1EUWSBLAD VOOB ZEELAND. No. 288 190 Do- derdag 9 September CHRISTELIJK- HISTORISCH 23e Jaargang* Buitenlandse» Overzicht. VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK S J DE VERWEST, te Goes Art. 1638c en d. tegen ziekte, de meest voorkomende "■Handigheid waardoor het werk niet JU Middelburg, PRIJS DER ADVERTENTIËN UIT D^l'mVÏNCÏE. ,sKfc y-» H I .iSHM IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p. pï,25. Enkele nummers 0,02'. UITGAVE DER FIRMA Zij die zich met 1 Oct. as. op ons liiad abonneeren, ontvan gen Het tot 1 Oct.a.s. gratis. Van alie artikelen der wet op het Ar- beidsoontiaot, hoort men eer deze twee wel het meest spreken. Opvallend is daarbij bij het groote meeningsverschil, vaak onder mensehen die overigens dezelfde begioselen beleiden. 't Doet zien hoe, vooral op het terrein der sociale kwestie, de ljjnen nog niet altijd even duidelijk zijo uitgestippeld of de beginselen zijn onderscheiden. Zoo ergens, dan is hier behoefte aan degelijke voorlichting, ernstige studie en toetsing der meeningen aan de beginselen in de H. Schrift neergelegd. De inhoud der genoemde arlikeien is bekend. Art. 1648c behelst de aanspraak van den arbeider op zijn loon voor eea betrekke lijk korten tijd, wanneer hij, ten gevolge van ziekte of ongeval, of in 't algemeen om redenen buiton zijn schuld, verhinderd is geweest zijn arbeid te verrichten, 't Be reft hier, behalve ziekte, bijzondere omstandigheden, als: de bevalling der eohtgenoote, overlijden of begrafenis van buiagtnooten of bloedverwanten, het ver vullen eener door de wet opgelegde ver plichting, enz. Art. 1631tf erkent het reoht van den arbeider op zijn loon voor den tijd, dat hij, hoewel bereid tot werken, daartoe van zijn patroon de gelegenheid niet kreeg, 't zij door gebrek aan grondstof, door afwezigheid van den werkgever, of, zoo ais in de bonwvakken vooral voorkomt, door Btilstand van het werk ten gevolge van ongunstig weer enz. Nu zou over deze artikelen niet zooveel gesohrijf en gewrijf zijn geweest, als de Wetgever niet tevens bepaald had, dat bij schriftelijk contract tussohen werkgever en arbeider van de bepalingen daarin ver vat mocht worden afgeweken. 't Gevolg is geweest, dat verreweg de meeste patroons deze artikelen bij schrif telijk oontracl hebben uitgeschakeld. Me* moge dit bejammeren en wij doen dit ten zeerste 't is tooh heel goed te begrijpen. Wij leven in een tijd van scherpe con currentie. De prijzen, vooral in de aan- nesserswereld, laten niet toe, dat de eene patroon zijn zaak beduidend zwaarder belast dan de andere. En waar nu ver schillende patroons, die heel weinig met de belangen hunner arbeiders rekenen, er direot bij waren, de gelegeaheid aan te grijpen om, niettegenstaande het in de wet neergelegde beginsel van het reoht des arbeiders op zijn loon bij gedwongen of nood zakelijk verzuim, den ouden toestand van niet-betaling bij elk verzuim, in een contract vast te leggen, werd het voor de den arbeiders goedgeiinde bazen moeilijk het tegenovergestelde te doen. 't Moet gezegd worden, dat tooh nog velen een bepaling in het contraot op namen, waarbij den gehuwden arbeiders in geval van ziekte eeu gedeelte van bun loon verzekerd werd. Dat het hier een inderdaad zeer moei lijke kwestie betreft, bleek duidelijk uit de in de Tweede Kamer bij de behandeling der Wet over deze artikelen geroerde discussie. Vandaar dan ook, dat aan deze artikelen geen dwingend karakter werd gegeven, maar dat ze bepalingen van aan vullend reoht zijn gebleven. Eahter mag nooit uit het oog worden verloren, dat de Wetgever tooh in beginsel het reoht der arbeiders erkende. Het komt ou» voor, dat dit wel eens wordt