SBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 274.
909
Dinsdag 24 Augustus.
:3e Jaargang]
GHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J, DE JONCE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HU'.J, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Verderfelijke beginselen.
Binnenland.
"CÏT DB PROVINCIE.
Vllsslngen De uitslag der Zaterdag
alhier gehouden gymnastiek uitvoering in
het gewest Zeeland van Let Ned. öymns-
etiekverbond is als volgt
jmii
mlrn.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1|25.
Enkele nummers 0,025.
E-t
UITGAVE DLR ITRMA
LN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 "ent.
Een onzer groote bladen uitte onlangs
eeue klacht over het feit, dat op de gym
nasia en de hoogere bnrgerscho.'ea bij de
bsraren zoo dikwijls de handhaving van
de tucht, by de leerlingen de erkenning
van het gezag ontbreekt.
Hud, die eenigszins met het onderwijs
bekend zijn, bevreemdt dese klaoht aller
minst.
De leerlingen treden hoe langer hoe
driester op, vooral tegen den lecaar, die
niet tegen hen opgewassen blijkt.
Nu sou men allicht verwachten, dat de
reetor of directeur het ook zijn plicht
rekende de belhamels geducht onder han
den te nemen, desnoods van de school te
verwijderen, en zoo den leeraar in de
gelegenheid te stellen zjjn onderwijs
vruchtbaar te stellen.
Veelal ziet men eohter het omgekeerde
de zwakkere leeraar wordt genoopt zijn
ontslag aan te vragenen zoo vieren de
leerlingen feitelijk hun triomf.
Zoo gaat het van kwaad tot erger. De
schooljeugd leert zieh hoe langer hoe meer
aan het gezag onttrekken en verscheidene
leeraren zien de vruoht van hun lange,
dure, inspannende studie voor hunne oogen
verdwijnen, juist als ze gereedstaan die
te plukken.
Aan wie de schuld AAn beideD
Hogelijk is ze in den diepsten grond
nog ergens elders tè zoeken dan bij dezen
of genen persoon.
Wijl wij antirevolutionairen op den
bodem van Gods Woord staan, erkennen
we van zelve, dat wij allen, die over ons
gesteld worden, gehoorzaamheid versohul-
digd zijn, aangezien het Gide belieft ons
door hunne hand te regeeren.
De mannen dezer eeuw stellen eohter
tegenover het gezagdo vrijheid en de
gelijkheid, naar Blaoqui's leuze «ni Dien,
ni maitre" (noch God, nooh meester.)
De Kroon is hun niets meer dan een
ornament van het Staatsgebouw der over
heid ontnamen zij het zwaard der ouder
lijke macht wacht 'vau hunne zijde beper
king Het is dus niet te verwachten, dat
het gezag van den onderwijzer bij hen
gehandhaafd blijft. Wanr de grondslag
wordt weggenomen, kan het gebouwniet
blijven staan. Hoe zou hij bet gezag hand
haven, die zelf geen gezug erkent
Dit ondermijnen van het gezag, dit ge
mis aan tuchtoefening hanri nauw samen
met een aog grooter te korf, met name
bij het hooger en voorbereidend hooger
onderwijs.
Doel van dit onderwijs ia het vormen
van wetenschappelijke mennen. Voor een
deal dus: de jeugd inleiden in dwetenschap.
Msar voor een ander, niet minder gewichtig
gedeelte: de jongelingen vormen tot mannen.
Hennen, die wat kennenmaar ook mannen,
die wat kunnenmannen dia niet alleen
voor da school, voor de wetenschap, maar
ook voor het leven worden opgevoed, die
niet verlegen staan, als ze van de sehool
ia de maatschappij komen, in één woord
rnanneD van kaïakter.
Juist op dit belangrijk punt schiet het
onderwijs te kort. Allard Pieraon schreef
in zij ge Studiën over Calvijn met het oog
daarop zoo snedig„Enkel en alleen pae-
dagogisoh gesproken zijn onze gewone
universiteiten in strijd met het gezond ver-
Stand."
De klaoht is ook al oud, dat mannen
van karakter sehaarsoh worden. Maar
merkwaardig is het, dat de uitdrukking
.een man van karakter" juist opkwam in
het begin der vorige eeuw.Iinmerj aandacht
wekt, wat zeldzaam wordt. Enschaarsch
moesten wel de mannen van karakter
worden in eene eeuw, waarin de beginselen
van pantheïsme,materialsme en scepticisme
de iieerscheode denkbeelden zijn.
