NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND,
No. 252.
1909
Donderdag 29 Juli,
23e Jaargang^
HISTORISCH
CHRISTELIJK-
Buitenlandse!) Overzicht.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JCNGc-VERWEST. te Goes
F. P. D'HU;j, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,02'.
UITGAVE DER 'FIRMA
LN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 ^ent.
29 Juli 1909.
Jn het district Schoterland zij n candidaat
gesteld voor de Kamer de heeren Limbui g
(vrijz. dem en Bergmeijer (soc. dem
In Het Volk van 29 Juni had //Joh. V." tot
laatstgenoemde de volgende bsrijmde
z/bede'' gericht
Spreek gij nu, trouwe vriend, het eêle woord,
Waar blank en bruin U innig voor zal danken
Van Kol de kans, te worden weèrgehoord
In 't Zwarte Parlement met forsche klanken
Spreek gij het woordVan Kol in Schoter- i
[land! S
Dan! „Tot den aanval!" juicht het door de
[rijen
De zegepraal, zij is in onze hand
Voor 't Socialisme deinzen al partijen
Blijkbaar heeft deze »bede« op het hart
van den heer Bergmeijer niet genoeg vat
gehad.
Ook in Amsterdam zag men het gebeuren
dat de wenach om mr Roëll of dr Lely op
nieuw naar de Kamer te brengen door de
KieaveroenigiBgen werd gesmoord.
Maar waar blijft men dan met de, trou
wens zeer onbillijke, klacht aan het adres
der Rechtsehe partijen dat ze zelfs de
grootste en beste mannen van Links niet
hebben gespaard
Als groote heeren doen Op het Midden
standscongres te Amsterdam, waar het
Credietvraagstnk aan de orde was, werd
door dr.Nouwens het volgende verejeonder
de debatten ter tafel gebracht, wat hem
niet weinig succes dead behalen.
Jan had veertien daag gekregen
Voor het stelen van een jas,
«Wie", zei Kees, „had kunnen denken
Dat Jan zoo onhandig was
In het stelen van een jas
Laat hij doen als groote heeren I
Die bestellen eene jas,
En komt men om betaling vragen,
Wel, dan zeggen zijr Ik pas 1"
En zij dragen toch hun jas".
De 25-jarige »S;arL Verbist die j.l.
Woensdag bij een baanwedstrijd op het
Karreveld te Antwerpen zijn leven liet,
was een onbesuisd rijder die mot zijn 23
meter vaart per seconde nog door niemand
overtroffen was.
Nog dan Zondag te voren had hij in 't
bijzijn van Koning Leopcll dan Konings-
prijs gewonnen, en werd hij door den
Koning persoonlijk gelukgewenecht. Zijn
roem was ten top gestegen, toen hij een
paar dagen later, bezig een anderen prijs
te winnen, onder een met dolle vaart aan
rollende motorfiets vermorzeld werd.
Duizenden begeleidden zijn lijk ten
grave; en bezongen hun gesneuvelden
held.
Maar niemand dacht daarbij aan de
roekelooze waaghalzerij van dergelijke
sportliefhebbers; aan de wilde, woeste,
erger dan boidensohe ongegeneerdheid dier
kampvechters, waarmede zij elkander het
kleine stukje roem betwisten, waarom 't
bij deze wedst-ij ion g*»'aan de met
dood en eeuwigheid spottende lichtzinnig
heid, waarmede zij door een onverzadelijk
publiek aldoor worden aangevuurd.
Een zonde, waarbij de Vorst het Volk
voorgaat, en tal van jonge mensohenlevens
verloren gaan.
Er is een sport, die veredelt en sterkt;
maar ook een sportwoede, die verwildert
en doodt.
Het Kabinet-Ciemenoeau in Frankrijk
is, wij zagen 't reeds, door een Kabinet-
Briand vervangen.
Het roode kabinet is door een nog rooder
opgevolgd.
Voer den werkman heeft 't niets gedaan,
zoo wordt het nagegeven.
En de Kamer, die in haar groote meer
derheid radioo-sooialittiBoh is, heeft 't in
zijn ledigheid trouw ter zijde gestaan.
