VOOR ZEELAND,
Dinsdag 7 September
CHRISTELIJK
HISTORISeH
Ho.
A. UUSO
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed
l DE JONGE VERWEST, te Goes
f. P D'HUU, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
GOOS LANKMOEDIGHEID.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. S,25,
Enkele nummers 0,02c,
UITGAVE DER FIRMA
Eh
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cenv.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
JEaSSESSSHSTSSKK:- ,?S3
Vlissingen.
Voor de herstemming op 14 dezer blijft
da door ons meest geschikt geachte candi
dal de heer
Zij die zich met 1 Oct. a,s. op
ons blad abonneeren, ontvan
gen liet tot 1 Oct.a.s. gratis.
6 September 1909.
Bibent in de Goesche Courant waar
schuwt de mensohen tegen »'t bot-dwi
pende geschrijf in De Zeeuw (als bedoe
lende) hen te weerhouden van het nemen
▼an de noodiga voorzorgsmaatregelen (te-/
gen de cholera)*.
Hiermede doet deze scribent ons oneer
aan.
Wij hebben wel degelijk in het door
hem bedoelde no. 282 ran ons blad eenige
voorzorgsmaatregelen aanbevolen, maat
regelen die wij niet xelven hebben uitge
dacht, dooh die ons door de medische
wetenschap zijn aan de hand gedaan. Als
daar zijn: meerdere reiniging van lichaam
en kleeding; vermijding van koude en
sterke dranken; matiging van 't gebruik
vaD tabakdag en naoht luchten der wo
ningen enx."
Én wij hebben er aan toegevoegd -.
»Wie dit naliet xou zich verliexen in
goddeloos fatalisme, en blijk geven van
xijn Bijbel, vooral xijn Oude Testament
met de vele reinigingswetten en voorbe
hoedmiddelen in Israel, niet te kennen."
Wij xijn wel degelijk dankbaar voor
't geen de geneeskunde gevonden heeft tot
wering van de cholera. Én elk geneesmid
del of voorbehoedmiddel, door haar aan-
geprexen, helpen wij gaarne met dank aan
God die Haar tot de vondst er van be
kwaamde, aanbevelen.
Maar waarin bestaat dan dit>bot-dwe-
pende* f
Zou 't kunnen xijn in den door ons
geboden steun aan 't protest van een onxer
xusterbladen tegen de verwaande bewering
dier wetenschap dat zij nu eens dexe xiekte
onder de knie gekregen heeft?
Even goddeloos als wij den leek vinden
die de middelen der wetensehap weigert
omdat hij in Gods voorzienigheid gelooft,
even goddeloos noemen wij de wetenschap,
die wanen xou dat niet God in de eerste
plaats, maar aan haar en haar alleen de
eere toekomt van het vinden van oholera-
baoil en 't middel te barer bestrijding.
DAt laatste stond in ons hot-dwepend
geschrijf" van ons no. 282 niet in. Het
eerste wil.
Wij bobben dan nu hiermee ons „bot-
dwepend geschrijf" volledig gemaakt.
Dit xal nu „Ribent" weer wel hinderen.
Maar hij denke dan maar dat 't slechts
de waarheid is, die kwetst.
a
Het herhaald betoog onzerxijds tot weder
invoering der doodstraf heelt stenn gevon
den bij den „scribent" in de Goesche
Courant.
Wij lexen tooh in zijn overigens xeer
lezenswaardig artikel
„Vooral moet men zioh niet storen
aan het xeer domme, godlasterlijke ge
femel van sommige >fljne« kranten, die
•s; •snraden om niets te doen en den
wil des Seeren te laten geschieden,
De overheid moest zulke gevaarlijke in-
amduen in ernstige tijden kunnen on
schadelijk maken."
de
4, 8°k>jnt nu dexe wensoh niet uit ae
6 gemoed as temming voort te vloeien,
voert blijkbaar in Ribents motief meer
v. veiligheid ofdemen-
sohehjke wr.,k in plaats van het ge-
honden recht Gods den boventoon, tooh
aanvaarden wij gMrne z00 ongedacht
ons toegevallen steun, omdat er uit spreekt
de erkenning dat de Overheid het reeht
toekomt den misdadiger aan den lijve te
straffen, en misdrijf tegen het leven van
den naaste met den dood te straften.