Het grenzen verflauwende pantheïsme
kweekt eenvormigheid en wiacht het eigen
aardige, het kenmerkende uit, waarin juist
het karakter,reeds naar de grondbeteekenis
van het woord, zich openbaart.
Het geestdoodende materialisme, dat al
leen de materie, do stof erkent, in het leven
slechts eeo som vau verschijnselen zi«t, en
in het zielsleven niets anders ontdel.t dan
eene werking der hersenen, kan uit don
geest, dien hot ontkent, geen geestdrift
wekken en aan het karakter geen zodeli; k
beginsel te; g; jndrisg leggen.
Het twijfelende scepticism', dat alle zekei-
heid ontkent, en nog met Pilatns vraagt
z,wat is waarheid P" ontneemt den ine ssch
eiken stunr, en kan slechts dooden, wat er
van karakter nog by hem gevonden w rrdt.
Vooral het materialisme heeft op de cp-
voeding 'n verderfelijken invloed uitoefend.
De wetenschappen vau de stof, zooala na
tuurkunde en scheikunde, werden bevoor
recht boven die van den geest, zooals wijs
begeerte, kennis der klassieke oudheid en
geschiedenis.
Gevolg daarvan is geweest, dat de geest
drift en het gevoel van eigen kleinheid, die
altoos door de wetenschappen van den geest
die boven ons staat, worden opgewekt,
plaats hebben gemaikt voor overmoed en
zelfgenoegzaamheid door het bestudeeran
van de stof, die beneden ons staaz.
Het de afschaffing van de propaed&use
aan de universiteiten kreeg de wijsbegeerte
als studievak den genadeslag. Ook vrordec
al meerdere stemmen vernomen oen do
studie der kissiokeu to beperken, en alvast
het Grieksch als leervak op het gymnasium
te schrappen.
Het materialisme deed op het weten
schappelijk ondersoek zelf zijn verderfe
lijken invloed geiden. Velen zien reeds it.
de geschiedenis niets anders dan 'n natuur
proces, en de filologie wordt verschrom
peld tot de letieroritiek van den oorreotor.
Ook is hot de vraag, of de tegenwoordige
methode ven opvoedeD, die voornamelijk
hare kracht zoekt in het vele en snelle,
den geest niet neerdrukt, in plaats van
opheft, en ooleidt.
De teekenen der tijden spreken helaas
maar al te duidelijk.
Neen, we moeten weer terug naar eene
opvoeding, welke, niet neutraal en toop-
tisoh, een stevigen grondslag geeft voor
het zedelijk levendie, niet materialistisch,
weer geestdrift weet. te wekken en geest-
kraoht schenkt; die, niet pantheïstisch,
weer karakter en mannen kweekt.
Die grondslag kan geen andere zijn dan
Gods Woord.
Dat Woord, hetwelk ons alle gezag om
Gods wil leert gehoorzamen dat Woord,
hetwelk maoGen heeft gevormd met diep
ingesneden karaktersdat Woord, hetwelk
geestdrift wekt bij allen, die het geleerd
hebben, dat het hoogste doel van ui ons
streven is de eere Gods.
23 Augustus 1909.
Profaan.
Onder dit kopje schrijft De Bevelandir
Dat het grondbeginsel der sociaal-de
mocratie eigenlijk godsdiensthaat is, blijkt
uit niets zoo duidelijk als uit hun Zon
dagsblad de >Notenk"&ker«.
Profaner schendblad verschijnt er in ons
laod niet Op de meest gruwelijke wijze
wordt daar met den Christelijken gods
dienst, tot in de platen toe, gespot.
Eg juist in die «Notenkraker*, waarin
men het zoo nauw niet neemt en om
politieke redenen verklaart niets t-geu
den godsdienst te hebben, komt hetscoia-
listiseh karakter het beste uit. Daarin
komt, wat in de harter, leeft, tot ui.ing.
In het nummer van 1 Augustus laten
we een profaan gedicht, zoo verschrikke
lijk, dat men zieh afvraagtWat moot er
van komen, als de sooialistisohe partij, die
hoe laager hoe grooter wordt en df libe
ralen op sleeptouw neemt, eens de teugels
vsn het bewind io handen krijgt?