Deie Kamer heeft wèl de traktementen
der Kamerleden met 6000 francs per jaar
verhoogd en voorts de regeeringsviaat-
regelen tot kerkverwoesling goedgekeuid
doch e'genlijke vebetering is vati haar niet
uitgegaan.
De Senaat is al even langzaam in zijn
bewegingen gebleken.
Zoodat Het Volk dan ook, smalend van
»de verlepte Marianna», eerlijk erkent
het staat thans wel vast dat het parle-
ment in Fraokiijk, wanneer dit straks
met vacantia zal gaan, dit zal doen zonder
eenige hervorming tot stand te hebben
gebracht.
Beide, Kamer en Senaat, zijn onder bet
regime van 't algemeen stemreoht gekozeD.
lodien er verband bestaat tusschen Alge
meen Kiesrecht en Degelijke, Zake;.*-af.
doendeVolksvertegenwoor^igers, dan geldt
dit niet voor Frankrijk.
het Volk erkent 't zelf.
Duitschland.
Zoowel onder de conservatieven als in
het centrum neemt de ontevredenheid over
de houding van de leiders tegenover de
belasting-hervorming toe. Men begint te
begrijpen, dat het bij de oppositie tegen de
regeering8ontwerpen niet zoo zeer ging om
de beginselen hoog te houden,'.maar in de
allereerste plaats om de persoonlijke be
langen van een betrekkelijk kleine maar
invloedrijke groep te dienon. De voor
naamste leider der oonservatioreD, de beer
Ven Heydebrand und der Lasa, heeldat
ondervonden. Zondag heeft hij in zijn
kiesdistrict een rede gehouden om venlag
uit te brengen over zijn psriemen'aire
werkzaamheid. Maar na desa Tode namen
de voorzitter van de afdeelieg ven den
„Bund der Landwiite" en een ancere
conservatieve spreker, den heer v. Heyde-
brand onderhanden en oefenden zij, onder
toejuichingen van de aanwezigen, heftige
oritiek zoowel op de verwerping v«u de
suooessie-belasliog als op het ten val bien-
gen van v. Bülow, en het verbond met
de Polen. De vergadering eindigde dan ook,
zonder dat, zooals anders gebruikelijk, een
motie ten gunste van den heer v. He} de-
brand werd aangenomen.
Ook uit andere plaatsen komen mede-
deelingen van ernstige ontevredenheid
onder de agrariërs de kleinere lnydesi
natuurlijk waaraan soms uiting werd
gegeven door adressen of telegrammen
aan prins Bülow.
In het Centrum heersoht niet minder
ontevredenheid, en dan vooral onder de
industrieele arbeiders in het westen. Zij
vertoont zioh vooral in het Rijnsoh-West-
faalsohe industriegebied, waar de verent
waardiging over den geest, waarin de
belasting-hervorming plaats had, zeer
groot is.
Spanje.
De toestand in Marokko blijft zorg
wekkend. Nog altijd zendt de regeering
versterkingen, die reeds de 40 duizend
naderenen moet Marinas afwerend in
plaats van aanvallend optreden tegen de
opdringende inaoht der Mooren.
Het volk maakt zioh deswege ongerust
te meer nu generaal Sandrez uitgezonden
werd om Marinas te vervangen.
Wat dit iaatsto beteekent begrijpt man
niet.
Het waarschijnlijkste is, dat Arizon
Sandrez belast is met het bestuur van de
stad, om den generalissimus de handen
geheel vrij te la'en voor de militaire
operaties.
Niettegenstaande de pogingen van re-
geering8wege, om het ernstige van den
toestand te verbloemen, begins het Spaan-
sohe volk te begrijpen, dat men niet ie
doen heeft met de onderdrukking van een
opstandje, maar dat het hier betreft een
massale opstand van alle Rifstammen, ver
sterkt met duizenden Kabylen uit het
binnenland.
Die stelselmatige verloochening van de
feiten maakt de menigte balsturig; het
zal de regiering moeilijk vallen haar op
den duur in bedwang te houden, Barce
lona, van oud,s de de meest roerige, gaf
het voorbee'd reeds.
Te Baroeloia blijft de toestand treurig.
