwolle of het
niet mogelijk is de jaarboekjes voor f 0,05
verkrijgbaar te stellen.
De voorzitter zegt, dat dit niet kan.
Gouda vraagt of iedere afdeeling geen
exemplaar kan krygen, zoodra een nienwe
brochure verschijnt. Dit zou zyn in het
belang van den brochurenhandel.
Hier tegen is geen bezwaar.
Rotterdam dankt Middelburg voor haar
gulle ontvangst, en spreekt zyn beste wen
schen uit voor den bloei dezer afdeeling.
Geklaagd wordt dat 't hoofdbestuur niet
tegenwoordig is geweest op de vergadering
in zake de afschaffing van bakkersnacht-
arbeid.
De voorzitter zegt dat zedelijke en stoffe
lijke steun is verleend. Het hoofdbestuur
hoopt in het vervolg dergelijke vergade
ringen te kunnen bijwonen.
De voorzitter dankt de Middelturgsohe
afdeeling voor de ontvangst, welke de ver
wachtingen verre heeft overtroffen, en uitte
zijn beste wenschen voor haar, de stad
Middelburg en de provincie Zeeland,
De voorzitter van Middelburg de heer
Reudink beantwoordt den voorzitter en
hoopt dat de afgevaardigden de aange
naamste herinneringen aan die samenkomst
zullen medenemen en het hen aansporen zal
om later nog meermalen onze schoone stad
te bezoeken.
Hierop slnit de voorzitter de vergadering
met dankzegging.
Bij het bestuur van de S. D. A. P,
is gisteren het antwoord van den hoofd-
1 inspecteur der volksgezindheid, dr. Ruysoh,
ingekomen, op het verzoek om het verzoek
om advies in de vraag, of er aanleiding
was de Hvtgsohe kiesrechtmeeting met