ver geten. Dit is trouwens een reoht dat moeilijk te ontkennen valt en dat de H. Sohrift onbetwistbaar huldigt.De arbeiders moeten m normale omstandigheden, een regelmatig onderhoud kunnen vinden in het bedrijf, w»«rin zij mede arbeiden. kan wordeu terricht, kan men zioh nog verzekeren. Echter niet iegec ai dia andere buitengewone voorvallen als geboorte, dood, huwelijk, wettelijke verplichtingen enz, die tooh ook in het arbeidei-leven evengoed als in dat van ieder roensoh voorkomen. En nu is dit het verkeerde van den vroegeren en ook nu nog bijna algemeen voorkomenden toestand, dat de risico an al deze voorvallen alléén, of stellig voor hef grootste gedeelte, drukt op den aribt - der, het zwakste element in het bedrijfs leven, terwijl ze, als het goed was, door het bedrijf in zijn geheel moest worden gedragen. Da Wetgever heeft het daarheen willen sturen en gehoopt dat de werkgevers, wier bedrijf 'tbest doze risioo zouden kunnen dragen, zouden voorgaan. Bij wijziging der toestanden, zouden dan de zwakkere wc 1 volgen, en zoo zon een eind kom. n aan den ongewensohten en onrechtvaardige» toestand, dat de arbeider, als de meest economisch zwakke, onder dubbelen druk is geplaatst. En zoo zijn we tevens gekomen aan ut kwestie, die op meerde plaatsen thnns aan de orde is of geweest is, n.l.Hoe moet de Gemeente als werkgeefster siaan tegen over de toepassing van art. 1638c en d f Er zijn er die zeggen dat de Gemeente raad zioh buiten deze kwestie moet houden. Zij vinden dat patroons en arbeiders het maar eens moeten wordeD, maar dat de Raad geen partij mag kiezen. Wij kannen het met deze opvatting niet eens zijn. 'i Is in den groDd der zaak het eohte oud-liberale beginsel, het ,/laat-maar- waaien-systeem" der manneu van de Manchesterschool, ook al wordt, door mannen Tan overigens streng Christ* 'ijke levensopvatting, in denzelfden geest ge redeneerd. Consequent doorgetrokken zou dan elke regeling van arbeidsvoorwaarden door de Overheid moeten worden afge keurd. Dat standpunt is met de H. Sohrift in de hand nooit te verdedigen. Ware bot onder liberale regime niet zoo lang ge handhaafd, wij zouden thans niet voor zulke moeilijke vragen staan en het soci alisme zou sist sulk een vruchtbaren bodem hebben gevonden, als waarop het thans welig kan tieren. Geheel anders staat b.v. Patrimonium tegenover daze artikelen. //Rijk en Ge meente", zegt dit blad, //behooren zeker onder de economisch sterke werkgevers Zjj mogen eischen.dat de arbeiders rechtstreeks of indirect in hun dienst werkzaam, onder voorwaarden werken, die den toets van rechtmatige critiek kunnen doorstaan". Daarbij kan de Gemeente de voorwaar den, die bij de beste patroons galden, tot maatstaf nemen en zich aansluiten aan don bestaanden toestand. Maar ook kan ze verder gaan en zeg/ren de Gemeente heeft, als groote werkgeefster en aanbesteedster, grooter invloed op de arbeidsvoorwaarden, en dat brengt de roe ping mede om, zoo noodig, pionierswerk te doen en voor te gaan op den weg van ver betering der bestaande toestanden. Voor beide meeningen is veel te zeggen. In 't laatste geval lijkt ons echter het ge vaar voor ontduiking niet denkbeeldig en dient zeker ook in aanmerking genomen te worden, dat de Gemeenteraad niet zoo goed als andere werkgevers in staat is arbeids voorwaarden te beoordeelen. Het opdrji ven van arbeidsvoorwaarden is niet altijd een voordeel voor de arbeiders het kan b.v. de werkloosheid bevorderen. 