IEUWSBLAD
ZEELAND,
23e Jaargang.
CHRISTELIJK-
ISTORISeH
No. 243.
Maandag 19 Juli
EEN KLINKEND METAAL,
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VER WEST, te
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
Goes
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Bü dit nummer behoort een Bijvoegsel
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Pri;S per drie maanden franco p. p1,25.
Enk :1e nummers0,026.
UITGAVE DLR FIRMA
IiN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 "ent.
men.
59 FEUILLETON.
DOOK
RUN A.
Mafgarete's vriendelijke oogen schoten
vuurmatr het volgende oogenblik vulden
lij zich met ranen. „Is het wel eerlijk, dat
gij alles van mij der mij te ge
ven, waar ik om vraag?" vroeg zij ver
drietig en wat boos.
Hy Ret hair los, en keek haar verbaasd
aan. Zoo had hij haar neg nooit gezien.
.//Hoe bedoel je dat vroeg hij.
„Er is gaen gedachte in mijn hart, dio ik
voor je verberg, maar gy draagt esa heele
wereld met je om, waar ik niets van mag
weten."
„Een wereld van moeilykc herinnerin-
gen, ja," zei hij ernstig, „en slechts om jou
te sparen, heb ik die voor j» verborgen".
„Alleen daarom, Henrik f Of ook daar
op?, omdat gjj mij niet vertrouwt. Meent
gy, dat mijn liefde niet alles zou vergeven,
waarin gy zondt hebben gedwaald, en dat
ik niets zou verrader, wat verborgen moest
bl\jven Hare handen waren vast ineen
gestrengeld, en zij keek hem half smee-
kend, half bevelend aan.
Hjj keek haar met klimmende verbazing
tan. Zy scheen te groeien, zooals zij daar
Provinciale Staten van Zeeland.
ZittiDg van Vrijdagmorgen 10 uur.
Voorzitter nr. H. J. Dijkmeester, com
missaris der Konningin.
Tegenwoordig 37 ledeD, afwezig de hh.
Van Teijliogen, Hennequin, Hombaoh,
Loois en den Bouwmeester.
De notulen der vorige vergadering wor
den gelezen en goedgekeurd.
De voorzitter deelt mede, dat tot voor
zitter en onder-voorzitter der afdeelingen
zijn gekozen de heerenv. Waesberghe
en Hombaoh, der 2e He ij se en Merokene,
der 3e De Veer ea Fokker.
Ingekomen is een adres van het bestuur
der Nederlandsohe Vereeniging tot be
scherming van dieren, afd. Zeeland, om
wijziging van art. 6 van het reglement op
de bescherming van trekhonden in Zeeland.
Wordt gesteld in handen van Ged, Staten
om in deNajaarszittiDg een voorstel te doeD.
De heer Moolenburgh zag gaarne ook
besproken de muilkorven der trekhonden.
De voorzitter stelt voor over te gaan tot
ket verkiezen van een buitengewoon lid
van Gedeputeerde Statenhij benoemt
tot leden vaD het stembureau de heeren
Moolenburgh, Noordijke, Van Waesberghe
en Houterman.
Uitgebracht worden 36 stemmenbe
noemd wordt mr A. A. de Veer Gzn, met
23 stemmer. Op de heeren Heijso, Van
Teijlingen en Luoasse waren resp. uitge
bracht 11, 1 en 1 stemmen.
De heer De Veer neemt de herbenoe
ming aan.
Gedeputeerde Staten stellen thans voor
om tengevolge van de bedijking van de
polders Anna Maria en Völeker is de
Damespolder binEeogedijkt, zoodat het
reglement voor het watersohap de Dames-
polder, dat door de Staten van Zeeland
en Noord-Brabant bij besluiten van 4 er
11 Juli 1893 is vastgesteld, wijziging be
hoeft. Een gelijk voorstel zal de S'aten
van Noord-Brabant bereiken.
Wordt aangenomen.
Voorstel van Ged. Staten tot intrekking
van het reglement op de tramwegen, en tot
vaststelling van een nieuw reglement.
Den heer De Veer zegt, dat het hem voor
komt, dat dit reglement geen nut heeft de
consessie moet nu komen van den minister
en van Ged. Staten. Dit laatste vond Spr.
onnoodig. De minister zal wel zorgen dat
de rails goed worden gelegd. Spr. zal ech
ter daarom niet tegen het reglement stern-
De heer Siegers, zegt namens Ged. Sta
ten dat de consessie, die zij geven wel de
gelijk van belang is, dat zal in de toekomst
blijken een centraal gezag is noodig voor
het algemeen belang.
