(OES.
iber
N1EUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No, 282 1909
Donderdag 2 September
!3e jaargang.
ppu
naar
burg
i. PUL,
MiMmrt.
ens
GHRISTELIJK-
HISTORISCH
ER,
iard
delburg
lillen
vorderen
a.
iiecht
m
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JON GE-V ER WEST, te Goes
F. P. DVU:j, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
jscTTsaar,
Zedelijke band aan de kiezers.
gebraiU of
n,
m f100 tegen
ï.H. Effecten-
70RST Jr.
RTS.
■kdag kunnen
boodschappen
den heer J.
m Zilversmid,
lurg.
Dr. Di Puijt,
|p. f 1.65.
natreken bij
JANSE Lz.,
iar«,
)E VISSER,
il tegen een
1EIJN1ERSE
Ik.
te Middel-
g. voorzien.
iw, Middelb.
>ode
LdresC. D.
e.
lio
7.46
7.56
8.17
8-SS
9.10
9-43
10.51
11.31
12.42
11.30
12.15
7.55
8.05
8.12
8.02
8.27
8.36
849
8.56
9.01
9.10
9.16
9.29
9-42
9-Si
10.—
10.48
12.O3
Z. Duitschl*
isendaalLage
dan 150 KM.
1.29
3-°S
3-5«
4.14
4.28
6.04
7-ïS
8.0I
8.20
8.34
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,02'.
UITGAVE DLR FIRMA
UN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 '•ent.
KMBffign Hal— M'w .aimiu. ijrsa
Zondagan of
Rijkspostspaarbank.
De Directeur der Rijkspostspaarbank
brengt ter algemeene kennis dat alle spaar
bankboekjes uitgegeven in de maand Aug.
en waarop de rente over het afgeloo
pen jaar nog niet werd bijgeschreven, zoo
spoedig mogelijk, ter verificatie en rente-
bysohry ving by hem worden ingewacht.
Voor de toezending daarvan kan gebruik
gemaakt worden van omslagen met gedrnkt
adres, kosteloos aan de kantoren der Poste
ryen verkrijgbaar.
Afgifte der boekjes tot voornoemd doel
aan die kantoren geschiedt, tegen bewijs
ven ontvang.
VL1SS1NGEN.
De antirevolutionaire oandidaat, die aller
steun verdient bij de a. s. gemeenteraads
verkiezing is de heer
Wat aangaat de betrekking, die tnsschen
de kiezers en het door hen gekozen lid der
Staten-Generaal bestaat, heerscht drieërlei
denkbeeld,
Het oudste dezer drie is dat van de con
servatieven van een halve eenw terug, welk
geslacht echter is uitgestorven.
Volgens de meening dezer heeren waren
de gekozenen vertrouwensmannen. De kie
zers behoefden slechts op hen te stemmen,
en voorts af te wachten hoe zjj in de
Tweede Kamer zouden optreden.
Zoo werden een halve eeuw terug de con
servatieven en de liberalen op het kussen
gebracht, al naar gelang de kiezer nog
rekening hield met 't christelijk tintje van
zijn candidaat of met diens dwepen met een
christendom boven geloofsverdeeldheid.
Doch de tijd dat dergelijke mannen, en
op die wijze, werden afgevaardigd, is
voorbij. Niemand denkt er meer aan dat er
tnBschen een Kamerlid en zyn kiezers
geenerlei band behoeft te bestaan.
Er zyn echter nog twee andere meenin
gen hearachende, die lijnrecht tegen
elkander over staan, en die men als de revo
lutionaire en de antirevolutionaire onder
scheidt.
Volgens de eerste is de volksvertegen
woordiger niets anders dan lasthebber zijner
kiezersen volgens de laatste is hy niet
anders gebonden aan ajjn kiezers dan door
den zedelijken band.
Deze twee meeningen zijn nitingen van
twee geheel tegengestelde staatsrechtelijke
beschouwingen.
In de Staatsleer die het Koningschap, de
Kroon, niet fondament, maar Biechts orna
ment van het staatsgebouw acht te zyn, is
de beschouwing volkomen passend dat de
macht beruBt by het volk, en dus de volks
vertegenwoordiging moet regeeren, terwijl
dan de volksvertegenwoordiger zich naar
de wenschen van dat volk heeft te voegen.
