NIEUWSBLAD R ZEELAND. No. 247, Vrijdag 23 juli 23e jaargang. CHRISTELIJK- HISTORISCH VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed. S. J» DE JONGc-VERWEST. te Goes F. P. DV.lKJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN A. Huson, S. A, Luitwieler. Mr. L. van Andel. Jhr. mr. E. P. Schorer. Tengevolge van de steeds grooter wordende oplage van ons blad, verzoeken wij H.H. Adverteerders de advertentiën zoo vroeg mogelijk in te zenden; vooral voor de nnmmers, die Vrijdags en Zaterdags verschijnen, gelieve men te zorgen, dat de annonces vóór 12 nor In ons bezit zijn, wijl anders plaatsing in de 1ste editie van dat nummer niet kan verzekerd worden. DE ADMINISTRATIE. Mr, L. van Andel. Jhr. Mr. E. P. Schorer. UIT DE PROVINCIE. Oostkapelle Gisterenmiddag had op dan weg naar Dombrrg een ongeluk plaats dat betiekkelyk zeer goed tfliep. By een kromming van den weg kwam een automo biel in botsing met een equ'page van eene familie, die tijdelijk te Domburg vertoeft. Het rijtuig kwam met de paaiden ineen droge sloot terecht. Boven verwachting hadden er geen persoonlijke ongelukken plaats, ook de paarden hadden geen letsel. De inzittenden schrikten hevig. Paarden en rijtuig we den op den kant gebracht en daar er oenige schade was aangebracht aan het gareel der paaiden, kon de reis niet worden voortgzet en werd het rjjtiig op IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Pri,s per drie maanden franco p. p1,25. Enkrie nummers0,02B. UITGAVE DAR FIRMA EN VAN van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 ''ent. Oe opgaaf van den spoordienst komt in dit nommer voor op de ge bruikelijke plaats. Allen worden opgewekt om te stem men in Vlissingen 1. Middelburg I. Middelburg III. 23 Juli 1909. Wij wokken, voorzoover noodig, alle Middelburgsohe kiezers iu 1 op, morgeD te gaaa etemmen. Onze oandidaat, mr. van Andel, is een gang naar de stembus waard. Men kent hem, en weet dethalve wat men van hem te wachten geeft. Man van studie en streng recht, en vau onverdacht Chr beginselen, mag van hem een krachtig vooropgaan of medegaan worden verwaoht, waar 't geldt de velerlei belangen die in den Raad ter sprake komen. Men stemme voor dezen oorspronkelijk Reohtsohen zetel In district 111 blijft door ons aanbevolen Cijfer gepeuter. De heeren der Openbare sohool houden zioh sinds korten tijd onledig met het be wijs, dat in meer dan één gemeente het bijzonder onderwijs, door zijn neiging tot splitsing, tweeërlei kwaad doet. Ten eerste doordat het meer gaat koBten, en ten tweede doordien het te veel kleine school tjes sohept. Uitgerekend voor enkele met name ge noemde gemeenten, is de eerste opmerking juist. Maar wat bewijst dit? Drenthe en Groningen apart kosten meer dan Groningen zon kosten, zoo Drenthe bij Groningen kwam. Voeg de dorpen die een stad omringen, bij die stad en het kost minder. Eén Rijksuuiversiteit zou veel minder kosten cao drie. Z Jfg zou men zoo voortredeneerend kunnen zeggenVoeg België bij Frankrijk en Nederland bij Duitisohiand en ge spaart de hof kosten uit. Kortom, wisch uit de grenslijnen die het historisch verleden allerwegen getrok ken heeft, en ge spaart geld. Toch zal niemand zoo dwaas zij», om ons het bewandelen van dien weg aan te raden. Maar waarom dan zoo zielig ge prutteld over kleine sommetjes, die het onderwijs nn meer kost, dan zoo 't alles over één kam gesehoren en op één leest getoboeid was Wat de heeren van het Openbaar onder wijs veel