De spoo: wegen zijq vernield. Geen enkele
trein uit Spanje is g:ster aan de grens
aangekomen Het kwam reeds lot bloedige
botsirgen. Alleen op de door het leger
bezette punten is 't rustig. De opstand
breidde zioh r6eds in de provincie uit. I
De staat van beleg is afgekondigd in
Tarragona en Getona
In Marokko blijven gevechten en aan
vallen, die wij niet elk afzonderlijk kunnen
besohrijveD, slaohtoflsrs eisoheu.
Volgens een bericht uit Melilla was de
munitie allerslechtst bij de Spanjaarden.
Heihaaldelijk meesters de troepen achter
uittrekken om munit.e te gaan halen. Op
een gegeven oogenblik was de artillerie bij
gebrek aan wapenvoorraad, in zoo groot
gevaar, dat een kanon moest verlaten
worden en hei werd slechts na een ver
woed geveoht heroverd.
Het algemeen gevoelen is dat groote
gebeurtenissen op handen zijn. Hier maken
de inlanders loopgraven op de hoogten,
terwijl 12,000 hunner naar «nen verzekert,
de harka voor Melilla gingen versterken.
Men twijfelt niet of de stammen, die
vriendschapsbetuigingen aan de Spanjaar
den geven, op het eerste teeken der
marabouts, die Jen heiligen oorlog pre
diken, tegen Meiilla en Alhuoenas zullen
oprukken.
In eik geval vrerden door de inlanders
alle gevechten, die tot nu tee werden
geleverd voorgesteld als nederlagen voor
de Spanjaarden en dat houdt de moed
erin bij de Mooren.
Te Madrid zijn de opwinding en de
angst toenemende, temeer omdat de regee-
riDg de namen der m Marokko gesneu
velden niet bekend maakt. Daardoor is
man bevreesd, dat de toestanden op het
Rif erger zijn dan bekend werd. Niemand
twijfelt aan den moed van deSpaansohe
troepen. Maar het optreden der regeering
wordt streng veroordeeld en men vreest
dat daaruit allerlei rampen zullen voort
komen.
De militaire deskundigen zijn eenstem
mig van oordeel, dat Spanje zonder uitstel
minstens 50,000 troepen naar Marokko
behoort te zend en.
Frankrijk.
Het is een feit van beteekenis, dat de
leiding van 's lands zaken thans rust in
de handen van een revolutionair socialist.
Falbères meet bij zijn benoeming tot
hem gezegd hebben de wet verbiedt aan
den president eer republiek er eene mee-
ning op na te houdenen daarom aan
vaard ik ook uw kabinet.
Aohter deze opmerking kan ingehouden
leed verborgen ligger, over den treurigen
afloop als der watereü, waaraan Frankrijk
ten prooi is.
Maar hoe weinigen zien dit.
Aller aandacht is thans gevestigd meer
op den teohuischen aeronaat, die 't Kanaal
overstak, dan op den politieken aeroneat,
die heden voor de Kamer rersoheen en
hetzij met applaus, hetzij met berusting,
in ieder geval vertrouwensvol oatvangen
werd.
Hieronder volge een korte levensschets
van dezen Frankrijk's eersten socialistische»
premier.
Aristide Briar,d is den 28 Maart 1862
te Nantes geboren, els zoon van „kleine
iuyden". Hij studeerde in de rechten en
werd in in 1889 adv oaat in St.-Nazaire.
Hij was socialist, heftig, veelal revolutio
nair socialist. Hij had vooral een warm
hart voor de vakbe7/eging'; te St. Nazaire
stichtte hij een arbeidsbeurs. Spoedig
werd hij een op alle sooialistisohe con
gresses uitstekende figuur, dank zij zijn
groot redenaarstalent ec de kracht van
zijn overtuiging. Hij was een zeer warm
voorstander van de K.^emeene stakingen
't was aan zijn redevoering op het congres
in Marseile in 1893 te dankeD, dat er een
resolutie werd a^cgenomeD, waarin de
algemeene staking als het hoofdstrijdmiddel
der partij werd aaog^markt.
