Ip NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. No. 250 1909 Dinsdag 27 Juli. 23e Jaargang. Ip~ leclit iel Ld. CHRISTELUK- HISTORISCH ZONEN. reultn leeht Bitfenlaudsoii ('verzicht. ekbank ri.ooo.ooo iepaard, Winter- p, Kloetinge. iïRST, 'ury VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK uitgave d-.r firma Wed. S. J. DE JON GE-VERWEST, te Goes F. P. D'r!U!,\ te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIES idaew'rö ngen. hypotheek eeft uit 4 °/t van 99 f 500.-, Seeland, be lten en cor- SLEMAN te er Bank. LOUWER. ËWITTERS. LT. md Oeld. to'a tand. oplegging iVERSE Jh. in alle tuig dres firma )KAK met voor brood hondenkar. \euw- en St kerke. ISOIJW Cz. ar uit twee, DDE, 0.- en ?Z., O O 8 t- 29 Juli, en .OPPEJAN, en, broed 1908, (906. Ij. Louwerse |t tot en met rrijpskerke. BOORDSE, Jruimen tijd Schilder, bij W. DE [JE, Bakker, JTTBRDAM. 's Zondags) ielbnrg 9,30, i r I IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Pri.s per drie maanden franco p. p1,25. Enk 'le nummers0,025. n n urn ia i in urn ii mihm i ii ii i iii iii iimmhii n '..N VAN van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer f cent Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iederi regel meer 10 '-ent. Een en dertigste Augustus- Unie Collecte. of Oogstmaand is weer aanstaandede maand, wiarin gij geroepen wordt de jaailijksche inzameling voor onze scholen te houden. We weten, dat werk is vaak moeilija. Maar we zijn ork overtuigd, dat het u niel te zwaar valtwant het is een werk der liefde. En de liefde zoekt ziohzelve niet: wat uit liefde gedaan wordt, valt licht. Eu waar Gij geroepen wordt uw tijd en uw krachten te geven voor het heil van Neerlands jeugd, daar verzoet de heer- lijkheid van het doel de mceite van den arbeid. Ons Vaderland is nog een door God gezegend land, en wat Gij voor de jeugd doet vermeerdert dien zegen. Er was een tijd, dat de Unie-oolleete moest strekken om in den dringenden nood der scholen te voorziendat vbd de opbrengst uwer inzameling vaak het voort bestaan eener school afhing. Zulks behoort thans tot de uitzonde ringen. Maar is die collecte daarom minder noodzakelijk Ge weet beter 1 Dej<hoogere eisohen aan ons onderwijs gesteld vorderen nog steeds ruime offers. En buitendien onze jaarlijkeohe cal leote mag niet vervallen. De Augnetus-oolleote is immers steeda het ofieifeest, dat in heel het land den moed weer herleven, de geestdrift weer tintelen doet. Van dat efferfeest gaat immers telkens weer bezieling uit ora vol te honden en voort te bouwen. Nu de strijd minder bang werd, nu er vezademing kwam, zoodat de krachtsin spanning minder kon worden, nu is de oolleete een jaarlijkeohe monstering der krachten om te doen zien, dat we nog steeds sohonder aan schouder staan in steden en dorpen, in Noord en Zuid, om, zoo 't aoodig ware, weer pal te staan voor onze scholen. Dan denken wij weer a»n de vorige tijden, toen het ons soms zoa bang kon zijn, maar toen wij ook, door 's Heeren gui.st en in 's Heeren kracht, zulke klceke daden mochten verrichten. Dan zien we weer op hst klein begin en op de groote uitkomst. Groote dingen heeft God door ons ge daan 1 Dertigmaal reads schonk Hij ons fcóven onze nooddruft, zulk een rijken oogst. Telkens dachten wede oogst zal nu wel minder uitvallen. En ziet: telkens was er in de laatste jaren vooruilgacg 1 De laatste Aigustus-oolleote was veel hoogeT dan de vorige. De liefde voor „de School met den Bij bel'' verflauwt r.og niet Mannen broeders, dat geeft vertrouwen 1 Vertrouwen, om gezamenlijk het aan gezicht des Hesr-<i 'e z-i?ken voor onze jaariijkscho inzBu, Vertrouwen, om met ijyer