liever moeten doen, is dit. Ze moeten eens uitrekenen, op hoeveel het Rijk en Gemeenten meer sou komen te staan, zoo het bijzonder onderwijs morgen den dag verdween. Uit de Jaarcijfers hebben wij in ons no. van Maandag in herinnering gebracht dat elk kind van de openbare school f 30,25 aan 't Rijk kost; en elk kind op dabij- zondeie sohool slechts f 17.44 Per kind zou dus oiroa f 13 meer van Overheidswege zijn uit te geven, zoo de Bijzondero sohool er niat was. Ze?ge 3 Va millioen En. wat beteekenen nu tegecover dit bedrag de bagatellen, die thans plaat selijk meer worden uitgegeven? Dit wat 't eerste punt betreft. Eo wat aangaat de te groote splitsing in kleine «obool jes, deze bedenking is ook in 1905 op hoogen toon uitgespeeld. Enwatbiask toen iu het debat Dit, dat in Duitsohland en in Zwitserland, de twue landen die inzake het Lager on derwijs het hoogst staan, de kleine sohool driemaal zoo sterk vertegenwoordigd was, als onder ons. Men vergete daarbij niet, er zijn nog openbare soholen met 12 en minder leer lingen. De jongejuffrouwensohool te Zie- rikzee telt er slechts 5. Het hoofd dier sehool geniet f 1700 salaris. Het kan bij ons dus nog lijdeD, eer er, bij internationale vergelijking, reden tot billijke klacht is. Anemende bevolking. In verband met den ongelukkigen uitslag der herstemming voor den Amsterdam- schen gemeenteraad, waardoor een ver plaatsing van acht, misschien wel van tien stemmen naar den rooden kant heeft plaats gehad, mag zeker wel aan 't volgende her innerd, dat aan het /Tijdschrift voor Gent, Land- en Volkenkunde" is ontleend //Volgens het December-maandbericht van het statistisch bureau in de hoofdstad bedroeg met 1 Jan. j 1. het zielental van Amsterdam 565.601 of 61 minder dan in 1907. Dit is een zoer merkwaardig ver schijnsel, daar we reeds lang gowend wareD aan den toestand, dat Amsterdam jaarlijks met n.l. 9000 zielen toenam. Gedurende 1908 was 't geboortecijfer 13.792, dat van overlijden 7426, wat dus een overschot gaf van 6369. Doch er vertrokken 32 972 per sonen, tegen een verschil maakte 6427. Dat overmatig verlaten der gemeente is z.sker geen bewijs van stijgende welvaart". XXV. Het denkend deel der natie! N»g altijd zit bij het liberalisme vooi' dat zij de mannen zijn van de bovenste plank, dat alleen liberalen in aanmerking kunnen komen voor eenige staatsbetrek king of ambt. Wij antirevolutionairen nog altijd de dompers, de kwezels, die slechts geduid worden ais onderdanige dienaren. Wat ook vooruit moge gaan in onze eeuw, dat bleef vast. Nu 1 wat eenmaal in- en vastgeroest is, krijgt men ook niet zoo gemakkelijk meer los. Tot op den huidigen dag wordt aan dien regel vastgehouden. Een klaar bewys leverde daarvan dezer dagen de vrijzinnige Nieuwe Arnhemsche Courant, redakteur de heer Pyttersen. Hij drukte zjjn spjjt uit dat de heer Oudegeest in Amsterdam niat gekozen w s. Of daar over te treuren viel 1 Dan deed de „van dag tot dag" schrijver van 't handelsblad beter en schonk klaren wijn, gaf degelijke argu mentatie waarom Oudegeest niet gestemd kon worden. Maar er was nog één woord Dr. Kuyper was in Dordt gevailen. Dat gaf voor den redacteur stof om te zeggen dat de //intelligentie" niet tot de antirevolutio naire party behoort. Inderdaad 1 'n vleiend compliment. De //intelligentie" alleen bij de liberale partij. Hoe kan het ook andera. Hoe kan iemand er anders over denken. Wanneer zoo met stelligheid beweerd wordt, valt er immers