NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND, No. 246. kte. ode, GHRISTEUJK- HISTORISCH 909 Donderdag 22 Juli. 23e Jaargang. EEN KLINKEND METAAL. icMen, BURY. n, ïsknecht aagd VERfeHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed. S. J'. DE JCNG^VERWEST, te Goes" F. P. DV.UIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN A, Huson, S. A. Luitwieler, T. Manse. Mr. L. van Andel. Jhr. mr. E, P. Schorer. De Fransche Revolutie. ^IraiaisÊFÖïêrzioWT /'UPi/. beveelt 3oals ver- L nen, Peul- Koolzaad. s. v. p. nog met t prijsop 1, >QKBD, HILDER- oed 1908, Uoetinge. tot., b|j A. met Kar Yarkens, bakker, Batli. en Kam en Karn, Stiertje» DOF, i k e r k e. Ivrije men. oor Oost- i zijn 5d8 k b e e 1 e. irnd. kinderen ei. WIJT- raat, Mid- nu (oe had eedi erger orten tijd ren, heftig e dat haar de aieh te langer te etting aan- voor wie en. alkenhorn erde terug, deren zij ■lk een af- deraohtig," -er moeten zij, en om j te zetten elen. ermate, dat kon doen zij op den stheer kon elot te be- tdemhaling Br iets te jne armen i. Zij liet zijne hnlp e hoe moe angstvallig lot volgt, 4 4 IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Pri,s per drie maanden franco p. p1,25. Enkele nummers 0,02'. UITGAVE DLR FIRMA van van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 '■ent. Allen worden opgewekt om te stem men in Vllssingen I. Vllssingen 111. Middelburg I. Middelburg lil. III. De laatste stelling van dezen vrijzinnigen oritious, die den spijker zoo juist op den kop weet te treffeD, luidt, dat de drie Framche republieken Frankrijk niets dan schande hebben bezorgd. Van deze drie republieken is de tzgen woordige het best bekend. Vele onzer tijdgenooten hebben haar zien opkomen, hebben haar een veertig jaar lang vooral in den laatsten tijd, kunnen gadeslaan, en kunnen dus uit persoonlijke herinnering oordeelen of de schrijver ook teveel zegt. «Hel is geen eer (zoo spreekt hij), voor iemand die in een strijd van man tegen man geslagen is, niet te willen bekennen dat hij overwonnen is en van zijn nutte- loozen tegenstand niet te willen aflaten, eer hij met slagen overdekt en tot een deerniewaardigen toestand gebracht is.'' Toch, die schande heeft Gambetta, de held der Revolutie vaD '70, over Frankrijk ge- braoht, toen hij den oorlog a oulrance predik'e, en daardoor het land letterlijk tot bet uiterste heeft gebraoht. Na Sédan had de keizerin als regentes een eervollen vréde kunnen sluiten op gematigde voor waarden. „Maar een vrade zooals nu, ge sloten in naam van een volk dat tot wan hoop was gebraoht, na een onafgebroken reeks van nederlagen, na fabelachtige ver liezen te hebben geleden in doodeD en gewonden, in gevangenen en geïnterneer den, in geweren, kanonnen en vestingen, na op bijna ongeëvenaarde wijze geslagen te zijn en tot op het merg van het ge beente; zulk een vrede was schandelik. Het Fransohe volk heeft dit levendig ge- voek'. De woede over den oorlog vau 1870/1 is in de eerste plaats veroorzaakt, niet door de vredesvoorwaarden, maar door het gevoel dat men als een hond geslagen 62 FEUILLETON. DOOS RUNA. »Ik wil nog niet naar binnen," zei zij. „Laat mij daar zitten." En zij wees op een back tegen den maar van het slot. Hij gehoorzaamde, en maakte het alles zoo gemakkel^kiauöel..k .oorhaar. Toen ging hjj naast haar zitten, en beiden geno ten nu esnigen tijd zwijgend van de heer lijke natuur, die door de kleurrijke herfst tinten sohooner was dan ooit. Maj zuchtte zachtjes. „Het vallen van de bladeren stemt mij weemoedig," zei zij be angst, „Kjjk dan naar boven," zei Henrik, en wees naar de blauwe lnoht. Maj deed het, en een