Uitvoerder van den volkswil, meer niet.
Beide zoowel 't eonservatieve als het re-
volutionoire stelsel is door de antirevolutio
naire partij, door Groen van Prinsterer ge
leerd, verworpen.
Volgens hare belijdenis toch regeert God
zelf het volk door middel van de door Hem
bestelde overheid.
Ten onzent berust die door God verleende
Souvereiniteit bij de erfgenamen uit het
Hnis van Oranje.
De Koningin regeert.
Niet de regentenfamiliën. Ook niet het
volk.
De Slaten Generaal is er dus niet om
te regeeren, maar om bij de Overheid de
rechten des volks te bepleitenen 100
noodig te verdedigen.
De Staten Generaal is er niet om over
de Kroon te heersehen, haar zijn wil op
te leggenmaar om in overleg met de
Kroon een oordeel te vestigen omtrent
hetgeen volksrecht en volksbelang eisohen.
Natuurlijk kiest het volk daartoe zyn
beste mannen. Jarenlang heeft het volk
gemeend, en ook ervaren, dat de taak
boven omschreven, het best aan de man
nen uit den aanzienlijken stand was oe-
vertrouwd. Dasr vond men 't talent, de
energie voor studie, het beleid om wat in
't volk leeft bij de Kroon behoorlijk voor
te drngen.
Dooh allengs is ook onder de aanzien
lijken en gegoeden de afval gekomen,
zoodat het volk in dien stand niet meer
zooveel keus vond en toen ging het volk
in eigen kring zoeken naar de besten.
De aanzienlijken, die hun lot aan dat
van 't volk verbinden, worden steeds
minder in getal, al blijft het volk met
dankbaarheid hangen aan enkele geliefde
en hooggeachte verdienstelijke namen.
Dooh allengs zijn, dank zij de opkomst
van den middenstand, den arbeid op ge
bied van Kerk eB School en Maatschappij,
uit de kringen des volks mannen voort
gekomen, die 't gemis van de velerlei
aanzienlijke Christenmannen uit vroegeren
tijd kwamen vergoeden.
Zoo worden nu, aaast mannen als jhr.
Lobman, baron v. d. Boroh en graaf v.
Bylandt, met eere genoemd mannen als
Idenburg en de Waal Malefijt, Talran en
de Visser, en, zelfs uit de kringen 'er
kleine luydeï mannen als v. Vliet en O m -
terbaanom niet te spreken van die 'do
mannen uit het volk, welke in de Pro
vinciale Staten hunne beate diensten pr i.<-
teeren.
In de geschiedenis der antirevolutionaire
partij is gebleken dat de kiezers met e en
groote liefde uit beide groepen van mam en
hun keuze deden. Alleen zij hielden, d .or
Groen geleerd, hieraan vast dat hun -ge
kozenen den zedelijken band die hen aan
de kiezers bond, nimmer zouden verloo
chenen.
Vandaar dat de Kamerleden, wanneer
de stembus wenkte, telkens weer naar bun
district afreisden, om dien zedelijken br '4
te erkennen en te versterken. En tegelijk
om deze eenheid tevens te doen oonsia-
teeren uit betgeen in de Kamer door tien
afgevaardigde was bepleit en verricht, en
bij vorige kennismakingen door de kiezers
zei ven was beleden.
Deze goede gewoonte heeft tot nu toe
stand gehouden.
En dit kon te beter, omdat de kiezers
zich nimmer inlieten met de wijze waarop
de gemeenschappelijk uitgesproken ge
dachte door den vertegenwoordiger in bij
zonderheden werd uitgewerkt, of tot haar
reoht gebracht.
Daarom heeft een volksvertegenwoor
diger ernstig toe te zien dat hij in de
Kamer door zijn optreden dien zedelijken
band beware, en in geen enkel opzicht
meewerke om de partij te sterken die bij
de stembus 't tegenovergestelde van 't geen
hij en zijn kiezers saam bleken te belijden,
heeft gepropageerd.
Natuurlijk zijn er ook in de staatkunde
wat men noemt gravamens, afwijkende
meeningen.
Dooh ook die worden dezerzijds gaarne
erkend, wanneer te voren bij de stembus
dat gravamen, duidelijk gepreciseerd, was
uilgesproken.