niet aan te twijfelen. Het is hier maar de vraag wat men onder «intelligentie" verstaat. Steunt het woord op adeldom of kapitaal,oi moet de beteeke- nis van geleerdheid en ontwikkeling er aan geheoht worden Men ziet er is speel ruimte te over. Tooh kwam het ons voor dat geleerd heid en ontwikkeling tot bassie werd ge legd door den sohrijver, maar dat hij wel degelijk bij den opbouw den adeldom en hut ki*;>i nlisme gebruikt tot staving van lijn bewei^n. Te steiker kwam dit uit toen de schrijver wees op de gekozene antirevolutionaire Kamerlede», en onze oudste zittende leden, ale van weinig be duidendheid kensohets'e. Men miet maar durven. Wat nu onze nieuw gekozen man nen van antiravolutionabea huize belangt daoht ons tooh ook te kunnen wijzen op „intelligentie". Dr., Mr. eu personen met andere buiten gewone titels tooh behooren onder de ge kozenen. Dat er ook mannen uit het volk bij zijn verblijdt ons grootelijks en is een bewijs dat onze partij is een partij van den volksinvloed, die niet alleen de //in telligentie" naar voren schuift, maar ook de mannen van onder op een plaats geeft, die hun rechtens toekomt. Trouwens, wij hebben al meer dan een man van liberale //intelligentie" gehoord, die niet staan kon in de sehaduw van den //burgerlijken" Antirevolutionair. //Intelligentie" in de Kamer geeft niet altijd bewijs van kennis der praktijk. Niet allen ook die Mr. voor hun naam schry ven zijn intelligente mannen. „Er zjjn er die er door stoomen, die er door zeilen en die er door gesleept wordsn" aldus de heer Van Oversteeg en zjjn bekende bro chure „Wettige bezwaren of liberale kleinzieligheid". In de debatten betref fende de Hoogere Onderwijswet kwam dui delijk uit dat aan de R'jk- en Gemeente lijke Universiteiten het ook niet alles goud was dat er blonk. Er waren ook de Rijks- Universiteiten mannen die by het examen promoveerden „summa cum laude" maar met wier feitenkennis het treurig gesteld was. Het was dan ook opvallend hoe de statistiek van de stedelijke Aaasterdamsohe Universiteit over de jaren 1897—1901 aan wees een getol van g jprosao veerden van 88 op „stellingen", terwijl maar 38 een „dissertatie loverden. Genoeg dunkt mij om aan te toouen hoe de redaotie van de Nieuwe Arnhemsche Courant voorzichtig moet zijn mot zijn „intelligentie" aan liberale zijde. Wat nu do onbeduidendheid onzer oude Kamerfractie aangaat, „de Handelingen" geven getrouwer bewijs dan eenige vrjj zinnige redactie vermagteleveien. Een bewijs dut niet spreekt van kennis van zaken, van getrouwheid, in de dingen van 's lands belang. De Antirevolutionaire party eigent zich het monopolie van „intel ligentie" niet toe. Dat laten wij over aan het liberalisme dat trots zijn „intelleg» nte" mannen, met reuzenschreden achteruit gaat. Dat ons volk over het algemeen van de liberale „instelligentie" niet gediend is, is by de jangste stembus duidelijk ge bleken „Ia3;e')igf Dtie" alleen geeft geen kracht. Neen de kracht onzer Antirevo lutionaire parrij ligt in hare beginselen en in de getrouwheid harer leden. C. H. Baron Sweerts. De Zaanlandsche Courant bevat een cor respondentie uit Den Haag, waarin we het ondevsïaande aaatrefien j „Baron Sweerts is een man, die nooit een geprononceerde politieke riohting heeft gevolgd,' hij was ieder, die hem zoowel in Iodië als hier te lande, heeft gekend een man t an breede, maar beslist godsdienstige opvattingenbij stond altijd, ondanks zeer sterke demo- ora*isoha