NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 277,
1909
Vrijdag; 27 Augustus.
23e jaargang".
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
ÜSÏ m PERS.
De Landbouw wil niet!
Binnenland.
VERfeHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JON^ï* VERWEST, te Goes
F. P. DV.U:;. te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Tengevolge van de steeds
«wW-o— grooter wordende oplage
van ons blad, verzoeken wij H.H.
Adverteerders de advertentiën zoo
vroeg mogelijk in te zendenvooral
voor de nummers, die Vrijdags en
Zaterdags verschijnen, gelieve men
te zorgen, dat de annonces vóór 12
uur in ons bézit zijn, wijl anders
plaatsing in de 1ste editie van dat
nummer niet kan verzekerd worden.
DE ADMINISTRATIE.
UIT DE PROVINCIE.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Pri.s per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers 0,02E.
UITGAVE D\R FIRMA
LA V-'.N
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 ''ent.
MUNTBILJETTEN.
De Minister van Financiën brengt in de
St. Ct. nogmaals onder de aandacht van het
publiek
dat, krachtens de wet van 1 Juli 1909
{8taatsbland no. 252), tot 1 Oct. 1909 als
nog de gelegenheid bestaat om muntbiljet
ten in te wisselen
dat die inwisseling zal kunnen geschie
den bij de betaaimessterskantoren on bij
de kantoren der Nederl. Bank (behalve bij
de correspondentschappen 2de en 3de
klasse)
dat van 1 October 1909 af de alsdan nog
niet ingewisselde muntbiljetten waarde
loos zullen zjjn.
Een ieder wordt derhalve met nadruk
aanbevolen na te gaan of nog muntbiljetten
in zijn bezit zijn en, zoo ja, d;,e biljetten on
verwijld op een der bovenbedoelde kanto
ren ter inwisseling aan te bieden.
Het bovenstaande geldt alleen voor de
muntbiljetten, dus uit luitend voor de bil
jetten van 50 galden en van 10 gulden
waarop 't woord .muntbiljet'' voorkomt
(niet voor de sinds 1 Oct. 1904 uitgegeven
blauwe bankbiljetten van 10 gulden).
Het is eigenaardig, maar de landbouw
stoort zich heelemaal niet aan de voorspel
ling van Marz, dat het kleinbedrijf hoe lan
ger hoe meer zal vervangen worden door
het grootbedrijf en ten slotte geheel van
dsn aardbodem verdwijnen.
Ge weet wat Marz leeraardehet groote
zon het kleine opslokken.
Het grootbezit, het kleinbezit.
Het grootbedrijf, het kleinbedrijf.
Het grootkapitaal, het kleinkapitaul.
Zoodat ten slotte aan den eenen kant
zouden komen te staan een kleine groep
geweldige kapitalisten en aan den anderen
kant de groote massa onterfden.
Ën dim zou het keerpunt komen.
Ean was de socialistische volheid der
tijden dair.
Want dan zouden de millioenen proleta
riërs de maatschappelijk kleinen in één
punt des tijds de grooten opslokken en alle
productiemiddelen verklaren tot gemeen
schappelijk bezit.
Volgens een streng „wetenschappelijke"
methode had Marx uitgerekend, dat hetzoo
komen moest. Dat daarom geen mensche-
lijke kracht het socialisme zou tegenhou
den Ën de bewuste arbeiders beknikke-
bolden deze profetie.
Ën als men dan zeideWaarem maakt
ge dan zoo veel drukte f Als volgens den
maatschappeljjken ontwikkelingsgang het
socialisme ongetwijfeld komen moet, waar
om wacht ge dan die komst niet rustig af
waarom maakt ge dan zooveel geraas
dan antwoordden zij met een zeer wijsgee-
rig gezicht.Gewisin de volheid der
tjjden zalt het socialisme geboren worden.
Doch wij helpen een weinig. Ongeveer op
dezelfde wijze, als een vroedvrouw de ge
boorte van een kind bevordert."
Deze verklaring van dsn woesten ijver,
waarmede de socialisten den toekomststaat
trachten te bereiken, verliest evenwel alle
waarde, als het blijkt, dat Marz en de an
dere socialistische profeten zich deerlijk
hebben bedrogen.