1 September 1909.
Dat dezer dagen de Roomsohe candidaat
voor den gemeenteraad in Vlissingen III
niet gekozen werd, was een buitenkansje
voor de liberalen.
Zy konden nu weer eens schermen met
de oude beschuldiging; die anti's laten
jelui altijd in den Bteek.
Het ontstemde deel der Roomsohe party
was het er mee eensen zoo kouden, wat
terstond ook door ons gevreesd werd, (ie
liberalen in II en in I zonder slag of stoot
worden herkozen.
Ook is er groote kans dat ze ook met
dezen zetel, opengevallen door 't bedanken
van een anti-revolutionair, gaan strijken.
Zyn ze op eigen kracht aangewezen dan
halen ze het in geen enkel district-
Dat zij het slag voor slag nog winnen ligt
aan de kortzichtigheid van sommige der
onzen, die meer letten op persoon dan op
beginsel, of vanRoomsche kiezers, die zich,
uit wraak in zekeren zin, tegen den anti-
revolutionairen ctndidast 'aten innemen.
Nu zal het wel op een herstemming uit-
loopen.
Maar dan, of het Husou is of Manse, die
met Stuart in herstemming komt, by die
herstemming haalt het do liberaal, dank zy
de verdeeldheid ter rechterzijde, weer 5 en
is alle moeite, zoo van Roomsche als van
anti-revolutionaire zijde aan deze stemming
gespandeerd, weer tevergeefsch.
Zullen de menscheu, ook in Vlissingen,
waar het by eendrachtig optreden zoo goed
staat, nooit wijzer worden
De klacht der Roomsche bondgenooten is
herhaaldelijk gehoord.- wij mogen slechts
hand- en spandiensten voor de anti-revolu
tionairen doenen als er voor ons ook eens
een winstje te behalen is, laten ze ons in
den steek. Moet er een anti-revolutionair
en een katholiek gekozen worden, dan gaat
gene met den buit stryken en de Roomsche
valt er buiten.
Toegegeven; jammer genoeg, dat gebeurt
wel eens.
Maar het ir Jet overj zoo.
In Den EU tg At»; ordain, Dordrecht,
Rotterdam, L -den, Vf. en, enz., enz. ia het
niet zoo.
Daar gaan beid* partyen samen uiten
komen saaw- weer thuiv
Terwijl op >vnri ra pkotsen weer de anti's
het loodje le.. gen en de Roomsche trekt
aan het iangete end.
Neem biivoorbeeld da stemmingen van
dezen zomer voor den gemeenteraad.
Te Sloten ward de Roomsche candidaat
Scholten ganzen mot 475 stemmen en
viel de antirevolutionnire bondgenoot v.
Leeuwen met 370 ste omen uit.
Te Beverwijk vera te Roomsche candi
daat Ey'rin^ gekozen «ar 895, de anti-rev.
bondgenoot v. Zant a viel uit met 324
stemmen.
Te Amsterdam werd de Roomsche candi
dal Smit gekozen met 1392 stemmende
chr.-hlst. bondgaxoot v. d. Velden viel uit
met 1321 stemmen.
Gevallen, die nog te vermeerderen zijn
doch die genoeg verduidelijken hetgeen we
maar zeggen wilden.
Namelyk dat niet in alle gemeenten de
verhoudingen zoo in het nadeel der Room-
scheu zijneu er ook bij hen een zekere
zelfkant is, die liever don liber.dist sterut
dan, wat me» in Zaeïand «enigszins ver
achtelijk noemt, len knikker.
Weer de twe-ërlei levembesehouwing.
De antithese zij koint dagelijks aan
't lioht.
Ork hu weer bij de beoordeeling van
de oholera.
De een noem' haar een duivel, dien
»wij« hebbeD onder de knie.
lie ander ziet in haar da bode van Gods
straffende hand.
Eu de derde, aan de zijde des eersten
staande en tegen de tweede gekeerd,
schreeuwtzemelknooper
Wij lezen tooh in het Rott. Nieuwsblad
over de oholera:
„Dus heeft de gevreetde duivel met zijn
langbeenige armen en kookkige grijp
vingers, altijd tot worgen gereed, zijn
intrede binnen onze veste gedaan.