Langzaam aan kwam Briand in het
gebied der eigenlijke politiek. In 1902
werd hij Kam^ilid, waar hij al spoedig
als partijleider aller vertrouwen won, ook
wegens het aldoor berijden van] zijn stok
paardje Soheidkig van Kerk en Staat. In
1906 werd hij minister van eeredierst, en
weldra, bij de k ünetswisseling, van jus
titie. Toen kwr.ju de tijd ;van Briand's
groote inaoht. Meer en meer won zijn
invloed op het parlement boven dien van
Ciemenoeau, die door heftigheid en onge
motiveerde uitvallen zijn partij steeds
meer van zioh vervreemdde, Esns kwam
het tussohon de twee ministers tol eeD
incidentCleane oaau, boos over Briand's
stijgende macht, sprak in de Kamer juist
tegenovergesteld als Briand gedaan bad
dezo verliet de zaal. Ciemenoeau was ge
dwongen Briand zjjn verontsohuldigingen
aan te biedee, anders zou hij wellicht toen
reeds gevallen zijn en vervangen door
Briand. Nu heeft het nog twee jaar ge
duurd eer dit gekeurde.
Van zijne voortvarendheid zal nu wel
iets afgaan. Trouwens dit gesohiedde reeds.
Gisteren bij de kabinetsverklaring welke
met een motie van vertrouwen, aangeno
men met 306 tegen 46 stemmen, eindigde,
zei Briand onder meer dat hij van de
ambtenaren zal eifohen eerbied voor de
overheid de regesring zal regeeren, orde
en vrede, zoo bttnen- als buitenlondsoh,
ziedaar ons program.
Menige eoDse. vatieve oud-mirister, deze
uitspraak hoerende, zal gedacht hebben
wanneer ik mijn oogen sluit, verbeelde ik
mijzelf te hooren.
z/Un jaoobin ministro" wordt niet altijd
„un ministro jacobin".
Creta.
Een verkeerd begrepen telegram deed
obs gister melden dat de Grieksche vlag
gister te Canea (op Creta) was geplant,
en de Cretenzer krijgsmacht zou worden ge-
Dei laatste gecursiveerde woorden moe
ten vervallen.
De vlag is, door de Cretenzers zelf, ge
plant op het fort eu op de kazernes der
Kretenzer militie. Hetgeen zeggen wil dat
de Kretenzers nog s'eeds begeeren zich te
onttrekken aan het Turksche gezag en zich
te voegen onder het Grieksche.
De ontruiming van Kreta door de mo
gendheden is tegelijk begonnen.
Men is benieuwd wat de Turken nu zul
len doen.
Perzië.
De onttroonde sjah Mohammed AU, die
nog steeds in de Russische legatie te Tehe
ran vertoeft,gaat in Augustus naar Rusland
De toeBtand in Perzië is nog niet zooals
het wezen moet. Er wordt veel geklaagd
over roover[jen en de verspreide troepen
van den Sja'i vormen nog steeds een ge
vaar. De Bachtiaren te Teheran ontvangen
voortdurend versterkingen. Zjj eischen den
aftocht der Russische troepon uit Perzië>
De regesring neemt maatregelen tegen
onlusten in Sjiras. De Eagelsche consu-
laatwacht aldaar is met veertig sepoys var-
sterkt.
UIT DE PKOraCiE.
Vfissingen I Stemming gemeenteraad.
Aantal kiezers 1200. Opgekomen 844.
Biljetten van onwaarde 7. Meerderheid
419 W. L. Winkelman (aftr. 1.) 439.
W. N. Rottier (l. uitgevallen in III) 428.
A v. Maanen (vrijz. dem) 31. A. Huson
(s„) 370. S. A. Luitwieler (c.-h.) 338, Zoo-
dat gekozen zijn de heeren Winkelman
e:i Rottier.
Waarde. Maandag 26 dezer was het 25
jour geleden dat de heer G. F. W. Geill, srts
te Krabbendjjke als genees heel eu ver
loskundige voor deze gemeente was opge
treden. Dezen dag wilde men niet heel en
ai onopgemerkt voorbij laten gaan. Een
commissio uit de ingezetenen had gel
den bijeen gezameld teneinde dhr. Geill dit
als bewijs van belangstelling in ajjn werken
voor de gemeente Waarde ter hand te stel
len. Dit geschiedde Maan iag j.l. door den
voorzitter dier commissi* in bijzijn van de
leden dier commissie en van de leden van
den gemeenteraad, benevens van den pre
dikant der Ned. Herv. Gem. Een passend
woord werd daarbij gesproken door den
hear burgemeester, den voorzitter der com
missie en deu predikant der Ned. Herr.