Zoo gaan wij vooruit.
Eenigen lijd geleden verklaarde een
onzer partijger.ooten, bij wederinvoering
van de doodstraf, zoo niemand zioh voor
't beulswerk aanmeldde, die taak wel op
zioh te willen nemen.
Dit na is niet meer noodig gelukkig.
„Ribent" zal 't misschien wel doen.
Welnu, indien Ribent gedaan krijgt, dat
„dergelijke individuen onschadelijk ge
maakt worden", verklaren wij gaarne de
eerste te willen zijn, bij eventueel door
ons te plegen misdrijf, om ons door hem
te laten ophangen.
Het moet een genot zjjn voor een mis
dadiger zioh die straf te voelen toedienen
door een humaan man van zoo hoogstaande
etensohappelijke ontwikkeling, bescha
ving en kennis als deze Ribent blijkt te
zijn, en die er dan nog liberaal bij is ook.
Alleen zouden wij willen vragennu
er geneesheeren zijn, die volgens beweren
hunner collega's beter in hnn vaders werk
plaats waren gebleven, of zulk ongewoon
werk wel aan de meest bekwame k id
zou zijn toevertrouwden of de opert tie
der onsohadelijkmaking ten slotte niet sl
te pijnlijk zou blijken voor den besrok
ken delinquent.
Aan wien behoort het luchtruim
Zoolang het lnohtrnim geen plaats was
voor mensohelijk verkeer, gold steeds, sinds
het Romeinsohe Reoht, de regel dat de
eigenaar van den grond ook eigenaar was
van het zioh daarboven verhefiend lucht
ruim. Echter had dexe regel tot voor
weinige jaren niet zooveel betaekenis.
Maar nu door de aanwending der radio-
telegraphie (telegraphic zonder draad) en
niet het minst door de uitvinding der be
stuurbare luchtschepen en vliegtoestellen
(aëroplanen) het luchtruim een gewichtige
en ongedachte beteekenis gekregen heeft,
treedt de vraag naar het eigendomsrecht
met kraeht op den voorgrond.
Graaf Zeppelin heeft met zijn luchtsche
pen reeds boven bet grondgebied van zes
of zeven Staten gekruist, en, daar zijn
tochten tot heden toe voornamelijk in het
belang der wetenschap waren, en boven
dien deze Staten behooren tot het Duitsohe
Rijk, is hierover nog geen geschil ontstaan.
Doch ieder begrijpt: zocdradeiHohtvaart
een gewoon verkeersmiddel wordt en ook
toepassing vindt in militair opzicht, moei
hieromtrent volkomen zekerheid bcstaen.
Er zijn geleerden welke verklaren, at
het luohtruim absoluut vrij isanderen
verdeelen het luohtruim in zönes (afdwa
lingen), en beweren dat de luchtlagen,
gelegen boven den 300 meter hoogan Eifel-
toren, vrij zijnen weder andereu, op
welsprekende wijze, toonen aan, dat het
luohtruim behoort aan den eigenaar van
den daaronder liggenden grond.
Het zon ons te ver voeren de interes
sante gronden weer te geven, waarop de
zooeven genoemde geleerden hun meenin
gen bouwen. Ieder gevoelt echter, dat wij
hier een gewichtige kwestie aanroeren,
niet alleen voor Staten, maar ook voor
particulieren, inzonderheid grondbezitters,
van het allergrootste belang.
Al heeft het Instituut voor internatio
naal Reoht in 1906 te Gent vastgesteld,
dat delueht vrij is, tooh komt het ons
voot, dat de Staten dezen regel niet zoo
maar zulk n aannemen. Zelfs uiet, al wordt
er bij bepaald, dat slechts de lucht boven
de 800 M. hoogte viij is.
Vooreerst toch is dit in strijd met het
reeds eeuwen gehuldigd Reohten verder
moet men scherp onderscheiden tuseohen
lueht en luchtruim, De lucht is vrij, hoe
zou het anders kunnen Niemand kan ons
beletten op xijn grond adem te halen. En
bovendien is de lueht steeds in beweging.
Dooh het luchtruim is een ruimte die af
gegrensd kan wordea, en waarin souve-
reiniteits rechten kunnen gelden.