1 Behalve de hiergenoemde meeningen is er echter nog een die aandacht verdient. Het is deze: Nu de Wetgever als normaal heeft gesteld dat de art. 1638c en d van kracht zjjn, mag de Gemeentelijke Over heid niet onverschillig zijn in de toe passing dier wet. Ze moet handelen zooals 't meest in den geest van den Wetgever is. Ook voor deze opvatting is veel te zeggen alhoewel er toch ook een groot gevaar aan verbondtn is. Als de Wetgever, onder :»v van 1—5 regels 40 cent, Iedere regel meer 8 een?. Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. pressie vv.n een partijdige Kameroen dwaze wet of een onrecht *a*rdig besluit maakt, behoeft zjjn fout niet ergroot te worden door eet: ander die rij is daaraan mede te werken of niet. In elk geval is echter, wat de hier aan hangige kwestie betreft, elke verbetering van arbeidsvoorwaarden ons sympathiek. Aan den lang bestendigen toestand, dat ds arbeid- >r de mi co alleen draagt m jet een eind konun. Ware b; aiogel'jk da art. 1638c en d een voor allen dwingend ks» rakter te geven, we zouden he s.-.n ha a toejuichen. Dit is echter een z k die de practici het best be- oordeelea ku uen. We gevoelen b.v. hiel goed, dat inde bouwvak! h-, eer, strenge toepassing van art. 1638c ten gevolge kan hebben, dat min of meer ziekelijke arbeiders, zelfs zij die eens voor la igen tijd ziek zijn geweest, moeilijk werk zouden kunnen vinden en dus van d« categorie »,n arbeiders ia die van bedeelden oi armlastigen zonder over- gaan. Zie, dat is een. ernst.ga schaduwzijde, die ook wel eers rag aangewezen worden. Gelukkig zal die niet altijd blijven be staan. Ais de verplichte ziekteverzekering zal ingevoerd zjjn, is aan dat bezwaar een einde gemaakt Voelt go nu niet tegelijk, hoe moeilijk de sociale wetgeving is en hoe al die wetten in elkaar grijpen en op elkaar moeten kloppen? Dat het chauvinisme, de op haar kop gezette verie-ianHsliefófeen lol zou spelen in de quaestie van do Pool, zal wel nie mand ooit vermoed hebben. Tooh is't zoo, Zoodra toch bekend werd dat Cook, de ontdekkingsreiziger, de Noordpool gevon den bad, maakte zich twijfelzucht meester vau Eagelsehe harten, wijl Cook een Ame rikaan is, terwijl de Amerikanen juichten. Doch daar werd op eenmaal bekend dat Cook oorspronkelijk een Duitsoher is, wieas stamvader bij zijn komst in Ame rika, zijn eiganivjken naam (Kooh) in Cook vers* derde, of de Ecgelsohe twijfelzucht is in volslagen. ongelo< veranderd, en de Amerikanen werden koel. Cook wordt dan oo c op 'toogenblik nog slechts in Der et -rken toegejuicht. Waar dan nog ten o er mate van ramp bij komt, dat een paar legen na de ont vangst van Cooks berichten, een telegram de volken kwam verrassen dat de zeevaar der Peary en dat is nu een echte, oor spronkelijke, Amerikaan, ook den Noord pool ontdekt heeft. Groote geestdrift voor dezen landsman in Amerikakoele onverschilligheid voor Cook waren het gevolg. Nu meesmuilt de Eegelsohe pers op haar beurt weer want indien 't feit der Noord- poolontdekking ten weede male heeft plaats gehad, daa is 't tooh waar dat tot tweemaal toe de held van dien dag geen Eagèleohman was. Terecht teekende dan ook de bekende publicist Goold de gevierde ontdekking aldus af Op een paal (de Noordpool) zit de Ame- rikaansehe adelaar, op de borst een stuk papier met den uaam »Cook'\ De Britsche leeuw staat er bij en zegtVerdraaid, hij is er 't eerst 1 Oji 't even, de naam is in orde/" Meu mag derhalve met den naam te vreden zijn, onverschillig of die Cook of Peary is. Men h eft een dergelijke ijverzucht ont dekt bij den overtocht v,ao den Franschman Bleriot over het kanaal. O^k toen mees muilden de ELgelsohen orndnf niet hun landsman co eer vau dezes eersten zee- luohttocbt mooht wegdragen. 