weer te wer ken en de schalen, bussen of zakjes ter hsnd te nemen om de offers te ontvangen. De ofierr der dankbaarheid zullen voor zeker dit jaar in ruime mate toevloeien voor alles, wat God or.s schonk, ook in den zegen aan ons geliefd Vorslenhuis. Dankbaarheid van ons Christenvolk voor de nieuwe opruite aan den aiouden Oranje stam. Dankbaarheid aan God, die door de geboorte van Prinses Juliana toont, dat Hij in Zijne groote barmhartigheid het drievoudig snoer „God, Oranje es Neder- lmd" opnieuw heeft willen versterken. Moge de naklank van de jubeltonen, "ie op 30 April jl. in heel ons vaderland en ook daarbuiten werden vernomen dui delijk merkbaar zijn by allen, die zich voor het houden der Unie-ooiiecte beschik baar zullen stellen, maar ook bij heD, aan wieu een gave voor »de School me' den Bijbel" zal worden gevraagd. God verblijde ons ook nu door Zijne dadtn1 27 Juli 1909 Dat in distriet I mr. L. v. Andel nog geen kans had gekozen te worden tot lid van Middelburgs gemeenteraad, was te y erwaohteu. Maar dat hij 267 stemmen kreeg tegen over een aftredend lid, die er sleohts 50 meer bekwam,was voor ons een verrassing. Dat in III de onzen trouw op Schcrer hebben gestemd, heeft diens sterk vermoei» derd stemmencijfer bewezen. Hier zag men weer eens den invloed der (a. rKiesver- eeniging. De enzen hebben hun plicht gedaan. Lsa* men voortaan, behalve op III, ook op 1 't oog gericht houden. Ook in I zal nog wel eens een kansje voor ons komen. Wat ons te meer verblijden zou, wijl wij de smadelijke uitwerping van Koole in dit district nog wel eens zouden willen gewro ken zien. Is heiligschennis en beleediying ten onzent niet strefbaur? Ver8ohillende Nederlaudseho sehrij vers hebben betoogd, dat ons volk zin heeft voor goeden gezonden humor. Of dit zoo is, wel, de heeren, die dit schreven, zuilen er waarschijnlijk zelf de voorbeelden van gezien hebben en voor zoover sy sehrij vers uit vroegere tijden waren, suilen zij mis schien wel gelijk gehad hebben. Op het oegeablik eohter zouden wij eene derge lijke verklaring niet gaarne voer ot-ze rekening nemen. Wel ziet men geen aanplakbiljet van een rarié'é of men treft er den naam ran den een of anderen //humorist" op aan, maar gaat men er dan been om van diens geest te genieteD, dan ontmoet men ge woonlijk een »keraiekelii:g«, wiens geestig heden zoo begrijpelijk zijn, wiens «humor" er ïoo duimeo dik op ligt, dat zij wellicht bij het publiek den bekenden vetten lach kunnen te voorschijn roepen, maar zeker geen fijnen glimlach kunnen verwekken. Zooals bet met de //Vortragslunstler" en de „chansonniers" ie, zoo is het ook gesteld met onze «humoristische* week bladen. Reeds vroeger hebben wij er op geweien, welke platte domheden some in bladen als b.v. De Uilenspiegel eo De Ware Jacob voorkomen en hoe desniettegen staande dergelijke bladen niet alleen noor „The man in the streel" maar ook door het meet ontwikkelde publiek met gret g- heid worden gelezen. De reden waarom wij op deze zaak terugkomen is hierin gelegen, dat in den la&tsten tijd ee humor van het eerste blad eene zeer bedenkelijke riohlicg heeft gencmen. Wij laten nu daar, of De Lilenspiegel platte aardigheden ten beste geelt, of het blad daarbij zaken te pas brengt, waar ever men zelfs in de.ntecste gezelschappen van heeren onderling niet spreekteen en ander kan wellicht voor een zeker publiek bekoring hebben, dook zal ongetwijfeld niet bijdragen tot de ontwikkeling des volks, welke onse liberale regeerders net de drukpers vrijheid hebben gemeend te bevorderenheel veel schaden kan net eohter ook niet. Geheel anders staat het eohter met de geestigheden, waardoor bepaalde personen direct beleedigd worden en nog meer bij die, waar sprake is van heiligschennis, Citteeren wij eenige moppen, voorko mende in de la&'ste nummers. In bet nummer van 1 Mei staat een teekening,waarboveDKuyper-Karikatur:st- Kritikaster, voorstellend Dr. A. Kuyper, teekenend een Christusfiguur met sabel en helm, waaronder de woorden «Jezus de Politieman." 