neigingen, meer aan de zijde van de reeh'schs dan linksohe partijen. Hij heeft voor zoover bekend zich nooit bij eenige s'aatkundige partij of kiesvereeniging aangeslotenin de liberalen trok hom de democratische strooming aun maar hij was te kerksch om zioh tegenover c'e elericale coalitie te plaatsen. Hij was en is dat steeds geblereD, een «wilde", een die, zonder band of verplichting, zichzelf poogde te »iju". Eu verder „Onze burgemeester is, sedert jaren, intiem bevriend met dr. Kuyper, voor wiens bekwaamheden hij oubegrensden eerbied koeBtert en in wiens tintelend vernuft hij, z -If man van zoo s; eelsehen en sobaiksoh"n gees*, een bron van be hagen vindt. Hjj moge in politieken en kerkelijken zio, niet geheel op het uiterste standpnt van dr. Kuyper staan, er is in de r oh'ing van den reohtsohen leider veel en er wa» vroeger nog veei meer wal den ohristelijk-demo- oratisohen ba-on Sweerts aantrok. Is het dan te verwonderen of te veroor- deelen, dat deze zijn vriend als partij leider voor de kereikiDg van zijn oog merken, geldJjjk ondersteunde? Ik vermag er n ets onbehoorlijks in te vinden. Eu evenmin komt 't mij af- keuringswaardig voor h»t karakter van vrienden voor, als deze voor elkander op de bres springen, wanneer de een begeerig is naar 't een of auder ambt eu de andere zijn invloed aanwendt om den voor dat ambt zoo volkomen be rekenden vriend bij de Regeering aan te bevelen". Te Rotterdam zijn gekozen voor den gemeenteraad in I v. d. Graaf (aftr. a r met 2332, Heykonp (b.) met 2120 en Thys sen (k.) met 2132; tegen 1811,1583 en 1910 op D. de Klerk (vf'r. 1Mulder (1. aftr.) en Stole (a). II Gfaüuzen Visser (1.) met2394, Henkemans (a) tiet 2726 en Stuhlmeyer (k.) met 2643 teeeu 2084, 2015 on 1340 op v. Toen (1.), H 'sdingen (sen König (s III Herkozen Burger en Yaillant, beiden libmet 1748 en 1719 tegen 1394 es 1445 op Metz (k en v. Wijngaarden (chr. hist.) IV Gekozen Trenité (aftr. 1) met 2431, Richter* (a.) met 2780 en Verlinden (k met 2674tegen 2250 op Koch (1. aftr.), 1903 op v. d. Bilt (L) en 1847 op Heykoop (s.) V Gekozen Mees (1. aftr.), v. Meggelen (a) en Zyp (k.) resp met 1690, 1873 en 1669 stemmen. Óp v. Moll (aftr. 1), Hartogs (1en Ter Laan (swaren resp. 1594, 1369 an 1039 stemmen uitgebracht. De Raad is nagenoeg om. De liberalen bezetten nog 20 i^tels, de Rechterzijde 21, de soc. dam. 3 er de vryz. dem. 1. Wanneer in September de Nieuwe Kamer bijeenkom-, zullen er aan de rech terzijde twee jubilarissen zyn, twee parle mentaire veteranen, die zich de achting van vriend en tegenstander hebben gewon nen. De heeren jhr. mr. A. F. de Savornin Lohman en A. baron van Dedem hopen dan namelijk den dag te herdenken, waarop zij - óór 30 jaren hun intrede deden in het par lement. Beide afgevaardigden, in 1879 tot lid der Tweede Kamer gekozen, hebben sinds dat jaar altijd onafgebroken hetzelf de district vertegenwoordigdde heer Lohman Goes, de beer Van Dedem Zwolle. Zooals men weet, is echter de heer Lohman eenige jaren minister en lid van de Eerste Kamer geweest. 