En eindelijk, om het hierbij te laten,
wanneer het luchtruim boven de 300 11.
vrij is en voor elk toegankelijk, dan han dit
zeer groote bezwaren opleveren. Men heeft
zich hierby to veel laten leiden door wat op
zee geldt. Sinds Hugo de Groot is de ge
vestigde mceningde zee moet vrij zijn
slechts een zeestrook langs de kust kan aan
het aangrenzend Rijk behooren. Doch wat
voor de zee toepasselijk is, is het nog niet
voor 't luchtruim. Als een zeeschip maar
ver genoeg weg is, kan het ons geen kwaad
doen. Maar juist hoe hooger een luchtsohip
stjjgt, des te meer kwaad kan het uitrich
ten door allerlei projectielen op aarde te
werpen.
Toch is er anderzijds, als de luchtvaart
toeneemt, veel bezwaar tegen om aan ieder
eigenaar toe te staan het zweven boven zijn
grond te verbieden. En van onteigening
evenals bij spoorwegen, kan hier moeilijk
sprake zijn.
Daarom is de vraag; aan wien behoort
het luchtruim, een voor de naaste toekomst
niterst belangwekkende. Bevelander.
r
Geluk.
Velen schijnen nog altijd te meenen, dat
het gelnk van deu mensch schuilt in de mo
gelijkheid, dat hij al zijn stoffelijke behoef
ten kan bevredigen. De soc.-demoeratie be
rust op deze dwaling.
Het is anders wel duidelijk, dat het ge
luk andere voorwaarden eischt.
In het »Centrnmtt lezen wij, dat een le
vensverzekeringsmaatschappij te Frank
fort a/M een overzicht heeft samengesteld
over de doodsoorzaken der bij haar verze
kerden, in verband met de sommen, waar
voor zij verzekerd waren.
Zij maakte drie klassen verzekerden
voor minder dan 1800, van 1800 tot 8600
en boven 3600 gulden. Laten we de mid
delsoort erbuiten, dan kan in 't algemeen
veilig worden gezegd, dat de eerste klas
se hen omvat die van beperkte middelen
moesten leven, de laatstedeganen die
zich weelde konden veroorloven.. We
zullen ze kortheidshalve armen en rijken
noemen.
Aan typhus stierven meer armen dan
rijken, li 9 tegen 81, aan tuberculose
ook, 116 tegen 80, maar wanneer men
daarnit nu zou willen coscludeeren, dat
toch de rijken meer bevoorrecht zijn en
dank zij hua geld gezonder leven, dun zie
men evoa de getallen die daartegenover
staan.
De sterftecijfers a%n gewrichtsrh&u-
matiek rL uden z'cb bij armen en rij
ken als 81 tot 133; aan suikerziekte als
47 tot 161, h&rtkwal in als 82 tot 128,
nierontstekk.,; als 91 tot 129.
Ook beroer >e kwa een bij de rijkeren
meer voor.
Maa ooral aandacht verdienen do ge
tallen voar zielsziekte en zelfmoord.
Daar bestaat gewoonl ijk wel een zeer
nauw verband met het geluk, met het
geestelijk welzijn en den innerlijben
vrede.
Welnuvoor zielsziekten zijn de cij
fers 78 en 128, voor zelfmoord 98 en 130.
Voor eenige iaren verscheen in de //Gids*
eene studie, waaruit bleek, dat de meeste
zelfmoordenaars in Frankrijk gevonden
werden in des stand derrenteniers.
Dat het geluk trouweus niet steeds in de
hoogere kringen wordt gevonden, blijkt
wel uit het volgende bericht, dat dezer da
gen in de bladen te lezen stond. Gemeld
werd
Op het dezer dagen van New-York te
Liverpool binnengekomen stoomschip
ïLucania" ueeft zich den eersten dag der
reis miss Clare in haar hut door een re
volverschot gedood. Vier dagen later
toen de „Lucania* de Engelsche kust in
't zicht kreeg, heeft Miss Miller haar
voorbeeld gevolgd. Deze dubbele zelf
moord van de beide jonge en schoone
Amerikaanschen, waarvoor ieder motief
ontbreekt, zal wel zijn oorzaak vinden in
een besluit van het bestuurRer zelfmoor
denaarsclub, waarvan beide dames lid
waren. Dit wordt nog waarschijnlijker
doordat beiden revolvers gebruikt heb
ben, die ven hetzelfde merkteeken voor
zien waren.