29 Mei. Een titelplaat, waarboven De hedendaagsohe uitstorting van den Heiligen Geest, voorstellende een Priester en de Heeren Kuyper en Lobman zittende om een geldzak m -t oadersehrif:Oai den Geldzak is de G t at grooter neg dan 't Groote Beest. 19 Juni Teekeuing van eene processie, waarin D-. A Knyper ondc. een baldakijn in priestergewaad het alziend oog draagt. 3 Juli. Titelplaat, dragnvL: tot opsohrift De Grot van Lehmann met bijschrift„Bij de Giot van L lardes verscheen de Heilige Maagd aan Beuadette Saubirons". Onder schrift Broeder Abraham aanbidt de Heilige Maagd der elfduizend, Mathilde Weslmeyar bij de Grot van Lehmann «Wees gegroet g'benedijde! Wees ge groet 1" Verder ia hetzelfde nummer onder verschillende dingeD, die door een uitdra ger worden aaugeboden „Kruisen met en zonder Heiland". Ons dunkt, bet is nogal welletjes. Onze liberale regeerden» hebben de wetgeving zoo ingericht, dat men voor aangedane beleedigÏDgen bijna nooit genoegdoening kan krijgen, wij hebben dat gezien bij de vervolging ingesteld wrgens de bekende plaat in Het Volk. Of nu voor heilig schennis eohter geene vervolging mogelijk is, zou ons toch verwenderen. Mocht onze wetgeving op dit punt te zwak zijo, dan hopen wij, dat het tegenwoordig Christelijk ministerie zich haasten zal daarin te voor zien. De diukpersvrijheid is ook een van de zegeningen, die wy uit de liberale regeeringsperioGc hebben overgehouden een kleine beperking ook in het belong der zoo hoog geroemde volksontwikkeling van den goeden smaak, lykt ons wel op zijne plaats. Aldus schrijft de heer A. J. Verbeek van der Sfends Jr. in „Nederlandsehe Stemmen". Wij zouden willen vragenwas 't niet goed dat dergelijke spotbladen uit alle Christeagezinner- en redactie-kamers ge weerd bleven. Voor onze eigen gemoedsrust ea voor de zedelijke opvoeding onzer kinderen, ware dit verreweg het beste, dunkt ons. Die platen zijn kleefstof, waarvan altijd wat in 't geheugen en aan de ziel blijft vastzitten. De oai'ioatuur kan op zichzelf geoor loofde lectuur zijn; over 't algemeen is zij, evenals het Tconeel, zoo door en door verdorven, dat wij voor ons tncenen 't beste te doen, met er nimmer gebruik van te maken. Trouwens wat bereikt men met -een profest er anders mede dan dat wie vuil is, nog vuiler wordt. Men zie maar even wat Het Volk naar aanleiding van 't protest tegen haar schunnigheden, opmerkt. Men is er nooit mee klaar. Bij kon. besluit is eervol ontslag ver leend aan generaal Sabron ais minister van oorlog ea is in zijn plaats benoemd gene raal Cool. Door de liberale pers wordt hij als de beste opvolger van den bekwamen, door tastenden Sabron geprezen. Hij is een der beste opperoffioieren. Hij is 61 jaar oud. Vao 1861 —1872 was hij tweede luite nant bij de genie v»n '62—'79 als eerste luitenant volgde hij den taotisohen oursus aan de Stafschool (thans Hoogeve Krijgs school). Ia Oot. 1877 ging hij bij het Indische leger over. In 1879 caar Atjeh overgeplaatst en daar tot kapitein bevorderd, werd bij door generaal Ven dei Heijden als chet van den staf ingedeeld bij de expeditie naar Lamioba en Seiimoen. Na deze expeditie was hij nog werkzaam bij den bouw van het groot-militair hos pitaal te Panteh Perah (Atjeh). Na»r Nederland teruggekeerd waar hij