Het begiet aidu3
Calvijn zat in don Hemel naast onzen
lieven Heer
Esn robbertje te boomen over de ware
leer,
Zoo met een simpel tekstje, psalmpje en
zoo voort.
f Rechtzinnig en eerbiedig, gelijk, 'f daar
boven hoort.
Een eind verder heet het, met bet oog
op Dr Koy, er
Cslviju krr.bde z'n hoofd eens en keek
den Heer eens can.
„Op die manier gaat Bramiief volkomen
naar de maan."
„Je", kuohte toen de Heer?, „dat loopt
beneden mis", enz.
lcderdoad, aio dit de poëzie is van een
partij, welke zegt, dot zij den toorts ven
deu vooruitgang en vie beschaving uit de
hand van het liberalisme overgenomen
hoeft, dan hei duidelijk, dat vooruit
gang en bmcnavio£. ons voeren naar de
platste en gr riste levensopvatting die
denkbaar in
'tls waa.iijk een verheffende gedachte,
dat in or ze groote steden het openbaar
onderwijs voor een «ooi deel in handen
is van mannen, die 'a Zondags in hue blad
de »Nol nkraker* 'van dezelfde fraaie
poëzie g?nre,ea.
Tot zsovar De Beo.'
Laat ons «r aan mogen toevoegen dat
't jammer is cat er oog redacties van anti-
re volutior»H'8 bladen zijn, die dergelijke
„volM-verg:ftigende notenkrakers, oftewel
aielenkraktrs lezer.
Laten til deze redacties eens afspreken
dat zij dit blad niet sreer willen ontvangen.
Het behoor, in gaya enkele woning,
waar nog ïatsoehlijko raenaoken, laat staan
Christenen wonen, te worden ii gedragen
Of wmj 't eesi enkele maal, «toevallig*
in de brie enbus terecht komt, daar pakke
men het aan met een taDg en werpe het
in een riool.
Dan is men tegelijk van de verleiding
af, om iets vau dat vuil in eigen kolom
men, zij 't ook al ter waarschuwing tegen
het socialisme, af te drukken.
Immers niet ie de eerste plaats deze in-
gemeene prui cëzie maakt da sociaal-
democraiie vc- r den Christen gevaarlijk.
Veel meer, eu veeleer doet 't dit de sociaal
democratische leer en faktiek.
Niet in do eerste plaats de prentjes en
liedokenp, maar oe beginselen van Eet Volk
hebben wij te weerstaan.
Hetgeen trouwens De Bevelander her
haaldelijk tooa-ie met ons eens te zijn.
De Ooesche Courant heeft een bondge
noot gekregen in de valeohe voorstelling
vau feitenen wel in liet Volkd«e dit
trouwens wel neer aan de hand heeft.
Dit blad c.l. schrijft:
Onderwijs-bedervers.
Burg. en weth. van de Zaeuwsehe ge
meente Wissekerke stellen voor een
onderwijs'.r ie ontslaan, omdatbij de
hoofdacie behaald heeft en dus f 100
meer traktement zou moeten hebben.
Volgens de Goesche Ct. is er kans dat
- de Raad dit schandaligs voorstel aan
neemt. Ditzelfde achtbare ooilege van
B. en W. verzet lieh ook trgen ver
bouwing vau de bouwvallige openbare
sohool,
Onnc-oiig te zaygaD, dat deze onder
wijs-bedervers klerikaal zijn, geestver
wanten >as den uiet liberale hulp ge-
het hoofd der Wissekerksehe (openbare)
school.
kozen Amsterdamiohon weihouder van
onderwijs.
Nu is 't voorstel, door Het Volk bedoeld,
uitgegaan van een ooilege waarin minstens
éen liberaal xit,3ti bestreden door vier raads-
leden, van welke drie antirevolutionair zijn
i en besliste voorstanders der Chr. sohool.
S Juist dezen dus stondeu aan de zijde van
„de openbare ichool" en stemden tegen
5 «de reaotie".
Wil Het Volk dit cu eens verbeteren.
De Midd. Ct. deed 't niet, niettegen
staande onse uitvoerige weerlegging in ons
no. 272 van 'tdoor haar overgenomen
logenaohtige bericht der Goesche Courant.