Gemeente. De heer Geill, dankbaar voor
dit bewijs van belangstelling,vulde het hem
ter hand gestelde bedrag met een flinke
som aan, teneinde daarvoor iets aan te koo-
pen voor de vereeniging Het Groene Krnis,
alhier. Van vele woningen wapperde dien
dag de driekleur.
Kortgene. Benoemd tot gemeente
geneesheer alhier, in te gaan op 15 Augus
tus a. s., de heer dr. M. van Rossom, van
Rotterdam.
Kamperland. Van de in 2 jaren aan te
leggen 2700 M. lengte grindweg in den On
rustpolder is thans door gunstige omstan
digheden reeds 2280 M. lengte gereed ge
komen, terwijl ook de nieuwe aanleg in den
Heer Janszpolder bijna gereed is.
Bij de Maandag te Retranehement
gehouden stemming voor een lid van den
raad werden 119 geldige stemmen uitge
bracht. Daarvan verkregen de heeren J,
Cambier 35, I. J. Poiseonnier 61 en J. Ver-
hage 23 stemmen, zoodat de heer Poisson-
nier gekozen is.
In de Maandag voormiddag te Veere
gehouden raadszitting, door den wethouder
De Bree gepresideerd, werd mededeeling
gedaan, dat, blijkens kennisgeving van de
gezondheidscommissie, voor 1910 het aan
deel der gemeente in de bijdragen van de
21 gemeenten ad f 1000, bedraagt f 33,43
en dat de heer K. Dekker te Westkapelle
als lid van ovengenoemde commissie is her
benoemd gedurende het tijdvak 1 Juli 1909
tot 1 Juli 1914. Met betrekking tot de be
zwaarschriften tegen hun aanslag in den
hoofdeiijken omslag over 1909 van wed. W.
de Buck, Chr. Volkers Az. en W. Dekker,
werd besloten de aanslagen te handhaven.
Voorts werd besloten het huis wjjk A no
168, aan de Markt, met inging van 1 Octo
ber e. k. onderhands te verhuren aan de
wed. J- Sturm tot 30 September 1910, voor
en overeenkomstig het voorstel van Burg.
en Weth.tot het aangaan eemer geldleening
ad f 800, ter voorziening in de behoefte aan
kasgeld. Daarna werden de geloofsbrieven
van de herkozen raadsleden C. Maas en A.
Volkers Jz., onderzocht, waarna tot hun
toelating werd beslotc.;. Ten slotte werd
overgelegd de rekenirgever 1908, bedra
gend in ontvang f 11,361,56, in uitgaaf
f 11,351,845, alzoo met eea goed slot van
f9.715. M. C.
Middelburg. Instede van den Sergeant
J.Zonruiter zal de sergeant J. Sinkevan
het 2e Bat. 3e Reg Inf. alhier den militie -
commissaris bij de loticg voorde Nationale
Militie behulpzaam zijn.
In den vervolge zullen de lessen by het
Voorbereidend militair onderricht medio
Januari worden gestaaki.
De toestand van den ernstig gekwet
ste bjj het bekende automobielenongeluk
te Sasput, gem. Schoondyke, Chr. v. d.
Abeele, van Sint Kruis, is goed vooruit
gaande. De hoop bestaat, dat hy in het
leven zal blijven; per automobiel is hij
thans naar zjjn woning overgebracht.
Heinkenszand. Bjj dhr. D. van 't Hof
is de vlekziekte uitgebroken onder de var
kens.
Heden is de heer A. Brevet, deur
waarder by het kantongerecht te Oost
burg, ter openbare civie a terechtzitting
der arrondissements-recht 'ank te Middel
burg, beëedigd als deurnaarder bjj ge
noemde rechtbank.
Heinkenszand In de - orgadering van
den gemeenteraad alhier <.r der voorzitter
schap van den Burgenten ter, waren alle
leden tegenwoordig. De b?er C. van de
Swaluw, werd met alle stemmen herbe*