lichte rilling voer haar door de zwakke leden. Bijna was hare zelfbeheersching weer verdwenen, ofschoon zij ditmaal niet alleen was. „Om ons heen is de vergankelijkheid, en boven ons een leegs onbekende ruimte/ zei zij. „Leeg en onbekend P" herbaalde hij. „Neen, God woont daar." „Dat is nog erger dan dat zij leeg was", ontsnapte haar. "rz5 v?or Qod F' vroeg hjjj. „Ik ken Hem niet'', antwoordde zij en in pars stem klonken trots en waDhoop, was geworden. Dj man, die Frankrijk zoo hardnekkig aan de slagen van den vijand bad blootgesteld heeft, was Ganabel'a. Zijn eenige verdienste besfond ïb een groote mate van geestkracht, vertrouwen en stoutmoedigheid, een onstuimige welspre kendheid en iets onnoembaars in de keel,dat op een ontvlambaar gehoor indruk maakte. Maar zijn redevoeringen waren hol, en zelfs die welke vooruit opgesteld waren lieten zioh niet goed lezen, omdat de vol zinnen niet goed gevormd en de gedachten slecht ontwikkeld waren. Zonder diepte of belangrijkheid, of oorspronkelijkheid gaven die gedachten slechts gemeenplaat sen, in omloop zijnde banaliteiten, gevoe lens die in de lucht zaten wcêr, waaraan hij een aangrijpenden vorm trachtte te geven. Kernspreuken als »se soumettre ou se démettre'' (zioh onderwerpen of aflredeD) en „Het Cierikalisme is de vijand" zijn wel het sterkste wat hjj in dit genre ge leverd heeft". Men beroemt zioh op de vrijheid die gedurende de derde republiek is gonofen. Maar die vrijheid is slechts de vrucht van de zwakheid der opvolgende regeeriagen, en wat men vrijheid belieft te noemen blijkt op den keper misbruik van de vrij heid van vergaderen, spreken enz. „Men heeft misbruik gemaakt vau de vrjjheid van spreken in de publieke redevoeringen, op het tooneel en in de drukpers romans, tijdsoh iften, dagbladen, brochures, losee bladen kwistig verspreid van de vrijheid om earioaturen te teekenen en geïllustreerde geschriften, van de vrijheid om te oolpor- teeren, nit te stallen, op straat luidkeels te venten. Door al die middelen heeft men misbruik gemaakt van de vrijheid cm alles te zeggen, m'et een ander woord van de vrijheid om te beleedigen en godelastering te spreken, oproer en plundering te pre diken, onzedelijkheid en walgelijke zin- nenlust te bevorderen. De vrijheid der derde republiek is ongemoeid kwade dingen te kun nen zeggen en doen. En hoe staat het onder deze republiek met de wetenschap, de letteren en de kunst? Antwoordwetenschappelijke man nen, goede schrijvers en kunstenaars zijn, gelijk overal, ook in Frankrijk. »Maai man kan moeilijk ontkennen dat, op enkele uitzonderingen na, op een gebied waar Frankrijk zoolang geschitterd heeft, op ket gebied der letteren een wezenlijk verval heersoht. Begonnen na de revolu tie van '48, is het nog voelbaarder ge worden onder de derde. Niet sleohts heeft er een walgelijke onzedelijkheid haar in- „Je kunt Hem leeren kennen." „Het is te laat „Het is nooit te laat/ „Toch wel. Ik denk wel niet, dat ik spoedig zal sterven", zei zij, traehtend voor zich zelf en voor hem de waarheid te ver bergen, die voor haar zoo bitter was. „Ik heb God vaak weerstreefd, zoodat Hij mjj nu wel weerstreven moet." - „Dat doet Hjj niet, Hij zoekt je vol ont fermende liefde." Maj schudde het hoofd. „Mij niet 1" zei zi,j, „met jou is 't wat anders. Jou heeft Hjj lief „Waarom zon Hij mij meer liefhebben dan jou „Hoe kunt ge dat vragen Denk toch eens hoe verschillend het leven is waarop wij beiden Urug zien. Gij hebt voor God geleefd, ik voor de wereld." „Wee mij, als ik Gods loon verwacht voor datgene wat ik gedaan heb", zei hij diep bewogen. Zfj keek hem verbaa-d aan. „Waarom