Zij waelitie liever op oen oDgeveer aan
de onze gelijkluidende weerlegging van
De blader, heriehtgu dat de heer N. G
Brouwer Jr., voorzitter van hot eentr?-»'
bestuur van bet Werkliedenverbond, a's
zoodanig zijn ontslag genomen beeft, en
a's lid van't Verbond bedankt heeft, e/an
ale voor het lidmaatschap van den Vrijz.-
Dem. Bond. Hij zei dat zijn ontslag eer.
politiek karakter draagt,waaromtrent tfca
geen nadeie mededeelingen gedaao konder
worden.
Zou dat een oandidaat-lid voor de S. D.
A. P. zijn Dezu'ken zijn er wel meer ir
bet Alg. Ned, Werkliedeubond, En vooral
na de fusie-voorstellen van v. d. Voorre
(vereenigiging van vrijzinnig dernooreter
en unieliberalec) zulk een slecht onthaal
vinden,kon allicht bij die c.ensohen dat pro
ess wel eers wordia verhaast. Vroeg of
laat moeten deze hoeren tooh aaa 't static
S. D. A. F. aankomen.
Bij Ken. bsslnit is aan Harer Majes-
teits adjudant-generaal, adjudant in bnite.--
gewocen dienst, den gepencionneerd<°B
l'iitenanl-generaai J. B. van Hautsr, op
zijn verzoek, eervol outslaz verleend a;s
gouverneur-generaal van Nederlandscb-
ludiëzulks met denkbefuigicg voer de
vele en gewichtige diensten, door hem i»
die. betrekking aan den laude bewezen en
met bepaling, dat dit eervol ontslag zal
gerekend worden in te gaan met den deg
in de maand December a.s., waarop hij
de funotiën van gouverneur-generaal as a
zijnen opvolger zal hebben overgegeven.
En is benoemd tot gouverneur-generaal
van Nederlandsoh-Indië, de heer A. W. F.
Idenburg, oud minister van koloniën en
oud-gouverneur van Suriname met bepa
ling, dat hij als zoodanig optreedt op den
dag in de maand December a.s, waaiep
do tegenwoordige gouverneur-generaal zij
ne funotiën als zoodanig aan hem te Bata
via zal hebben overgegeven.
Vereenigings-wedstrijdenle prijs Uit-
spanniüg door Inspanning te Bergen op
Zoom 75,1 punt, medaille van H. M. de
Koningin, 2e Prins Hendrik te Breda 67,1,
medaille van Z. K. H. Prio3 Hendrik, 3e
Sparta te Goes 59, medaille van H. St. do
Koningin-Moeder, 4e Vliesingsche Turi>
vcreemging 58,5, 5e One Huis te Middel
burg 57,7, 6e Hedioburgum te Middelburg
55,44, 7e pry's Vooruitgang zy ons Streven
te Ierseke 54,9 punt.
Personeels wedstrijden lc prijs J. Nie-
boer van Uitspanning door Inspanning to
Bergen op Zoom met 68,1 punt, 2e Smit
■an Sporta te Goes met 60,2,3e L. van der
Steen van Vlissingsch Turnvereniging met
59,2, 4e P. van Eegeraat van Uitspanning
door Inspanning te Bergen op Zoom met
58,5, 5e J. Beelt van dezelfde vereeniging
met 58,1, 6e prijs Saodee van Vooruitgang
zij ons Streven te Ierseke met 57,6 punten.
Militaire wedstrijden: le prijs sergeam
Molhoek met 24,4 punten, 2e d' Hont met
24 en 3e Hamelinck met 19,4 punt
Voor den optocht werden de prijzen be
haald le prys Uitspanning door Inspan
ning te Bergen op Zoom met 8 punten, 2e
Hedioburgum te Middelburg met 7,94,3e
Prins Hendrik te Breda met 7,6 en 4e prys
Vlissiegsche Turnvereenigicg met 6.68 p.
De pryzen weiden Zaterdagavond in het
Concertgebouw uitgereikt.
Meliskerkö Als een bijzonderheid msg
vermeld dat L. D. alhier, die tweldra zijn
89en jaardag hoopt te vieren, zich nog zoo
irao bevindt, dat hy d6zsr dagen nog bezig
was met erwten pikken.