En dat is inderdaad het geval, gelijk door
vele socialisten onomwonden worct er
kend.
Van de voo'spelde samentrekking vso
het landbouwbt drijf enkele grootbedrij
ven ziet geen sterveling iets.
Wèl het omgekeerde.
En in Dniischland én in ons land nemen
de kleine en middelbare landbouwbedrij
ven in aantai toe en sterk ook.
Of wie kent niet het verschijnsel, dat een
groote boerenhoeve bij verkoop in handen
overgaat van twee, drie of meer verschil
lende personen en dat voor het ééne groote-
re landbouwbedrijf twee, drie of meer klei
nere ln de plaats treden
Wat biijft er dan op dit punt over van
Marz profetie
Niets 1
Niets
Neen, dit is nog te zwak uitgedrukt.
Het geschiedt juist andersom dan hij
voorzegd heeft.
Onlangs verklaarde de heer Wijnkoop
in Het Volk, dat Calvijn geen groot man ge
weest is.
Nu, wij willen, die dwaasheid niet mot
een andere dwaasheid beantwoorden.
Marz is wèl een groot man geweest.
Maar teveus een verbazend slecht profeet
De toeneming der kleinere landbouwbe
drijven is zeer gemakkelijk te verklaren.
Wanneer in esn uitgestrekt land betrek
kelijk weinig mensohen wonen, dan wordt
het daar de groote vraag: Hoe kan men
met den minsten arbeid het meest aan den
bodem ontwoekeren
Eg op die "'rs,eg luidt het antwoord
Door toepassing ven het grootbedrijf.
Men denks asn Amerika.
Doch naarmate de bevolking toeneemt
en vooral in landen waar de bevolking
zeer dicht ir, zooa's schier overal in En-
ropa, wordt de eerste vraag verdron geu
door een andero en wel dezeHoeveel
mensohen kunnen in het landbouwbedrijf
een eerbare sooiale positie en loonenden
arbeid vinden
En op die vraag luidt het antwoord
Door toepasBicg van het kleinbedrijf.
En aangezien de bevolking der sarde
snel in talrijkheid toeneemt, zal de laatste
vraag hoe langer hoo dringender worden
en het antwoord daarop Door toepassing
van het kleinbedrijf hoe langer hoe ge
biedender.
Verblind door Marxistische dogmaas,
snappen vele soeiplisten daar niets van
Met zekere suffe verbazing zien z* in
de statisïieken, hoe elk jaar het klei.j en
middelbaar landbouwbedrijf toeneemi.
Ze begrijpen er niets van.
Ze krijgen een gevoel, of er iets ver
keerd werkt.
Overbodig te zeggen, dat wij do toe
neming van het klein en middelbaar land
bouwbedrijf gaarne zien.
De wjjsheid, ja, de Goddelijkheid der
Mozaisohe wetgeving wordt er heerlijk door
gestaafd.
Dt Mozaisohe wetgeving sloot in Israël
het groot-grondbezit en daardoor het groot
landbouwbedrijf bijoa volkomen uit.
Het gevolg daarvan was, dat er in
Kanaao een talrijs krachtig volk kon
wonen.
Kanaaa had ongeveer do grootte van
Nederland.
En toen Joab in opdracht van koniDg
David, het volk telde, kwam hij voor
Israël tot een totaal van 800.000 mannen
die het zwaard uittrokken, en voor Juda
kreeg hij een totaal van 500.000 mannen.
Nu bestond in Kanaka een langdurige,
algemeene dienstplicht. De grootste helft
der mannelijke bevolking „trok het zwaard
uit".
Onder Davids regeering moeten er dus
ongeveer twee millioen mannelijke inge
zetenen in KanaSn zijn geweest, groot en
klein. Neemt men hetzelfde getal aan voor
de vrouwen, dan telde Kanaka onder
Davids regeering tussohen de 4 en 5 mil-
Hoen zielenen dat in een landbouwstaat 1
Dit was alléén mogelijk, doordat in
Kanaka het klein- en middelbaar land
bouwbedrijf overheersel- ;nd was.
Zoo moet en zal het óók in Nederland,
ook in Europa, langzamerhand over heel
de wereld worden, in spijt van Marx
profetie.