Bij de behandeling van art. 8 stelt de
heer Mercken» voor, om te lezen in plaats
„het jaar". „Indien de exploitatie in den
loop van 12 achtereenvolgende maanden
meer dan 30 dagen is geschorst geweest."
Gedeputeerde Staten nemen die wijzi
ging over.
Het reglement vrordt hierop onder stem
ming aangenomen.
Ged. Staten stellen voor afwijzend te
beschikken op bet verzoek van het Hoofd
bestuur der Nederlandsche Vereeniging tot
bescherming van diereD, om aanvulling en
wijziging van het reglement op de bescher
ming van trekhonden in Zeeland.
Aangenomen zonder stemming.
Op voorstel van Gedeputeerde Staten,
worden aan de Gemeenten Nisse en Veere
eene subsidie voor 1909 verleend, groot, de
eerste van f 600 en de tweede van f 270 in
de kosten harer huishouding. Aangenomen
zonder stemming.
Ged. Staten stellen voor over te gaan tot
vorming van een reservefonds voor de
stoombootdiensten, en t. besluiten
le ton behoeve van de Provinciale stoom-
bootdiecsten 8en reservefonds ta vormen,
om daaruit de kosteu van schade varingen
te bestrijden
2e. daarvoor jaarlijks te bestemmen l'/«
pCt van de geschatte waarde der schepen
op 1 Januari
3e. de gelden voor zoov«r ze niet noodig
zijn tot betaling der kosten van echadeva-
ringeD, te beleggen door aankoop van in
schrijvingen op een der Grootboeken van
de Nationale Schuld, onder hat hoofd De
provincie Zeeland voor reservefonds van
hare stoombootdiensten".
4e Gel. stalen le machtigen tot verkoop
der inschrijvingen, voor zooveel dit tot
betaling der kosten, van sohadevaringen
noodig zal zijn.
De hs.axHe.ipe heeft met verbazing gezien
dat Ged. staten geen aanleiding vinden,
om wijziging te brengen in hun voorstel.
Hij is het lid, dat gevraagd heeft de op
brengst der „Walcheren" als eerste post
in het reservefonds te storten, het lid vsu
Ged. staten heeft toegezegd, dat dit reeds
was besloten in de avondzittiDg van 6
dezer. De notulen wijzen dit niet uit. De
heer v. Rompu zegt namens Ged. siateD, dat
dit toch do bedoeÜDg was.
Da voorzitter ontkent dit. Het kon en
voor hem stond, en hij begreep, dat zy ge
lijk had met haar eisch. „Ik zie dat je mij
vertrouwt", zei hij, ,,maar om mijzelf te
rechtvaardigen, zou ik een ander moeten
blootstellen, en een geheim moeten onthul
len, dat iemand, die niets heeft misdreven,
in 't ongeluk zou storten. Mag ik dat
doen
Zij scheen te overleggen. „Ik zou je zoo
graag volkomen vertrouwen", zei zy zacht.
„En kun je dat niet, zondor dat ik je zeg,
wat ik moet-geheimhouden P"
»Je twijfelt aan myn stilzwijgendheid",
zei zy op een pijnlijken tooo, die hem ont
roerde.
„Niet aan je gosden wil, wel aan je
krzcht."
vvendde zich af. Er lag zoo iets treu
rigs, zoo iets wanhopende in die beweging,
dat het met Henrik's zelfbeheer.-ching uit
was. Hij zou den grootsten trots weerstand
hebben kunnen bieden, doch deze droefheid
niet. Hy trok haar naar zich toe en vroeg
„Wat is het, wat je wilt weten P"
„W&t jo my niet zeggen wilt", zei zy, en
keek hem treurig en toch zoo trouwhartig
aan, dat hy zich schaamde over zijn twijfel.
„Kan ik op je bouwen, als op my zelf
„Zou je dkt Diet kunnen Ik ben toch je
vrouw 1"
„Je wilt hooren over mijne moeder", zei
hy. „Zy is niet gestorven, toen ik nog klein
was, zooals men zegt, alleen is haar ver
stand toen verdwenen. Zjj leefde hier lang
mocht niet in die avondziifirg gebeuren.