Serooakerke. In de Zaterd&g gehouden
gemeenteraadsvergadering, deelde de voot-
ziter mede, dot de wijziging der Politie
verordening door Ged. Staten goedgekeurd
is. De Rikening voor 1908 werd vastge-
gesteld met een Goed Slat van f 10111,83'J
Aangeboden werd de Begrooting voor 1910
ciet een totaal van f 8796,86s aan Inkom
sten en Uitgaven. Door Burg. en Weth. van
Middelburg was adhaesie gevraagd in sake
het komen tot eoa Cent.aal Bureau voor
het keuren van levensmiddelen. De Raad
besloot aan dit verzoek te voldoen. Na
dat nog besloteu was de gomeentezand»
putten 14 dagea later open te stellen dsn
gewoonlijk, dus tot Oet. a. s. werd de
verg door den voon. ges'oten.
Men bohrijft uit Zeeland
Ia dc maand Juli van dit jaar werden
uit deze provincie in vergelijking met an
dere maanden zeer weinig oesters naar
België gezondca. De uitvoer bedroeg
t'eohts 727 K.G. tegen 1391 K.G. in de
maand Juli an het vorige jaar. Frankrijk
zond de vorige maand 1852 K.G. oesteis
naar België, Engeland 1325 K.G. In de
eert te 7 meandon an dit jaar bedroeg
on-e uitvoer reeds 550,111 K.G. tegeu
181.374 K.G. ia hetzelfde tjjdvak vau 1908,
Engeland zend 88 317 K.G. oesters en
Frankrijk sloohts 3005 K.G. terwijl nog
41 K.G. uit andere landen kwamen.
Op verzoek eervol ontslagen als
president der rechtbank te Middelburg
j'ur. mr. A. van Reigersberg Versluijs, met
dankbetnigiag voor de langdurige ea ge
wichtige dieasten in reohterlijke betrek
kingen bewezen, en is hij benoemd tot
commandeur in de Oranje-Nassau-orde.
Stavenisse. Ia de Zaterdag gehouden ge
meenteraadszitting werd, naar aanleiding
van een adres van den Heer W. C. Crucq,
hoofd der sohool, een voorstel van B. en
W. met 6 tegen 1 stem aangenomen, om
diens jaarwedde met ingang van 15 Aug.
a. s. met f 150 te veihoogeo. Omdat die
verhooging verhooging van den pensioens
grondslag beoogt, wordt 't beding gemaakt,
dat dit besluit sleohts één jaar van kraoht
zal zijn. De heer J. Drocgeodijk werd her
benoemd tot lid van 't Burgerlijk Arm
bestuur.
Waarde. Door Burgemeester en wet
houders deser gemeente zijn de dagen
waarop de oandidaatsteiling en eventueele
stemming en harst 'mining zal plaats heb
ben voor een lid van den gemeenteraad
ter voorziening van de vacature ontstaan
door het bedanken van den heer H. Stout-
jesdijk bepaald respectievelijk op 30 Au
gustus, 1, 11 en 22 September 1909.
Vrijdagmorgen trj jhtten onder klein
Sicay, België, naoij Koewacht, eenige
smokkelaars een viertal vaarzen frauduleus
binnen te voeren. Zij kwamen daarbij in
aanraking met de dcuac-en van eerstge
noemde, plaats, een schermutseling ont
stond, waarbij ran revolvers werd gebruik
gemaakt en de veekoopman Th. M. van
Koewacht door een üogel ia het been werd
getroffen. De gewonde, die in België nog
een psar jaar gevangenisstraf moet onder
gaan, werd in der haasi door zija makkers
geholpen en weggeleid. Zijn toestand is
niet ernstig.
Van af 1 October zal driemaal per
week een lux-:-trein loopen van Vlissin-
gen over Berlijn naar Petersburg. Negen
slaapwagens worden naor Vlissingen over
gebracht. Slaagt de proef, dan vestigen
zich daar nog 8 Duitsohe g izinnen. M. C.
Mei ingang van 1 S jptember a.s. is de
kommies 3e klasse bij oe belastingen G.
J. Lambreobtse verplaatst van Aardenburg
naar Philippine.
Hoedekenskeske. In de Raadsverga
dering van Vrijdag warou alle leden aan
wezig. De burgemeester, voorzitter. Mede
gedeeld wordt dat door Gedeputeerde
Staten is goedgekeurd bet besluit tot ver
koop van grond aan -Uc. de Bart. De
rekening van het Burg. Armbestuur over
1908 wordt goedgekeurd, waarbij de leden
Louisse en Verbeek als leden van het
Armbestuur zich van stemming onthouden.
Daarna wordt vaslgesteld het la suppletoir
kohier der hondenbelasting op f9,59, 8