En daarin verblijden wij ons
Daardoor ontstaat eea talrijke landbouw-
middenstand een talrijke klasse kleine,
nijvere, onafhankelijke ondernemers en
gezeten burgers.
De ruggograat der natie wordt daardoor
ongemeen versterkt het socialisme uit
het platteland gedrongen.
Want als ergens de holheid der socia
listische theorieën aan den dag komt, dan
is het wel op het platteland 1
Over een halve eeuw missohien nog
veel eerder zal de profetie van Marx,
dat ook het landbouwbedrijf zal samen
getrokken worden in enkele groot-bedrij
ven niet dan met een schaterlach worden
aangehoord I
Wat zijn wij liberaal!
Onder dit opschrift bevat de Nieuwe
Courant een artikeltje, dat wij om de
juistheid rier daavin gemaakte opmerkingen
hier in zijn geheel o /eraemen
„Men weet dat het Handelsblad de
herkiezing van nsr. De Vries, den anti
revolutionairen wethouder van Onderwijs
te Amsterdam heeft aanbevolen.
In De Vaderlander (Unie-Liberaal)
barst dientengevolge de vrijzinnig-deuio-
oratisehe keer dr. A. van Kaalte, te
Dordrecht, tegen het Amsterdamsche
orgaan los.
Het teeft het rech verbeurd den saam
liberaal ie dragee. Het mag de vrijzinnige
Imginselan niet. meer raee verdedigen 1
Het is eea gevaar voor de vrijaiunige
staatkunde in ons and. Elk vrijzinnig
man rauet iet Handelsblad desavoueeren
als liberaal orgaan l
A Zulk abetter klinkt ons bekend in
^ie ooreo. Nog niet laag geleden was
het onze beurt de door »de ketter-
mse*tors vna den dag" onderhanden te
worden reermsn. Nu die van het Han
delsblad. Mar* hoore verder
Als ons volk zich niet te deftig vond om
zich «dik te maken voor zoo'n kleinigheid",
dan zouden we in Amsterdam een campagne
tegen het Handelsblad willen beginnen.
Dan zouden we alle mannen van vrijzinnigen
huize oproepen, hui abonnement op het
Handelsblad op te zeggen, dan zou
de redactie van het Handelsblad zien,
dat h»ar houding slechts wordt gebillijkt
door haar clerlcale lezeis, door weinigen
slechts van haar „liberale" abonné's.
Te drommel, zei men vragen, waarom
maakt deze heer, die iooh vrijzinnig-
demootaet ie, sioh zoo druk over liberale
beginselen Hij zal het u zeggen. Hij
wensoht niet, dat zijn opmerkingen
zullen worden gehouden voor specifiek
vrijzinnig-democratische. Daarom heeft
hij ze ock aan De Vaderlander gezonden
en deze stemt er volkomen mee in. Ja,
ook den vrij-liberaal verzoekt hij zioh
te kveren tegen het sehijn-liberalisme
van het Handelsblad
Het is in het belang van alle drie de
vrijzinnige partijen, dat het Handels
blad worde geschrapt van de lijst der
liberale persorganen.
Arm Handelsblad Et dit alles omdat
het een wethouder wilde handhaven,
die zioh voor zijn ambt uitnemend be
kwaam en geschikt had betoond, voor
wien in den Raad geen betere opvolger
viel aan te wijzee, die wat zijn zorg
voor het openbaar onderwijs betreft
geen vat voor orit'ek hoegenaamd op
zioh hati gegeven en tot wiens wet
houders-benoeming liberale raadsleden
hadden meegewerkt.
«Daarom kan het Handelsblad niet
meer als liberaal orgaan worden be
schouwd" verklaart dr. Van Raalte
elf keer, welgeteld in De Vaderlander.
Wat zijn we liberaal 1 zon De Ge-
nestet zeggen".
De Nieuwe Courant is ook liberaal, gelijk
men weet, maar toch wel een beetje anders,
al mogen wij, ook hier,vooral niet vergeten,
dat „voer De Vries" bij alle liberalen altyd
gepaard gaat met „tegen Kuyper".