De heer De Veer vindt het voorstel
duister. Hij gelooft niet, dat wanneer het
voorstel wordt aangenomen, de opbrengst
der ,/Walohcion» kan gestort worden in
het reservefonds.
Volgt een vraag van de voorzitter aan
Ged. Staten of zij bij de begrooling een
voorstel doen zullen voor dat fonds ook
andere gelden te heston men dan dieven
de boot.
De heer Dekker gelooft, dat in plaats
van VU °/o van de geschatte waarde der
eohepen op 1 Januari 1 '/o genoeg is, hij
dient een amendement in te dier zake.
De heer v. Rompu zegt dat l'/< '/o het
middenoijfer is der verzekering.
De heer Dekker is hiermede niet tevre
den gesteld, zijn vraag is niet beantwoord.
De heer v. Rompu zegt, dat het gsld
als het te hoog is, tooh terug komt en in
den loop der tijden tcch kan verhoogt
worden.
De heer de Veer stelt voor aan sub 2
loe te voegen „en de rente en zoodanige
andere gelden, als bij besluit der Staten,
zulks ieder jas.r bij behandeling der be-
grootiDg kan bepaald worden". Dit wordt
door Ged. Staten overgenomen.
Het amendement-Dekker wordt verwor
pen met 26 tegen 10 stemmen die der
heeren Luoasse, Tichelman, Vorsferman
v. Oyen, Hemiascher, v. d. Pulte, Dekker,
v. Waesberghe, Houierman, Dumonlijn en
de Veer.
Hierop wordt het voorstel van Gad. Sta
ten zonder stemming aangenomen.
Voorstel van Ged. Staten om het ver
zoek van het Gemeentebestuur van Vlia-
singea na 8 April 1909 om subsidie uit
de provinciale kas ten behoeve van eene
aldaar op te richten handelsschool, groot
20 pCt. als kosten zijnde f 1632, af te wijzen.
Naar aanleiding van het verslag der afd
uitgebracht door de heeren Merckens, v. d.
Putte en Tichelman, hebbeu Ged. Staten
gemeend hun voorstel te moeten terugne
men en stellen thans voor aan de gemeente
Vlissingen ten behoeve 7an eene handels
school met tweejarigen cursu3, voor 't tijd
vak, loopende van de opening der school tot
31 Dec, 1912, een subsidie uit de provinci
ale fondsen te verleenen tot een bedrag van
10 pCt. der uitgaven.
Dhr. Merckens zegt, dat met dankbaarheid
door de voorstanders der school is gezien,
dat Ged. Staten 10 pCt. hebben toegestaan,
hy stelt echter voor in plaats 10 pCt. te le-
zea 15 pCt.
Dhr. Heijse vreest, dat de kosten te hoog
in 't verborgene, verstooten en vergeten,
onder den naam van Marie Ersdotter. Door
een toeval, zooals men dat noemt, vond ik
haar hier, en het was om harentwille dat ik
mijne aanstaande en mijn vader verliet, en
de toekomst, waarop ik had gehoopt, opgaf.
Voor mijne moeder was er geen plaats
meer in de wereld, daarom vond ik er ook
geen voor mij".
„O, Henrik 1" Margarete was bleek van
opgewondenheid.
„Je zeide dat je alles met mij woudt dea
len nu ben je al overweldigd door het
een te gedeelte van myn somber lot, Hre
zul je het verdere nu nog dragen vro8g
hy vol liefde.
Zy snikte zacht„Henrik, geliefde, ver
geef my 1"
«Wat moet ik vergeven
„Mijn onwaardigeu argwaan."
„Is die nu verdwenen
„Ach ja. Hoe kan ik ook slechts één
oogenblik kwaad van je denken
Het viel hem moeilijk haar tot bedaren
te brengen. Toen hen» dal eindelijk ge
lukt was, vroeg zij hem haar meer van
zijn moeder, en van zijn vroeger leven
mee te deelen.
Zij gingen zitten. Hij, op een lagen
stoel; zij op het berenvel voor hem. Ea
toen doorliep hij met haar zijn leveD, zijn
strijd, zijn nederlaag, en de overwinning;
van zijn eerste bezoek op Vallargkrde tot
op het oogenblik dat zij haar lot met het
zouden loopen. Spr. wenscht liever een
maximum te zien bepaald.