van 1882-'87de functie waarnam van Hocfd van Onderwijs in de geaiewetensohappen aan de Koninklijke M'Iiiaire Academie te Breda. Vandaar werd hij overgeplaatst bij de genietroepen te Utrecht, en belast met de voorbereidinh der vernieling ran de spoorbruggen in oorlogstijd. mm In 1892 werd ij benoemd tot leeraar aan de Hoogore Kn; ?ssohoe). In 1996 over geplaatst naar Bre ia om werkzaam te zijn bij den bouw der nieuwe Chassé-kazerne. Ia 1898 bevorderd tot majoor en geplaatst bij het oorps genietroepenin 1901 be noemd lot diveot-ur der Hoogere Krijgs school. In 1907 volgde bij generaal Sabron op als inspecteur van 't militair onderwijs eo werd hij bevorderd tot generaal-majoor. Minister Cool s een man van groote bekwaamheden. A 3 politiek man trad hij nimmer Daar veren dooh moet 't diehtst staan bij de vrij-liberalen. Althans, 100 zegt de N. R. Cwie 't, gelijk ons, 01a 't even iB wam eer maar de meerderheid in 't Kabinet blijft overwegend reohts. Goedkoop. Jaar 1664. Een '„Snuffelaar" vond bij Velius, den kroniekschrijver van Hoorn, dat hij in de rekeningen van de Burge meester van dat j izr gevonden heeft, dat ze op het raadbu.s aldaar verteerd l ebben de som van 8 stui -era, en nog wel by gele genheid dat do heer van Charioi daar was- Eenigen tijd daarna, als diezelfde Heer daar was, de som van21/, stuiver. In dat zelfde ja*r had ecu burgemeestersmaaltyd, het bier inbegrepen, gekost zestien bras penningen. Op Paaschdinsdsg van 1464 moesten ge kozen worden Kaï kmeesters, Waardeins e.j andere bevelh. t bars, bij welke gelegen heid voor 10 stui ers Franschen wijn werd vortetrd, Nog was den Dijkgraaf en zyn Waarschappen geschonken aan een maal tijd, de wijn daaronder begrepen, zes stui vers. Toen er in dat jaar drie misdadigers ge recht en op het graf gelegd werden, werd er aan wijn betaald 18 stuivers. De salarissen waren natuurlijk destijds naar evenredigheid. Zoo oDtving Meester Fieter, destijds Pensionaris (welke betrek king ongeveer g' lijk stond met die van ge meentesecretaris tcgeewoordig) als jaar wedde de fameuze som van 26 Beiersche Schilden, zijnde 18 guldee en 4 stuivers. Toon deze heer van Stadswege een reisje moest maken van Hoorn naar Leiden, be taalde hy tot A-enhorn één braspenning, van daar tot Alkmaar voor een afgehuurde schuit twee stuiver en van Alkmaar tot Leiden wederom twee stuiver. (Wie zal nu nog zeggen, dat het reizen tegenwoordig zoo goedkoop is? j In datzelfde jaar vinden wij aargetee- kend bij een oude memorie, dat onderstaan- de waren verkocht zyn, te wefenE»n mud tarwe, een mud rogge, een mud garst, een mud haver, een ton appelen, een kan wyn en een vette kapoen te samt n voor 31 stui- ver. J Dat deze goedkoopte van warea eenigen tijd aanhield, blijkt uit het feit, dat in 1473 te Amsterdam een vaa'je boter, Hollandsche boter, betaald werd met 13 stuivers, zooals blijkt uit de aanteeken- bcekjes van het Gasthuis dier stad. Dat de arbeidsloonen met de lage prijzen der leijensmiddelen gelijken tred hielden, blijkt uit het feit, dat eeo timmermansbaas per dag 2 stuiver verdiende, een knecht een driegroot (lè stuiver) alles met dien verstand', dut ze voor hun eigen kost moesten zorgen. Esn kleermaker verdiende per dag een stuiver. Te Sohoorl betaalde men als een man den „ganzen dag" met de spa of graaf had gewerkt, niet meer d»n eeo driegroot. Het maalloon van een zak zaad was een oortje (halve cent), maar geen nood, voor een stuiyer kocht man drie kop boter of 33 eieren voor 4 stuiver eau zak garst, voor 8 een zak rog en voor 12 stuiver een zak tarwe op de Sohooülsohe Maandagsohe Weekmarkt. Bij de stemmingen voor den gemeente raad