Eerst dacht men, dat het een gewoon fa
brieksmerk was, maar later werd ont
dekt, dat dit teeken, het insigne is van
een der meest bekende New-Yorksche
zelfmoordenaarsclubs- De ongelukkige
jonge meisjes hebben dns slechts het
vonnis voltrokken, dat hnn binnen een
bepaalden tijd den zelfmoord tot plicht
stelde. Er bestaan in Amerika een groot
aantal dergelijke clubs.
Tot die clubs behooren echter niet de
mannen en vrouwen, die hard moeten wer
ken voor hun kroost. En vooral niet zij,
die door genade leerden verstaan, dat het
ware geluk een hemelsche gave is.
Gij draagt met onvermoeid geduld,
Getrouwe God I ons armen
Steeds meerder maken wij de schuld,
Gy maakt het Uw erbarmen.
De mensch bederit voor U zijn weg
En staat door vleescblijk overleg,
Van kindsbeen af U tegen.
En echter, Vader 1 vroeg en laat
Tracht Gy door weldoen, die U haat
Tot inkeer te bewegen.
Hoe lang werd Uwe stem veracht,
Die tot bekeering wekte,
Eer Gij den vloed op aarde bracht,
Die *t menschdom overdekte 1
Hoe lang hebt Gy gedold gehad
Met Isreël, cis 't overtrad,
En van U afhoereerde
Hoe lang gewacht, eer wederom
De bloedstad met Uw heiligdom,
In puin en asch verkeerde I
Dies wordt door U, die U weerstreeft,
Gewaarschuwd en gedragen
En als een boom geen vruchten geeft,
Maar louter stof tot klagen,
Gij velt hem daarom niet terstond,
Gij geeft hem vocht en vetten grond,
En zcele zomerluchten
Gjj spaart hsm jaar aan jlStr, o Heek W'
En vraag; hem telken reize weer
Naar zijne goede vruchten.
Maar wat sen wereld ondervindt,
Die siar ik Hoeft in de zouden,
Wordt door Uw zwak en vallend kind
Niet minder ondervonden.
j Houdt, als het loom en moede wordt,
Njat steeds de lend'nen opgeschort,
En 't kaarslicht aan hat branden
't Ligt wel eer-a onder ia dan slag,
Es, eis Uw liefde 't niet voorzxg,
Het viel ïn 's vyands handen.
Dus dekt Uw hand het overal,
O God der legerscharen I
En richt het op uit zijnen val,
En redt het uit gevaren.
Gy geeft het in zijn droefenis,
Dsn troost der schuldvergiffenis
Door Jezus' heilig lijden.
Gjj leert bet gaan op vaster voet,
En aangedaan met nieuwen moed,
Den goeden strijd te stryden.
Zoo zyt Gij «net Uw kind begaan,
Al is het zwik en schuldig,
Och, troli U onzer verder asn,
En d« sag o.jfi zoo geduldig
Wat hielp het, dat Gy ons zoo lang
Verschoon a hebt van den ondergang,
En van verdiende plagen.
Wanneer, na dazen, van omhoog,
Op ons uw zonnezuiver oog
In gramschap werd geslagen
Trek dan Uw hand niet van ons af,
Hoe dikwijls wy misdeden.
Bekeer, die hunnen weg naar 't graf
Nog zorgeloos betreden.
Och, mochten wij van 't boos geslacht,
Dat roekloos Uw geduld veracht,
Ons gunstig onderscheiden.
En mocht, o Hoogste Majesteit 1
De rijkdom dier verdraagzaamheid
Ons tot bekeering leiden I
DIT DE PROVINCIE.
De bataljons uit Zeeland behoeven niet
naar Bergen op Zoom te komen op manoeu
vres. N. R C.
De 2e luitenant M. J. Hartz van het
3e reg- inf. is bevorderd tot le luitenant.
Rillsnd-Bath. Door den Commissaris
der Koningin in de provincie Zeeland wer
den tot zetters bij 's Rijks belastingen her
benoemd de heeren C. van der Werf en Adr.
Blok Jz.