'kB.eElaiiiL Do liberale c jndidaat in Braukelen haat niet Hny iecoopoi m* v v. Tuylvaxi Seroos- kerkc, wiens caiididaiuar mede zal worden sSBamaasssmmesis: ransww gesteund door kiezers van verschillende of geen politieke richting. De Cholera en de Vruchten. Men schrijf; uit het Westland Wat een misère l Nog nooit is de toe stand in den handel zoo critiek geweett als op iit oogenblikde geheele handel staat stil, en het goed is onverkoopbaar. We zul len alles niet nagaan, doch ons bij het arti kel bij uitnemendheid bepalen, nl. druiven. Is het ooit gehoord voor late kwaliteit druiven 11 13 cc. per pond Waar moet dit heen, nu het Westland nog duizenden en tienduizenden ponden in voorraad heeft Ale niet de cholera een voorspoeciigen keer aeemt is de schade voor het Westland met te overzien. Waar do pruimen moeten bljj- v en, is eveneens c en groote vraagde buitenlandscha handel levert niets op. Het goed, vooral druiven, is over het al- geBroau prachtig, doch niemand durft het te gebruiken. Dat niet alleen de tuinders hiermede aen slag krijgen, maar ook de handelslui, behoeft wel geen an i ere ver klaring, daar er voor hen ook niets te ver dienen valt. Vooral is het zaak om ds tuin ders neg eens goed op het hart te drukken, de groenten niet in de sloot te spoelen. Met Gods hulp is'het wel te verwachten, dat alles nogal met een sisser af zal loopen vandaar dan ook dat 't op den weg ligt dea- kweekers alles te vermijden, wat de be smetting in de hand zal kannen werken- Indien het bjj deze cholera-gevallen zal bljjven, is met grond te verwachten, dat de handel wel spoedig opleven zal, en de drni - ven weder genomen zullen worden. In het gebruik van druiven schnilt niet 't minste choleragevaar, doch 't is de enkel de vrees voor vruchten, dat de menschen weerhoudt. De Luzac-gedenkplaat. Prof. P. J. Blok, te Leiden doet mede- deelingen over Joan Luzno, voor wien Woensdag in Leiden een gedenkplaat wordt onthuld ten huize van J. P. J. Driessen (Rapenburg 112). Prof. Blok schrijft o. m. hot volgende: De familie Luzao was sinds 1738 ten nauwste verbonden met de Gazette de Lsyde. Ook een jongere broeder van Etienne, de tweede Jean Luzao, was deel genoot der drukkersfirma en diens zoon Jean, de derde dus van dien naam, was •la man, ter wiens eer de plechtigheid van Woensdag zal plaats hebben, kleinzoon tins van den Btamvader van het geslacht. Jean, 2 Aug. 1746 geboren te Leiden, was eveneens een zeer begaafd man, er varen zoowel in de wiskunde als in de rechten en letteren. Hjj studeerde te L rid co v*a 1760 tot 1768. Nadat hij kort na zijn promotie eerst een professoraat in hei Grbksoh te Groningen, daarna een lec toraat in de rechten te Leiden had afge wezen, werd hij advocaat in Den Haag, maar keerde in 1772 naar Leiden terug om zijn oom Etienne te helpen bij de redactie der eonrant, die reeds in dien tijd door haar onpartijdigheid, haar uitsteken den Fransohen stijl en haar voortreffelijke inlichtingen over geheel Europa verspreid en de eerste courant der wereld was. Haar hoofdredacteur, want dfat was onze Jean weldra, wist haar nog hooger op te voeren koningen en staatslieden prezen zijne werkzaamheid en gaven hem ondub belzinnige blijken van erkentelijkheid. Toen de Amerika-koloniën van Engeland in 1774 in cpstaad kwamen, koos Luzao zonder aarzelen de zijde der opstandelingen en bewees aan hun zaak groote diensten door bekendmaking van han eisohen en ioeaien en nauwkeurige berichten omtrent den loop van hunnen: wanhopigen kamp u'igen het machtige Engeland. Washington, Franklin, Adams, Jefferson en andere iei- i*ars dor opstt-o telingen traden met hem rt betrekking. Hij wees de Fransohe en Nederlandse/)» .tgeeringon en onderdanen, t oral de kooplieden, op het groote belang, tilt ook deze hadden bij (het welslagen van den opsiaud, en