„Zooals de toestand echter al doei
zien, kunnen we het monster best man
nen. De wetensohap en hei gezond
verstand zijn de ridders, die onvervaard
met den oholera dui 'el ir. het strijdperk
durven treden «.0 how spoedig zandruiter
maken.
Het gaat hier niet als in Rusland,
waar men de fout maakte bij de pak
ken neer te Mij /en zitten als de vijand
reeds voor de poort stond. Neen, waar
het kwaad zioh vertoond, wordt het
onmiddellijk eenTot hiertoe en niet
verder 1 toegeroepen.
„We ge oelen den schrik van de
vorige eeuw, we begrijpen den doods
angst van de volkeren uit dien tijd voor
dea vreeselijken gast, die als een maaier
door het land ging en meneebenlevens,
oud en jong, rijk en arm, onverbidde
lijk neerwierp met zijn xe-is. We be
treuren de onmacht van bet toenmalige
mensohdom, maar we verheugen ons
tevens over onzen tijd en zijn trotsch
op de vorderingen van onze geestelijke
en verstandelijke ontwikkeling, die
zonder vreezen den kamp doen aan
binden tegen het vroeger allerwegen
dood en verderf zaaiende monster.
„Door de wereldberoemde ontdekking
van professor Robert Kooh vau deu
kommavc.migon cholera-baoil in hei
jaar 1884 is de eerste schrede gezet op
het pad, dat leidde tot een succesvolle
bestrijding. Sedert is de wetensohap
op bacteriologisch gebied nog enorm
voortgeschreden, maar 03k de therapie
(geneeskunde) hield gelijken tred, zoo
dat in den tegenwoordigeu tijd het
percentage sierfgevallen bij epidemisohe
ziekten tot een zeer laag cijfer is terug-
gebraohi. Hand aan hand met die
therapie gaat de hygiëne, die op haar
beurt weer waakt voor voorteohrijdiog
van den baoil en prophylaetisch (voor
komend) optreedt, waar vroeger geen
helpen was."
Hiertegen merkt de anti-rerolutiónaire
Rotterdammer aan
„Hoeseer ook wij den vooruitgang
der medisohe wetenschap op prijs stellen
en hoewel wij aan de resultaten van
hare bestrijding van de besmettelijke
ziekte den palm der eer 3 niet zullen
onthouden, een dergelijke snoevende en
1,'ochende triomfzang op den vooruitgang
dier wetenschap lijkt ons zeer misplaatst.
„Ja, wat meer zegt, uit naam van het
Christelijk publiek teekenen wij openlijk
protest tegen deze Godtergende woor
den aan.
„Gods Woord leert ons, dat, zooals
onze Catechismus het in Zondag 10 zoo
juist uitdrukt, „loof en gras, regen en
droogte, vruohtbare en onvruchtbare
jaren, spijze en drank, gezondheid en
krankheid, rijkdem en armoede, en alls
dingen, niet bij geval, niear van Gods
vaderlijke hand ons toekomen".
«Niets gaat cr dus buiteo Gods Voor
zienigheid om, ook niet het uitbreken
der oholera in de Maasstad, en, hoezeer
cr alle voorzorgsmaatregelen genomen
worde», dit alles zal niets ba;en, tenzij
Gods straffende hand zich van ons
afkeert en Hij de middelen ter bestrijding
zegent.
Wetensohap en gezond verstand"
zijn dan ook uit ziohzelven machteloos
en moeten beschouwd als gaven uit Zijn
hand, waaraan wij als redelijke schepse
len zeer zoker gebonden zijn zijn, maar
die ons dan slechts zullen dienen, als het
Hem behaagt »ie met zijn onmisbaren
zegen te kronen".
Het Volk, de bekende verkondigster van
«Godsdienst is privaatzaak", zegt hierop
Deze gevaarlijke zemelknooper sohijnt
z:jn medeburgers te willen nitnoodigen
om maar God's water over Godsakker
te laten locpee, de desknndigA raadge
vingen in den wind te slaan en de
•oodige maatregelen ter voorkoming
"Sn besmetting te verwaarloozen. Want
dat en niets anders is de konsekwentie
van zijn gezemel.
Welk een lasterlijke verblinding I
Ook wy waardeeren dan voortgang der
medische wetenschap hoewel zy althans
wat de allopathie aangaat op het gebied
der geneeskunde nog maar een klein beetje
schynt te weten.