Dhr. v. Waesberghe zegt te zullen stem
men voor het voorstel van Ged Staten. Er
moet een grens zijn voor subsidie. Uit Zee
land zullen er weinig leerlingen zijn die er
van kannen profiteereD, daar er in Zeeland
weinig H. B. S. zijn. Nn heeft Clinge wel
adhaesie betuigd, doch die gemeente zal er
niet van kannen profiteeren.
Er wordt een hooge som gevraagd en de
lieden kunnen een bodje doen en wie het
hoogste bod doet krijgt het. De gevraagde
cijfers zijn te hoog.
De heer Merckens ontkent het, dat, er
zeer weinige van deze school kunnen pro
fiteren, ook meMeerlingeu van H. B. S.
kunnen deze school bezoekeD, die goed
onderwys hebben genotep. Gaan wij tor
nen aan de cijfers, dan loopt men gevaar da
Ryksubeidie te missen Er is door de ge
meente Vlissingen niet gemarchandeerd
met de cijfers.
Da heer Fruijtier zegt dat naar aanleiding
van het verslag, Ged. Staten hebben ge
meend een nieuw voorstel te moeten doen
en 10 'pCt. te geven, wat Ged. Staten ge
vreesd hebben is gevolgd, direct is men uit
VlissiDgen er by om siet 10 pCt. te vragen,
maar 15 pCt.
In Zuid-Holland zijn 6 handelscursussen
en daar heeft men f 500, f 50 an f 250 en
naar verhouding de andere plaatsen. Nn
geeft onze provincie met 10 pCt. veel moer
dan Zuid-IIolland. Komt Vlissingen om
meer vr3gen dan zal Spr. steeds tegen
stemmen.
Dhr. de Jonge zegt namens Ged. Staten
Staten het te betreureD, dat de heer
Merckens nu, waar Ged. Staten blijken
hebban gegeven van welwillendheid en
10 pCt. willen geven, komt vragen om
15 pCt.
Wat de heer Merckens zegt, uit een
particulier briefje, dat ook «fef leerlingen
der H. B. S. dezen cursus kunnen bezoeken,
blyfet niet uit de gewisselde stukken.
De provincie Noord-Brabant geeft 25
pCt. tot een maximum van f 100. Gelder
land 10 pCt, Overysel 15 pCt. en Lim
burg 10 pCt.
De heer Heijse stelt een amendement
voor om aan Vlissingen toe te kennen
een subsidie van 10 pCt. der uitgaven
tot een maximum van f 1000,
De heer Merckens trekt zijn voorstel in
ca de toelichting van Ged. Staten.
Dhr. De Jonge zegt namens Ged. Staten
datjdeze hetamendementHeyse overnemen.
Het voorstel van Ged. Staten wordt hierop
zijne had verbonden. Het werd lang
zamerhand nacht, en de eene ster na de
andere verscheen.
Margarets luisterde met innige deelne
ming naar de woorden van haren man,
en hare ziel ontwikkelde zich in dat uur
zichtbaar. Henrik voelde dat zij hem
begreep en werd mededeelzamer. Zij was
hem nu niet meer alleen het lieve kind,
dat hij beloofd had te behoeden, niet meer
het zwakke riet, dat hij ridderlijk wilde
beschermen, zij had zich tot hem opge
heven en was zijne hulpe geworden. Hij
verzweeg niets uit zijn vroeger leven, en
verfraaide Diets in zijn verhaal over den
dood van graaf Johan Braa. Hij sloeg haar
daarbij oplettend gade om te zien oi hare
sprekende trekken sfsohuw zouden ver
raden voor de zonde, die hem nu, als hij
er aan dacht, nog soms zwaar drukte, doch
hij rag niets dan innige deelneming.
„Niet waar, dat was juist toen wij el
kander leerden kennen toen je me redde
en vroeg of ik voor je wou bidden, is het
niet?" vroeg zij. //Ik zag we', dat er iets
was, dat je hinderde, en ik bad God om
je te helpen. Toen je een jaar later terug
kwam, merkte ik dat er nog altgd een
wolk op je voorhoofd lag, en bad ik neg
vuriger, dan vóór dien tijd 1"
„Zeg je dat, Margarete? En ik hield
je voor een kind I" zei hij peinzend.