deed veel om de binte/iis van Frankrijk met de zscri: der Amerikanen te bevorderen gelijk hij ook de sympathie der Nederiianders voor hun zaak wist te winnen. In de tien jaren van den opstand (17741784) is de Ga- zette de Ley Je de kampvechtsler geweest voor de Awevikaansohe vrijheid, en haar leider, Jean Luzao, heuft reoht op de hem thans betoonde hulde. In zijn vroegere woning aan het Ba- peuburg, waar hij met zijn oom Etienne in twee aaneen verbonden huizen leefde op dee hoek der Heerensteeg, vlak bij de drukkerij der courant daarachter, wordt hem thans van Amerikaassohe zijde dank bare hulde bewezen'voor zijn//waarheids- zia« eu „rechtvaardigheid» zooals op de gedenkplaat staat te lezen. Plaatselijke en akademisohe autoriteiten en veie andere belangstellenden zijn onder algemesne leiding van de Maatschappij der Neder- landsohe Letterkunde, waarrau hij ook lid was, uïtgenoodigd tot bijwoning der plech tigheid, waarbij ook de familie Luzao zich zal laten vertegenwoordigen. Het plan is, na afloop der rleohighe:d ten huize van den heer Driessen, een bezoek te brengen aan de Universiteitsbibliotheek, waar eene kleine tentoonstelling van Lu- zao's werken is iugenoht, en aan zjjn tombe in de Pieterskerk, waarna een ontvangst zal plaats hebben ten huize van mevrouw de weduwe Luzao. Middelburg. Ter aanvulling van on» niet volledig telegrafisch aangevuld raads- rerslag diene nog 't volgende Alwez'g warea de hoeren v. Teylingen, v. Dunne en Snouok Hurgronje. Voor de a. s. stemmi ng voor een lid van den gemeenteraad in district III wordt tot voorzitter benoemd de heer Sannes, en voor da herstemming de heer Snouok Hurgronje. Tal van reclames van aangeslagenen in den Hoofdelijken Omslag werden af gewezen op advies van de commissie; enkelen werden teruggebracht. Ten opzichte van dan aanslag van M. van den Esscbert in de 22e klasse, advi seerde de meerderheid der oommissie den aanslag te behoucoD, terwijl de minderheid voorstelde dien terug te brergen tot de 12e klasse. De oommissie adviseerde verder ont heffing te verleenen aan 5. J. van Meeten, aangeslagen in de 2e kl. Over het advies der commissie inzake do reclame van J. Nierse werd door den beer De Veer stemming verlangd. Met 11 tegen 2 stemmen werd conform dat advies (terugbrenging; vee de 14e naar de 12c kfosee) besloten. Tegen de heeren De Veer en Den Bouwmeester. Hef advies der commissie (handhaving aanslag 14e klasse A j Van der Wijk) werd met 8 tegen 5 stemmen verworpen. Voor stemden de heeren Gratama, Tak, Fruin, Ermerins en Boogaert. Op voorstel van den heer De Veer werd Van der Wijk in de 13e klasse geplaatst. In zake Van den Essohert werd het advies der meerderheid van de commissie aangenomen met 8 tegen 6, de heeren FruiD, Ermerins, de Rijeke, Heijse en De Veer. Overigens wetd conform het advies der oommissie besloten. Bij de behandeling van hat voorstel van B. en W. om wel, en van de finan- oieele oom missie om niet te verkoopen voor bouwgrond aan A. Loois o.s. de grond aan den Blauwendijk, thans in erfpacht bij de firma Den Bouwmeester, Borsius en v. d. Leyé, vroeg de heer de Rijcke hoe 't met die erfpacht zit. Het komt nameljjk Spr. voor, dat de fir ma is afgeweken van het contraot. Hij vraagt oi er geen termen zijn om die erf pacht te vernietigen in plaats van die te bestendigen daar er houtloodeen zijn ge plaatst op de scheepstimmerwerf, het staat in het contract vau 26 Mei 1854. De Voorzitter zegt, dat in Maart 1861 er zoo vervolgans vergunning is verleend tot het bouwen van loodsen. De heer De Rijcke zegt, dat speciaal de grond is gegeven veer

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1909 | | pagina 1