Geref. Vereeniging voor Drankeestrij-
ders. De Geref. Vereeniging voor Drank
bestrijding hield gister in Irene te Utrecht
haar 9e jaarvergadering onder voorzit
terschap van ,ds. W. H. Gispen Jr., van
Zwolle. Er waren 26 afdeelingen verte
genwoordigd.
Na een kort welkomstwoord van den
voorzitter werd het jaarverslag uitge
bracht door den seoretaris. den heerMin-
deraa, van Amsterdam. Uit dit verslag
blijkt, dat de vereeniging thans 47 af
deelingen telt met ongeveer 1565 leden.
De penningmeester. dr.-A.Dupont, deelde
mede, dat de ontvangsten bedragen hadden
f 1662,33 en de uitgaven f 1655,05.
's Namiddags 2 uur werd er een open
bare vergadering gehouden, waarin dr. J.
de Moor een rede hield over .het or-
lerwerp„De noodzakelijkheid van per
soonlijken arbeid in betrekking tot de
drankbestrijding."
Nat. Chr. Geheelonthouders' Vereeniging.
Heden had te Utrecht de 29?to alge-
er- ene vergadering plaats van de Nationale
Chr. Geheelonthauders-Vereenigiag, onder
leiding van dr. C. L. van den Breek, uit
Sohiedam.
Uit het jaarverslag bleek, dat sedert ce
vorige algemeene vergadering 27 nieuwe
afdeelingen zijn opgerioht. De vereonigii
ielt thans 209 afdeelingen met naar soheA-
ting ruim 10,000 leden. Da vereenigirg
heeft in het hoofdkantoor, dat 9 October
j.l. door het hoofdbestuvr van de oummisïie
„d hoo officieel overgenomen ls, een, zeer
belangrijk gesohenk ontvasgem. In het
erslag wordt o. a. geoonsinteord, dat
voor de eerste maal de ohriatelijke drank
bestrijding door de regeeriug erkend is Hj
do benoeming van offioieele afgevaardigden
aar het internationale congres te Lende
Het verslag van den penningmeester
di*:ed zien, dat de inkomsten hebben be
dragen f 4796.11% terwjjl de rekenirg
sluit reet een nadeelig slot ad 494.23. De
begrooting voor 1909/10, in ontvangst en
uitgaaf sluitend met oen bedrag ad f4622
werd vastgesteld.
Als hoofd beatuurslsden werden herkoze
mevr. C. W. baronesse van Versohuer v&a
Balveren, en de heeren ds. C. L. ran. den
Broek, J. Huizïnga, A. L. Soetekouw en
ds. D. van Krevelen,
In de vacature-nar. Hoog werd als
hoofdberfuurslid bedoemd nu. H, de Biè,
te Zwolle. Tot lid van de commissie ven
redactie werd in de vacature-Adriani be
noemd de heer Gordeau Jr., te Amersfoort.
Met groote meerderheid werd dooreen
motie vertrouwen in het hoofdbestuur
uitgesproken in betrekking tot den arbeid
van het hoofdkantoor der vereeniging
Stbl. no. 285 bevat een Kon. Besl*
van 9 dezer, waarbij ongegrond wordt
verklaard het beroep van 9. de Hart< g
tegen de uitspraak van den directeur der
directeur der direete belastingen, invoer-
recien en sceijnzen te Utrecht inzake
personeele belasting. Dit besluit is genome n
in afwijking van het advies van den Raad
van State, afdeeling voor de geschillen
vso bestuur.
De appellent had op 15£Januari 1903
aene belastbare dienstbode, welke het
geheele jasr 1908 bij hem in dienst is
gebleven en tot belastbare diensten is
gebezigd. De opvatting, dat deze dienst
bode van het cogenblik af, dat appellants
eoMgenoote wegens ziekte elders weid
verpleegd, niet meer tot belastbare doel
einden werd gebezigd, is volgens den
minister van financiën in strijd met art.
36 van de wet van 16 April 1896 (Stbl.
no. 72), waarbij is bepaald, dat in geval
van belastingplichtigheid op 15 Januari
de toestand op dien datum voor het ge-
heele jazr beslist.