heeft Hjj je dan lief, als't niet is, omdat je hem hebt gediend „Om Zijnszelfswille, Maj. Gods liefde oordeelt ons niet naar onze verdienste, maar daarnaar boe wij haar noodig hebben. Dat doet ware liefde altijd." „Maar waarom hebt gij dan je heele le ven lang getracht God te dienen, als gij niet meendet, daardoor iets te verkrijgen P;' vroeg zij. trede aedaaB, maar de letterkundige pro- duoten, romans, drama's en poëzie, zijn in 't algemeen gesproken zoowel in gehalte als in vc-m gedaald, ondanks do moeite die men i h gaf om ze uit een oogpunt van kun*', ie verfraaien of te kruiden raar den smaak der geblasseerde paleizen". Dit wezenlijk verval heeft aan het orediet der Fransohe litteratuur in het buitenland merkbaar schade gedaan". Eu nu nog een oordeel over den zede- lijken en godsdienstigen toestand van het land: „De twijfelzucht op het gebied van het zedeljjke en de haat tegen het Catholi- cisme en tegen allen godsdienst gaan bij een groot gedeelte der mannelijke bevolking samen met het staatkundig en maatschappe lijk radicalisme en de onzinnige vereering van de revolutie en de republiek. En daar dit een diepgevestigde en onstuimige reao tie wekt bij degenen die in den godsdienst en op sociaal gebied behoudend zijn, is Frankrijk in twee vijandige kampen ver deeld, en i6 de republiek, wier standaard de radikalen planten als het symbool van hun geloof, ie plaats van de regeerings- vorm die hen het minst verdeelt, gewor den of bezig om te worden de regeeringe- vorm welke hen het meest verdeelt. De schrijver wees want het was in 1889 dat hij dit schreef I ook nog op het schandelijk feit dat Sadi Carnot, de klein zoon van een der moordenaars van Koning Lodewtjk XVI op diens troon gszet werd, tenminste op den Presidontszetel werd verheven. Esn hoon de nagedachtenis van den ongalukkigen straks genoemden koning aangedaan. En wat heeft hjj het goed ingezien- Wij onderstreepten twee zjjner opmer kingen. „De vrijheid der derde republiek is onge moeid kwade dingen te kunnen zeggen en doen". Dit schreef deze liberasl in 1889. Heeft hij niet goed gezien Zou hij nu, twintig jaar later, het niet nog krasser zeggen «Twijfelzucht op het gebied van het zedelijke, en haat tegen allen godsdienst". Hij heeft alleen de mannelijke bevolking er op aangezien. Maar wanneer hij de voortwoekering der vrije liefde, der echt scheidingen, der malthusiaansche misdrij ven, de plunderingen van kerken en kloos ters door de Overheid zelf nu nog had kunnen aanschouwen zou hij zich niet nog veel sterker uitgedrukt hebben Het is jammer dat dit boek nooit in het Holl&ndech is verkrijgbaar geweest. „Gods reddende liefde wskt wederliefde. Het weinige, dat ik heb mogen dos», heb ik niet gedaan om loon of eigen eer, maar omdat God zijne liefde in mjjne ziel heeft uitgestort en daarom, ja daarom alleen, ik God ook liefheb. Ik wilde dat mijn heele leven enkel lof was zjjner genade." Iets als afgunst vervulde Maj toen zij zjjn stralen den blik zag. „Ik wilde dat ik jou Teven achter mjj had, inplaats van het mijne," zeide zij zacht. „Dat zou je niets helpen, als je daarop je hoop bouwdet," zeide hjj vol overtuiging. „De eenige hoop waarop ik mjjne redding heb gebouwd is da verdienste van Chris tus, en die zelfde hoop hebt gjj ook noodig, want zjjn bloed heeft even goed jouw zon den als de mijne verzoend. En wie ter elf der ure den arbeid in den wijngaard begint, ontvangt hetzelfde loon als degene die de hitte des daags heeft gedr&gen." „Maar dat is onrechtvaardig." «Ver daar vandaan Het is niets daa vrije liefde voor diegenen die laat komen, voor de anderen is de atbeid in Gods