Doch wij laten ons niet verleiden om
daardoor de hand Gods voorbjj te zien, die
pestilentiën en andere beproevingen zendt,
gelijk wij dia ook in de weereg^-stelheid
i e» da mislukking van den oogst, de drei-
I gingen van aardbeving en dergelyken,
wenschen op te merken.
En zoo zal ook deze „gevreesde duivel"
niet wijken dan in den weg van groote, al
gemeene verootmoediging voor 's Heeren
heilig aangezicht, gepaard aan een biddend
gebrnik van de aanbevolen voorbehoed
middelen, els daar zyn meerdere reiniging
van lichaam en Headingvermijding van
koude en sterke drankenmatiging van 't
gebruik van tabakdag en nacht luchten
der woningen enz.
Wie dit naliet zon zich verliezen in ged-
deloos fatalisme, en blijk geven van zijn
Bybel, vooral zyn Oude Testament met de
vele reinigingswetten en voorbehoedmid
delen in Israel, niet te kannen.
Maar vernntmoediging is 't eerst noodige.
Het Volk noemt menschen die er zoo over
denken dompers en zemelknoopers. Esn
scheldnaam, dien zy zich ter wille hiervan
gaarne laten aanleunen.
Doch, men ziet het, met dit al, de anti
these is nog niet dood.
Concurrentte.
We lezen in De Limburgsche Middenstand
Wy vragen de bijzonders aandacht zoo
wel vau den Middenstand en zijne voor
mannen in den lande, als van de bevoegde
autoriteiten, aangaande de veigende feiten.
Een gunstig bekende boekhandel, leve
rancier der gemeente Maustrioht, schrijft
voor het jaar 1910 opnieuw in, voor de le
vering der schoolbehoaften.
Een concurrent echryft ook in en wei
ondor meer als volgt
96 gros pennen, kostende prijs minstens
f 0,48 per gros, ingeschreven A f 0,10 per
gros.
4 gros teekespotlooden, kostende prys
minstens f2,50 per gros, ingeschreven A
f 0,80 per gros.
2 groB potlooden, kostende prijs minstens
f 6.per gros, iDgjsohreven a f 1.20 per
gros.
120 liter goede sohoolinkt, kostende prys
minstens f 0-15 a f 0.20 per liter, ingeschre
ven a f0.05 per liter.
24 kistjes Craie Robert, kostende prys
minstens f0.30 per kistje, ingeschreven A
f 0.07 per kistje.
10 dozyn krijtpotloodüK), kostende prys
minstens f 0.60 per dozyn, ingeschreven A
f 0.15 per dozyn.
Deze cyfors spreken too zich zelf.
Wat doet het GemoontebfiStnur
Bedenkt dit hoogste col'ege der gemeen
te, dat bij gunning van f nbeateding, er
nog iets andérs bestaat
dan de leer van het Manohesterdom
dan profiteeren van den ongebreidelden
concurrentietyd,
dan den laagsten prijs,
dan de dubbeltjes 1
Men weet daar tooh, dat zedelijkheid
en rechtvaardigheid, dat het wezenlyk
belaDg der gemeente en der gemeente
naren meebrengt, dat men ook letten
moet op den juisten prijs?
Wat er van zij, wij vernemen, dat den
laagsten inschrijver de levering isgegnnd
en dat de gemeente zal schrijven met inkt
van 5 cent per liter en met pennen van
nog geen 0.07 cent per stuk.
Tot zóóver het Limburgsche blad.
Maar zouden wij zeggen dat is geen
concurrentie meer, dat is sluipmoord.
Sluipmoord op fabrikant, concurrenten
afnemer.
Den eerste betaalt men nietden tweede
treft men voor goed in zyn levensbestaan
den derde scheept men op met romme',
waarmee hij immer een sleehte hand leert
schrijven en daardoor langzaam maar zeker
ongeschikt wordt gemaakt voorleer dan
ééoe betrekking in de maatschappij.
Of anders is het zelfmoord.
Dat de man zijn fabrikant betaalt en zijn
afnemer puike waar levert, doeh ten koste
van eigen beurs en levens-existentie.
Bijgeloof.
Ouder dat opsohrift leesr, qten in Cen
trum en N, l.Crt. 2(katholieke bladen) 1