Verleden week is in de Oase, gelegen
in de gemeente Duivendijke, komen aan
zwemmen een hert, dat zeer schuw was en
telkenB weder van den zeedijk wegzwom,
wanneer men het daar tracht te vangen.
Een paar dijkwerkers, aldaar werkzaam,
hebben toen met behulp van een roeiboot
het dier gevangen. Het heeft de groote van
een groote geit en is naar het gewei te be-
oordeelen, nog niet oud. Tevergeefs is in
den omtrek naar de herkomst van dit hert
een onderzoek ingesteld, zoodat het rog
altijd verblijft in een veestal van een in de
nabijheid wonenden landbouwer. Men beeft
allerlei gissingen gemaakt omtrent de her
komst. Men acht het niet uitgesloten dat
het dier van een langs de kust varend
schip over boord ia gesprongen. Inlichtin
gen omtrent een en andor zijn bij den dfjk-
baas P. M. van den Broecke, in de Osse te
bekomen.
Ellewoutsdijk, W oensdagnamiddag
vergaderde de Gemeenteraad. De Burg.
opende de verg. die door alle leden be
zoekt was, lan de notulen der vorige verg.,
welke onveranderd goedgekeurd werden.
Ingekomen waren van dhr. A. Looij een
dankbetuiging voor het eervol ontslag en
het hem toegekende pensioeDen van de
Regenten van het Krankzinnigengesticht
te Delft: dst overleden is Maria Pieterse
in den ouderdom van 65 jaren welke als
patiënt, ten leste <ier gemeente, aldaar
verpleegd werd. De gemeentebegrooting
dienstjaar 191Cwerd met algem. stemmen,
in inkomsten en uitgaven vastgesteld op
f 12185,64s. Vermeld dient de opmerking
van den Burg. dat deze rekening geen
Rijkssu' sidie bevat. Hierna was aan de
orde de benoeming van een havenmeester.
Ingekomen waren 12 sollioitatiëa, welke
alien door dec Burg. voorgelezen werden.
Door B. en W. w«3 hieruit aene aaobe-
velicg opgemaakt van vijf personen, be
staande uit dhr C. Bonne wei, Jacob van
Doorn, Gerard Lcoy Jzn., C. J. Varheijke
an F. M. Woisa. B. en W. stellen voor,
dat een persoonlijke borgtocht van f200
voer den nieuw te benoemen titularis
verplichtend zal sijc en dezJ saovraag
zal doen om onbezoldigd Rijksveldw. te
worden. Beide voorste'len worden aange
nomen. Na gehouden stemming werd tot
havenmeester benoemd dhr Jacob v. Doorn
met 4 stemmen, dhr J. Looy Az. had 2
st. on dhr. P. M. Wolse 1 stem. Dewq-
ziging op de begr. 1909, in eenige af- en
overschrijving, werd goedgekeurd. De
Burg. deelde nu aan den Raad mede dat
het aangekochte pakhuis verzekerd is voor
f800. De beuedenlokaliteit van genoemd
gebouw, tot 1 Nov. verhuurd voor f25,
zal met 1 Nov. a.s., op voorste' van dhr.
v. d. Velde, bij inschrijving te huur zijn.
De Burg. slo t, na rondvraag die niets had
opgeleverd, de vergadering.
Naar gemeld wordt zal de eerste der
nieuwe mailbooten van de maatschappij
ZeelandPrinses Juliana, Maandag 6 Sep
tember van Glasgow te Vlissingen aanko
men. Op Woensdag 8 September wordt de
offioieele proeftocht gehouden en zal dan
van Vlissingen naar Qneenboro enterug
worden gevaren. Als gezagvoerder van de
nieuwe boot zal optreden de heer A. Bus-
kop, thans commandant van de nachtboot
Prins Hendrik.
Vlissingen. Gisteren is op de werf
„de Schelde" een 14-jarige nageljongen,
B genaamd, in een in aanbouw zijnd
schip gevallen. De jongen werd in ernsti-
gen toestand, vermoedelijk schedelbreuk,
nasr het gasthuis vervoerd.
Vlissingen De maréchaussee Van Zit-
teren van de brigade alhier, wordt met
ingang van 3 September gedetacheerd te
Et ten.
Gisteren zijn naar het Huis van be
waring te Middelburg overgebracht J,