zijr in vele plaatsen van ons land tegenover zelfs de uitnemendste oandidaten van Rechts, d&nk zy der Liberalen steun, socialisten gekozen. In Amsterdam werd de verkiezing van de sooiaal demooraten door een vrijzinnigen voorzitter en dito verga ering luide toe gejuicht. Te Arnhem wc d een bekwaam kaïholiek rechtsgeleerde (oor den vroege- ren redacteur van dej «h ode Duivel" Hermans dien de vrijzinnig demooraten "penlijk hadden geproclameerd gesla gen. Zoo kwamen te Htlvfrsum, Delft, enz. op gelijke wijze sodalis'» n op 't kussen. Daarom is 't Diet eerlij van de vrij-lib. N. R. C. dat zij den antirevolutionairen in Rotterdam er easi ver wij van maakt dat deze niet zoo haastig zijn om bij eerste stem mi og voor een Statenlid den liberaal Visser tegen den socialist Spiekman te steunen. Onze mannen uitwerpen voor een socia list, en tevens onze mennen gebruiken tegen den socialist voor d in liberaal, deze al te zeer vruchtdragend* taktiek behoort niet te worden bevorderd. Verbroedering in Zuid Jfrika. Het is wel al twee jaa- geiedeD maar 't is toch nog aardig om te lezeD, en leerrjjk voor alle tijden en volken, wat „Domkrag" in Juli 1907 schreef iu de Transvaleronder het opschrift «Di noodkreet op di Kermis". We laten het stukje hier volgende be doeling ervan kan men niet misverstaan „Ons is non besig om nasionale kermis te hou, en ons het al di gaste wat daar te vinde isgenooi. Dis strihke, en lmte, en bollas, en bnndjes, cn poeier, en reuksalf net waar jy kyk. Dis „Neef* voor en „neef" agter. Dis »lie we niggi* hier cn »liewe niggi* daar. Ons is nou so virscend en vol kon- siliasi dat geen enkele skepsel buiten onse kermis gesluit is ni. By di deure staan onse grootmanne self ooi di gaste welkom te heet. „Kom in, kom in 1 welkom 1 wel kom 11 Omhels my, en bat ek jou omarm en binne toe vat." „Oom", seg een outj«, „kyk tog hoe virlee staan arme ou Diabolus daar. Ag hy lyk dan so vrstote. Kan ons hom ni mar ok in nooi ni?" „Ia, ja! Seker, seker, seker! Kom in neef Diabolus, hier is vir jou vandag ok plek. Ons wil vereoeniDg io al ons politiek bêh. En daar skuif on Saftrap ewe geveins nader, en hy is binr<c I (Nou moet jy nooit sien waller gevreet by trek ni). B3 is ok ni te lank binne ni cf hy begin self «vrinde* in te nooi. Hy trek hom daar gou 'n swart manel an, sit di pluishoed op van een van di goeie mense, steek hom 'n rooi strik voor di bors, en hy nooi licks en regs. Klein Baaltje van ou Baal is di eerste wat by roep. Baaltje ok ni links ni, wip op sy agtërpoo'en daar glip by in. Huile sing een kant gessnge en anner kant dans Baaltje, en ou Saftrap slaat di maat, en vra dan nog of ons dan tog ni ears moet 'n klein gebedje kan open ni want dis mos nasionsla kermes wat gehou word 1 «Ja, ja", klink dit. Klem Baaitje skree nrgal di hardste. „Dis 'n goeie plan sol neef Beëlzebub voor gaan assemblief En toe was dit'n algemene „Biese-biesi Bsrnc Hou jou handjes same", en almal „join" hartelik. Moet ek nog verder virtel Ek wo»d lam om my hart 1 Di wierook wat daar opstyg, maak my tnense ronk. Hulle val een na di anner flauw! Er<e sal di kermis afloop? Daar is mense wit uit di kermis- saai moet uitgehaal word. Hoe kry ors bulls uit Wi sal help f» sal help Frankrijk. Clemenceau was een der grootste staats lieden van zyn tijd, zegt m» n. Zyn fout was alleen dat hij dit wist, e> toonde dit te weten. Want hij had vea praats en wist zijn wil door te dry ven. Zi n brutaliteit is hem echter ten slotte toe 1 noodlottig ge worden. Gelijk wy reeds gezag hebban by eea protest van Delcassé tegea da weggewop-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1909 | | pagina 1