Koninkrijk toch al de schoonste belooning." Zij zat een poos zwijgend en in ge dachtentoen zei zij: „Nu schijnt gij Gad met blijdschap te dienen maar in je jeugd deedt gij dat Diel, en leoh deedt gij toen meer moeite, en bracht gij grootere oilers. Ik zoek sedert ik hier ben tevergeefs de oplossing van dat raadsel." «Ia mijn jeugd diende ik God om zelf Het is jamm lat er onder de denkende geesten van vrij i nnige richting niet wat meer gevonden worden als 't genre-Van Bemmele», Aan zulke mannen en aan zulke boeken bestaat behoefte. Mannen als bijv. v. Rijssens, de te vroeg ontslapen Alt maarsohe sohoolopziener een prof. Holwerda uit LeideD, die met zijn «Wie zijn wij zelf?» zoo groote blijken gaf van nuob teren z en zelfstandig oordeel. Mannen, die z.ch niet door dweepende lofzangen of sfraatgeloei laten bedwelmen, maar die in de eerste plaats vragen naar de feiten, cd daarna met iets van heilige onversohillighei i 't aanzien dat de stralen krans van 't h dligenbeeld hunner geest verwanten verb eekt. Boeken als dit, waaraan wij enkele ge dachten ontlecrüen, en van v. Rijssens op 't gebied der historie, waarin niet de vol geling van den sleur, maar de objectieve zoeker oaar de waarheid spreekt. Zulke borko i behoorden op alle middel bare scholen gebruikt, zulke mannen behoorde», in alle politieke en opvoed kundige kringec in eere gehouden te wor den. Handboek n, als bijvoorbeeld van den hoogleeraar Wynne bederven de opiDie en vagen de scherpe omtrekken der gebeutte nissen door dekleurloosheid der voorstelling nit het brein dar jeugd weg. Men leert er niet nit wat da itevolutio eigenlijk was en welke vruchten z'j gedragen heeftMaar schrijvers als de door ons aangehaalde kun nen 't middel zijn waardoor God de geesten wakker schudt uit de traditioneele ziens wjjze, die wel ioeg: eft dat de Revolutie in buitensporigheden is vervallen, maar niet dat haar wortel valsch en daarom hare vrucht niet anders dan giftig heeft kunnen wezen. Spanje-Marokko. Over de gevtcbien lusschen de Span jaarden en de Mooren bij Melilla zijn te Madrid de volgende bijzonderheden oct- var gen Zondagmiddag om twee uur begonnen de Mooren zioh op de hoogten rondom het Spaansrhe kemp buiten Mellila te verzamelen. Op oen sein, door middel van een roode vlag gegeveD, kwamen een honderd Moorsehe miters in galop, aldoor vurende, op het kamp. Generaal Marinas schoof dadelijk een oempegoie inlandsche politie, gesteund door een tweede compag nie van de disciplinaire brigade, vooruit. Op dit oogenblik berenden meer dan te winnen," zei hij. «Ik wilde Gods wel behagen verdienen door mijne goede werken deze vergissing maakte mij hard en liefdeloos. Toen opende God mijne oogen, en zag ik mijn eigen verderf. Ik was geheel vernietigd, maar toen ik meende, dat alles verloren was, kreeg ik ineens alles. Gods liefde zooht mij Zijne genade gaf mij lioht en leven. Het hoogste is de liefde." „Ja, gij hebt God lief, maar ik niet," zuchtte Maj. „Hierin is de liefde, niet dat wij God liefgehad hebben, maar dat Hij ons heeft liefgehad eu Zijnen Zoon gezonden heeft, tot eene verzoening voor onze zonden. God is het, die alles doet." «Maar behoeven wij dan in 't geheel niets te doen?" vroeg zij. «Wij moeten aannemen, niets dau aan nemen, wat God ons aSDbiedt." «Maar dat is moeilijk," vond zij. »Het is ook sleohts mogelijk voor hem, die zich self tegenover God voor arm ver klaart. De overgave aan God is alles wat van ons wordt verlangd, dat is tenminste mijne ervaring," antwoordde Henrik, een verwelkt blad opheffend. Maj voelde zioh net als dat verwelkte blad. Zon God haar opheffen, als zij Hem te voet