1 Ook voor den heer mr. A. P. R. C. baron van der Borch van Verwolde is het een ju bileumsjaar hy wetd 25 jaar geleden tot Kamerlid voor Zevenbergen gekozen, later voor Schiedam en voor Ridderkerk. Van 1894 tot 1897 bleef hy echter buiten het parlement. l een hofstede gebracht. De automobiel bleef ongeschonden. Stavenisse Ondanks het na de vele regens gehoopte koele weer heeft de ge vreesde aardappelziekte zich weer op ver schillende velden vertoond, en wel in de knollen der vroege soorten. Stavenisse A.e. Zendag, 25 dezer, hoopt de oudste inwoonster dezer gemeents mej. de wed. M. Lnyk haar 96en geboorte dag te herdenken. Ze is ueg volkomen hel der van geest, ziet goed ze leest nog zonder bril hoort goed, en verricht nog steeds verschillende huiselijke bezigheden. Wolfaartsdijk. Gemeenteraadsverga dering van Woensdagnamiddag. Ondor de ingekomen stukken is een sohrijven van dan heer J. M. Parhan, die om gezond heidsredenen ontslag neemt als raadslid. Door Burg. en Weth. is besloten dat de verkiezing van een lid voor den gemeen teraad zal plaats hebben op Vrijdag 30 Juli a. s. De stemming zoo noodig op Woensdag 11 Augustus en herstemming zoo noodig op Vrijdag 20 Augustus a. s. Staat van oninbare posten voor den hoof- delijken omslag wordt vastgesteld op een bedrag van f70,53 en die van de honden- belastirg op f2,50. Daarna wordt aange boden de rekening der gemeente over 1908 niet een bedrag van inkomsten f18196,17 en uitgaven f 16976,71'/i, aldus een goed slot van f 1219,457a, idem reke ning vau het Burg. Armoeetuur over 1908 met een bedrag van inkomsten f 5780,31V>, uitgaven f 5135.921/*, aldus een goed slot van 1 644, 9. Verder de begrooting van het Burgerlijk Armbestuur voor 1910 met eet, bedrag van inhomsten en uitgaven f 3665,12, waarin een post van onvoorziene groot f347,12, voor weike rekeningen en begrootingen een oommissie tot onderzoek wordt benoemd waarvoor gekozen worden dhrn. C. Slabbekoorn, J. de Wolf en C. Zuijdweg. Op advies van de oom missie van onder zoek der geloofsbrieven van de gekozen raadslieden wordt met 6 stemmen dhr. P. v. d. Linde (die zioh tijdens de bespreking verwijdert) en met algemeone stemmen dhr. J. Lindenherg als zoodanig toegelaten. Als hoofd der openbare lagere sehool te Oostkapelle wordt met algemeene stemmen benoemd P, v. d. Linde Pz. hoofd der openbare lagere sohool te St Philipsland, waarbij dhr. P. v. d. Linde, vader van den benoemde,zioh van stemming onthoudt. Op eeDige reclames B. O. wordt met alge meene stemmen afwijzend beschikt. Als leden van het stembvresu worden aange wezen dhrn. J. Kallemein en P. Koeman. Middelburg. Den milicien-sergeant Oh. Ketelaars van het 2 Bat. 3 Reg. Inl. alhier is, met ingang van 20 Juli j.l., het radioaal verleend als «aanvoerder de geschiktheid bezittend voor sergeant-vrij williger". Op den 22 Juli worden aangesteld tot milicien korporaal de milioien-«oldaten Melsen, Leendertse, van KeuleD, Sshroevers, Pie teroe en Duijzer, allen bij het 2 Bat. 3 Rag. Inf. alhier. Middelburg Door dhr J. Peil® alhier is een aanklacht by den officier van justitie ingediend, om een strafvervolging in te stellen wegens laster tegen het bestuur der 8 D. A. P. alhier. Op 8 en 9 Sept. zal de Christelijk Nationale Werkmansbond te Middelburg zyn bondsvergadering houden, waarbij de eere- voorzitter, dr J. Th. de Visser, de feestrede Loopt uit te spreken. Vlissingen Tot vaste hulpbesteller by de rijkstelegraaf alhier is benoemd de heer D. Roelse. Schoondijke. Ean reiziger uit Bergen op Zoom stond op het balkon van de tram, die Dinsdagmiddag van Sohoondijke naar Breskens reed. Daar hij zijn hoed, die afwoei, wilde grijpen, kwam hij uit de tram te vallen, gelukkig nog op de straatsteenen. Ernstig gewond aan hoofd en handen, werd te Breskens de eerste geneeskundige hulp

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1909 | | pagina 1