„Ik was dikwijls scherpzinniger, dan je
wel meende," antwoordde zij glimlachend.
zangenomen met 32 tegen 4 stemmen, die
der heeren de Casembroot, Moerdyk, Elen-
bsaa en IJsebaart.
Ged. Staten stellen voor af te wijzen het
verz< ek van het bastuur der vereeniging
voor Handelsonderwijs te Middelburg dd.
7 Mai 1909, om sub idie ten behoeve van
een op te richten cursus voor handelsonder
wijs groot f 540.
Naar aanleiding van het verslag der afd.
stellen Ged. Staten voor hun voorstel te
wijzigen en wel om aan de vereeniging voer
handelsonderwijs te Middelburg 'n subsidie
tot 31 Dec. 1912 te verleenen van 10 pCt.
der uitgaven.
Dhr. heijse stelt evenals voor Vlissingen
een amendement voor, inhoudende tot een
maximum van f 500.
Dhr. De Jonge zegt namens Ged. Staten
dit amendement over te nemen.
In stemming gebracht wordt het voor
stel aangenomen met 32 tegen 5 stemmen,
die der heeren Fokker, Moerdyk, Giljam,
Elenbaas en IJsebzart.
Ged. Staten stellen voor om ten behoeve
van den teekeuorsus te Aarden burg voor
het jaar 1910 een subsidie uit de pro
vinciale kas te verleenen van f 100, onder
voorwaarde dat aan dezen cursus worde
deelgenomen door ten minste vier buiten
Aardenburg wonende lerrliugen en dat
door de gemeente Aardenburg f 100 en
door vereenigingen of pc rsonen ten minste
f 100 worde bijgedragen.
Aangenomen zonder stemming
Ged. Stalen stellen oer om af te wijzen,
het verzoek van deStoom<rammaat?ohappij
Breskens-Malleghem, om tinaccieelen steun
nit de Provinciale fondsen voor den aanleg
en exploitatie van een S'oomtramlijD, van
Breskons naar Neuzen. Aangenomen.
Tevens stellen zy voor om aan de
IJzendijkEobe Stocm'ramweg-maatrohap-
pij, gevestigd te IJzendijke eon renteloos
voorschot te verleenen voor den aan
leg en exploitatie van een net van
stoomtramwegen, omvattende de na
volgende lynenIJzendyke, Philippine,
Sss van Gent, Drie Schouwen, Neder-
laedsch-Belgische grens in de richting van
Moerbeke Hoofdplaat, Pyramide, Philip
pine, Neuzen, Zaamslag. Het voorschot
zal bedragen een derde der kosten van
aanleg met inbegrip der kosten van aan
koop van het rollend materieel, tot een
maximum van f 690.000 verminderd met
de tegen 4 pCt. gekapitaliseerd j waarde.
De heer Siegers kan niet medegaan met
het voorstel van Ged. Staten. Hy kan niet
eischen van de belastingplichtigen, dat
//Nu" voegde zij er bij, «zie ik nog wel
altijd die wolk op je voorhoofd, maar er
schemert nu lioht dooiheeD. God verhoort
onze gebeden, maar Hy doet dat op »jjne
wijze,"
«Begrijpt gij Gods wonderbaarlijke
wegen, Margarete Hij neemt het duister
niet weg, dceh Hij zendt Zijn lioht. De
zonde, die ik beging, toen ik Johan Braa
doodde, er toe gebracht door de ongeoor
loofde liefde voor zijn vrouw, werd voor
mij, hoe wonderlijk dat ook kiinke moge,
de eerste stap tot Christus."
«Kan de zoude ons dan ook dienstig
zijn
«Dat kan zij, als God ze voor zijne
plannen dienstig maakt.
Een groote, zichtbare val kan onze oogen
openen voor de verdorvenheid van onze
naiuur, wat wij anders nooit gewaar zouden
zijn geworden. Zoo bedoel ik het, en zoo
heb ik het ondervonden."
„Nu begrijp ik je. Hoe groot is God 1
Alles moet Hem dienen, zelfs de maobten
der duisternis 1"
Van avond werd het naoht. In het
dorp en in het slot heersohle groote stilte
maar Henrik en Margarete vergaten den
tijd. Het eene uur na het andere verliep
in vertrouwelijk gesprek. Pas toen het
begon te dagen, gingen zij ter ruste.
Wordt vervolgd.