viel Iets anders kon zjj nu niet meer, ja, sjj twijfelde er aan of zij dat zelfs zou kunnen. Een traan rolde over haar uitgeleerde wang. Zooals altijd duizend Moorsehe ruiters het kamp en traohtteu een van de a'gelegen stellingen te Attalyon te bezetten. Een luitenant met zestig man verdedigde die. Ondanks de geweldige overmacht, verdedigde de af- deeling de stelling heldhaftig. Ten slotte moest zij echter wijken. Iatus8ohen was de Hpaansohe artillerie naar voren gebraoht en had zij een ver schrikkelijk vuur op den vijand geopend, dat hem groote verliezen toebracht. Des ondanks bleef de vijaud oprukken. Langs de heele Spaansohe linie werd een hevig geweervuur onderhouden. Met een handige bewegisg trachtten de Mooren de flank om te trekken en de kanonnen te ver meesteren, maar op dat oogenblik kwamen nieuwe versterkingen uit Melilla en ver ijdelden den toeleg. Om acht uur 's avonds woedde de strijd op zijn hevigst, vooral in de buurt van de Noord-Afrikaansohe spoorlijn. Met dat al hield men den dienst van de treinen, die versohe troepen en schietvoorraad aanvoerden, gaande. Den heelen naoht en den volgenden morgen duard het vechten voort, cn Maandag middag was het nog aan den gang. Wegens het verwoede verzet van de Mooren, was het iwijfelaehtig of de strijd Maandag zou ophouden. De verliezen van de Mooren ziju ontzaglijk, maar-die van de Spaojsarden ook zeer groot. De stammen, die op de band van Spanje zijn, vochten niet mee, maar hadden de wijk naar La Restinga on Mar Chioa ge nomen. Er is sprake ra», troepen uit Madrid over Malaga oaar Melilla te zenden. Frankrijk. De verkiezing te Abbé'ille, waar een eonaervatief de republikeinen an een zetel beroofde, wordt door rerHohillende bladen als een opmerkelijk bewijs opgevat van de stemming, die tegenwoordig onder de kiezerB heersoht. Da Radical legt er den nadruk op, dat de conservatieve oandidaat bijna alle socialistische stemmen in het tweëde district op zioh vereenigde. De verkiezing toonde hoe weinig vertrouwen de verklaringen van Jaurès verdienen en welk gevaar de Republiek dreigt, wanneer de republiekeinsche partijen het het vol gend jaar bij de algemeene Kamerverkie zingen niet eenB zijn. Men moet wel heel verblind zijn om 't gevaar, dat de Republiek dreigt, te zoeken in het Conservatisme, en niet in 't Mate rialisme, Rationalisme, Revolutionairisme en Atheïsme. Een tijdelijke uitkomst schijnt wel te schaamde zjj zich ook nu over hare ge voelens en keek haastig op of Henrik Falkenhorn ook iets had gezien. Maar hij kende haar te goed, en wachtte er zioh wel voor haar aan te zien. Zijn blik rnstte op Margarete, die langs het meer liep. Zij had er blijkbaar geen vermoeden van dat die twee zoo in baar buurt waren. Evenals zoo vaak zong zij nu ook een der eenvoudige liedjes, die zij zelve dichtte, en haar man, die van deze liedjes hield, luisterde gaarne. Zelfs Maj luisterde naar de zaohte stem, die door de stilte tot haar doordrong. In de woestijn een schaapje lag Versmachtend en vol wonden; De Herder zocht het nacht en dag, Totdat Hij 't had gevonden. Behoedzaam draagt deor nacht en wind Op Zijne sterke arme», Da trouwe Herder T arme kind, Vol heilig teer erbarmen. Heel stervensmoe het schaapje was Nu eindigt al zijn lijden, Aan 's levens stroo.m het weer genas Daar laat de Herder 't weiden. Nu was het nit met Maj's zelfbeheer- sohing. Zij verborg het gelaat in de handen, en Henrik, die begreep dat zij graag alleen wilde zij», stond zachtjes op en ging Margarete tegemoet, met hoop en gebed vbor Maj in zijn hart. E IN D B.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1909 | | pagina 1