's Heer Abtskerke. De Raad hield
Zaterdag eene openbare vergadering. Pre
sent 5 leden, afwezigVermue en Harinck.
Mededeeling werd gedaan dat de gemeente
rekening over 1908 door Ged. Staten is
goedgekeurd. Aan enkele personen werd
afschrijving vealeend van hoofdelijken om
slag en hondenbelasting. Voor een te bon-
wen huis door D. Korstanje werd de rooilijn
bepaald op l'/i M. uit de sloot. De gemeente-
bagrooting voor 1910 werd vastgesteld op
f 5045,59 in ontvang en uitgaaf.
Bij de Maatschappij tot Exploitatie
van Staatsspoorwegen zyn met ingang van
1 October a. s. verplaatstde heeren A. G.
L. Panhuyzen, opzichter by den dienst van
weg en werken te Goes, naar Maastricht, en
L. Henneveld, opzichter bij den dienst te
Horst Sevennm naar Goes. M. C.
's-Heer Hendrikskinderen De uitslag
van den schietwedstrijd gehouden op Zater
dag 4 Sept is als volgtKorpsbaan le pr.
's-Heer Abtskerke, 2e pr. 's-Heer Hen
drikskinderen, 3e pr. Nisse. Personeels
baan le pr. Jb. Rouw 's-Heer Hendrikskin
deren, 2e pr. A. de Jonge, 's-Heer Abts
kerke, 3e pr. Chr.Walrave, Kwadendamme,
4e pr. L. Lous, Hoedekenskerke, 5e pr. E.
Rouw, 's-Heer Hendrikskinderen, 6e pr. C.
Zuidweg, 's-Gravenpolder, 7e pr. C. van
Liere, Kloetinge, 8e pr- B. Steenblok,
Nieuwdorp, 9e pr S. Janse, Nisse, 10a pr.
Rottier, Nienwdorp, lie pr. J. de Jonge,
's-Heer Abtskerke. Vrije baan le pr. J.
Kloosterman, Nisse, 2e pr. P. Kousemaker,
's-Heer Hendrikskinderen, 3e pr.Hoogvliet,
Baarland, 4e pr. P. Kloosterman, Nisse, 5e
pr. H. J. v. Strien, 's-Heer Har.drikskinde-
ren, 6e pry's C. J. Bos, Nist-e, 7e pr. W.Kole,
Heinkenszand, 8e pr. C. J. Snijder, Hein-
kenszand. Door den regen was het aantal
schutters niet groot.
'9 Heer Hendrikskinderen. Als iets
zeldzaams kan worden gemeld, dat een koe,
die rit een sloot werd gehs.ald, een groote
paling tufe chen haar klauwen bekneld
hield. Het w *s wol de moeite waard, den
paling mee naar huis te nemen.
De Prinses Juliana.
Men mailt ons uit Vlissingen
De eerste dar de nieuws mailbooten
voor de maatschappij „Ze iand", de „Prin
ses Juliana", kwam heden (Maandag) op
da haven alhier, komends van Glasgow,
alwaar het schip is gebouwd.
Aan boord bevonden zich behalve de
directie vele autoriteiten die do eerste
tocht met dit dubbelsohrocfstoomschip van
Schotland naar hier hebben medegemaakt.
Dexe nieuwe mailboot, evenals de twee
nog in aanbouw zijnde zusterschepen, heeft
een lengte van 363 voet, breedte 45" 4"
en een diepte tot hot bovendek van 25' 10*.
Het sohip heeft een bruto inhoud van
3000 ton, het telt ^ijf dekken, nl. beneden-,
hoofd-, boven-, promenade- en bootdek,
terwijl het sohip is voorzien van 10 water
dichte schotten, welke dezelfde hoogte
hebben als het hoofddek.
De booten zijn ingericht voor het vervoer
van 246 eerste klasse-passagiers, waarvan
60 eon plaats kunnen vinden in één-per-
soons hutten, terwijl de overige passagiers
prachtige aooomadaiie vinden in twee
persoons hutten. Eeu gedeelte van deze
laatste hutten is gereserveerd voor dames.
Voor de tweede klasse-passagiers zijn
kooien aangebracht welke plaats bieden
aan 110 personen.
Dat op deze passagiersbooten verder
alles is aangebracht, wat men op moderne
vaartuigen kan verwaohten spreekt van